Catalog

22 OCAK 2024 PAZARTESİ 6 SÖYLEŞİ Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Sözcüsü Türeli, alınması gereken vergilerden vazgeçildiğini söyledi: Sermayeye muafiyet ABD 2. Savaş sonrası düzeni korumak istiyor bütçe açığından fazla vet bazen bugünkü kurulan Amerikancı-Batı çıkarlarına 023’te 1 trilyon 477 milyar lira vergi oksulluğu ortadan kaldırmaya yönelik ciddi Euygun dünya düzenini anlamak için bellek tazelemek gerekiyor. 2alımından vazgeçildi. Söz konusu rakam, Ybir politika ve tedbir yok. Önümüzdeki Bu fırsatı, Oxford Üniversitesi’nin bütçe açığından daha fazla. Bu paranın dönemde bölüşüm ilişkilerinin daha da yayımladığı ve bir süredir İstanbul ‘büyük kısmının sermaye kesimine gittiği açık. bozulduğunu göreceğiz. Uçurum artıyor. Kültür Üniversitesi Yayınları’nca çevrilen ve temel konuları “çok kısa bir başlangıç” olarak sunan RAHMI AŞKIN TÜRELI BMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP kitaplardan “Soğuk Savaş” ile NECATI Grup Sözcüsü, İzmir Milletvekili yakaladım. (*) Ankara Üniversitesi Siyasal SAVAŞ P TRahmi Aşkın Türeli Cumhuriyet’in Ana hatlarıyla bildiğim Bilgiler Fakültesi Maliye konu olmakla birlikte, bir tarih sorularını yanıtladı. Bölümü’nü bitirdi. Yüksek profesörünün daha geniş kaynaklara lisansını ABD’de Güney n 2023 için “Cumhuriyet tarihinin en 0 Kaliforniya Üniversitesi dayanarak öz olarak hazırladığı, büyük bütçe açığı” deniyor. Neden böyle Ekonomi Bölümü’nde yaptı. şüphesiz Batıcı dil vurguları ağırlıklı bir açık verildi? Başbakanlık Devlet Planlama ama nesnel olayları çarpıtmadığı R Başlangıçta bütçe açığı 659 milyar Teşkilatı’nda planlama uzmanı kısa araştırma, bugünü daha iyi lira olarak öngörülmüştü. Ek bütçe olarak çalıştı. ODTÜ’de anlamamıza yardımcı oluyor. çıkarıldığında bütçe açığı değişmedi. T öğretim görevlisi olarak Çok uzun bir dönemi Eylülde ise orta vadeli programda bütçe ekonomi dersleri verdi. değerlendiriyor cep kitap: 1945- açığı birdenbire 1 trilyon 633 milyar Türkiye İş Bankası’nda ve 1990 arası. Bugünkü dünya R İş Portföy Yönetimi AŞ’de olarak öngörüldü. Fakat 1 trilyon 375 düzeninin kuruluşu, Soğuk Savaş ve yönetim kurulu üyeliğinde sonra yumuşama dönemi bu kadar milyar olarak gerçekleşti. İlginç olan şu; bulundu. İzmir milletvekili olan kısa anlatılabilirdi. aralıkta bütçe açığı çok büyük. E Türeli, TBMM Plan ve Bütçe n Aralık ayının özelliği neydi? Komisyonu’nda CHP grup Bir savaş ağı Sermaye transferlerinde büyük bir artış sözcülüğü görevini yürütüyor. Amerika “gerçek güvenliğini”, gözüküyor. Bunun 623 milyar lirasının aslında tüm dünyayı neredeyse sınıflandırmaya girmeyen harcamalar kapsayan ve temel mevziler olarak kaleminden geldiğini görüyoruz. Yani ilan ettiği ülke bölge ve üslerde kurumlara, hane halklarına yapılan kuracağı kara, hava ve denizi ‘Milyonlar seçime gitti’ bir kısım harcamalar. Ama kime, nasıl kapsayan bütünleşik bir savaş ağı ile harcandığı belli değil. Çünkü orada sağlayacaktı. sınıflandırmaya girmeyen bir kalem var. Bütçede deprem için 950 milyar lira harcandığı söylendi. Bütçe harcamalarının 1 trilyon 120 Burada güvenlik diyorlar ama bu dünya çapındaki savaş ağı idi; milyar lirası deprem harcamaları dışında kullanılmış. Bu paranın seçim sürecinde harcandığı açık. ‘Açık daha yüksek’ işgal, zapt, güç aktarma, hükümetler n Deprem harcamaları ne kadar? 