Catalog

EKONOMİ DOLAR AVRO ekonomi@cumhuriyet.com.tr STERLIN FAİZ BORSA 11 20 AĞUSTOS 2020 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.2910 7.8 kuruş 8.7020 10.4 kuruş 9.7440 12.1 kuruş 13.23 0.02 puan 1.125 32.25 puan 3167.89 50.8 lira 468.97 7.89 lira KPMG’ye göre Covid19 şirketlerin kriz yönetimi ve kontrol zayıflıklarını vuruyor Din siyasileşince, rejim faşizme açılır Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin yönetiminin uygulamaları da 2014’ten bu yana bu savı doğruluyor. Dinci, milliyetçi, ırkçı Modi, 20 Temmuz’da, dinci ve milliyetçi Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) hareketinin militanlarından oluşan bir güruhun, 1992’de de yıktığı 400 yıllık caminin arazisi üzerine, Savaş Tanrısı Rama’ya adanmış yeni bir Hindu tapınağının temelini attı. Bu haberi okurken gözümün önüne, Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi, “kılıçlı hutbe” imajı geldi. Modi, geçen hafta “Bağımsızlık Günü” kutlamalarında yaptığı konuşmada, Hindistan’ın bağımsızlığını kazanmasında, bağımsız Hindistan’ın inşa sürecinde belirleyici rol oynayan Gandi ve Nehru’nun adı geçmiyordu. Onun yerine Modi, yüzyıllardır süregelen bir bağımsızlık mücadelesinden, bu mücadelede verilen şehitlerden söz etti; konuşmasında Hindistan’ın, ırksal zeminden yeniden arındırılmasını, erkeklerinin “erkekliğinin” yeniden canlandırılmasını savunan Aurobindo Ghose’yi (18721950) bir siyasetçi şair, Guru ve “devrimci manevi canlanmanın öncülerinden” biri olarak andı. Modi döneminde “Hindistan’ın, tecavüz olaylarında adeta dünyanın başkenti konumuna yükselmiş” olması ile bu hayranlık arasında bir ilgi olsa gerek. ‘Yeni Hindistan’ Modi, o konuşmayı yaparken aynı zamanda, modern Hindistan’ın en uzun süre yönetimde kalan siyasetçisi oluyordu. Demirçelik otomotiv devi Tata’nın sosyal bilimler enstitüsünden Prof. Aswani Kumar, The Hindu gazetesine verdiği demeçte, Modi’yi “RSS’nin yüzyıllık varlığının ürünü” ve “kaderin hediyesi çocuk” olarak tanımlıyordu. Gerçekten de 1928 yılında doğan Hindu dinci dayanışma örgütü RSS içinde yetişen Modi, yine bu örgüt üyelerinin kurduğu Bharatiya Jenata Partisi’nin (BJP) lideri. RSS, ilk kurulduğundan bu yana, dini okullar, dayanışma ve yardım kurumları, spor kulüpleri aracılığıyla Hindu dinini ve kültürünü, Hinduizmi güçlendirme ideolojisi, Hindutvayı yaymayı amaçlıyor. RSS, bu özellikleriyle İhvan ve Hizmet hareketlerine benziyor. RSS dinci (Hinduizm), milliyetçi ırkçı (kast sistemini savunuyor, başta Müslümanlar olmak üzere dini, etnik azınlıkları hedef alıyor) özellikler sergiliyor. Geçen yılın sonunda gündeme gelen yeni vatandaşlık ve nüfus kayıt yasaları Müslümanları dışlamayı amaçlıyor. Modi ile birlikte iktidara gelen siyasi kadro, 1950’lerden bu yana, Nehru’nun modern, seküler projesine düşman, onun kurduğu devleti ve toplum düzenini, dinci ve ırkçı (Hindu) temelde değiştirmeyi amaçlayan RSS entelijansiyasından oluşuyor. Bugün gelinen noktada, Hindutva hareketinin ideolojisi, RSS militanlarının uyguladığı şiddetle de beslenerek