Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 27 AĞUSTOS 2020 PERŞEMBE Geliri azalan çalışan, çareyi gayri resmi çalışmakta bulunca kayıt dışılık arttı Büyük kıyım yolda Kış aylarına girilmesiyle turizmde istihdam edilen 2.5 milyon kişinin işsiz kalması bekleniyor. Turizmin 54 yan sektörü etkilediği düşünüldüğünde ise 9 milyon 750 bin kişi tehdit altında. Temmuz ayıyla birlikte özellikle yerli turist tarafında hareketlilik bekle yen turizmci, umduğunu bu lamadı. Pandemiden ağır yara alan sektörde yaz tatili otelcili ğinin sezonu kapamasıyla bir likte 2.5 milyon kişinin işsiz kal ması bekleniyor. Antalya’daki GAMZE BAL otellerin yüzde 50’sinin, Ege’deki otellerin de yakla şık yüzde 80’inin tesisini açamadığını söyleyen Ege Turistik İşletmeler ve Ko naklamalar Birliği (ETİK) Baş kanı ve Türkiye Otelciler Fe derasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Mehmet İşler, “Bu durumdan en az 1.5 milyon çalışan etkilendi” dedi. Bu çalışanların kimisinin istifa ettiğini, kimisinin kısa çalışma ödeneğinden yarar landığını, kimisinin de iş bu lamadığı için çalışamadığını aktaran İşler, “Resort otelcili ğinin bitimiyle yani kış ayla rına girmemizle işyerleri per sonel azaltmaya gidecektir. 2.5 milyon kişinin işsiz kal ma riski var. Genele baktığı mızda ise 9 milyon 750 bin kişi tehdit altında. Çünkü tu rizm 54 yan sektörü etkiliyor. Bu da 18.5 milyon çalışana denk geliyor. Yaşanan olum suzluklar 18.5 milyon insan dan 9.7 milyonunu etkiledi. Çalışanların yüzde 6570’i kı sa çalışma ödeneği kapsamı na alınmayıp direkt işsiz ka lacak. Sadece yüzde 30’u bu ödenekten yararlanabilecek” diye konuştu. Kayıt dışılık arttı İşler, Covid19 sürecinde kayıt dışı çalışanların sayısında da artış yaşandığına dikkat çekti. Bunun özellikle yemeiçme sektöründe yaşandığını anlatan İşler, “Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan bazı çalışanların, başka bir acentede de gayri resmi çalıştığını duyuyoruz. Hem ödenekten yararlanıp hem de kayıt dışı çalıştığı yerden maaş alıyor. SGK ödemeleri gibi maliyetleri karşılamadığı için işverenin de işine geliyor. Covid19 böyle bir durum yarattı” dedi. Öte yandan Türkiye turizmindeki mevcut tablonun rakip ülkelere göre iyi olduğunu belirten İşler, şöyle devam etti: “Sektörün yıl sonuna kadar 11 milyar dolarlık turizm geliri, 15 milyon da turist hedefi var. Tabii ki 2019’un çok gerisindeyiz. Geçen yıla kıyasla yüzde 7075’e yakın düşüş var ancak geçen yılla kıyaslamak doğru olmaz. Rakip ülkelerle kıyaslama yaparsak da onlara göre gayet iyi durumdayız. Ancak sektörün gözü artan vakalarda. Ölü sayılarında şeffaf olmamız lazım. Vakaların her geçen gün artması yasakların da artması demek. Şehirlerarası yolculukların ya da uçuşların yasaklanması durumunda turizm biter, bu sefer hiç konuşamayız.” Dünyada da endişe büyüyor Türkiye’de zaten yüksek olan işsizliğin pandemiyle birlikte tırmanması beklenirken, dünyada da durum farklı değil. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu yıl koronavirüs salgını nedeniyle dünya çapında turizm sektöründe çalışan 120 milyon kişinin işinin tehdit altında olduğunu açıkladı. Covid19 salgınının turizm sektörüne etkileri ile ilgili bir rapor yayımlayan BM, salgın nedeniyle dünya çapında sınırların kapanmasıyla otellerin kapatıldığını, uçuşların ip tal edildiğini anımsattı. Yılın ilk 5 ayında uluslararası turist sayısının yüzde 56 düştüğü kaydedilen raporda, yıl sonuna kadar bu oranın yüzde 78’e kadar ulaşabileceği belirtildi. Raporda, turizm ihracat gelirlerinde 910 milyar ila 1.2 trilyon dolar arasında bir kayıp yaşanabileceği vurgusu yapıldı. En çok kadın ve gençler etkilenecek Guterres, “Kriz, gelişmiş ekonomiler için büyük bir şok. Ancak gelişmekte olan ülkeler turizme büyük ölçü de bağımlı olduğu için acil bir durum söz konusu” diye konuştu. BM Turizm Örgütü (UNWTO) Pazarlama Sorumlusu Sandra Carvao ise turizm işletmeleri küçük ve orta ölçekli işletmeler olduğu için bu özellikteki işletmeler adına yıkıcı bir durumun söz konusu olduğunu belirterek “Sektörde iş kaybından en çok kadınlar ve gençler etkilenecektir. Turizm sektörünün yarısından fazlasında kadın çalışanlar istihdam edildiği için de en çok kadın çalışanları etkileyecektir” dedi. Sendikalardan G20’ye ikinci dalga uyarısı Ayakkabıcılar fuarla 1.2 milyara ulaşacak Türkiye’de 12 bine yakın işletmeyle 300 bin kişiye istihdam sağlayan Türk ayakkabı sektörü, AYMOD Fuarı’nda dünya devleri ile buluşmaya hazırlanıyor. Yapılan açıklamaya göre 30 Eylül3 Ekim arasında CNR Expo İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek olan fuarı 30 binin üzerinde sektör profesyonelinin ziyaret etmesi bekleniyor. Türk ayakkabı sektörü, fuarda gerçekleştireceği ticaret anlaşmalarıyla 2020 yılı ihracatını 1.2 milyar dolara taşımayı hedefliyor. Bu yıl Bağımsız Devletler Topluluğu’ndan, ABD ve Avrupa’ya kadar 52 ülkeden alım heyetleri ağırlanacak. Sonbaharkış koleksiyonu tanıtılacak. l Ekonomi Servisi Dijital dönüşüm için 27 bin kişiye eğitim Cisco’nun, Türkiye’de 1999’da hayata geçirdiği Networking Akademi’nin eğitimlerinin salgın döneminde de hız kesmeden devam ettiği açıklandı. MEB ile ortak gerçekleştirilen öğretmenlere yönelik dijital yetkinlik projesinde bu yıl eğitim alanların sayısı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 150 artarak 27 bin katılımcıyı aştı. Cisco Türkiye Genel Müdürü Didem Duru, “Şirket olarak Türkiye’nin dijital dönüşüm yol haritasında önemli rol üstleniyoruz. Öğretmenlerimizin dijital yetkinliklerinin artırılması, dijital çağın gereklerine uygun kuşakların yetişmesine de zemin hazırlayacaktır” dedi. l Ekonomi Servisi Didem Duru Garanti, 2. el araçlar için sistem oluşturdu Kırtasiyeci, kantinci ve servisçi nefes bekliyor MAHMUT LICALI Koronavirüs nedeniyle okulların açılmasının üç ay daha ertelenmesi zaten zor durumda olan kırtasiye, kantin ve servis işletmeciliği sektörlerini kara kara düşündürüyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, bu sektörlere yönelik bir rapor hazırlayarak en az 20 bin kırtasiye, 50 bin kantin işletmesi ve 200 bin servis esnafının alarm verdiğini açıkladı. Ağbaba, söz konusu üç sektöre yönelik acil önlem alınması gerektiğine işaret etti. Koronavirüs salgını nedeniyle Mart 2020’den bu yana eğitimöğretime ara verilirken, 31 Ağustos’ta başlayacağı ilan edilen yeni eğitimöğretim yılının daha sonra 21 Eylül tarihine ertelendiği hatırlatılan raporda, bu karardan kırtasiyeci, okul servisleri ve kantin işletmecisi