477 milyar lira vergi harcaması var. inanılmaz bozuldu ve yoksulluk hem devirme, yandaşları iktidara getirme, n Bu açıkta KKM de yok değil mi? 2023’te bütçe hazırlanırken 659 Devlet alması gereken vergilerden yaygınlaşıyor hem de derinleşiyor. CIA’nın iplerinin salınarak gizli Yok. Biliyorsunuz KKM’de TL’den milyar liralık bir açık öngörülmüştü. vazgeçmiş durumda. Söz konusu Bunun TÜİK’in istatistiklerinden de saklı cinayet, komplo, kışkırtma geçenlerin kur zararını Hazine, Temmuzda ek bütçe geldi. 2023 yılı rakam, bütçe açığından daha fazla. görüyoruz. Emeğin milli gelirden operasyonlarıyla siyasi amaçlarına dövizden dönenlerin kur zararını ise Devlet bu parayı almaktan vazgeçti. bütçe ödenekleri 4 trilyon 470 milyar aldığı pay azalırken sermayenin milli ulaşma amaçlı bir sürekli savaş MB karşılıyordu. Temmuz ayında Sonuç itibarıyla almanız gereken ve baskıya dayanacaktı. Mesela liradan 5 trilyon 589 milyar liraya gelirden aldığı pay artıyor. ise Hazine’nin üstlendiği kur zararı yükseltildi. Ek bütçe görüşmelerinde vergileri almıyorsunuz, ondan sonra n Cumhurbaşkanı Erdoğan bu Türkiye’de askeri darbe yapmak yükümlülüğü de MB’ye aktarıldı. 2023’ün bütçedeki 1 trilyon 119.5 milyar borçlanıyorsunuz. yılın emeklilerin yılı olacağını da Amerika’nın güvenliği perdesi ilk yarısında Hazine ve MB’nin toplam n Neden vergiyi almaktan altındaydı. liralık artışın 527 milyar söyledi, ne dersiniz? kur zararı 150 milyar lira idi. Yılın ikinci vazgeçiliyor? “Amerikan askeri gücü yeni liralık kısmının deprem Bu cümlenin neresi ciddiye Bir biçimde ekonomide dünya düzeninin temel öğesi” idi. yarısındaki kur zararını MB açıklamadığı zararlarının giderilmesi alınabilir? Emekli maaşları eridi. Yurttaş belli sektörleri ve Truman ve Roosevelt yönetimleri için talep edildiği 2002’de AKP iktidara geldiğinde en için göremiyoruz. Ancak MB analitik faaliyetleri teşvik “deniz ve hava kuvvetlerinin rakipsiz ifade edildi. 2023 yılı düşük emekli maaşı asgari ücretin 1.5 bilançosu üzerinden yapılan tahminlerde enflasyona etmek isteyebilirsiniz. kalması, Pasifik’te güçlü bir askeri gerçekleşmelerine katıydı. Şimdi yüzde 50’sine geriledi. çok yüksek rakamlara ulaştığı O alanlardan vergi mevcudiyet, Batı yarı kürede bakıldığında ise CHP olarak en düşük emekli maaşının kamuoyunda tartışılıyor. Yani aslında karşı almazsınız. Bazı egemenlik; mağlup rakipler İtalya, bütçe giderleri 6 asgari ücrete eşitlenmesi önerimiz gerçek bütçe açığı çok daha yüksek. Seçim sektörler için istisna Almanya, Avusturya ve Japonya’nın trilyon 585 milyar lira. daha