Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE dishab@cumhuriyet.com.tr 7 21 MAYIS 2020 PERŞEMBE Filistin lideri Abbas’ın, İsrail ve ABD ile anlaşmaları iptal etmesi gözleri bölgeye çevirdi İlhak krizi tırmanıyor Pompeo’nun kendisine sorulacak soruların Suudi Arabistan ve BAE’ye silah satışı ile ilgili olacağını bildiği iddia edildi. Müfettişin kovulmasına soruşturma ABD’de Dışişleri Bakanlığı Müfettişi Steve Linick’in Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun tavsiyesiyle kovulmasıyla ilgili Kongre’de Demokratlar soruşturma açtı. Demokrat Partili Senatör Eliot Engel, Linick’in Trump yönetiminin Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) silah satışı için Kongre’nin muhalefetine rağmen acil durum ilan edilmesini soruşturduğunu, bu nedenle kovulduğunu ileri sürdü. Konuyla ilgili olarak tanıklığı istenen Pompeo’nun söz konusu soruşturmaya dair yüz yüze bir görüşmeyi reddettiği ve soruların yazılı halde gönderilmesini istediği belirtildi. Pompeo’nun Kongre’nin talebine yazılı yanıt vermeyi istemesi Linick’in yaptığı incelemeden haberdar olduğu yorumlarına yol açtı. Trump yönetimi geçen mayısta Kongre’yi baypas ederek, İran’ı caydırma gerekçesiyle Suudi Arabistan ve BAE de dahil olmak üzere çeşitli ülkelere milyarlarca dolarlık silah satışı için acil durum ilan etmişti. Pompeo “Bu satışlar müttefiklerimizi destekleyecek, Ortadoğu’da istikrarı artıracak ve İran’a karşı kendilerini savunmalarına yardımcı olacak” demişti. ABD’DE F35 DÜŞTÜ ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı bir F35A tipi savaş uçağının Florida’da düştüğü bildirildi. Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’nden yapılan açıklamada, 58. filoya bağlı F35A uçağının rutin uçuş sırasında inmek üzereyken düştüğü, pilotun kurtulduğu kaydedildi. Geçen hafta da aynı üsten havalanan bir F22 Raptor tipi savaş uçağı kalkıştan kısa bir süre sonra düşmüştü. Macron’un partisinde deprem Abbas’ın çıkışının Tel Aviv’i durdurmaya yetmese de uluslararası kamuoyunu harekete geçirebileceği yorumları yapılıyor. İsrail’de yeni kurulan hükümetin en büyük hedeflerinden biri olan ilhak adımını engellemek için uluslararası çabalar sürerken Ortadoğu’da gerilim yüksek. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın önceki gün, ABD ve İsrail tarafından ilhak tehdidine karşı “İsrailABDFilistin arasındaki güvenlik dahil bütün anlaşmaları iptal ettikleri” çıkışı büyük yankı uyandırdı. İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesine göre Filistinli yetkililer, bu adımın ilhak hamlesini durduramayacak ancak uluslararası kamuoyunu harekete geçirebilecek bir işaret niteliğinde olduğu görüşünde. İsrail’in Batı Şeria’daki yasadışı Yahudi yerleşimlerinin bir bölümü ve Ürdün Vadisi’ni ilhak etme planlarına karşı Avrupa Birliği’nin diplomatik yoldan uyarı hazırlığında olduğu haberleri geçen hafta gündeme yansımıştı. İşçi Partisi lideri karşı Haaretz gazetesine konuşan Filistinli bir yetkili İsrail’le başta güvenlik olmak üzere pek çok alanda yürürlükte olan koordinasyonun halen devam ettiğini vurguladı. “Abbas koordinasyonu durdurma niyetinde ama henüz tüm kapıları kapamadı” diye konuştu. Başka bir yetkili ise Filis Batı Şeria’da 15 Mayıs’ta Nakba’nın (Büyük Felaket) yıldönümünde İsrail’in yasadışı yerleşimleri de protesto edildi. tin Yönetimi’nin alacağı tüm güvenlik kararlarında İsrail’e muhtaç olduğunu söyledi. İsrail İşçi Partisi lideri Amir Peretz, Batı Şeria’da yer alan yasadışı Yahudi yerleşim birimleri ve Ürdün Vadisi’nin ilhak edilmesi planına karşı olduğunu açıkladı. İsrail’in bölge ve Filistin yönetiminde neler olduğunu dikkatlice dinlemesi gerektiğini söyleyen Peretz, Filistin ile diyaloğu ve iki devletli çözümü desteklediğini kaydetti. ‘Dünya dur demeli’ Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da yaptığı yazılı açıklamada, İsrail’in