Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ Canberra’dan sert çıkışAvustralya Başbakanı, Türkiye ile ilişkiler konusunda tüm seçeneklerin masada olduğunu söyledi dishab@cumhuriyet.com.tr 21 MART 2019 PERŞEMBE 7 Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde geçen cuma günü iki camiye düzenlenen, 50 kişinin yaşamını yitirdiği terör saldırısının ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarına Yeni Zelanda’dan sonra Avustralya’dan da tepki yükseldi. Cami katliamının zanlısı Avustralya vatandaşı Brenton Tarrant’ın saldırıyı gerçekleştirdiği sırada çektiği görüntüleri mitinglerde gösteren Erdoğan, Çanakkale Zaferi’nın 104’üncü yıldönümü töreninde yaptığı konuşmada, savaşta yaşamını yitiren Anzaklara atıfla “Biz 1000 yıldır Çanakkale’deyiz, kıyamete kadar da burada olacağız. İstanbul’u Konstantinopol yapamayacaksınız. Dedeleriniz geldiler kimi ayakta kimi tabutta geri döndüler. Aynı niyetle gelecekseniz sizleri de dedeleriniz gibi uğurlayacağımızdan hiç şüpheniz olmasın” ifadelerini kullanmıştı. Tarrant, saldırıdan önce yayımladığı “manifestosunda” Erdoğan’ı ve Türkiye’yi hedef göstermişti. Avustralya Başbakanı Scott Morrison, “Böylesine hassas bir ortamda, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın sözlerinin, per Başbakan Scott Morrison, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çanakkale Zaferi’nin yıldönümünde Anzaklara atıfla yaptığı konuşmadaki ifadelere tepki gösterdi. ‘Atatürk’ün ülkesini dönüştür mek istediği modern, kucaklayıcı ulusla bağdaşmıyor’ dedi. Morrison vasızlık ve Avustralya halkı için çok rencide edici olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı. ‘Atatürk’ün sözü çiğnendi’ Türkiye’nin Canberra Büyükelçisi Korhan Karakoç’u parlamento binasına çağıran Morrison, ilişkilerin gözden geçirilmesi konusunda “tüm seçenekleri” değerlendireceğini bildirdi. Morrison, Karakoç’la yaptığı görüşmenin ardından, büyükelçinin sunduğu gerekçeleri ve özrü kabul etmediğini belirtirken “Avustralyalılar hakkında sarf edilen bu sözlere açıklık getirilmesi ve geri alınmasını bekliyo rum” diye konuştu. Erdoğan’ın sözlerinin “Anzakların anısına hakaret” olduğunu söyleyen Morrison, ifadelerin ayrıca “modern Türkiye’nin kurucusu Atatürk’ün Gelibolu’daki taşa kazanan sözlerini de çiğnediğini” söyledi. Morrison, “Atatürk, ülkesini modern ve kucaklayıcı bir ulusa dönüştürmek istiyordu ve bu sözlerin bu ruhla bağdaşmadığını düşünüyorum” dedi. Atatürk, Anzak annelerine “Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır” demişti. Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern ise Erdoğan’ın cami katliamı hakkındaki açıklamaları konusunda izahat isteyeceklerini söyledi. Ardern, “Başbakan yardımcımız Türkiye’de bu yorumlara karşı çıkacak. Gerçekleri yüz yüze anlatacak. Savaşsız, nefretsiz ve şiddetsiz bir dünya istediğimizi ortaya koymak için on yıllar dır Gelibolu’ya gidiyoruz” diye konuştu. Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Winston Peters, önceki gün Türkiye’ye geleceğini açıklamıştı. Ardern, dünkü konuşmasında ayrıca dünya liderlerini sosyal medyada yayılması muhtemel tehlikelere karşı uyardı. Bu tehlikeye karşı küresel, birleşik bir cephe oluşturulması çağrısı yaptı. Öte yandan Cumhurbaşkanlığı İletişim Danışmanı Fahrettin Altun, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Erdoğan’ın Anzaklara yönelik ifadelerinin bağlamından çıkarıldığını, Cumhurbaşkanı’nın teröristin sözde manifestosuna yanıt verdiğini” söyledi. Erdoğan ise Washington Post için kaleme aldığı yazıda, “Cami saldırılarının sorumlusu ile IŞİD’in aynı kumaştan olduğunu” belirtti. Erdoğan, “Böyle bir saldırının bir daha yaşanmasını önlemek için Yeni Zelanda ve diğer ülkeler ile işbirliği yapıldığını” aktardı. Erdoğan ayrıca Ardern’i övdü. Hollanda’da saldırı gölgesinde seçim Hollanda’nın Utrecht kentinde pazartesi günü bir tramvayda gerçekleştirilen ve üç kişinin yaşamını yitirdiği silahlı saldırının yankıları sürerken Hollandalılar eyalet meclislerinin yeni üyelerini belirlemek için dün sandık başına gitti. Son anketler Başbakan Mark Rutte’nin merkez sağ koalisyonunun Senato’da çoğunluğu kaybedebileceğine işaret ediyordu. 