esnafının olumsuz etkilendiği belirtildi. Raporu hazırlayan Ağbaba, “Bu üç sektörü virüs kadar açlık ve yoksulluk da tehdit ediyor. Zor durumda olan 3 sektöre de sıfır faizli ve uzun vadeli kredi desteği sağlanması gerekiyor” dedi. l ANKARA Dünya, koronavirüste ikinci dalga korkusu yaşıyor. Yeni bir dalga ile dünyayı etkisi altına alan işsizlikte rekor rakamlara ulaşılacağını belirten uluslararası sendikalar, artan yoksulluğa karşı ülkelerin ortak çözüm aramasını istiyor. G20 Çalışma ve İstihdam Bakanları Zirvesi 910 Eylül tarihinde Suudi Arabistan’da video konferans yöntemiyle gerçekleşecek. Konferans öncesi Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) ve Sendikal İstişare Komitesi (TUAC), salgının çalışanlar üzerindeki olumsuz etkilerini ve çözüm önerilerini anlatan bir bildiri hazırladı. Üye konfederasyonlardan Türkİş’e de gönderilen bildiri, genel başkan Ergün Atalay imzasıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na sunuldu. Bildiride şu görüşlere yer verildi: 4 Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Monitor 2020’nin ilk çeyreğinde küresel çalışma saatlerinin yüzde 5.4’ünün (155 milyon tam zamanlı işe eşdeğer) kaybedil Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu, salgında ikinci dalganın OECD’de işsizlik oranını yüzde 12.6’ya çıkaracağını açıkladı. diğini açıkladı. İkinci çeyrekte bu 400 milyona eşdeğer. Kayıt dışı ekonomideki 1.6 milyar işçi, sosyal korumaya erişimi olmayan yoksullukla karşı karşıya. 4 Yıl sonundan önce büyük yeni enfeksiyon dalgaları olması durumunda işsizliğin yüzde 12.6’ya yükselmesi bekleniyor. Düşük gelirli işçiler, azınlık grupları, kadınlar ve gençler en çok etkilenenler. En çok etkilenen sektörler turizm, havacılık, otelcilik, yemek, sanat, eğlence, imalat ve perakende. 4 Sonuç daha düşük gelir, artan eşitsizlikler ve tüm ekonomileri etkileyen artan yoksulluktur. G20 liderliğinin güven ve dayanıklılık oluşturan tutarlı ekonomik ve sosyal politikalar sağlaması gerekmektedir. Mali yardım sağlayan hükümetler kriz sona erene kadar destekleri sürdürmeye devam etmelidir. TPAO borsaya açılacak Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz kaynaklarının geliştirilmesiyle birlikte TPAO ve BOTAŞ’ın halka arzının önünün açılacağını söyledi. Önceki akşam NTV’de soruları yanıtlayan Albayrak, “Bu son süreç, gerek TPAO ve gerek BOTAŞ’ı farklı bir lige çıkaracak. Önümüzdeki yakın süreçte bu keşiflerin gelişmesiyle birlikte gerek TPAO, gerek BOTAŞ’ın bilançoları önce yurtiçi, sonra yurtdışı olabilir, halka arz sürecinin de önünü açacak” dedi. Carrefoursa’dan zarar için adım ‘Ev finansmanı’na yeni sermaye şartı Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) İpotek Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’inde yaptığı değişiklikler, dünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, konut finansmanı (Mortgage) hizmeti veren ipotek finansmanı kuruluşlarının kuruluş izin başvurularının SPK tarafından değerlendirilebilmesi için gerekli olan başlangıç sermayesinin asgari tutarı 10 milyon liradan 50 milyon liraya çıkarıldı. Şirketler, 6 ay içinde yeni kuruluş şartlarına uyum sağlayarak SPK’ye başvuracak. l Ekonomi Servisi CarrefourSA, 1.3 milyar TL tutarındaki geçmiş yıllar