Catalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ BORSA 11 12 MART 2021 CUMA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.4920 4.5 kuruş 8.9810 0.2 kuruş 10.4670 16.31 4.3 kuruş Sabit 1.556 8.45 puan 2826.02 4.85 lira 417.68 1 lira Türkiye’nin döviz gelir gider dengesi, yılın ilk ayında 1.9 milyar dolar açık verdi İlk aydan açık var Merkez Bankası’nın (TCMB) yılın ilk ayıyla ilgili verileri, Türkiye’nin ödemeler dengesindeki büyük sorunlarının azalsa da devam ettiğini gösterdi. Bu bilançoya göre 2020 yılı ocak ayında 2 milyar 33 milyon dolar olan cari açık bu yılın aynı ayında 1 milyar 867 milyon dolara geriledi. Ocak 2021 sonu itibarıyla son bir yıllık cari açık ise 36 milyar 599 milyon dolar oldu. Bu rakam geçen aralık sonunda 36 milyar 765 milyon dolardı. Ödemeler dengesiyle ilgili ocak ayı gelişmelerinde, hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin bir önceki yılın aynı ayına göre 1.1 milyar dolar azalarak Yılın ilk ayında, içinde turizmin de olduğu hizmet geliri girişi düşmeye devam ederken, ihracatta yaşanan hareketlilik ise ödemeler dengesini olumlu etkiledi. 455 milyon dolara inmesine rağmen, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 1.4 milyar dolar azalmayla 1.9 milyar dolara gerilemesi etkili oldu. Altın ithalatında da gerileme görüldü. Kaynağı belirsiz arttı Yine verilere göre ocak ayında doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 194 milyon dolar, portföy yatırımlarından kaynaklı net girişler 4.8 milyar dolar oldu. Alt kalemler itibarıyla, yurtdışı yerleşikler hisse senedi piyasasında 293 milyon dolar net satış, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 924 milyon dolar net alış yaptı. Resmi rezervlerde ise 3.6 milyar dolar net artış gözlendi. Öte yandan kaynağı belirsiz para girişini gösteren net hata ve noksan hesabında ocak ayında 3 milyar 823 milyon dolar fazla verildi. Geçen yıl bu fazla rakamı 1 milyar 247 milyon dolardı. l Ekonomi Servisi DOLAR 7.437.56 ARASINDA DALGALI ABD Hazinesi’nin 38 milyar dolarlık 10 yıllık tahvil ihracı ihalesi yeterli talep gelmesi, bu konuda yatırımcılarla ilgili kaygıların hafiflemesine neden oldu. Tahvil getirilerinin hafta başında belirgin yükselişiyle 7.8 liraya ulaşan dolar da, ihalenin sorunsuz olarak atlatılması ve ABD enflasyon verileriyle yönünü aşağı çevirdi. Gün içinde 7.43 liraya kadar çekildi. Ancak sonrasındaki haber akışı kuru yeniden 7.56 liraya taşıdı. TESK’TEN YENİ ÇAĞRI Birikmiş faturalar faizsiz ertelensin Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, pandemi nedeniyle kapalı olan esnafın ödeyemediği elektrik, doğalgaz, su gibi faturaların biriktiğini belirterek faturalardan bir yıl süreyle vergi alınmaması ve birikmiş faturaların da faizsiz ertelenerek taksit imkânı sağlanması çağrısında bulundu. Palandöken, 1 yıldır süren salgın ile mücadelede, kendinden en çok feragat eden kesimin, esnaf ve sanatkârlar olduğunu belirterek “Aylarca dükkânı kapalı şekilde, yarı açık olduğunda ise müşteri ve kazancın yine olmaması gibi birçok zor zamanlardan geçti” dedi. l ANKARA OSMANGAZİ IÇIN 1.6 MILYAR LİRA DAHA... Osmangazi Köprüsü’nün yer aldığı projeyle ilgili sözleşmeye göre 15 yıl 4 ay boyunca işletmeciye 10.4 milyar dolar tutarında gelir garantisi verildi. Osmangazi Köprüsü ve GebzeOrhangaziİzmir Otoyolu’na, 2020 yılının ikinci yarısına ilişkin “araç geçiş garanti” kapsamında yapılacak ödeme tutarının büyük ölçüde