Catalog

12 1 MAYIS 2020 CUMA EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER İsrail ve ABD’nin baskıyı artırdığı İran destekli örgüte Berlin’den yasak geldi Hizbullah’a kıskaç ABD ve İsrail, küresel çapta ekonomik ve sosyal krize yol açan yeni tip koronavirüs salgınına (Covid19) rağmen Tahran’a baskı politikasına dolu dizgin devam ederken Almanya’dan bu iki ülkenin uzun zamandır beklediği bir hamle geldi. Berlin, İran destekli Lübnan Hizbullah hareketinin siyasi kanadının ülkedeki tüm faaliyetini yasakladı. Alman polisi dün sabah saatlerinde beş kentte Hizbullah ile bağlantılı olduğu şüphesiyle cami ve derneklerde operasyon düzenledi. İçişleri Bakanlığı açıklamasında, Hizbullah’ın “İsrail devletinin şiddet yoluyla yok edilmesi çağrıları yaptığı ve varoluşunu sorguladığı” belirtildi. Alman güvenlik birimlerinin “Hizbullah gibi terör örgütlerine karşı hukuk devletinin bütün yöntemleri ile mücadele ettiği” kaydedildi. Hizbullah’ın yabancı bir örgüt olması nedeniyle organizasyonun yasaklanamayacağına, ancak faaliyetlerinin yasaklanabileceğine dikkat çekildi. Öte yandan karar kapsamında Almanya İçişleri Bakanlığı karara gerekçe olarak örgütün siyasi kanadının, “İsrail devletinin şiddet yoluyla yok edilmesi çağrısı yapmasını” gösterdi. Polis 5 kentte operasyon yaptı. Almanya’da Hizbullah’a ait her türlü sembol yasaklandı. Mal varlıkları ve hesaplara da el kondu. Bini aşkın üye İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Steve Alter, operasyonun ülkenin Covid19 salgınıyla mücadele ettiği sırada yapılmasına ilişkin olası eleştirilere karşı, “Hukuk devletinin kabiliyeti kriz zamanlarında da devam eder” ifadelerini kullandı. İçişleri Bakanlığı’nın açık lamasına göre Berlin, Bremen, Dortmund, Münster ve Recklinghausen’da Hizbullah ile bağlantısı olduğundan şüphe edilen cami ve dernekler ile bu yerlerin yöneticilerinin evlerinde polis arama yaptı. Almanya’da Hizbullah üyelerinin sayısının yaklaşık bin olduğu tahmin ediliyor. Alman meclisinde Hıristiyan Birlik (CDU/CSU), Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Hür Demokrat Parti (FDP) milletvekillerinin oyları ile aralık ayında kabul edilen önergede, Alman hükümetinden Hizbullah’ın faaliyetlerini yasaklaması talep edilmişti. Sağ popülist Almanya için Alternatif (AfD) ile Yeşiller vekilleri ise çekimser oy kullanmıştı. İsrail’in Berlin Büyükelçisi Jeremy Issacharoff,, “Almanya’nın uluslararası terörle mücadele için attığı bu önemli adımı memnuniyetle karşılıyoruz” dedi. ABD’yle Tahran karşıtı politika yürüten İsrail, bir yandan da Şam yönetiminin Rusya’yla birlikte en önemli müttefiki olan İran’ın Suriye’deki varlığını da sonlandırma amacında. İç savaşın başladığı 2011’den bu yana İran destekli Hizbullah ve Şii milisleri askeri olarak hedef alan İsrail, son olarak pazartesi günü Şam yakınlarına füzeli saldırı düzenlemişti. İsrail Savunma Bakanı Naftali Bennett, “İran’ı Suriye’den zorla çıkarma stratejisine geçtik” çıkışında bulunmuştu. Hizbullah’ın askeri kanadı, 2013’te Almanya’nın da üyesi olduğu Avrupa Birliği tarafından “terör örgütleri” listesine dahil edilmişti. Hizbullah, Hollanda’nın yanı sıra ABD, Kanada ve İngiltere’de “terör örgütleri” listesinde. ABD ve İsrail, uzun zamandan beri Almanya’ya Hizbullah’ı tümüyle yasaklaması için baskı yapıyor. İsrail, birçok saldırıdan 1982’de Lübnan’da kurulan Hizbullah’ı sorumlu tutuyor. Yargıdan Bolsonaro’ya kırmızı kart Brezilya’nın aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun başta İçişleri Bakanlığı olmak üzere devletin önemli birimlerine yaptığı keyfi atamalara tepkiler sürerken yargı da müdahale etti. Brezilya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Alexandre de Moraes, Bolsonaro’nun emniyetin başına “aile dostu” Alexandre Ramagem’i atama kararını askıya aldı. Moraes, eski Adalet Bakanı Sergio Moro’nun konuyla ilgili dile getirdiği çekinceleri dikkate aldığını belirterek Ramagem’in Bolsonaro ailesine yakın bir isim olduğuna dair önemli bulguların olduğunu belirtti. Bu sebeple de emniyet teşkilatına atanmasının kamu yararı ilkesine uygun olmadığını açıkladı. Eski Adalet Bakanı Sergio Moro, Bolsonaro’nun bazı atamalar için kendisine baskı yaptığı gerekçesiyle görevinden istifa etmişti. Trump: Çin kazanmamı istemiyor ABD Başkanı Donald Trump, yeni tip koronavirüs salgınından (Covid19) sorumlu tuttuğu Çin ile giderek yaklaşmakta olan başkanlık seçimleri arasında ilk kez bağ kurdu. Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimini yeniden kazanmaması için Çin’in “elinden gelen her şeyi yapacağını” savunan Trump, Pekin’in “İki ülke arasındaki ticaret konusunda baskıları azaltacağı beklentisiyle” kendisine karşı Demokrat Parti adayı Joe Biden’ın kazanmasını istediğini ileri sürdü. Reuters’a açıklamalarda bulunan ABD Başkanı, koronavirüs salgınındaki rolünden ötürü suçladığı Çin için “farklı seçenekler” aradığını da belirterek “çok şey yapabilirim” dedi. Trump’ın Çin’in ABD seçimlerine müdahale edeceğine ilişkin açıklamalarına Pekin’den yanıt gecikmedi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, dün basına verdiği demeçte, “ABD başkanlık seçimleri içsel bir mesele, bununla ilgilenmiyoruz” dedi. ABD halkının Çin’i seçim politikalarına karıştırmayacağına inandıklarını belirten sözcü, Çin’in salgının suç ortağı değil kurbanı olduğunu belirtti. “ABD düşmanın Çin değil, virüs olduğunu bilmeli” ifadesini kullandı. ‘Ülkeyi gezeceğim’ Koronavirüs salgınını ciddiye almamakla eleştirilen ve Reuters’a “virüs ABD’yi terk edecek” diyen Trump, “önümüzdeki birkaç hafta içinde” ülke gezisine çıkacağını açıkladı. Evden dışarı çıkmak için halktan büyük talep geldiğini belirten Trump, önce Arizona ve Ohio’ya seyahat edeceğini duyurdu. “25 bin kişilik büyük kampanya mitingleri görmek istediğini” söyledi. Mişustin Putin Başbakan da yakalandı Küresel çapta yeni tip koronavirüs sal dığı ikinci ülke durumuna geldi. Huzugınında (Covid19) vaka sayısı 3 mil revlerinde Covid19 semptomu göster yon 281 bine, can kaybı 232 bin 161’e diği halde testi negatif çıkan yaşlı ölüm yükseldi. İlk vakaların geçen ay görülme lerinin de pozitif sayıldığı ülkede salgın ye başladığı Rusya’da salgının seyrine nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı ilişkin kaygı verici haberler gelirken dün dün itibarıyla 26 bin 771’e yükseldi. Başbakan Mihail Mişustin’in de virüse ya Krizin ilk dönemlerindeki tartışma kalandığı duyuruldu. Mişustin, başkent lı kararları nedeniyle eleştirilen ve daha Moskova’da video konferans yoluyla Rus sonra kendisi de virüse yakalanan İngil ya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le ger tere Başbakanı Boris Johnson’ın tecrit çekleştirdiği toplantıda Covid19 testinin ten çıkış planında aceleci olmayacağı id pozitif çıktığını belirtti. Yetkililerin tavsi diası gündeme yansıdı. İngiliz basını, Bo yesi doğrultusunda kendisini karantinaya ris Johnson’ın Covid19 tedavisinin ar alacağını ifade eden Mişustin, “Meslek dından ilk kez dün düzenleyeceği basın