Hindistan’da egemen olmuş durumda. Bu dinci, milliyetçi, ırkçı düşünceyi ya da hükümeti eleştirenler, sık sık bu militanların şiddet eylemlerine maruz kalıyor, kamuoyu önünde özür dilemeye zorlanıyorlar. Hinduizmi aşağıladığı iddiasıyla linç edilenler bile oluyor. Bu “Yeni Hindistan”da medyayı da ele geçiren Modi yönetiminin, Hindutva hareketinin bir diğer özelliği akılcılığın ve bilimin yerine sık sık inancın ve itikadın öne çıkarılmasıdır. Hindistan Bilimler Akademisi bile bu yeni söylemden kendini kurtaramıyor. Modi, rahatlıkla “atalarımız genetik bilimine tamamen vâkıftılar” gibi laflar edebiliyor. Gandi, Nehru ve Kongre Partisi’nin çokkültürlü, çok etnik gruplu Hindistan projesine, büyük sermaye karşısında göreli bağımsızlığını korumayı bir onur meselesi yapan tutumuna karşın “Yeni Hindistan” birleştirici değil, azınlıkları, özellikle de Müslümanları hedef alan bir kutuplaştırma politikası izliyor. Modi yönetimi ve büyük sermaye ilişkilerine gelince, durum adeta etle tırnak gibi. Modi ve BJP’nin amacı, muhalefeti tamamen işlevsizleştirmek (oppositionmukt Bharat). BJP hükümetinin adalet bakanı, 2019 seçimleri öncesinde, “Kazanırsak 50 yıl kimse bizi yerimizden kıpırdatamaz” diyormuş. Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Shruti Kapila da geçen hafta Financial Times’taki yorumunda, “muhalefetin caminin toprağına, tapınak temeli atılmasını hararetle alkışlamasından” hareketle, “Modi muhalefeti imha etti; liderlerinin en ihtiraslıları şimdi BJP’ye geçmeyi planlıyorlar” diyordu. Sabancı ‘çimento’da üst yönetim değişti Sabancı Holding Yapı Malzemeleri Grubu’nda görev değişiklikleri gerçekleşti. Çimsa Genel Müdürlüğü’ne halen Akçansa Genel Müdürü olan Umut Zenar atandı. Zenar’dan boşalan göreve ise Kordsa’da Asya Pasifik Bölgesi’nden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Mehmet Zeki Kanadıkırık getirildi. İki isim yeni görevlerine 1 Eylül’de başlayacak. l Ekonomi Servisi Yolsuzluklar artacak Uluslararası Suiistimal İnceleme Uzmanları Birliği’nin araştırmasına göre, yılın ilk 5 ayında suistimalde yüzde 68 artış yaşandı. Önümüzdeki bir yıl bunun devamı bekleniyor. Koronavirüs salgınının şirketlerdeki suistimalleri artırdığı ortaya çıktı. KPMG Türkiye Usulsüzlük Önleme, İnceleme, Ticari Uyuşmazlık ve Uyum Bölümü lideri İdil Gürdil Uluslararası Suiistimal İnceleme Uzmanları Birliği’nin (ACFE) NisanMayıs 2020 arasında yaptığı araştırmaya göre yılık ilk 5 ayında suiistimal seviyelerinde yüzde 68 artış ya şandığını söyledi. Katılımcıların dörtte biri de gözlenen artışın “önemli derecede” olduğunu belirtti. Ankete katılanların yüzde 93’ü de mayıs ayı itibarıyla önümüzdeki bir yılda İdil Gürdil suiistimal vakalarında artış beklediklerini ifade etti. Kayıp yüzde 5 “ACFE’ye göre dünyada şirketler her yıl gelirlerinin yüzde 5’ini suiistimal nedeniyle kaybediyor. Covid19 salgını sonucunda ortaya çıkan ekonomik durgunluk bu bilançoyu daha da ağırlaştıracak. Önümüzdeki aylarda yolsuzluk vakalarında rekor derecede ciddi artış yaşanabilir” diyen Gürdil, şu