Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 114 HAZİRAN 2019 SALI Enflasyon yurttaşın beliniDar gelirlinin alım gücü her geçen gün düşüyor. Gıda enflasyonu yüzde 28.44 ile zirvede büktü, ücretleri yuttu l Tüketici fiyatları mayısta bir önceki aya göre yüzde 0.95 yük l Memur ve memur emeklilerine bu yılın ilk 6 ayı için verilen seldi, yıllık enflasyon yüzde 18.71 oldu. Üretici fiyatları yükse yüzde 4 toplu sözleşme zammı, enflasyonun altında kaldı. 5 ay liyor; bu gelecek dönemde ürünlere zam olarak yansıyacak. lık enflasyona göre yüzde 1 oranında enflasyon farkı oluştu. Enflasyon yurttaşın belini bükmeye devam ediyor. En büyük harcama kalemi gıdadaki yıllık yükseliş, yüzde 28.44 ile zirvedeki yerini koruyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 2019 Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde 0.95 arttığı açıkladı. TÜFE’deki artış, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 4.99, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18.71 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 19.91 oldu. Uzmanlara göre yıllık enflasyonun yüzde 19.5’ten yüzde 18.71’e gerilemesinde baz etkisi belirleyici oldu. Aylık en yüksek artış yüzde 8.88 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda. 2019 Mayıs’ta endekste yer alan gruplardan, giyim ve ayakkabıda yüzde 4.09, ulaştırmada yüzde 2.18, eğlence ve kültürde yüzde 1.86 ve lokanta ve otellerde yüzde 1.61 artış gerçekleşti. Enflasyonda gıda kalemi yeni mevsim ürünlerinin tezgâhlara girmesiyle bir Yükseliş riski var Garanti Yatırım tarafından yayımlanan notta “Enflasyonda düşüş eğiliminin sürmesi ve gıda fiyatlarındaki sınırlı normalleşme enflasyon görünümü için olumlu. Ancak, yüksek enflasyon beklentileri ve mevcut yüksek seviyeler riskleri canlı tutuyor” görüşüne yer verildi. GCM Yatırım Menkul Değerler’den Ekonomist Enver Erkan’a göre, gıda enflasyonundaki gerileme olumlu olmakla beraber, halen çok yüksek seviyelerde ve Merkez Bankası’nın yıl sonu tahmini olan yüzde 16’nın çok üzerinde. Yılın ilk 4 ayı gıda fiyatlarının kontrol edilmekte zorlandığı bir dönemdi ve yapısal sıkıntılardan kaynaklı olumsuzluklar gıdada sürüyor. Rabobank Stratejisti Piotr Matys, “Enflasyondaki gerileme bireyseller için olumlu bir haber. Ancak bu veriye piyasa reaksiyon, beklentilerin altında enflasyonun Merkez Bankası’nın erken bir faiz indirimi spekülasyonlarını tekrar canlandırdığını gösteriyor” dedi. ‘Hedef tutacak’ Hazine ve Maliye Bakanı Bakanı Berat Albayrak, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, enflasyon oranlarının, yıllık bazda hem tüketici enflasyonunda, hem üretici enflasyonunda hem çekirdek enflasyonda yakalanan önemli düşüşü ortaya koyduğunu belirterek “Enflasyonda düşüş trendi sürüyor. İnşallah, yıl sonunda hedeflediğimiz rakamları tutturacağız” dedi. likte ilk kez geriledi. Sigara fiyatlarındaki artışın gecikmeli etkileri alkollü içecekler ve tütün kaleminde yükselişe neden oldu. 267 ürüne zam TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler yüzde 26.75, ev eşyası yüzde 24.54, eğlence ve kültür yüzde 20.06 ve lokanta ve oteller yüzde 19.77 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2019 Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde 1.57, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.90 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 18.79 artış gerçekleşti. Mayıs 2019’da endekste kapsanan 418 maddeden 48 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 267 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 103 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. 