Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
29 AĞUSTOS 2023 SALI
söyleşi 9
Prof. Dr. Karaoğlu: Dünya, Soğuk Savaş’tan bu yana ilk kez tehlikeye bu kadar yakın
Nükleerde dehşet dengesi
Orman yangınlarının
ç emperyalist güç var: ABD, Rusya ve oğuk savaş döneminden bu yana dünya,
sebebi dağıtım
ÜÇin. Bunların dünya hayrına ortak bir Snükleer savaş tehlikesine en yakın
şirketleri mi?
amaç etrafında birleşme imkânı yok. Bu durumdadır. Böyle topyekûn bir nükleer
rman yangınları ile ilgili
yüzden dehşet dengesi devam edecek. savaşta hiçbir ülkenin savunması yok.
devletin raporlarını inceledim.
ORaporlarda yangınla bir arada
PROF. bekiR kARAOĞLU
düşünmeyeceğiniz şirketlere, ihalelere ve
tom bombasının yapılış
ihmalkârlıklara ulaştım.
1948’de İstanbul’da doğdu.
sürecini anlatan Oppenheimer, Hepsini anlatacağım.
P
Mons Üniversitesi lisans ve
Fakat 2021 yılındaki söndürme
Abeyazperdenin yolunu
Boğaziçi Üniversitesi yüksek
çalışmalarına da katıldığım Marmaris
unutanların dahi yıllar sonra sinemaya
lisans programından sonra
ve Manavgat yangınlarını bir göz önüne
0
gitmesini sağladı ve dünya ile birlikte
Massachusetts Teknoloji
getirmenizi rica edeceğim. Yanan yerler
Enstitüsü’nde (MIT) nükleer
Türkiye’nin de gündemine oturdu.
ne kadar büyük bir alandı değil mi?
fizik alanında doktora yaptı.
Herkesin konuştuğu, yazıp çizdiği
R Herkes o yangında Toros Dağları’nın
Yurtdışında Umman’da çalıştı.
üzerinden geçen elektrik hatlarından
filmin etkisiyle biz de 1 Eylül Dünya
İTÜ, Yıldız Teknik Üniversitesi
şikâyetçi olmuştu.
Barış Günü’nden hemen önce atomun
ve birçok vakıf üniversitesinde
T
Geçen hafta Çanakkale yangınında 40
gücünün serbest bırakılmasıyla öğretim üyeliği yaptı. Fizik lisans
bin dönümden fazla alan kül oldu.
eğitimi için yazdığı ve tercüme
başlayan değişimi, bilimsel devrimlerin
Çanakkale’de Damyeri köyü sakini ve
ettiği 10 kitabın yanı sıra “Yüz
R
insanlık üzerindeki etkisini ve bilim
ilk ihbarı yapan kişi Ali Güçlü, Milliyet’e
defa ölen adam: Bilim tarihinden
elektrik direğindeki kablolardan düşen
insanlarının rolünü Prof. Dr. Bekir
insan manzaraları” kitabıyla
kıvılcımların otları tutuşturmasıyla
Karaoğlu ile konuştuk.
Oppenheimer ile birlikte filmde
E
yangının çıktığını söyledi.
kısaca görünen diğer bilim
n Filmi nasıl buldunuz?
Bekir Karaoğlu
Vedat
Kısa kısa hatırlatayım.
adamlarının hayatlarını anlattı.
RIKa
Yönetmenin çabasını takdir ettim.
Burdur’un Bucak ilçesinde elektrik
Konu atom bombasının yapılışı
tellerinden çıkan kıvılcımların tarım
arazisine sıçramasıyla çıkan yangında
ve Oppenheimer gibi çok yönlü ve
800 dekar ekili arazi kül oldu.
karmaşık bir kişiliği anlatmak olunca,
Muğla’nın Bodrum Yalıkavak Mahallesi
bunun üç saate sığdırılması çok zordur.
savaşın kaderini
Değirmenler mevkisindeki makilik alanda,
Yönetmen elinden geleni yapmış.
ilk belirlemeye göre elektrik tellerinin
Fakat, doğrusal bir anlatım yerine
kopması nedeniyle yangın çıktı.