taşlarımı tehlikeye atmamak için bunun toplantısı öncesinde, Başbakan’ın ikinci yapılması gerekiyor. Hükümet çalışmala dalga ihtimali nedeniyle tecritten çıkış rına devam edecek ve iletişim araçlarıy planında kuralları çok erken gevşetme la meslektaşlarımla devamlı temas halin niyetinde olmadığını ileri sürdü. de olacağım” dedi. Moskova’dan dün ya Vaka artış hızının düştüğü Avrupa ül pılan açıklamada, ülkede son 24 saatte 7 keleri de tecritten çıkış konusunda tem bin 99 yeni kişide Covid19 tespit edildi kinli olmaya devam ediyor. Almanya Dı ği böylece toplam vaka sayısının 106 bin şişleri Bakanı Heiko Maas, hükümetin 498’e yükseldiği belirtildi. vatandaşlara yönelik seyahat uyarısının 14 Haziran’a kadar uzatıl ması kararı alındığını duyur du. Bunun bir yasak değil uyarı olduğunu vurgulayan Alman Bakan, bu yaz Avru pa ülkelerinde tatil yapma nın mümkün olması için ça lıştıklarını söyledi. İç savaşın pençesindeki Yemen’in ikinci büyük kenti Aden’de dün Covid19 kay naklı ilk ölümlerin yaşandığı bildirildi. Sağlık Bakanı Nas ser Baoum, ülkede toplam vaka sayısının 6’ya ulaştığı nı ve iki kişinin yaşamını yi 75 GÜN SONRA BİR İLK Yaygın test uygu tirdiğini duyurdu. lamaları nedeniyle salgınla mücadelede örnek olarak gösterilen Güney Kore, ilk vakanın görülmesinden 75 gün sonra, ilk kez ülke içi kaynaklı yeni vaka tespit edilmediğini açıkladı. Başkent Seul’de kısıtlamaların Sahil yasağı Çin’de ortaya çıkan salgının merkez üssü hali hafifletilmesiyle birlikte sokaklar hareketlendi. ne gelen ABD’de Trump’ın tecrit karşıtı açıklamaları ‘Johnson artık temkinli’ na rağmen özellikle Demokratların yönetimindeki eyaletler, önlemleri gevşet Kimi Avrupa ülkeleri virüsün yayılım meyi reddediyor. Kaliforniya Valisi Ga hızının düşmesi nedeniyle önlemleri ka vin Newsom, geçen hafta sonu kamu demeli olarak gevşetmeye hazırlanırken sal alanlarda oluşan yoğunluğun ardın henüz vakaların zirve noktasına ulaş dan koronavirüsle mücadele kapsamın madığı İngiltere, salgın nedeniyle kıtada da tüm sahilleri ve parkları kapatma İtalya’dan sonra en fazla ölümün yaşan kararı aldı. Rusya Başbakanı Mişustin, video konferans yoluyla görüştüğü Devlet Başkanı Vladimir Putin’e Covid19 testinin pozitif çıktığını iletti. NATO görevinde düşen Kanada askeri helikopterinde 1 asker öldü, 5 asker kayıp NATO’nun “Operation Reassurance” misyonu kapsamında görevdeyken önceki gün İyon Denizi’nde düşen Kanada’ya ait askeri helikopterde 1 askerin öldüğü ve 5 askerin de kayıp olduğu açıklandı. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, düzenlediği basın toplantısında, kaza sonrası Türk ve İtalyan birliklerinin yardımıyla helikopterdeki bir cesedin çıkarıldığını ve di ğer 5 kişinin de kayıp olduğunu söyledi. Kanada Ulusal Savunma Bakanı Harjit Sajjan da helikopterin ses kayıt cihazları ve uçuş verilerinin kurtarıldığını aktardı. Yaşanan olayın nedenini henüz bilmediklerini belirten Sajjan, kaza sırasında 4’ü Kanada Hava Kuvvetleri ve 2’si de Kanada Deniz Kuvvetleri mensubu 6 kişinin helikopterde bulunduğunu söyledi. l AA İDLİB’DE ORTAK DEVRİYE Türkiye ve Rusya’nın 5 Mart’ta Moskova’da vardığı mutabakat uyarınca Suriye’de İdlib’in ortasından geçen M4 karayolundaki TürkRus ortak devriyelerinin yedincisi dün yapıldı. ABD ile S400 krizine erteleme Rusya’dan alınan ve ABD’yle kriz konusu olan ği ya da bakanlığın yazılı bir açıklamayla konuya açık S400 hava savunma sistem lık getireceği konuşuldu. lerinin daha önce birçok kez Bu konuda resmi bir açıkla