netleştiği belirtildi. İşletmeci Otoyol Yatırım’a 1 Temmuz31 Aralık dönemi için 1.51.6 milyar lira ödeme yapılması bekleniyor. Habertürk’teki habere göre ilk 6 ay için 1 milyar 750 milyon lira ödeme yapılmıştı. Yabancı kreditörlerin genel müdürlük garantisini kabul etmemesi üzerine düzenlenen yasa geçti Bakanlık garantili kredi VARLIĞI 94 MİLYAR TL İşsizlik Fonu’nda erime sürüyor İŞKUR’un geçen şubat ayıyla ilgili İşsizlik Sigortası Fonu bülteni, fonun finansal varlığının ekonomik kriz, salgın ve yanlış kullanım nedeniyle erimeye devam ettiğini gösterdi. Bültene göre 2020 sonunda 103.2 milyar lira, Şubat 2021 sonunda 98.2 milyar lira olan menkul kıymet ve nakit fon varlığı 9 Mart itibarıyla 93 milyar 975 milyon liraya geriledi. Bu kapsamda, emekçilere kısa çalışma ödeneği, işsizlik ödeneği, nakdi ücret desteği gibi ödemelerin yapıldığı fondan, işverenlere yılın ilk 2 ayında teşvik ve destek adı altında yaklaşık 4 milyar liralık kaynak sağlanması da bir kez dikkat çekti. l Ekonomi Servisi MOBİLYA İHRACATI İngiltere’ye satış STA ile hızlandı Akdeniz Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği’nin (AKAMİB) ihracat performansını artırdığı açıklandı. Şubatta, birlik üzerinden yapılan ihracat yüzde 9.4 artışla 64.5 milyon dolara yükseldi. AKAMİB, Brexit sonrası serbest ticaret anlaşması (STA) imzalanan İngiltere’ye ihracatını yüzde 77.4 artırarak 1.7 milyon dolara, Tacikistan’a ihracatını ise yüzde 270 artırarak 1.7 milyon dolara çıkardı. Başkan Onur Kılıçer, “Katma değerli üretim ve markalaşmada dönüşümü başardığımız Almanya, Fransa ve İtalya gibi Avrupa ülkelerinde miktarın çok daha üzerinde bir ihracat artışımız var” dedi. l Ekonomi Servisi Yurtdışından finanse edilmesi planlanan projelerde bakanlığa bağlı özel bütçeli kamu idarelerinin imzalayacakları kredi anlaşmalarına, bakanlık taraf olabilecek. Yabancı kreditörlerin Karayolları Genel Müdürlüğü ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü gibi idarelerinin teminatlarını yeterli bulmaması üzerine gündeme gelen torba teklif, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Buna göre 15 Mart 2020’den sonra ihalesi yapılmış ancak uygulama sözleşmesi imzalanmamış yapişletdevret projelerine ilişkin özel bütçeli kuruluşun yanında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da borç üstlenim anlaşmasında taraf olabilecek. ‘Meclis suça ortak ediliyor’ Bu madde ile özellikle Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından imzalanan anlaşmalara bakanlığın da taraf olmasına olanak sağlanıyor. CHP İstanbul Milletvekili ve KİT Komisyonu üyesi Aykut Erdoğdu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na borç üstlenim anlaşmalarına taraf olma yetkisi verilmesiyle “Meclis’in bir suça ortak edilmek istendiğini” vurguladı. Erdoğdu, şunları söyledi: “Böyle bir kanun maddesi olmaz. Meclis’in hukukuna saygısızlıktır. Yasa maddesinde, ‘henüz uygulama sözleşmesi imzalanmamış’ diyor. İhaleyi yapmışsınız, niye imzalamadınız? Şartnamesi ortada, şartnameye uygun sözleşmeyi yapar imzalarsınız. Kural budur. Ama siz bu sözleşmeyi yapamıyorsunuz, çünkü ihale ettiğiniz şirketin bir itibarı yok, bu itibar uluslararası arenada da yok, kredisini alamıyor. İlkellik yapıp ‘Genel Müdürlük buna garanti verecek’ diye yazmışsınız. Sonra uluslararası bankacılar çıkıp diyor ki ‘Genel müdürlüğünüz batmış, bana Bakanlık ya da Hazine garantisi getirin.’” Torba yasada yer alan bazı düzenlemeler ise şunlar: 4 Seyhan Nehri’nde 1949 ile 1951 yıllarında yaşanan taşkınlar nedeniyle binalarını boşaltmak durumunda kalanlara, üzerinde bina yapmak üzere DSİ tarafından tahsis edilen araziler rayiç bedeli üzerinden doğrudan satılacak. 