Catalog

10 4 MART 2020 ÇARŞAMBA DOLAR AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA ALTIN CUMHURİYET EKONOMI ALTIN 24 AYAR 6.1500 7.6 kuruş 6.8290 8.2 kuruş 7.8870 8 kuruş 11.59 0.57 puan 111.207 3898 puan 2129.90 17.43 lira 317.18 2.33 lira Maden işçileri çizmeleri delik, ekipmanları yetersiz şekilde çalıştırılırken işverene hesap soran yok Yeraltında hak arayışı Yerin 140 metre altında eylem yapan Nesko Madencilik işçilerine destek veren DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Hukuksuzluğa karşı yanınızdayız” dedi. Çanakkale Yenice’deki Yıldızlar Holding’e bağlı Nesko Madencilik’te çalışan 33 işçi, ücretlerin ödenmemesi, sendikal baskı ve işten atmalar karşısında kendilerini madene kapatarak 7 gündür direniyor. Madenin açıldığı günden beri ücretlerini düzenli alamayan işçiler, son aylarda maaşlarını tamamen alamadı. 7 gündür yerin 140 metre altında, kendilerini madene kapatan işçiler, haklarını alıncaya kadar direnmeye devam edeceklerini söylüyor. İşçiler, çalışma koşullarının sağlanmasını, işçi sağlığı ve iş güvenliği ortamının oluşturulmasını, maaşların düzenli ödenmesini, birikmiş maaşların ve tazminat haklarının verilmesini ve DİSK’e bağlı Dev.MadenSen’e üye oldukları gerekçesiyle işten atılan arkadaşlarının tekrar işe alınmasını talep ediyor. Direnişe destek vermek amacıyla dün DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun da katılımıyla bir basın açıklaması dü zenlendi. Açıklamalarının jandarma tarafından kurulan barikatlarla engellendiğini söyleyen Çerkezoğlu, şöyle devam etti: Çizmeler delik “İşçi arkadaşlarımızın çizmeleri delik ve eski, maskeleri zamanında verilmiyor, tulumları değiştirilmiyor, ekipmanları yetersiz, ambülans çalışmadığı için işçiler hastaneye servislerle taşınıyor. Burada bir faciaya davetiye çıkaran işvereni denetleyen yok, hesap soran yok.” Çerkezoğlu, anayasal hakkını kullanan, haksızlıklara, hukuksuzluklara karşı örgütlenen işçilerin işten atılarak yeni bir suç işlendiğini belirterek “Dev.Maden Sen üyesi olan arkadaşlarımızı istifaya zorlanıyor, etmeyenler işten çıkarılıyor. Ancak bizler de bu hukuksuzluğa karşı direnme hakkımızı kullanıyoruz. DİSK olarak her yerde olduğu gibi Yenice’de de direnen işçilerin yanındayız” dedi. l Ekonomi Servisi Madenci ailelerinin ve DİSK yöneticilerinin önü, madenden 7 kilometre önce kurulan barikat ile kesildi. Madencilere destek büyüyor Nesko Madencilik işçilerine, direnişe başladıklarından bu yana Kirazlı Balaban mevkiinde 200 günü aşkın bir süredir Kaz Dağları Direnişini sürdüren yaşam savunucuları, Su ve Vicdan Nöbeti Koordinasyon Kurulu ve bileşenleri de destek verdi. Ziyarette Koordinasyon Kurulu adına konuşan Pınar Bilir, işçilerin direnişini sahiplendiklerini, madenciliğin sadece doğayı değil aynı zamanda işçilerin haklarını da sömürerek tükettiğini, Su ve Vicdan Nöbeti’nin maden işçilerine karşı olmadığını aksine maden işçilerinin de haklarının savunduklarını belirtti. Her Yer Kaz Dağları Grubu’ndan yapılan açıklamada ise, “İşveren Sebahattin Yıldız’ı işçilerin haklarını bir an önce vermeye çağırıyoruz” denildi. l Ekonomi Servisi Yatırımcı, döviz borcunun faizini ancak ödeyebildi Yılın ilk 2 ayında 80 adet elektrikli otomobil satıldı. Geçen yıl 15 adetti. Şubat ayında otomobil satışları yüzde 96 arttı Ertelenen talep, kampanyalar ve düşen faizler, otomotiv pazarını hareketlendirdi. Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) şubat ayıyla ilgili açıkladığı verilere göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 89.44 artarak 47 bin 122 adet oldu. Bu kapsamda otomobil satışları yüzde 96.44 artışla 37 bin 727 adede, hafif ticari araç satışları yüzde 65.7 artışla 9 bin 395 adede yükseldi. Yıllık 575 bin adet Yine ODD’nin verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık şubat ayı ortalama satışlarına kıyasla yüzde 6.73 arttı. Bu artış otomobilde yüzde 16.44 olurken, hafif ticari araçta ise yüzde 20.04 azalış yönünde yaşandı. İlk 2 ayda ise toplam pazar yüzde 89.55 artarak 74 bin 395 adet olurken otomobil satışları yüzde 97.93 artarak 59 bin 743 adede, hafif ticari araç satışları ise yüzde 61.65 artarak 14 bin 652 adede yükseldi. Ayrıca ilk 2 ayda 1600cc altındaki otomobil satışlarında yüzde 98.9 artış, 16002000cc aralığında motor hacmine sahip otomobil satışlarında yüzde 13.9 ve 2000cc üstü otomobillerde yüzde 29.4 azalış izlendi. Ocakşubat döneminde 80 adet elektrikli ve 2 bin 128 adet hibrit otomobil satışı oldu. 2020 yılı şubat ayı sonunda dizel otomobil satışlarının payı yüzde 43.45’e gerilerken, otomatik şanzımanlı otomobillerin payı yüzde 71.21’e yükseldi. ODD Genel Koordinatörü Dr. Hayri Erce, bu yıl toplam pazarın 575625 bin adet aralığında olacağını tahmin ettiklerini açıkladı. l Ekonomi Servisi Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) tarafından sosyal işbirliği ile düzenlenen XII. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nde sorunlar masaya yatırıldı. AVM’lerin fonlaması büyük oranda döviz kredileriyle uzun vadeli olarak yapıldı. Döviz borcu toplam 15 milyar dolar olan sektörün yatırımcıları, bankalara tüm kredi faizi ve geri ödemelerini güncel kur üzerinden dövizle yapıyor. Sürekli yükselen kur da bu borcun ödenmesinde yatırımcıyı zorlamaya devam ediyor. Zirve’de konuştuğumuz yatırımcılar, 2018’den bu yana bu borcun ancak faizinin ödenebildiğini aktardı. Risk bankalarla paylaşılsın Geçen yıl dövizle kiralama yasağı ile rahatlayan perakendecilerin cirolarının arttığını, bunun da tüm sektörü olumlu etkilediğini vurgulayan AYD Başkanı Hüseyin Altaş, “Perakendeci, kur riskini AVM yatırımcısına atmış oldu ama bu riskin bankalarla paylaşılması gerektiğine inanıyoruz” dedi. Nata Holding Yönetim Kurulu üyesi Yusuf Buğra Tanık ise inşaat ve gayrimenkul sektörünün uzun vadede büyümeye devam ettiğini, ancak kısa vadede küresel büyümeye yönelik kaygıların inşaat üzerindeki riskleri artırdığını, bununla birlikte artan risklerin kısa vadeli de olsa sektörü olumsuz etkilediğine dikkat çekti. l Ekonomi Servisi Hüseyin Altaş Şehit çocuklarına burs verilecek AYD Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, yatırımcılar olarak İdlib şehit ve gazilerinin ailelerine maddi yardımda bulunacaklarını duyurdu. Altaş, şöyle konuştu: “Milli Savunma Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı işbirliğinde İdlib şehitlerimizin ve gazilerimizin ailelerine bizzat ulaşarak, sıvasız evleri sıvamak, çamaşır makinesi olmayana makine almak, çocuklarını okutamayanın okutması için burs vermek anlamında bugün bir kampanya başlatıyoruz ve yardımları bizzat fiilen ellerimizle ulaştırmak istiyoruz” dedi. Taksit sınırı 5 bin 500 TL olmalı Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İşadamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, telefon satışlarında