Marmaris yangınının da enerji nakil
sık sık geriye dönüşler kullandığı
hatlarından çıktığı belirlenmişti.
için seyircinin tam anlayabilmesini
Datça’daki yangından sonra Tarım
zorlaştırmış.
boğazlar belirler
ve Orman Bakanı Vahit Kirişci dedi ki:
“Burada yangının bir elektrik trafosundan
‘Pişmanlık duymadı’
çıktığı şu anki tespitlerimiz arasında...”
Türkiye, Rusya’nın ilk hedeflerinden biridir. ABD veya Rusya boğazları işlemez hale
Beğenmedim, çünkü bazı tarihsel
Adana Valisi Süleyman Elban, “Bugün
getirmek ister. Boğazlar 1. Dünya savaşı’nın kaderini belirledi. yine aynısı olacaktır.
gerçekleri çarpıtıyor. Birkaçını sayayım.
içerisinden çıkan yangınların ciddi bir
Filmde Oppenheimer’ın bombanın bölümünün rüzgârdan kaynaklı elektrik
n Tam da Rusya’nın nükleer Belki uzaydan bir tehdit gelirse olmadı. Ayrıca ülkeler nükleer
tellerinden kopmasından kaynakladığını
Japonya’ya atılmasından sonra Los
silah kullanımını gündeme bu mümkün olur. Bu yüzden bu savaş planlarını yayınlamazlar.
biliyoruz” dedi.
Alamos’taki kutlama sırasında ve
getirdiği bir ortamda böyle dehşet dengesi devam edecek. Bu yüzden kesin bilgi olmadan
Orman Bakanlığı resmi internet
Başkan Truman’la görüşmesinde
sitesinde 2022 istatistiklerini yayımladı.
bir filmin yapılmasını nasıl yapılan korkunç tahminler
pişmanlık duyduğu gösteriliyor.
‘Akıldan uzak denge’ Yüzlerce veri var.
değerlendiriyorsunuz? var. Özellikle büyükşehirlerin,
Oppenheimer asla pişmanlık duymadı. Aşağıdaki tabloyu incelemenizi
n Dünyadaki nükleer silah
Bence Ukrayna savaşının sadece elektrik kesintisi sonucu
istiyorum:
1960’ta Japonya’yı ziyaret ettiğinde
dengesi için yorumunuz ne olur?
filmin yapımıyla bir alakası yok. yaşayacakları kaos, onları felç
gazeteciler sordu: “Hiroşima ve
Akıl ve hakkaniyetten uzak
Oppenheimer gibi pişmanlık etmeye yetecektir.
Nagazaki’yi ziyaret edecek misiniz?”
bir denge var. Nükleer silahlara
duymamış bir adamı 70 sene n Türkiye’nin bir NATO
Cevabı: “Gezi planımızda orası yok”.
önceden sahip olan beş ülke ki
sonra rehabilite etme çabası ülkesi olarak olası bir nükleer
bunlar aynı zamanda BM Güvenlik
neden? Hollywood hiçbir filmi savaşta yaşayacağı potansiyel
‘Yalan propaganda’
Konseyi daimi üyeleri ABD,
sebepsiz yapmaz. Batı medeniyeti riskler ne olur?
Bilimadamlarını bomba yapımında
Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa. Bu
Türkiye, Rusya’nın ilk
ve kültürünü yüceltme ve dünyaya
çalışmaya ikna edebilmek için, onlara
beş ülke 1970’te bir araya gelip
örnek gösterme çabasını görev hedeflerinden biridir. İncirlik
Nazi Almanyası’nın da bomba yaptığı
Nükleer Silahların Yayılmasının
edinmiştir, bunu periyodik Üssü’ndeki nükleer füzeleri
söylenmişti. Daha sonra ortaya çıkan
Önlenmesi Antlaşması (NPT)
olarak tekrar eder. Mesela filmde havalanmadan vurabilmek ister.