ve dönem zararının bilançoda yarattığı açığı kapatmak için sermaye azaltımı ve eşzamanlı sermaye bedelli artırımı yapma kararı aldı. Şirket, bu sayede bilançoya en az 400 milyon lira fon girişi sağlayacak. Dün sabah şirketin KAP’a yaptığı açıklamaya göre, 700 milyon lira olan sermaye 104.2 milyon liraya indirilecek ve her ortağın hisse sayısı yüzde 85 azalacak. CarrefourSA aynı zamanda 23.5 milyon lira nominal tutarda sermayeyi, 1 TL nominal sermaye başına 17 TL’den ihraç edecek. Açıklamada, “Şirketimize en az 400 milyon TL nakit girişi sağlanmış olması öngörülmektedir” denildi. l Reuters Giresun’daki selzedeye finansman kolaylığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Giresun’daki sel felaketinden maddi ve manevi etkilenen vatandaşlara destek olmak amacıyla finansman kolaylığı sağlayacak kararlar aldı. Buna göre, 1 Ocak 2021’e kadar Giresun’da yerleşik üye işyerlerinden yapılan alışverişlerde kredi kartı taksitlendirme süreleri iki katı olarak uygulanacak. Konut, taşıt ve tüketici kredilerinin vadeleri ise hem yeni krediler hem yeniden yapılandırmalarda yönetmelikteki sınırlara tabi olmaksızın bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar tarafından belirlenebilecek. l Ekonomi Servisi Garanti BBVA, Türkiye Noterler Birliği’yle olan işbirliği çerçevesinde, 2. el motorlu kara taşıtları alım satımında kullanılabilecek olan “Güvenli Alım Satım Sistemi”ni hayata geçirdi. Bu sistem sayesinde banka müşterileri, alım satım bedellerini nakit olarak yanlarında bulundurmak zorunda olmayacak, işlemlerini internet ve mobil kanallar aracılığıyla güvenli, hızlı ve kolay şekilde tamamlayabilecek. Sistemin işleyişi, satıcı tarafın bankanın internet şubesi veya mobil adresine satış tutarını giriş yapmasıyla başlayacak. Sistemle tescil ve ödeme süreçleri eşzamanlı olarak tamamlanacak. l Ekonomi Servisi ‘Paycell’in yeni POS’u maliyetleri düşürecek’ Vergi Usul Kanunu’nun 507 numaralı tebliğine uygun olarak tasarlanan ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvuruda bu lunan ilk Android POS cihazı olan Paycell Android POS’un tahsilat, stok takibi ve efatura süreçlerini tek bir platform üzerin den sunduğu açıklandı. Maliyet düşüşü ve verimlilik vaat eden cihaz kapsamında açıklama ya pan Turkcell Genel Müdürü Mu rat Erkan, 2022 yılı sonuna kadar Paycell’in üye işyeri bazını 150 binin üstüne çıkarmayı hedefle diklerini belirtti. Erkan, “Akıl lı telefonlara geçiş döne minde yaşadığımız büyük değişim gibi, POS cihaz ları dünyasında da bir devrim yaşanıyor” dedi. l Ekonomi Servisi Murat Erkan Aras Kargo sektörde yatırımla büyüyecek Aras Kargo’da, Austrian Post’un hissesini yüzde 80’e çıkaran satış 25 Ağustos’ta resmi olarak tamamlandı. Buna göre Baran Aras, yüzde 20 hisseye sahip olmaya devam ederek yönetim kurulunda görev yapacak. Austrian Post İcra Kurulu Başkanı Georg Pölzl, hisse artışını “seçkin pazarlarda büyüme”ye yönelik stratejilerinin kararlı uygulaması olarak yorumlarken, parsel ve lojistik bölümünden sorumlu yönetim kurulu üyesi Peter Umundum, yıllık yatırım hedeflerini milyon TL bazında üç hane üzerinde planladıklarını vurguladı. Son üç yılda ortalama yüzde 15 büyüyen şirketin faaliyetleri daha da genişletilecek. l Ekonomi Servisi