vurguyu yaptı: “Şirketler zorlukların günlük iş rutinleri üzerindeki etkilerini asgari düzeye indirmek için faaliyetlerin devamına odaklandı. Yönetimlerin faaliyetlere konsantre olması, zaten finansal baskılar yüzünden bunalmış ve suiistimal gerçekleştirme niyetinde olan kişiler için fırsat yaratıyor. İş süreçlerindeki zayıf noktalar gözden kaçırılabiliyor.” l Ekonomi Servisi Salgın çelik kasa pazarını büyüttü Döviz kurlarındaki hareketlenmeyle birlikte çelik kasa satışla rında 2018’in sonunda başlayan yükseliş trendi, koronavirüs salgını sebebiyle artan güvenlik ihtiyacı nedeniyle daha da hızlandı. Kale Çelik Kasa yetkilileri, 2020’nin ilk 6 ayında bir önceki yıla göre çelik kasa satışlarının yüzde 40 arttığını açıkladı. Talep artışı ticari ve evofis tipi kasaların tamamın da gerçekleşti. Maddi ve manevi baskılar etkiliyor Cumhuriyet’in Türkiye ile ilgili sorusunu yanıtlayan İdil Gürdil, ocak ayında TEİD ile birlikte yaptıkları anketin sonuçlarını hatırlatarak şunları söyledi: “Türkiye’de Covid19 etkisiyle ekonomik yavaşlama ve geçim sıkıntısının artması gibi baskı unsurlarının yoğunlaştığı bu dönemde çalışanlar üzerinde artan maddi ve manevi baskıların, suiistimalin gerçekleşmesi için fırsat ortamlarına zemin hazırladığını ve dolayısıyla işletmeleri artan oranda ve ciddi risklerle karşı karşıya bıraktığını söylemek mümkün.” Dövizde hareketler sertleşti Döviz cinsi açısından bakıldığında, uzun vadeli borcun yüzde 63, kısa vadeli borcun yüzde 35.3’ü ABD doları. Kredi borcu 170 milyar dolar Merkez Bankası verilerine göre, özel sektörün uzun vadeli yurtdışı kredi borcu haziran sonunda 161.6 milyar dolar oldu. Borç 2019 sonuna göre 17.9 milyar dolar azaldı. Kısa vadeli kredi borç (ticari krediler hariç) ise 509 milyon dolar azalarak 8.5 milyar dolara indi. Toplam kredi borcu, kalan vadeye göre incelendiğinde 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemesi 2.1 milyar dolar. Merkez Bankası’nın yeni faiz kararı öncesi, dün dövizde iniş çıkışlar oldu. Kapanış sonrası dolar 7.23, Avro 8.56 liraya kadar gevşedi. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun (PPK) bugün açıklayacağı yeni faiz kararı öncesi, dün mali piyasalarda inişli çıkışlı seyir yaşandı. Genel beklenti yüzde 8.25 olan politika faizinin yine “politik nedenler”le sabit tutulması olurken, farklı finansal araçlara vurgu yapılacağı tahmin ediliyor. Ancak bu noktada Sesmir Başkanı Orhan Ökmen şu yorumu yaptı: “Politika faizini aynı seviyede tutarak, ortalama fonlama faizini yukarı yönlü baskılamaya ilişkin yürütülen para sal politikanın, TL’ye ulaşma maliyetini enflasyonun üzerine çıkarma etkisi fiilen sınırlı olduğu için, direkt olarak politika faizini artırmadan TL üzerindeki aşağı yönlü baskılar hafiflemeyecek.” Ayrıca banka dün de ortalama yüzde 11.27 basit faizden 10 milyar TL fonlama sağladı. Bu gelişmeler ışığında, dün dolar 7.22267.3870 lira, Avro 8.55558.8106 lira aralığında çok inişli çıkışlı bir seyir izledi. Borsa İstanbul (BİST) 100 Endeksi da dalgalı bir seyirle günü yüzde 2.95 