ilhak planına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. “İsrail’de yeni kurulan hükümetin yemin töreninde Batı Şeria’daki yerleşim birimlerini ve Ürdün Vadisi’ni ilhak edeceğini açıklaması, İsrail’in uluslararası huku ku yok sayan işgal politikasının yeni bir adımıdır” ifadelerini kullanan Kalın, “dünyanın bu pervasızlığa dur demesi gerektiğini” belirtti. Abbas, daha önce de İsrail işgali altındaki Filistin topraklarının ilhak edilmesi halinde güvenlik konularındaki işbirliğinin sonlandırılacağı uyarısında bulunmuştu. Geçen şubatta ABD tarafından açıklanan ve İsrail’e ilhak yolunu açan Ortadoğu Planı’nın kendileri için İsrail ve ABD ile “tüm ilişkileri kesmek” anlamına geldiğini belirtmiş ancak önceki güne kadar bu konuda somut bir adım atmamıştı. ABD Başkanı Donald Trump’ın sunduğu tartışmalı Ortadoğu Planı, Filistinlilerin kendi devletlerini kurmalarını, ancak buna karşılık stratejik ve ekonomik açıdan büyük öneme sahip Ürdün Vadisi’nden ve başkent olarak Doğu Kudüs’ten vazgeçmelerini öngörüyor. Uzaktan davada SALGININ ACI BİLANÇOSU Aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun yeni tip koronavirüs salgınını hafife alan açıklamaları ile tepki çektiği Brezilya, ilk vakanın görülmesinden bu yana en ölümcül gününü yaşadı. Bir günde 1179 kişi virüs nedeniyle hayatını kaybederken toplam kayıp sayısı 17 bin 971’e ulaştı. Bolsonaro, geçen pazar günü yine karantina önlemlerine karşı düzenlenen bir gösteriye katılmıştı. İdlib’de ortak devriye Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kurucusu olduğu iktidarda ki Cumhuriyet Yürüyüşü Hareketi’nden (LREM) 17 milletvekili ayrıldı. Son istifa larla birlikte LREM’in meclisteki sandal ye sayısı 288’e geriledi. Ancak daha ön ce istifa eden ve bu ay sonunda belediye başkanlığı görevine gelecek olması nede niyle Ulusal Meclis’ten ayrılacak Olivier Gaillard’ın yerine gelecek olan kadın tem silcinin LREM’e geçeceği haberleri gün deme yansıdı. Böylelikle meclis çoğunlu ğu kıl payı yine iktidar partisine geçecek. LREM’in, halihazırda 46 sandalyaye sahip Mo Dem Partisi’nin desteğiy le iktidarı sürdürmesin de çoğunluk sorunu bu lunmuyor. Mecliste salt çoğunluk için 289 millet vekili gerekiyor. Macron cumhurbaşkanı seçildi ğinde LREM 314 millet Macron. vekiline sahipti. Hareketin Eşbaşka nı Matthieu Orphelin sosyal medya hesa bından yaptığı açıklamada Covid19 krizi ile birlikte ayrılıkları bir tarafa bırakarak bundan sonraki süreçte dünyayı yeniden inşa etmek için birlikte çalışmaya ihtiyaç ları olduğunu söyledi. Hareket Sözcüsü Hubert JulienLaferriere ise 2017 yılında yola çıkarken sahip oldukları prensiplere ihanet etmediklerini savundu. idam cezasına tepki Türkiye ve Rusya’nın İdlib’deki ortak devriyelerinin on ikincisi dün yapıldı. Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamasında “Türkiye Rusya Federasyonu mutabakatı çerçevesinde; Yeni tip koronavirüs (Covid 19) nedeniyle duruşmaların ertelendiği Singapur’da mahkemenin uyuşturucu kaçakçılığı ile suçlanan Punithan Genasan’a (37), idam cezası hükmünü video konferans yöntemiyle vermesi eleştirilere neden oldu. Reuters’e konuşan Yüksek Mahkeme sözcüsü, salgın önlemlerine atıfta bulunarak, “Cumhuriyet Savcısı, mahkemeye katılan herkesin güvenliği için Punithan Genasan duruşmasını video konferans yoluyla gerçekleştirdi” açıklamasında bulundu. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden “Singapur’un ölüm cezasını kullanması acımasız ve insanlık dışıdır. Bir insanı ölüm ceza kişi yaşamını yitirdi. Bu arada ABD Başkanı Donald Trump’tan yine tartışmalı bir açıklama geldi. Trump, ülkesinin dünyanın en çok onaylanmış Covid 19 enfeksiyonuna sahip oluşunu bir “onur rozeti” taşımaya benzetti. Trump’a göre bu durum “ABD’de testlerin çok başarılı yapıldığı anlamına geliyor.” İkinci dalga uyarısı Öte yandan Avrupa Birliği’nin Koronavirüsle Mücadele Şefi Dr. Andrea Ammon, Avrupa ülkelerini, önlemleri hızlı gevşetme, ilkinden daha acı sonuçlar doğuracağını söylediği ikinci dalga konusunda uyardı. İdlib’deki M4 karayolunda, kara ve hava unsurlarının katılımıyla 12’nci TürkRus birleşik kara devriyesi icra edildi” ifadelerine yer verildi. Türk ve Rus askerler, daha önce de olduğu gibi koronavirüs salgınından korunmak için maske ve eldivenle devriyeye katıldı. Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, önceki gün Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab ve Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian ile video konferans yoluyla görüştü. Koronavirüs salgınıyla mücadele ve bölgesel gelişmeleri değerlendirdi. Söz konusu toplantının, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın 17 Mart’ta video konferans yöntemiyle yaptığı Dörtlü Zirve’nin sonuçlarını takip amacıyla düzenlendiği belirtildi. sına çarptırmak için uzak tan teknolojinin kullanılması bunu daha da kolaylaştırıyor” çıkışı yükseldi. ACI KAYBIMIZ Yeni tip koronavirüs (Covid 19) vaka sayısı dünya Merhum Hakkı Türemen ve Mediha Türemen’in Oğlu, genelinde 5 milyon 16 bin 859’a çıkarken 325 bin 563 Merhum Halit Sarıkaya ve Bedia Sarıkaya’nın Damadı Türemen ve Karagözoğlu Ailelerinin Bakan Akar: Libya’da Dayı ve Amcası Öğrencilerinin Babası dengeleri değiştirdik Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içinde 156 koronavirüs hastası personel bulunduğunu, bunlardan hiçbirinin durumunun kritik olmadığını açıkladı. Akar, “Dünya genelinde bu musibetle karşılaşan ABD, Almanya, Rusya, İtalya, Fransa gibi ordular incelendiğinde vaka sayısının azlığı bakımından TSK en başarılı durumda” diye konuştu. Akar, Ramazan Bayramı dolayısıyla Milli Savunma Bakanlığı’nda düzenlenen ve Genelkurmay Başkanı Yaşar Güler, kuvvet komutanları ile şehit aileleri ve gazilerin katıldığı bayramlaşma töreninde konuştu. Libya’ya ilişkin de değerlendirme yapan Akar, “TSK unsurlarının eğitim, işbirliği ve danışmanlık hizmetlerine başlamasından sonra Libya’daki dengeler önemli oranda değişti. Ülkenin birliği, beraberliği, bütünlüğü için çalışan Ulusal Uzlaşı Hükümeti unsurları büyük başarılar sağladı” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet Berna Türemen’in Her Şeyi Ressam Prof. Ali İsmail TÜREMEN’i 19 Mayıs 2020 tarihinde kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz. Cenazesi 20 Mayıs tarihinde Edirnekapı Aile Mezarlığı’na defnedilmiştir. Sevenlerinin başı sağ olsun AİLESİ Umut, korku ve öfke Piazza delle Coppelle, Roma’nın en küçük meydanlarından biri. Bir ev büyüklüğünde, 300 metrekare var yok. Açık gri, beyaz, pembe, kayısı sarısı evlerin çevrelediği meydanın etrafında Roma’nın popüler restoranları var. Fransızİtalyan mutfağı karışımı yemekler sunan “Casa Coppelle”, hamurişleriyle namlı adı üzerinde “Maccheroni”, mezeleri, aparetifleri, gençlerin hareketli gece hayatı “movida”sı ile özdeşleşen “Osteria delle Coppelle” ve de geleneksel günlük mutfağı ile bilinen “Osteria de Mario”... Bu dört restoran içinde üst gelir grubuna hitap eden ve meydanda masaları olmayan ilk iki restoranı kapalı... “Osteria delle Coppelle” hafiften bir başlangıç yapmış ama kokteyl partisinde salınırcasına akşamüstleri ellerinde kadehleriyle meydanı teslim alan eski müşterilerinden eser yok. Yalnızca Mario, her zamanki kırmızı beyaz kareli örtüleriyle meydana yayılmış. Masaların arasını açmış ama işgal ettiği alanı da artırmış... Civardakilerin maskeleri olmasa, görünüm tümüyle vakai adiyeden sayılacak. Ama 2.5 aylık karantinanın ardından Coppelle meydanın ortasında Mario’nun “carbonara”sını yemek belli ki artık bir ayrıcalık addediliyor. Müşterilerin yüzünden açıkça mutluluk akıyor. Karantina sonrası ilk restoran yemeklerini ısmarlayan insanlar, boğazlarından geçen lokmaların hiç bu kadar