10 puanlık fark Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) de mayısta yüzde 2.67 artarken yıllık bazda ise artış yüzde 28.71’i buldu. ÜFE ile TÜFE arasında halen 10 puanlık bir marj bulunuyor, bu da üretici üzerindeki maliyet unsurunun tüketici tarafındaki fiyatlara tamamen yansımamış olduğunu gösteriyor. Mayıs ayının zam şampiyonu ise yüzde 24.68 fiyat artışıyla yerfıstığı oldu. l Ekonomi Servisi Memur ve emekli alacaklı MUSTAFA ÇAKIR MemurSen’in altına imza attığı memur ve memur emeklilerine bu yılın ilk 6 ayı için verilen yüzde 4 toplusözleşme zammı, enflasyonun altında kaldı. 5 aylık enflasyona göre yüzde 1 oranında enflasyon farkı oluştu. Memur ve emekli devletten alacaklı hale geldi. Ancak yine toplusözleşme gereği çalışanlar ve emekliler farkı almak için temmuza kadar beklemek zorunda kalacak. Memurun aylık kaybı telafi edilmeyecek. Mayıs ayı enflasyon rakamlarının açıklanması ile 3.2 milyon memur ile 1.9 milyon memur emeklisinin ücret zamlarındaki erime de açığa çıktı. MemurSen bu yıl için yüzde 4+5’lik toplusözleşme zammına imza atmıştı. Aralık ayına göre enflasyondaki değişim yüzde 4.99 oldu. Böylece 5 aylık enflasyon, yüzde 4’lük maaş zamlarını da aştı. Çalışan ve emekliler enflasyon farkını Enflasyon 3.2 milyon memur ile 1.9 milyon memur emeklisinin maaş zamlarını yuttu. Enflasyon farkını ise temmuzda alabilecekler. ancak temmuzda alabilecek. Tabii bunun için haziran enflasyonuyla birlikte ortalamanın yüzde 4’lük toplusözleşme zammını aşması gerekecek. Toplusözleşme için yetkili konfederasyon olan MemurSen’in imzasının yeterli olması ise yeniden gündeme geldi. Yangın büyüyor Türkiye KamuSen, ağustos ayında başlayacak toplusözleşme görüşmelerinde konuyu gündeme getirme kararı aldı. Bu arada MemurSen diğer konfederasyonları masada istemiyor. Türkiye KamuSen Genel Başkanı Önder Kahveci, “Toplusözleşmeyi bağıtlama yetkisi iki kişinin eline bırakılamaz. O masada toplam 14 kişiyiz ve bu seneki toplusözleşmede ben çoğunluk imzası ile bağıtlamanın yapılmasını talep edeceğim” dedi. Bağımsız Kamu Görevlile ri Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Bayram Zengin de ramazan ayında tüketici enflasyonunun düşürülmüş olmasının oldukça manidar olduğunu vurguladı. İlk 5 ayda harcama grubunun 4’te 1’ine karşılık gelen gıda ve alkolsüz içecek harcamalarındaki artışın yüzde 10.23 olmasının da ayrıca düşündürücü olduğunu dile getiren Zengin, “Çünkü bu oran memur ve emeklinin mutfak enflasyonudur. Mutfak enflasyonunun yıllık oranı ise yüzde 28.44 olarak ve yıllık en fazla artış gösterilen grup olarak açıklanmasına rağmen mayıs ayında ve ramazan olmasına rağmen yüzde 1.18 düşüş gösterilmesi TÜİK’in enflasyon hesaplamada vejetaryen mev simini başlattığını gösteriyor. TÜİK’in açıkladığı ısmarlama oranlar bile memur ve emekli için mutfaktaki yangının büyümeye devam ettiğini gösteriyor” dedi. Memur ve emeklilerin bir bayrama daha buruk girdiklerine işaret eden Zengin, bazı unvanlardaki memurların kayıplarını (aile ve çocuk yardımı hariç) şöyle sıraladı: n 12/1 derece ve kadrodaki hizmetlinin ocak ayında aylığındaki 113.81 TL’lik artışa karşın mayıs ayı enflasyon kaybı 157.22 TL oldu. Hizmetli 43.40 TL alacaklı hale geldi. n 9/1 derece ve kadrodaki memurun aylığında mayıstaki erime miktarı 168.48 TL, enflasyon alacağı 46.51 TL. n 7/1 derece ve kadrodaki öğretmenin aylığında mayıstaki erime miktarı 191.07 TL, enflasyon alacağı 52.75 TL. n 8/3 derece ve kadrodaki pratisyen doktorun aylığında mayıstaki erime 275.54 TL, enflasyon alacağı 76.07 TL. l