yeni TBMM Plan ve Bütçe savunmasız. sonrası dönemde konuşuluyor. getirirsiniz. Ama işgalinde merkezi bir rol ve atom Bütçe giderlerindeki Komisyonu’nda reddedildi. Emekliye n Varlık Fonu’nun bütçedeki durumu bunların hiçbirinin bombasında tekel” politikalarında artış 2 trilyon 116 milyar altı ayda bir enflasyon farkı vermek, nedir? ciddi bir etkinlik analizi ve ısrarcı oldular. lira olmuş. zaten emeklinin kaybettiği satın alma Türkiye’nin en önemli kurumları burada performans değerlendirmesi yok. n Deprem dışı kullanım mı gücünü karşılamadığı gibi, TÜİK’in Ekonomik çıkarların ve denetime tabi değiller. Dünyada varlık olmuş? açıkladığı enflasyon rakamlarının ‘Üç yıllık öngörü’ Bütçe görüşmeleri sırasında gerçeği yansıtmadığı konusunda fonlarının iki kurulma gerekçesi vardır. bekçisi Bütçeye önümüzdeki üç yıl için 2023’te deprem harcamaları için ülke çapında bir fikir birliği olduğu Ya ülkenizde petrol, değerli madenler gibi Bu askeri güç egemenliği baktığımızda 2024 yılında 2 trilyon 950 milyar lira harcandığı söylendi. düşünüldüğünde durumun vehameti ABD’nin dünya çapındaki ekonomik önemli bir doğal kaynak zenginliğiniz olur 210 milyar, 2025’te 2 trilyon 778 Anlaşılıyor ki bütçe harcamalarının daha da net ortaya çıkıyor. çıkarlarının da bekçisi olacaktı. ya da ekonominiz bütçe fazlası, dış fazla milyar, 2026’da 3 trilyon 223 milyar 1 trilyon 120 milyar lirası deprem Milliyetçi tüm bariyerler yıkılacak ve verir. Bunu bugün harcamazsınız dersiniz lira vergi harcaması öngörülmüş. harcamaları dışında kullanılmış. ‘Kurda artış sürecek’ tüm dünya tek bir serbest piyasanın ki “Bunu yatırımlarda kullanalım ki Maliye bakanı 2024 rakamının 595 Bu paraların seçim sürecinde n 31 Mart sonrasında ne egemenliğine girecekti. Dünya gelecek kuşakların da refah düzeylerinde milyar TL’sinin; asgari ücret ve asgari harcandığı açık. Üstüne üstlük bu öngörüyorsunuz? Bankası, IMF ve Bretton Woods bir azalma olmasın.” Ancak baktığımızda ücrete kadar olan gelirlerin vergi dışı dönemde 1 trilyon 301 milyar TL vergi Yılın ilk yarısında enflasyon anlaşmaları bunun için yapıldı. İkinci bizim hem ciddi bir doğal kaynak bırakılması olarak açıkladı. artışları olmuş. yükselmeye devam edecek. Dünya Savaşı sırasında bile gayrisafi zenginliğimiz yok hem de ekonomimiz n Peki geri kalanı? n Peki bu açık nasıl kapanacak? milli hasılasını iki katına çıkartmıştı Enflasyonun 2024 Mayıs ayında yüzde Bunların büyük bir kısmının açık veriyor. Bu ülkede uygulanan yanlış ABD ve bütün bu kararlardan ABD 75 seviyesine yükselmesi akabinde sermaye kesimine gittiği açık. Her politikaların hepsi milyonlarca yararlanacaktı: “..Bu çok taraflı ticari yılın ikinci yarısında yüzde 36’ya yıl bütçe açığı veriyoruz ve bu açığı ‘Borçlanma fonu’ yurttaşın sırtındadır. Çünkü çarpık bir rejimden dünyanın lider konumundaki gerilemesi mümkün gözükmüyor. borçlanarak karşılıyoruz. Oysa vergi vergi yapısı var. Bütçeye baktığınızda kapitalist