4 Mobil telefon kapsama alanının ve internet hizmeti altyapılarının yaygınlaştırılmasını teşvik edecek düzenlemeler yapılacak. 4 TCDD’nin bazı yatırımlarının finansmanı, işletme bütçesinde yer alan finansman açıkları ve TCDD Taşımacılık AŞ’ye yapılan sermaye transferi nedeniyle doğan açıklar 2023 sonuna kadar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kapatılmaya devam edilecek. Cumhurbaşkanı süreyi 10 yıla kadar uzatabilecek. l ANKARA Bel Türkiye, markalarından La Vache Qui Rit’nin 100. yılı kapsamında Gülmek İyileştirir Derneği işbirliğiyle kanser tedavisi gören çocuklar için “Hijyenik Oyun Merkezi” kuracak. Süt ürünlerinde maliyet arttı Son dönem fiyatları hızla artan süt ve süt ürünleriyle ilgili değerlendirme yapan Bel Karper Türkiye Genel Müdürü Aytekin Yıldız, özellikle maliyet baskısına vurgu yaptı. Birçok sektörde olduğu gibi süt endüstrisindeki döviz kuru baskısına da atıf yapan Yıldız, şöyle konuştu: “Örneğin yem fiyatları geçen yıl yüzde 5060 arttı. Yine sektörün kullandığı ambalajlar dövize endeksi olduğu için bu baskıdan etkilendi. Diğer girdilerindeki artışlar da etkili oluyor.” Ayrıca gıda israfına dikkat çeken Yıldız, Türkiye’de bunun büyüklüğünün 200 milyar TL’ye ulaştığını söyledi. Öte yandan TÜİK’in bültenlerine göre ticari süt işletmelerince ocak ayında Ocak 2020’ye kıyasla yüzde 10 artışla 887 bin 577 ton inek sütü toplandı. Ancak içme sütü üretimi yüzde 0.9 azalarak 144 bin 932 ton oldu. Ayrıca tavuk eti üretimi yüzde 5.7 azalarak 173 bin 290 ton, tavuk yumurtası üretimi yüzde 4.6 azalarak 1.7 milyar adet oldu. l Ekonomi Servisi ‘İhracatyurtdışı payı yüzde 50.1’ Ülker Bisküvi’nin, 2019’da 7.8 milyar lira olan cirosunu geçen yıl 9.4 milyar liraya çıkardığı, net kârın da 997 milyon liradan 1 milyar 16 milyon liraya yükseldiği açıklandı. Şirketin ihracat ve yurtdışı operasyonlarının payı ise yüzde 50.1’e yükseldi. Pandemi şartlarında, stratejik bir sektör olarak üretimi aralıksız sürdürerek ekonominin çarklarının dönmesine destek olduklarını belirten Ülker Bisküvi Üst Yöneticisi Mete Buyurgan, yatırım konusunda şu bilgiyi verdi: “Geçen yıl 183 milyon TL’lik yatırım yaptık. Bu yıl da dijitalleşmenin verdiği güç, yeni yatırımlar ve inovasyonlarla, ülkemizin kalkınma hedeflerine destek olurken bulunduğumuz tüm pazarlarda güçlü konumumuzu ve liderliklerimizi devam ettireceğiz.” l Ekonomi Servisi Mete Buyurgan Bıyıklı siyaset Bir 8 Mart daha arkasında kesif kirli bir toz bulutu bırakarak geçti, gitti... Kadınlar satırlarla doğrandı, çatılardan aşağıya atıldılar, yüzleri gözleri patlatıldı...Erkek şiddetini tüm çıplaklığı ile dile getiren, yazıya döken yürekli kadınlar yuhalandı... Erkek şiddetini protesto etmek için yollara dökülen kadınlar gözaltına alındı... Çünkü bıyıklı siyaset görevdeydi, işbaşındaydı... Her zamanki gibi... Ve aynı bıyıklı siyaset, kadını kendi ideolojisinin silahı yapmaktan vazgeçmedi... Mine Söğüt, “Baba evini derhal terk edin kızlar” başlıklı yazısı ile bizzat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hedef tahtasına oturtulduğu dakikalarda ağabeylerinin tecavüzlerine uğrayarak hamile kalan 17 yaşındaki Z.K’nin davası görülüyordu. 