ANKARA Yatırım fonu Triton, Corendon’u satın aldı İskandinav ve Alman ortaklı yatırım fonu Triton, Corendon Holding bünyesindeki tur operatörleri “Corendon Travel Hollanda”, “Corendon Travel Belçika”nın ve grup havayollarından “Corendon Dutch Airlines”ın hisselerinin çoğunluğunu satın aldı. Corendon Holding’den yapılan açıklamada, anlaşmanın resmi kurumlar nezdindeki sürecinin devam ettiği belirtildi. Triton firması aynı zamanda, Şubat 2019’da yılda bir milyondan fazla yolcusuyla yaklaşık 600 milyon Avro ciro elde eden Sunweb’in de ağırlıklı hisselerini satın almıştı. Gelecekte Corendon ve Sunweb’in birleşmesi hedefleniyor. Corendon Turizm Grubu Kurucu Ortakları Yıldıray Karaer ve Atılay Uslu, “Corendon ve Sunweb” kombinasyonunda küçük hissedar olarak kalacak. Karaer ve Uslu bu birleşmenin dışında kalan Corendon Hotels and Resorts’un yurtdışı ve Türkiye yatırımlarının yanı sıra Corendon Airlines Türkiye ve Corendon Airlines Europe operasyonlarımızın or takları ve yöneticileri olarak yollarına devam edecek. l Ekonomi Servisi ‘Türkiye ekonomisini ihracatçılar sırtlıyor’ Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), mayıs ayında ihracatın, genel tica ret sistemine göre bir önceki yı lın aynı ayına kıyasla yüzde 11.5 artarak 16.8 milyar do lar, özel ticaret sistemine göre de yüzde 12.2 artış la 16 milyar dolar olduğunu açıkladı. İlk 5 aylık ihracat yüzde 5.4 artışla 76.6 milyar dolar, son 12 ayda ise yüz de 6.3 artışla 180.8 mil yar dolara oldu. “Geride bırakılan ay, hem aylık hem günlük bazda Cumhuriyet ta rihi ihracat rekorları İsmail Gülle nı kırdığımız bir ay oldu” diyen TİM Başkanı İsmail Gülle, son açıklanan gayri safi yurtiçi hasıla rakamlarıyla ilgili “Ekonomi yüzde 2.6 küçülürken net ihracatın büyümeye katkısı 9.4 puan oldu. Bu yıl da Türkiye’nin büyümesini ihracatımızın sırtlamasının gururunu yaşıyoruz” ifadesini kullandı. Mayısta otomotiv ihracatı yüzde 0.2 düştü. Ticaret Bakanlığı verilerine göre ithalat ise, 2019 Mayıs’ta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19.85 azalarak 18 milyar 588 milyon dolara geriledi. Mayıs ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 78.11 azalarak 1 milyar 774 milyon dolara düştü. l Ekonomi Servisi YSK bayrama yeni şok, şaşkın, çelişen kararlarıyla girdi Dün sabaha YSK’nin, acaba yanlış mı özetlendi dedirtecek yeni bir kararı ile uyandık. “YSK, sandık kurullarını yasaya aykırı olarak oluşturdukları iddiasıyla, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma geçiren ilçe seçim kurulu başkanları ve seçim müdürlerinin, yenilenecek seçimlerde de görevlerine devam etmesine karar verdi” haberinin devamında yeni kararın alınmasına ilişkin gelişmeler de özetleniyordu. Şişli 1. İlçe Seçim Kurulu, sandık kurullarının yasaya aykırı oluşturulması gerekçesiyle soruşturma geçiren ilçe seçim müdürlerinin 23 Haziran’da yapılacak olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminde görev alıp almaması hususunda YSK’den görüş istemişti. Şişli Seçim Müdürü Hatice Çelebi tarafından YSK’ye gönderilen yazıda, bazı sandık kurullarının yasaya aykırı şekilde oluşturulduğu gerekçesiyle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptal edildiği hatırlatılarak, basına yansıyan söz konusu haberlerin kamuoyunda haksız bir algı oluşturduğu, bu algının telafisi imkânsız ithamlara sebebiyet verdiği ve bu durumun ilçe seçim müdürlerinin morallerinin bozulmasına neden olduğu ifade edildi. Dilekçeyi inceleyen YSK, soruşturma geçiren ilçe seçim müdürleri ile yeniden seçime gidilmesinin doğru olup olmadığı hususunda istenilen