belgeler bunun doğru olmadığını,
diye bir şey imzaladılar. Yani
bombanın Japonya’daki feci Ayrıca, ABD veya Rusya, büyük su
Almanların bomba değil nükleer
“Bizim sahip olmamız çok normal
görüntüleri yok. Çünkü onları yollarını (İstanbul ve Çanakkale
reaktör yapımıyla uğraştıklarını
ama bundan sonra sahip olmak
boğazları) işlemez hale getirmek
gösterseydi, seyircilerin aklına
gösteriyor. Nitekim böyle büyük
isteyenlerle mücadele edeceğiz”
Batı medeniyetinin dünyanın ister. Biliyorsunuz boğazlar
bir projenin varlığına dair bugüne
dediler. Daha sonra diğer bazı
her yerine savaş ve yıkım 1. Dünya Savaşı’nın kaderini
kadar tek bir kanıt bulunamadı. Film
ülkeler “korsan” bir şekilde
götürdüğü, pek de öyle özenilecek belirledi. Yine aynısı olacaktır.
buna rağmen bu yalan propagandayı Bu resmi verilere göre 2020 yılında 3
nükleer bombaya sahip oldular:
bir medeniyet olmadığı fikri n Peki Türkiye’nin nükleer
bin 399 yangın çıkmış, bunun karşılığında
sürdürüyor. Film Oppenheimer’ın
Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore,
gelebilirdi. teknoloji alanındaki stratejisi
20 bin 971 hektar alan yanmış.
savaştan sonra fişinin çekilmesini
n Atom bombasının İsrail. Böyle bir düzenin kalıcı ve ne olmalı?
2021 yılında 2 bin 793 yangın çıkmış
Atom Enerjisi Komisyonu başkanı
yapılmasının daha büyük güvenli olması mümkün mü? Türkiye nükleer enerji
fakat bahsettiğim Manavgat ve Marmaris
n Nükleer silahlanma
Strauss’un şahsi nefretine bağlıyor. savaşların çıkmasına engel yatırımlarına devam etmeli.
yangınlarının etkisiyle, yanan alan 139
yarışının küresel güvenlik için
Halbuki, Oppenheimer yeni olduğu iddiası sizce doğru mu? Tıp ve ziraattaki teknikleri
bin 503 hektar olmuş. Yani bir önceki
potansiyel tehditleri ve nükleer yıla göre 7 kat bir artış olmuş. Rapora
yapılacak olan daha güçlü hidrojen Kısmen doğru ama eksik. takip edip uygulamalı. Ayrıca
göre yangınların en belirgin çıkış sebebi
silahsızlanma anlaşmalarının
bombası projesine karşı çıkıyordu, Doğru, çünkü artık 1. ve 2. İncirlik Üssü’ndeki 90 kadar
“Enerji” başlığı altında anlatılan ikmal
Dünya Savaşları çapında küresel bu tehditleri azaltmadaki nükleer başlığı bir yolunu
bu yüzden hava kuvvetlerinin
hatları olmuş.
çatışmalar olmuyor, onun yerine rolleri nedir? bulup defetmeli. Bir zamanlar
baskısıyla gözden düşürülüp tasfiye
Kısaca son üç yıl içerisinde 43 bin
Şu anda Soğuk Savaş
vekâlet savaşları var. Kore, biz nükleer enerji derken
edildi. Filmde Berkeley’deki Ernest
227 hektar alan enerji nedeni ile yanmış.
döneminden bu yana dünya,
Vietnam, Afganistan, İran-Irak, televizyonlarda boy gösteren
İstanbul’un 16 ilçesi kadar bir alan. 60 bin
Lawrence, Oppenheimer’ı çok seven,
nükleer savaş tehlikesine en yakın futbol sahası...