5 yıl önce Devlet Bahçeli’nin Meral Akşener’i hedef alan Fosforlu Cevriye sözleri dönüp dolaşıp 5 yıl sonra sosyal medyada aynı etiketle bir linç kampanyasına dönüştürülüyordu. 2020 yılında 300 kadın öldürüldü. Bunların yüzde 80’i kendi aile bireyleri ya da birlikte oldukları erkekler tarafından... Yeterince açık değil mi? Kadına şiddet önergesi defalarca Meclis’e getirildi ve defalarca AKP ve MHP tarafından reddedildi. İstanbul Sözleşmesi’ni nasıl daha iyi uygularım yerine sözleşmeyi nasıl kaldırırım tartışması içinde bıyıklı siyaset... Bıyıklı siyasetin içinde sadece erkekler yok ne yazık ki... Son örnek KEFEK (Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu) Başkanvekilliği’ni üstlenen AKP milletvekili Hülya Nergis oldu. Her gün en az bir kadının öldürülme gerçeğine “kadın cinayetleri abartılıyor” sözleri ile karşı çıkabildi. İşin ilginci, Nergis’i Meclis’te yaptığı konuşmasında eleştiren ve istifaya çağıran CHP milletvekili ve aynı komisyon üyesi Sera Kadıgil’in sözlerine Nergis’in yerine AKP Grup Başkanvekili Muharrem Emin Akbaşoğlu’nun yanıt verişiydi. Kadına yönelik şiddetin çözümü siyasette. Siyasetin kullandığı dilde, elindeki yasada... Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamadan ise arpa boyu yol almak mümkün değil. Gelir eşitsizliğinde dinin etkisi Önümde ilginç bir araştırma var. Kadın ve erkek arasında gelir eşitsizliğinde dinin rolünü sorguluyor. ABD’de Colorado Üniversitesi’nden bir ekip araştırmayı yürütmüş. 140 ülkenin 2013 yılından beri toplanan cinsiyetler arası ücret farklılıklarıyla ilgili verilerinden yola çıkan araştırmacıların bulguları ilginç: En dindar 5 ülkede cinsiyetler arasındaki ücret farklılığı oranları en laik beş ülkeye kıyasla yüzde 8 daha yüksek çıkmış. En laik ülkelerde kadınların erkeklerden yüzde 18 daha az gelir elde ederlerken, en dindar ülkelerde bu fark yüzde 26 olmuş. Dahası, en laik ülkelerde cinsler arasındaki gelir eşitsizliğinin 28 yılda yok edilebileceği öngörülürken, en dindar ülkelerde bunun 109 yıl gibi şaşırtıcı bir süreyi gerektirebileceği belirtiliyor. Araştırmacılar insanlara, “Gündelik yaşamınızda din önemli midir” sorusunu da yöneltmişler. Ve ülke ne denli dindarsa cinsiyetler arasındaki gelir eşitsizliğinin de o denli yüksek olduğu gibi çarpıcı bir bağlantıya tanık olmuşlar. Araştırmanın başında bulunan Traci Sitzmann, bu etkinin tüm dünya dinleri için geçerli olduğunu, inançlıların Yahudi, Hıristiyan, Müslüman, Budist, Hindu ya da herhangi bir başka dinden olmalarının fark etmediğini ve dinin gündelik yaşamda önemli bir yer tuttuğu ülkelerde cinsiyetler arasındaki gelir eşitsizliğinin daha yüksek düzeyde olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin karbon ayak izini azaltması gerekiyor Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Türkiye’nin geçen 10 yılda enerji kaynaklarını çeşitlendirdiğini, bundan sonra yenilenebilir enerjinin büyümesini hızlandıracak ve sanayinin kullandığı enerjiyi azaltacak politikalara odaklanması gerektiğini belirtti. Ajansın Türkiye ile ilgili raporunda “Enerji arzının güvenliği ve çeşitlendirilmesi alanında büyük ilerleme kaydeden Türkiye, enerji sektörünün uzun vadedeki karbon ayak izi ve sürdürülebilirliğini yakından izlemeli” denildi. Öte yandan Özelleştirme İdaresi dün “Gebze Dilovası Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı, Ekipmanlar ve Taşınmazlar“ı satış yöntemiyle özelleştireceğini açıkladı. l Ekonomi Servisi