taksit sayısının 3 aya düşürülmesindeki fiyat sınırının 5 bin 500 TL’ye çıkarılması gerektiğini söyledi. MOBİSAD’ın “Mobil İletişim Sektör Raporu’’nu duyurduğu toplantıda konuşan Turnacı, “3 bin 500 TL üzerindeki telefonların taksit sayısının 6 aydan 3 aya indirilmesi yolcu beraberinde gelen cihazları artıracak. Bant 5 bin 500 TL’ye çıkarılmalı. Bu cihazların yüzde 20’si kullanılmak için gelirken yüzde 80’i ticari amaçlı geliyor’’ dedi. İkinci el pazarında düzenlemeler yapılması gerektiğini belirten Turnacı, sözlerine şöyle devam etti: “Yıllık 20 milyon adedi bulan ikinci el cep telefonu pazarındaki alım satım işlemlerinin, KDV oranından dolayı kayıt dışı yapılması hem ekonomiye hem de sektöre büyük zarar veriyor. Düzenlemeler yapılırsa ekonomiye yıllık 1 milyar TL’lik getiri sağlanır.’’ Rapora göre ise cep telefonu ithalatı son 5 yılda yüzde 42 düşerek 2015’teki 3.1 mil yar dolar seviyesinden 2019’da 1.8 mil yar dolara gerile di. Ayrıca sektör de faaliyet gös teren işletmele rin yaklaşık yüzde 50’si herhangi bir yatırım pla nı yapmaz ken çalışan sayısında da azalma olacağı belirti yor. l Ekonomi Servisi M.Kemal Turnacı OBEZİTE AKADEMİSİ KURULDU Bugün Dünya Obezite Günü. Dünya Sağlık Örgütü’nün son verilerine göre, dünyada 650 milyon obeziteli bulunuyor. Türkiye ise 18 yaş üstü yetişkin nüfusta Avrupa’da obezitenin en yüksek olduğu ülke. Her 3 kişiden birisi yani 26 milyon kişi obeziteli. Türkiye obeziteyi tedavi edilebilir kronik bir hastalık olarak tanımlayan sayılı ülkelerden biri. Halk sağlığını tehdit eden ve sağlık harcamaları üzerinde de baskı oluşturan bu konuda farkındalığı artırmak için Obezite Akademisi kuruldu. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Başkanı Prof. Erol Bolu, Türkiye Obezite Araştırma Derneği Başkanı Volkan Yumuk ve ilaç şirketi Novo Nordisk Türkiye Genel Müdürü Dr. Burak Cem, Dr. Rabia Demet Özcan ve Doç. Dr. Cengiz Akalan akademi hakkında bilgi verdi. Akademi kurucuları amaçlarını obezite konusunda hekim, diyetisyen, bariyatrik cerrah, egzersiz uzmanı, klinik psikolog, hemşire gibi gruplara eğitim vermek olarak açıkladı. Bunun için de İstanbul’da çeşitli üniversitelerde 13 obezite merkezi kurulduğu belirtildi. l Ekonomi Servisi Vekâlet savaşı mı? Ortadoğu kargaşası, bataklığı hakkında yorum, değerlendirme yapabilmek için en azından aşağıdaki olguları, gelişmeleri göz önünde bulundurmak gerekiyor. Gelişmeler, “Niçin İdlib’deyiz” sorusunun yanıtına da ışık tutabilir. l Kuzey Afrika ülkelerini de kapsayacak şekilde geniş Ortadoğ u, üç kıtanın birleştiği jeopolitik açıdan önemli, enerji kaynaklarının büyük bölümüne sahip beş yüz milyona yakın nüfusu ile kârlı pazar oluşturan coğrafi bir bölge olup, emperyal güçlerin hegemonya kurm ak için sürekli çatıştıkları bir alandır. l I. Dünya Savaşı sonlarına doğru İngiltere, Fransa, Rusya Osmanlı topraklarının paylaşımı amaçlı üçlü anlaşma yapmış; Büyük Britanya’yı Mark Sykes, Fransa’yı Georges Picot temsil ettiğinden, anlaşma Sykes Picot olarak anılmıştır. Anlaşmada Anadolu’nun paylaşımı da yer almış; Rusya’da devrim sonrası gizli tutulan anlaşma açıklanmış, nihai bölüşümde Rusya’ya pay verilmemiştir... Bölgen in Batı Akdeniz kıyıları Fransız; petrol yatakları ağırlıklı bölümü de İngiliz nüfuz bölgesi olarak ayrılmıştır. I. ve II. dünya savaşları sonraları bölgede “böl yönet” kuralı uyarınca çok sayıda sözde bağımsız, gerçekte yayılmacı