artışla kapattı. l Ekonomi Servisi Konut fiyatlarına yüzde 25.7 zam Merkez Bankası’nın “Konut Fiyat Endeksi, Haziran 2020” raporuna göre, haziran ayında endeks Mayıs 2020’ye kıyasla yüzde 2.6 artarak 139.9 puan çıktı. Geçen yılın aynı ayına kıyasla (yıllık) ise artış yüzde 25.7 oldu. Ayrıca yıllık reel artış yüzde 11.6’ya yükseldi. Yine yıllık bazda yeni konutlar fiyat endeksi yüzde 28.9 artarak 144.4 puan, yeni olmayan konutlar fiyat endeksi yüzde 25.3 artarak 138.7 puan çıktı. l Ekonomi Servisi Garanti’den yeni swift uygulaması Garanti BBVA’nın, Swift’in uluslararası para transfer işlemleriyle ilgili geliştirdiği ve kontrollü ortamda pilot çalışmaları devam eden, “Swift GPI Ön Doğrulama (PreValidation)” adlı yeni hizmetine dünya genelinde entegrasyonunu tamamlayan ilk banka olduğu açıklandı. Verilerin bilgiye göre bu yeni hizmet sayesinde, transferi yapan bankaların, transfer işleminin hemen öncesinde nihai alıcıya ait hesap bilgilerini Swift üzerinden doğrulamaları sağlanıyor ve böylece olası hatalı işlemlerin önüne geçilerek zaman ve operasyonel verimliliğin artırılması hedefleniyor. Banka ayrıca, “Giden Swift Takip Servisi”ne ek olarak önümüzdeki aylarda “Gelen Swift Takip (Inbound Tracking) Servisi”ni de devreye alacak. l Ekonomi Servisi Yapı Kredi ‘en iyi dijital’ seçildi Yapı Kredi Bankası’nın, dijital çözümleriyle Global Finance tarafından düzenlenen World’s Best Digital Bank Awards 2020’de “Türkiye’nin En İyi Dijital Bankası”, “Avrupa’nın En İyi Fatura Ödeme ve Gösterimi”, “Avrupa’nın En İyi Mobil Uyumlu Banka Sitesi” ve “Avrupa’nın En İyi Çevrimiçi Hazine Hizmetleri” ödüllerinin sahibi olduğu açıklandı. Dört yıldır üst üste Türkiye’nin en iyi dijital bankası ödülüne layık görüldüklerini belirten Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Yakup Doğan, “Kurum kimliğimizin önemli parçası olan yenilikçi ruhumuzla pandemi döneminde de dijital bankacılık alanında uluslararası arenada aldığımız ödüllerle Türkiye’nin dijital bankası unvanımızı daha da güçlendirdik” dedi. l Ekonomi Servisi Kruvaziyere yeni düzen MSC Cruises Üst Yöneticisi (CEO) Gianni Onorato, Akdeniz’de kruvaziyer turizminden yararlanacak tüketiciler, mürettebat ve gemilerin ziyaret edeceği limanlardaki yerel halkın sağlığını ve güvenliğini korumak için geliştirilen kapsamlı sağlık ve güvenlik protokolünü açıkladı. Yerel unsurlarla da yakın çalıştıklarını belirten Onorato’nun verdiği bilgiye göre, genel sağlık taraması ile binişten önce misafirlerin üç kapsamlı adımdan (vücut sıcaklık kontrolü, sağlık durumu anketi ve Covid19 sürüntü testi’ oluşan bir kontrolden geçmesi öngörülüyor. Mürettebat üyeleri de gemiye binmeden önce ve sözleşmeleri sıra sında düzenli olarak Covid19 için test edilecek. Gemide yüksek sanitasyon (UVC ışık teknolojisi gibi) ve temizlik önlemleri uygulanacak. Sosyal mesafe kapsamında, gemideki misafirlerin toplam kapasitesi yüzde 70 azaltılacak. Ayrıca varılan limanlarda karadan gemiye dönen konuklar ve mürettebatın sağlık durumları yakından izlenecek. l Ekonomi Servisi