devleti ve savaş sonunda O zaman Varlık Fonu’nun bir borçlanma Bu çerçevede döviz kurunda artışlar reformu yapılsa, ekonomi için gerekli vergilerin üçte ikisinden fazlası dünyada mal ve hizmetlerin şaşırtıcı fonu gibi çalıştığı ortaya çıkıyor. Hatta sürecek. Bütün bu gelişmeler olan istisna ve muafiyetler dışında harcamalar üzerinden alınan KDV, biçimde yüzde 50’sini üreten ABD’nin paralel bir hazine, bütçe gibi çalışıyor. sonucunda reel ekonomideki kalanlar kaldırılsa, ciddi bir vergi ÖTV gibi dolaylı vergiler. Bunlar yararlanacağı kesindi.” Sonuç olarak gerçek bütçe açığını iktidar yavaşlama sürerken gelir dağılımı denetimi olsa bugün Türkiye, bütçe gelir dağılımını bozan, yoksulun ABD’nin çıkarları ile idealleri bozulmaya ve yoksulluk artmaya dışında hiç kimse bilmiyor. Bu çerçevede açığı vermez. da zenginin de aynı vergiyi ödediği bu noktada iç içe geçmişti. İlginç devam edecek. Türkiye Varlık Fonu kapatılmalı. n Vergideki adaletsizlik hep vergiler. Türkiye’nin ihtiyacı; gelir ve bir şekilde Amerikalılar kültürel n Vatandaş kendini nasıl n KÖİ’lerin bütçeye maliyeti ne konuşulur, neden adım atılmıyor? servet üzerinden alınan doğrudan anlamda da seçkin olanlar ve koruyabilir? olacak? Devletin içinde yıllardan beri bütün vergilerin payını artıracak, kazanca olmayanlar ayrımı yapıyor ve İktidarın hazırladığı hiçbir KÖİ’nin önümüzdeki 3 yıl içinde plan ve programlarda “Vergi reformu tabii ki dünyayı yönetme hakkının göre vergi ödenecek, kayıt dışını dökümanda, ne planda, ne orta vadeli bütçeye getireceği yük 673.5 milyar TL. yapılacak. Dolaysız vergilerin payı kontrol altına alacak gerçek bir kendilerinde olduğunu ileri programda ne de bütçede ülkemizde artırılacak, kayıt dışı ekonomi kayıt Geçmişte devletin altyapı yatırımları vergi reformudur. Bugün ise bütçe sürüyordu. Ülkelere refahı kendileri bozulan gelir dağılımını düzeltmeye, altına alınacak. Vergi harcamaları getirebilirdi... Tarihi ele geçirdiklerine açıkları dolaylı vergileri artırarak, DPT’ye gelir ve kamu yatırım programına yoksulluğu ortadan kaldırmaya gözden geçirecek” denmesine göre tarihe boyun eğdireceklerdi... zamlar yapılarak ya da borçlanma ile girerdi. Şimdi öyle olmuyor. İhale yönelik ciddi bir politika ve tedbir rağmen hiçbir şey yapılmamış. Sanki Tek sorun baş düşman Sovyetler karşılanıyor. açılıyor ve yatırımlar özel sektöre yok. Önümüzdeki dönemde bölüşüm 21 yıldır Türkiye’yi yöneten değil, yeni Birliği idi. yaptırılıyor. Fizibilitelerin yapılmasında, ilişkilerinin daha da bozulduğunu iktidara gelmiş bir siyasi partiyle karşı ‘İstisna çok büyük’ sözleşmelerin hazırlanmasında ciddi göreceğiz. Uçurum artıyor. Çünkü karşıyayız. En büyük düşman Şu çok önemli. Maliye hatalar olduğu anlaşılıyor. Biz bunları Türkiye’de sabit gelirli kesimin n Ücret artışları yurttaşı ne kadar ABD, dünya zenginliklerine, literatüründe “vergi harcamaları” görmek istediğimizde “ticari sır” diyorlar idare eder? kendisini