lezzetli, şarabın hiç bu kerte haz verici olmadığını söylüyor. Bir lokantaya adım atmak cesaretini gösterenler, bunu bir yeniden hayata dönüş bayramı gibi yaşıyor. Ama hiçbir şey eskisi gibi değil. Restorana girdiğinizde elinize, bir kliniğe gittiğinizde olduğu gibi üstünde kişisel verilerinizi bırakmanız istenen bir form tutuşturuluyor; kimlik bilgilerini ve telefon numaranızı bırakmanız isteniyor ki bir vakanın çıkması durumunda mekândaki tüm müşteriler izlemeye alınabilsin. Maskeler defilesi Cep telefonlarına yüklenmesi beklenen teknolojik COVID takip uygulamaları hazır olmadığından bu bulunan bir ara yol... 32 bin ölü ile trajik bir bilançosu olan Çizmenin hasta takip uygulamalarını gereği gibi geliştirmeden karantinadan çıkması aslında Conte hükümetine yöneltilen baş eleştirilerden biri... Ancak öyle ya da böyle Başbakan Conte zaten sürekli eleştiri oklarının hedefi. İki buçuk aydır “şu ekonomiyi aç” diye bastıran iş çevreleri bir yanda, “Hayır... çok erken açtın!” diye yüklenen Bilim Kurulu üyeleri beri yanda Conte ne İsa’ya ne Musa’ya yaranabiliyor. Kamuoyu yoklamaları her şeye rağmen Başbakan’a destek verir nitelikte. Halk yorgun ve karantinadan çıkmak istiyor. Ancak bu, kaygılı olmasını önlemiyor. Üçte iki İtalyan (yüzde 66), salgının geri dönebileceğini düşünüyor. Haksız da değiller... Covid badiresinin merkez üssü (Milano’nun bulunduğu) Lombardiya bölgesinde örneğin, kuralların gevşemesiyle birlikte hafta başından bu yana hemen artış oldu. “Virüsle yaşam” denen bu “2. faz”ın olmazsa olmazı sayılan “öz denetim” pratikte çok zor. Sosyal mesafeyi uygulamak zor, sıcakta maskeyle gezmek zor. COVID kâbusunu uzaktan film gibi izleyen gençler özellikle “maske”yi bir aksesuvar gibi kullanıyor. Kâh çenelerinin altına indiriyorlar kâh saçlarını toplayan bant gibi yukarı çekiyorlar kâh bileklerine doluyorlar. Salgında bulunmayan maskeler, şimdi renk renk, desen desen bir moda farkı yaratma ve dikkat çekme öğesine dönüştü. Trastevere, Ponte Milvio, Campo de’Fiori gibi gençliğin sosyal mesafeye aldırmadan toplandığı teras kahvelerinde özellikle bu yeni maske defilelerine tanık oluyoruz. Bu görüntüleri dehşetle izleyen doktorlar, virologlar, salgın uzmanları da bıkıp usanmadan “geri dönmemiz an meselesi” uyarısı yapıyor. Öfke nasıl frenlenecek? İtalya yeni döneme bu karışık duygularla giriyor. Bir yanda hayata dönmenin umudu, bir yanda korku var. Bir de felaket sırasında işleri kaybedenlerin kaygıları ve öfkesi... “La Stampa”da çıkan başyazı bugün yaşam standartları gerileyen bu insanların sorunlarını dile getiriyor, “Bu öfkeyi nasıl frenleyeceğiz” diye soruyor. Çizme’nin İstatistik Enstitüsü ISTAT Müdürü Linda Laura Sabbadini’nin imzasını taşıyan yazı, İtalya’da 2000’ler öncesinde yok edilen mutlak yoksulluğun 2008 kriziyle yeniden hortladığını, şimdi pandemiyle kangrenleşeceğini, bunun kaçınılmaz bir öfke patlamasına yol açacağını söylüyor. Ülkenin başka bir önemli araştırma merkezi CENSIS (Sosyoekonomik Araştırmalar Enstitüsü) bulguları bundan iki yıl öncesinde zaten İtalyanların on yıldır süren ekonomik kriz nedeniyle “mütecaviz”, “öfkeli” ve “egoist” olduklarını tespit etmişti. CENSIS’in geçen yılki son araştırması da kurumlara güvenini yitiren halkın sorunlarına çare bulacak “güçlü bir lider” arayışında olduğunu ilan ediyordu. Pandemi ve karantina başlamadan önceki manzara buydu. Sonrasını siz hesap edin. Çin’den Tayvan çıkışı Tayvan lideri Tsai Ingwen’in, yemin töreninde Pekin’in “bir ülke, iki sistem” kuralını reddettiği açıklaması Çin ile ilişkilerde tansiyonu yükseltti. Pekin yönetiminden Tayvan’ın Çin’den ayrılmasının asla tolore edilmeyeceği çıkışı geldi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Tsai Ingwen’i kutlaması ve “başkan” ifadesini kullanması ise “son derece yanlış ve aynı zamanda çok tehlikeli” olarak nitelendirildi.