görüşe, hizmetlerin yürütülmesine dair 2018/62 sayılı, halen yürürlükte olan hizmetlerin yürütülmesine dair genelgeyi hatırlatarak şöyle yanıt verdi: HHH “Seçim neden iptal edildi” sorusuna yanıt verilemeyen, YSK’nin bayrama, şok, şaşkın, çelişen yeni kararıyla girmemize yol açan, elbette başkanlık seçiminin yenilenmesi kararının verilmesiyle de köktenci çelişen bu son yanıt kararında aynen şöyle denildi: “İlçe seçim kurulu başkanlarının ve seçim müdürlerinin görev, yetki ve sorumlulukları 298 sayılı kanunun 15 ve devamı maddeleri ile Seçim Müdürlükleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Genelge’de belirlenmiş olup 23 Haziran 2019 tarihinde yapılacak olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi için ilçe seçim kurulu başkanı, seçilen müdürü ve seçim personelinin görev değişikliği hususunda bu aşamada yapılacak bir işlem bulunmadığına karar verildi.” Bu şok kararın verildiğini bizim gibi önceden öğrenmiş olabileceğini sanmadığımız Rahmi Turan’ın, dünkü SÖZCÜ gazetesinde yayımlanan, “Suç var, ceza yok!” başlıklı yorumu, çarpıcı sorgulamaları ile taşları daha bir yerli yerine oturtmuyor mu? “Bu ülkede şiddet hâkimse... Parti liderlerine vahşice saldırılıyorsa... Gazeteciler sokak ortasında dövülüyorsa... Türkiye Büyük Millet Meclisi ne yapar? ‘Bu ülkede neler oluyor, olayların arkasında kimler var? Şunu bir araştırıp açığa çıkaralım!’ demez mi?.. İktidar partisi ile küçük ortağı saldırıların araştırlmasını istemiyorlar! Neden? Şiddetten yana mı çıkıyorlar? Ucunun birilerine dokunacağından mı korkuyorlar?.. Suç var, ceza yok! Saldırı var, araştırma yok!.. Nasıl böyle çağdışı bir anlayış içindeler, anlamak mümkün değil!..” Öngöreceğiniz üzere, YSK’nin bayrama girerken gündemimize düşen yeni kararı yüzde doksan beş üstü Saray güdümlü medyada öylesine verildi. Elbette kararın haber olarak yer alması ile birlikte, Saray, AKP, Cumhur İttifakı’ndan gelen hızlı yanıtı ile birlikte... YSK’nin bayrama girereken gündemimize düşen bu son kararına yönelik, hemen YSK’ye ve son kararına itiraz yapıldığını bildiren haberlerin eşliğinde. YSK’nin bu itirazlara yanıt içeriğinde vereceği yeni çelişkili kararlar halkaları böylece bayram sonrasına kalmış oluyor. Sahi 10 Haziran günü sonlanacak 9 günlük bayram tatili sonrası, YSK kaç gün içinde toplanır, itiraz kararına dönük yeni kararlar verir ya da vermez, bilemeyiz... Önümüzde değişmeyecek tek gerçeklik mazbatası elinden alınmış, seçilmiş İstanbul Belediye Başkanı, 23 Haziran seçimine Millet Cephesi’nin adayı olarak katılacak İmamoğlu ile Cumhur Cephesi, Saray’ın adayı arasındaki yarışta, yenilenmekte olan seçimler süreci boyunca da katlanan hakhukuk, insan hakları, demokrasinin gaspları karşısındaki son kararı sandığa gelip oy kullanacak seçmenler verecek? Bugün bayram, bayramınızı kutlamak, bayramlaşmak çok kolay da... Arife gününe kadar evlerine gelecek misafirler için olsun, kahvesini, şekerini alabilmek için yolları, sokakları, günleri aşındıran çoğunluğun bu acımasız haksızlıklara, baskılara karşı, hakhukuk savaşımında ne kadarı ile “yetti gayri” diyebileceği, öncelikle kendileri, çocukları, ülkemiz için yaşamsal değerde... Akaryakıta indirim Otogazın litre fiyatında 32, pompa fiyatında 12 kuruş, benzinin litre fiyatına 39, pompa fiyatında 9 kuruş indirim yapıldı. Motorinde 13 kuruş indirimle devlet katkısı sona erdi ancak pompa fiyatı değişmedi. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası’nın açıklamasına göre, benzin fiyatı Ankara’da 7.15 liradan 7.06 liraya, İstanbul ve İzmir’de ise 7.14 liradan 7.05 liraya düştü.