enflasyona karşı koruyacak kaynaklarına erişmesini diye bir kavram var. Vergi ki yurttaşlarımızın ödediği vergilerle Önümüzdeki 2-3 ay içinde bu hiçbir savunma mekanizması yok. engelleyecek ve bu kadar uygun harcamaları istisna, muafiyet ve oluşan Hazine’den yapılan ödemeler ticari ücret artışları eriyecek. Bugün Bugün uygulanan ekonomik ve sosyal indirimler nedeniyle vazgeçilen savaş koşullarında patlayan ‘ sır mı olur? Bu, bugünü ve geleceğimizi içinde bulunduğumuz ekonomik model yoksullaştıran bir model. Amerikan hizmet ve mal satışını vergilerden oluşuyor. Yani devletin ortamda ve uygulanan ekonomik uzun yıllar boyunca borç altına sokan bir Zenginin daha zengin, yoksulun daha önleyecek her şeyi düşman olarak almadığı vergiler. Çok çarpıcı bir politikaların neticesinde gelir dağılımı rakam var orada. 2023’te 1 trilyon yoksul olduğu bir model. görüyordu. Solun dünya çapında model. Bu modele son verilmeli. yükselişi, en büyük düşmandı ve her yerde ezilmeliydi. 1947’de Sovyetler’i her yönden askeri olarak sarma stratejisini Özelleştirme gelecek kuşaklara büyük zarar uygulamaya koydu ve Yunanistan ile Türkiye’yi Marshall ekonomik n Yanlış ekonomi politikaları gelecek Bu araziler gelecek kuşakların okul, hastane, uygulanırken, diğer taraftan bozulan ve askeri yardım kapsamına aldı. kuşakları nasıl etkileyecek? park, kreş ihtiyaçlarını karşılayacak. Gelecek bölüşüm ilişkileri düzeltilmeli. Kısa Bir de tabii petrolleri nedeniyle Maliye literatüründe “kuşaklar arası kuşakların ihtiyaçlarını düşünmeden yapılan dönemde, orta-uzun dönemde Ortadoğu’yu da Sovyet tehdidine bütçeleme” yaklaşımı önemlidir. Bugün bütçelerin, borçlanmaların, özelleştirmelerin yapılacaklar var. Tüm bunlar bir karşı kontrol altına alacaktı. yaptığınız bütçelerin, borçlanmaların, verdiği zarar çok büyük. program dahilinde Bu uzun bir konu. Dünya yine de özelleştirmelerin gelecek kuşaklara olan n CHP iktidarda olsa ekonomik koşulları gerçekleşir. Bu ABD’nin tek yönlü askeri tekelinin etkisini göz önünde bulundurmalısınız. düzeltmek için ne kadar zamana ihtiyacı hedefler net biçimde dışına çıkacak ve iki kutuplu dünya Bakın mevcut iktidar sürekli yaptığı olur? halkla paylaşılır. oluşacaktı. Bir de Çin ortaya özelleştirmeler ile övünüyor, özelleştirme Çok hızlı biçimde kararlar alır ve Çünkü bunların çıkacaktı... gelirlerini bütçeye gelir olarak yazıyor. uygulamaya geçeriz. Kurumsal yapıları doğru yapılabilmesi ABD, 1947 düzenini bir şekilde Konuya bir bilanço yaklaşımı içinde güçlendirmek ve liyakatli kadroları için doğru iletişim korumak için çırpınıyor ama boşuna. baktığımızda kamusal varlıkların satıldığını işbaşına getirmek bu açıdan önemli olacak. stratejileri (*) Robert J. McMahon, Soğuk ve servetlerin yok olduğunu görüyoruz. Bir taraftan, ekonominin oluşturulması Savaş, çeviri: H. Hande Orhon Büyük kentlerde kupon arazilerin satışı var. üretim gücünü artıracak politikalar gerekir. Özdağ, İKÜ Yayınevi, 2023. ‘ ‘