güçlerin güdümünde Arap devletleri kurulmuştur. Bu devletlerin yöneticileri yayılmacı (emperyal) güçlerle birlikte hareket etmekle beraber Filistin, Kudüs sorunlarında halkların ın tepkisinden çekindiklerinden takıyye yaparak, emperyal güçlere karşıtmış görüntüsü vermektedirler. Nitekim Natenyahu da Trump Planı konusunda Arap ülkeleri ile kolayca anlaşabileceklerini öngörmektedir. l İran, Ortadoğu da önemli bir figür olarak, etkisi Irak, Suriye üzerinden Lübnan’a değin uzanmakta, Hizbullah örgütü ile de İsrail için tehdit oluşturmaktadır. ABD’nin Ortadoğu’ya yerleşmesini varlığ ı için tehlikeli gördüğünden, Rusya ile iyi ilişkiler kurmakta, Şanghay İşbirliği Örgütü’nde gözlemci ülke statüsünde bulunmakta, Suriy e de Esad rejimini desteklemektedir. l ABD’nin BOP (GOP) planınd, bölgenin örnek siyasal düzeni ılımlı İslam olarak belirlenmiş, uygulamada Türkiye pilot ülke olarak seçilmiş, askeri darbelerin açtığı yoldan MHP kılavuzluğunda AKP iktidara getirilmiş, Sayın Erdoğan projenin eşbaşkanı olarak onurlandırılmış, kendisinden Suriye sorununun çözümü beklenmiştir. Bu bağlamda sıralı olarak üç planın uygulandığı gözlenmektedir. Beşşar Esad’ın ikna yoluyla iktidarı bırakmasını sağlamak. Sayın Erdoğan’ın misyonu Beşşar Esad’ı ikna ederek iktidarı bırakmasını sağlam ak, “demokratik seçim” sonucu ABD güdümünde hükümet kurul masına katkıda bulunmak olarak belirlenmiştir. Bu amaca yönelik olarak Erdoğan ve Esad aileleri arasında yakın ilişkiler kurulmuş, vizeler kaldırılmış, ziyaretler, ortak kabine toplantıları yapılmıştır. Esad’ın direnmesi sonucu planın başarısızlığı, Sayın Erdoğan’nın prestij kaybına yol açmış; soruna duygusal bir boyut da eklenmiştir. Suriye de iç kargaşa çıkarılarak Esad’ı uzaklaştırma planı. İkna planının başarısızlığı üzerine, Suriye’deki terörist, tedhişçi, cihatçı rejim muhalifleri, Batı TV’lerince “rebel” asi olarak nitelend irilen gruplara lojistik destek sağlanarak, iç kalkışma yoluyla Esad’ı ekarte etmek planlanmıştır. Önceleri başarılı gözüken plan, Rusya ve İran’ın olaya müdahil olmaları sonucu akim kalmış, silahlı gruplar İdlib’e sığınmak zorunda kalmıştır. TSK’nin vekâlet savaşlarında devreye sokulması planı. Stratejik öneme sahip İdlib’in rejim güçlerinin denetimine geçmesiyle Suriye’nin toprak bütünlüğü büyük ölçüde sağlanmış olacağınd an, ABD de kendi adına vekâlet savaşına girmiş olan silahlı grupları terk etmiş durumuna düşeceğinden, BOP’u gerçekleştirme olan ağı sonlanacaktır. Bu olasılığa karşı TSK’ye İdlib’i yayılmacı güçler yararına koruma görevi verilmeye çalışılmaktadır. ABD, bir yandan “İdlib şehidimiz, Türkiye’ye destek olanakları arıyoruz, dost müttefik Türkiye, NATO Türkiye’nin arkasındadır” sözleri ile sırtım ızı sıvazlamakta; öte yandan tehditlerle ödün koparmaya çalışmaktadır. Ülkemizde milliyetçi olarak yaftalanan Amerikofiller de hamasi nutuklar atarak TSK’yi vekâlet savaşına girme konusunda tahrik etmektedir. İç ve dış çevrelerin iğvasına, ayartısına kapılıp deke, oyuna düşmemek, tüm yayılmacı güçlere uzak durmak, tarafsız ve bağımsızlığımızı korum ak, akılcı strateji olarak görülmektedir. Ortadoğu da yayılmacı güçler arasında çatışma, rekabet sürecek, ABD, Rusya ve AB Ortadoğu’dan ellerini çekmeyecek, olanak buld uklarında vekâlet savaşlarını tetikleyeceklerdir. Kurucu olunmayan bir oyunda paylaşım sürecinde sahada ve masada bulunmaya hevesli olmamak gerekir.