nisan ayında aktive edileceğinin açıklanmasına karşın S400’lerin operasyonel ha HÜSEYİN HAYATSEVER ma gelmezken 20 Nisan’da Reuters haber ajansı, “bir Türk yetkiliye” dayandıra le getirilmesi ‘koronavirüs salgını’ rak yaptığı haberinde koronavi nedeniyle ertelendi. Konuyla ilgili rüs salgını nedeniyle Türkiye’nin Ankara’da günler süren sessizliğin S400’leri operasyonel hale getir ardından dün Cumhurbaşkanlığı meyi ertelediğini, ancak kullanı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Koronavi mından vazgeçilmesinin söz konu rüs nedeniyle bir gecikme var. Fa su olmadığını duyurdu. Milli Savun kat anlaşma planlandığı gibi ilerle ma Bakanlığı, S400’lerin operas yecek” dedi. Teknik olmaktan çok yonel hale getirilmesinin ertelen siyasi boyutu öne çıkan S400’lerin diği haberiyle ilgili soruları yanıtsız operasyonel hale getirilmesinin er bıraktı. Konuyla ilgili resmi ağızdan telenmesiyle birlikte ABD’yle yaşa tek açıklama dün Cumhurbaşkan nabilecek yaptırım krizi de bir süre lığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan gel ertelenmiş oldu. di. Kalın, Atlantik Konseyi’nin tele Türkiye’nin Rusya’dan 2.5 milyar konferans yöntemiyle düzenledi dolar bedelle satın aldığı ve toplam ği toplantıda sorulan soru üzerine 4 bataryadan oluşan iki adet S400 “(S400’lerin aktive edilmesinde) hava savunma sisteminin teslimatı koronavirüs nedeniyle bir gecikme geçen yıl 12 Temmuz’da başlamış, var ancak anlaşma planlandığı gibi 15 Eylül’de tamamlanmıştı. S400 ilerleyecek” dedi. teslimatı başlamadan hemen önce Türk yetkililer tarafından yapılan Siyasi mesaj açıklamalarda S400 sistemlerinin S400’lerin operasyonel hale ge 2019 yılı içinde operasyonel hale tirilmesi konusu, teknik olmaktan getirileceği belirtilirken daha son çok, siyasi bir anlam taşıyor. Anka ra bu tarih Nisan 2020 olarak açık ra’daki Mürted Hava Üssü’nde bu lanmıştı. ABD’den S400’lerin ope lunan sistemlerin halihazırda test rasyonel hale getirilmesi durumun için birçok kez operasyonel ha da Türkiye’ye yaptırım uygulana le getirildiği biliniyor. Nisan ayın cağı tehditleri karşısında hükümet da Türkiye’den yapılması beklenen yetkilileri S400’lerin kullanılma S400’lerin operasyonel hale geti sından vazgeçilmesinin söz konusu rildiği açıklaması da teknik bir du olmadığını vurgulamış, son olarak yurudan çok siyasi bir mesaj an Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 5 lamı taşıyacaktı. S400’lerin ope Mart’ta Rusya Devlet Başkanı Vla rasyonel hale getirilmesinin erte dimir Putin’le yaptığı görüşmenin lenmesiyle ABD’yle yaşanabilecek ardından Moskova dönüşü uçakta yaptırım krizi bir süreliğine ertelen gazetecilere yaptığı açıklamada “S miş oldu. ABD, Türkiye’ye ilk kez 400 şu anda artık bizim malımız. Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Gra Tamamı elimizde. Nisandan itiba ham aracılığıyla mesajını iletmiş, ren de faal hale gelecek” demişti. Graham, 25 Temmuz 2019’da Dı MSB sessiz şişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nu telefonla aradığını ve “ABD yap Nisan ayı başında S400’lerin tırımlarına hedef olmamak için operasyonel hale getirilmesi konu S400’leri aktive etmeyin” mesajını sunda gözler Türkiye’den yapıla ilettiğini açıklamıştı. ABD’li yetkili cak açıklamaya çevrilirken Anka ler daha sonra mesajlarını sertleş ra kulislerinde Milli Savunma Baka tirmiş ve Türkiye’nin S400’leri ia nı Hulusi Akar’ın konuyla ilgili ka de etmesi gerektiği yönünde açık muoyuna bir açıklama yapabilece lamalar yapmıştı. l ANKARA