Pakistan-Hindistan vs. ve son sözde çevreci nükleer karşıtları
ona hep yardımcı olan biri olarak
Elektrik Mühendisleri Odası yangınların
durumdadır. Bilimadamlarının
olarak Rusya-Ukrayna savaşları... artık piyasada yoklar. Bu çakma
gösteriliyor. Halbuki Lawrence
nasıl başladığına dair şu tespiti aktarıyor:
Ülkeler artık arkalarındaki internette görülebilen bir “Kıyamet çevreciler Akkuyu Santralı
Manhattan Projesi’nin başına kendisi
“Şiddetli rüzgâr, iletken tellerin
nükleer güce güvenerek daha Duvar Saati” var. Bu yıl 90 saniye yerine, gidip İncirlik Üssü’nde
geçmek istiyordu, bu olmayınca
sallanarak birbirine temas etmesine
fütursuzca konvansiyonel savaş kaldığını gösteriyor. Ukrayna boy göstersinler.
sebep olur. Bu durumda iletken teller
Oppenheimer’dan uzak durdu.
savaşı sırasında Rusya, müttefiki
açabiliyorlar, “Bana bir şey olursa, n Nükleer teknolojinin siviller
arasında ark oluşur. Bu arkın ısı değeri
n Siz Massachusetts Teknoloji
Beyaz Rusya’ya taktik nükleer
dünyayı başlarına yıkarım,” diye için olumlu etkileri neler ve çok yüksektir. Bu sebeple çevrede
Enstitüsü’nde (MIT) nükleer fizik
bulunan kuru ot, ağaç gibi yanıcı
silahlar yerleştireceğini beyan etti.
düşünüyorlar. bu olumlu etkiler, potansiyel
alanında doktora yaptınız. Atom
maddeler tutuşarak yangın oluşmasına
n Nükleer silahların uluslararası Ayrıca, ABD ve Rusya arasında tehlikeleri gölgede bırakabilir
bombasının yapıldığı Manhattan
sebep olur. Ayrıca telerin ağaçlarla teması
krizlerin çözülme biçimleri üzerinde periyodik olarak uzatılan Stratejik mi?
da yangına sebebiyet verir”
Projesi’nde yer alan bilim
ne gibi etkisi oldu? Silahları Azaltma Antlaşması İnsanlık yararına o kadar
Gelelim yazının bamteline...
insanlarından dersler aldınız. Size o
Aklıma sadece Küba krizi (START) sayesinde bu iki ülkenin güzel nükleer teknolojiler var
Türkiye’deki elektrik dağıtım bölgelerinin
dönemli ilgili neler anlattılar?
nükleer başlık sayıları 20
geliyor. 1962’de Rusya, Orta ki bombadan bunları anlatmaya tamamı özelleştirildi. Dağıtım şirketleri belli
Los Alamos’ta nükleer bomba
periyotlarla hatları kontrol etmek, bakımlarını
binlerden 4-5 bine indirilebilmişti.
Amerika’daki Küba’ya nükleer vakit kalmıyor. Burada sadece
yapımında çalışan üç hocam oldu.
yapmak zorunda. Burada Sayıştay’ın EPDK
başlıklı füzeler yerleştirmek Fakat 2026’da sona erecek olan başlıklarını vereyim: Nükleer
Bunlardan Weissskopf üstelik Los raporunu açıp baktım. Öğreniyoruz ki dağıtım
istediğinde ABD, ‘Yoldaki füze antlaşmanın uzatılacağına dair enerji santrallarında karbon
şirketlerinin bakım onarım faaliyetleri yatırım
Alamos’un ilk belediye başkanlığını
yüklü Rus gemileri falanca hiçbir çalışma yok, 2015’ten beri salınmadan elektrik üretimi.
giderleri arasında.
yaptı. Philip Morrison bomba
çizgiyi geçtiğinde vuracağım’ de pandemi yüzünden “yerinde Nükleer tıp: Kanser, kalp ve
Elektrik dağıtım firmaları da kolay
atıldıktan sonra tahribatı ölçmek
diye ültimatom vermişti. Sonunda teftiş” kuralı çalışmıyor. Bu genetik hastalıkların teşhis yolu bulmuş, bu bakım işlerini ihale
üzere Japonya’ya giden ilk ekipteydi.
olumsuzluklara ilaveten, yeni bir ederek üstünden atıyor. Bu ihaleleri de
Rus gemileri yarı yoldan döndü ve tedavisi, aşı üretimi. Ziraat
Diğeri Harry Kendall. Bunların üçü yine kendi aile bireylerinin kurduğu alt
ve karşılığında Türkiye’nin tehlike olarak siber saldırı ihtimali ve gıda güvenliği: Hayvan
şirketlere veriyorlar üstelik.
de verdikleri konferanslarda yeri
Karadeniz kıyılarındaki ABD ortaya çıktı. Özet olarak, böyle hastalıkları teşhis ve tedavisi,
Maliyetini babası belirliyor, oğlu, kızı,
geldikçe Almanya’nın nükleer bomba
füze rampaları kaldırıldı. Bugün topyekûn bir nükleer savaşta hayvan ve tahılda böcek tehdidini
kardeşi, hısmı alt şirket ile ihaleyi alıyor,
yaptığı konusunda ikna edildiklerini
dünyada üç emperyalist güç var: hiçbir ülkenin savunması yok. önleme. İçme suyu kaynaklarını
ihale bedeli de tüketiciden tahsil ediliyor.
‘
ama bunun doğru olmadığını
ABD, Rusya ve Çin. Bunların n Bir nükleer savaşta olabilecek koruma ve temizleme, yeraltı
Yangınların çıktığı bölgede bakım
anlayınca pişmanlık duyduklarını dile ihalelerini BEDA Enerji ve Hipar Adi
dünya hayrına ortak bir amaç en kötü senaryo nedir? sularını keşfetme. Çevre ve
Ortaklığı Ticari İşletmesi şirketleri almış.
getirmişlerdi. etrafında birleşme imkânı yok. Şimdiye kadar nükleer savaş okyanusların korunması.
Hipar Adi Ortaklığı’nın yönetim
kurulunda Ahmet Cengiz, Murat
Ergönül, Devrim Koloğlu, Ünal
Boztunalı gibi isimler yer alıyor. BEDA
Enerji’nin yönetiminde de Naci Koloğlu,
İnsanoğlu yok etme gücünü aştı
Mehmet Cengiz, Anıl Çağrı Koloğlu
ve Zeynep Cengiz Şekeralp var. Yani
n İnsanoğlunun yok etme gücünün sınırı Bunun başlıca iki sebebi var: Birincisi, İkincisi, bilimadamlığını seçen insanların
bugün “5’li çete” denilen ihale zenginlerin
var mıdır, bilimde ahlaki eşik nedir? bilim artık laboratuvarda bilimadamının sadece araştırmacı yeteneğine bakılıyor.
üyeleri...
Kısa keseyim. “Devlet bunu görmüyor
İnsanoğlu şimdiden kendini yok etme kafasında ampül yanarak olmuyor. Devletler Hasbelkader okuduğum o büyük
mu” diye soracak olursanız eğer Sayıştay
gücünü aştı zaten. Mesela Rusların Çar veya dev endüstriyel şirketler, gerekli finans üniversitelerde evliya derecesinde bilge
raporunda hepsinden bahsediliyor.
bombası 57 milyon ton dinamite eşdeğer. desteğiyle bir ekip oluşturuyor ve istedikleri hocaların yanı sıra Nobel Ödülü
Ama dönüyor dolaşıyor ormanlarımız,
Bu rakam, 2. Dünya Savaşı’nda kullanılmış teknolojiyi geliştirebiliyorlar. Yani etik alabilmek için her türlü hinliği
derelerimiz, madenlerimiz, havamız,
olan toplam mühimmatın 10 katı. Maalesef kaygıları olmayan, askeri veya kâr amaçlı yapacak tıynette hocalar da gördüm.
suyumuz bir avuç zenginin elinde tarumar
bilimde etik bir davranış standardı koymak bir çaba. Bilimadamının etik kaygıları olması Bu sisteme bir de etik kriter
ediliyor. Ne ben ne siz ne de devlet kalkıp
gık diyebiliyor bunlara.
mümkün değil. kimsenin umurunda değil. koyduğunuzda çalışmıyor.
‘