75 sandalyeden oluşan Senato, parlamentonun alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi’nden geçen yasaları onaylama yetkisine sahip. Türkiye doğumlu Gökmen Tanış’ın gözaltına alındığı Utrecht’teki saldırının aşırı sağcı, popülist partilerin oylarını artırabileceği belirtiliyor. Öte yandan saldırıyla ilgili terör şüphesini araştıran polis, önceki gün olayla ilgili gözaltına alınan iki erkeğin dün serbest bırakıldığını, bir kişinin de gözaltına alındığını duyurdu. ABD Dışişleri bakanı bölge turunda ABD’de Trump yönetiminin Ortadoğu mesaisi hız kesmiyor. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kuveyt, İsrail ve Lübnan’ı kapsayan Ortadoğu turuna dün başladı. Pompeo ilk olarak Kuveyt’te Dışişleri Bakanı Şeyh Sabah Halid ile bir araya geldi. Sabah, ABD’nin Ortadoğu barışı ve Yemen başlıklarındaki rolüne güvendiklerini belirtti. Enerji zirvesi Pompeo’nun bir sonraki durağı olan Tel Aviv ise Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve İsrail liderlerinin katıldığı üçüncü enerji zirvesine ev sahipliği yapıyor. İlk kez Pompeo’nun da yer aldığı toplantıda Türkiye’yi de yakından ilgilendiren Doğu Akdeniz’in güvenliği ve hidrokarbon enerji kaynaklarının durumu ele alınıyor. Bu arada, ABD Başkanı Trump’ın danışmanı ve damadı Jared Kushner ve kızı Ivanka Trump hakkında yeni yayımlanan bir kitapta, Washington’ın İsrailFilistin sorunu için hazırlandığı bildirilen planına ilişkin kimi iddialar yer aldı. Kitapta, plan çerçevesinde Filistin’e Ürdün’den toprak verilmesi, bunun karşılığında Suudi Arabistan’dan da Ürdün’e toprak verilmesinin öngörüldüğü öne sürüldü. ‘Enerji İşbirliğine ankara dahil olabilir’ Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bugün yapacağı görüşme öncesi AA’ya konuşan Yunanistan Dışişleri Bakanı Georgios Katrugalos, Ankara’ya sıcak mesajlar verdi. TürkiyeKKTCYunanistanGüney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) hattında tansiyonun yükselmesine neden olan Doğu Akdeniz’deki enerji rezervleri hakkında konuşan Yunan Bakan, Türkiye’nin İsrail ve GKRY ile süregiden üçlü işbirliğine dahil olmasını olumlu karşılayacaklarını söyledi. GKRY’nin Akdeniz’de tek taraflı ilan ettiği Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) uygulamalarının ise tekel olmadığını savundu. Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye’nin katılım müzakerelerinin askıya alınması kararını değerlendiren Katrugalos, “AP’nin tüm Yunan üyeleri karara karşı oy kullandı. Demokrasiye saygı ön koşuluyla Avrupa kapısı Türkiye’ye açık kalmalı” dedi. KURBANLAR UĞURLANIYOR... Yeni Zelanda’da cami saldırılarında yaşamını yitirenlerin cenazeleri dün Mustafa’nın saldırıda yaralanan diğer oğlu, 13 yaşındaki Zaid cenazeye tekerlekli suçlamasıyla gözaltına alındığı da gündeme yansıdı. Diğer yandan CHP Grup toprağa verilmeye başlandı. Suriye’deki sandalyede katıldı. Yeni Zelanda Başba Başkanvekili Engin Altay, Genel Başkan savaştan kaçan 44 yaşındaki Halid Mus kanı Jacinda Ardern ise mecliste yaptığı Yardımcısı Ünal Çeviköz ve Konya Mil tafa ile 15 yaşındaki oğlu Hamza, ilk top konuşmasında, yarın ülke genelinde iki letvekili Abdüllatif Şener’den oluşan rağa verilen kişiler oldu. Christchurch’te dakikalık saygı duruşu yapılacağını du parti heyetinin dün Yeni Zelanda’ya git polisin yoğun güvenlik önlemi aldı yurdu. Bu arada Yeni Zelanda’da katliam tiği bildirildi. Heyetin, Christchurch’te ğı cenaze törenine diğer şehirlerden hakkında sosyal medyada nefret içerik ki saldırıda yaralanan Türk vatandaşlarını ve ülkelerden gelenler de katıldı. Halid li bir mesaj yayımlayan bir kadının ırkçılık ziyaret ettiği kaydedildi. ‘Saldırgan güvenYeni Zwebleanündydyüakhe’nılnıçntiosAinNKARA kültürümüzü istismar etti’ HÜSEYİN HAYATSEVER Christchurch kentinde, 15 Mart’ta, cuma namazı sırasında 10 dakika arayla iki ayrı camiye gerçekleştirilen ve 50 kişinin yaşamını yitirdiği terör saldırısının ardından Yeni Zelanda büyük şaşkınlık yaşıyor. Ülke tarihinde en fazla can kaybının yaşandığı saldırısının ardından aşırı sağın ve yabancı düşmanlığının “birincil sorun” olmadığı Yeni Zelanda’da saldırının sebepleri ve sonuçları tartışılmaya devam ediyor. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) yarın İstanbul’da düzenleyeceği, Yeni Zelanda Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Winston Peters ile Etnik Topluluklar Bakanı Jenny Salisa’nın katılacağı toplantısı öncesi Yeni Zelanda’nın Ankara Büyükelçisi Wendy Hinton, Cumhuriyet’e konuştu. ‘Daha kötü bir olay hatırlamıyorum’ Tüm Yeni Zelandalıların saldırı karşısında büyük şaşkınlık yaşadığını belirten Hinton, “Önce böyle bir saldırının Yeni Zelanda’da olmasına inanamadım. Olayın ne kadar korkunç olduğunu gördüğümde sarsıldım. Bu, bütün Yeni Zelandalıların ortak duygusuydu. Biz Yeni Zelanda’da herkesin yaşam tarzına değer veriyoruz, bu değer ve karşılıklı güven bizim temel ilkemizdir. Fakat birisi geldi ve bu güveni istismar ederek, bu saldırıyı gerçekleştirdi, çok sarsıcı. Başbakan’ın dediği gibi bu, Yeni Zelanda tarihinin en karanlık günlerinden biriydi, durumun özeti bu. Yeni Zelanda’da meydana gelen daha kötü bir olay hatırlamıyorum” diye konuştu. Yeni Zelanda’nın halihazırda zaten çok sıkı silah yasaları bulunduğunu, ancak saldırıyı gerçekleştiren Avustralya vatandaşı Brenton Tarrant’ın kullandığı silahları resmi yollarla aldığına dikkat çeken Yeni Zelandalı büyükelçi, şöyle konuştu: “Bu durum karşısında kendimizi suiistimale uğramış hissettik, bu menfur saldırıyı uzun süre planladığını anlıyoruz. Aşırı sağ görüşlerinin bulunduğu ve tuhaf fikirlerinin yer aldığı manifestosu bulunduğunu biliyoruz fakat saldırı için neden Yeni Zelanda’yı seçtiğini henüz bilmiyoruz.” NECATİ SAVAŞ Hinton, saldırının ardından Yeni Zelandalıların silahlarını polise teslim ettiğini anlattı. ‘İlişkiler etkilenmemeli’ Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern’in silah edinme koşullarının daha da sıkılaştırılacağını açıkladığını anımsatan Hinton, “Sosyal medyada paylaşılan mesajlarda görüyoruz ki av, çiftliklerini koruma gibi sebeplerle yasal olarak silah bulunduran çok sayıda Yeni Zelandalı, bu silahlara başka birisinin erişme fırsatı olmaması için silahlarını gönüllü olarak polise teslim ediyor. Bu, ülkenin her yerinde gördüğümüz bir durum. Tüm Yeni Zelanda halkı bu saldırı karşısında dehşete düşmüş ve şaşkına dönmüş durumda” ifadelerini kullandı. Türk halkına mesaj veren Yeni Zelandalı Büyükelçi, “Ben dayanışma ve birlik içinde olmamız gerektiğini düşünüyorum” dedi. Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Muharebesi sırasında Anzak askerlerinin İngiltere ordusunda savaşmasına karşın o dönemde Türkiye ile Yeni Zelanda’nın dostluk kurabildiğini ve ilişkilerin hep olumlu yönde seyrettiğini vurgulayan Hinton, “Bunun üzerinden 100 yıldan fazla bir süre geçti. O dönemde başlayan dostluğumuz var, ilişkilerimizin bu menfur saldırıdan olumsuz bir şekilde etkilenmesine izin vermemeliyiz” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın AKP’nin seçim mitinglerinde Yeni Zelanda’daki saldırının saldırgan tarafından çekilen görüntülerini izletmesini de değerlendiren Hinton, “Bildiğimiz gibi Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Yeni Zelanda’ya geldi. Bu konu, yapılan görüşmede Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Winston Peters tarafından gündeme getirildi. (Oktay ve Çavuşoğlu) bizim endişelerimizi anladıklarını bildirdiler” dedi. İİT’nin toplantısına da değinen Hinton, “Yeni Zelanda hükümeti, bu aşamada daha geniş İslami kesimlerle bir araya gelmenin çok önemli olduğunu düşünüyor. Bu korkunç saldırıya karşı tüm kültürler ve ulusların ortak duruşu ve beraberliğini vurgulayan bir bildiri yayımlanmasını bekliyoruz. Yeni Zelandalı bakanlar, Türk hükümeti tarafından bu toplantıya davet edildiler. Bunu olumlu bir başlangıç olarak değerlendiriyoruz” diye konuştu. l ANKARA Karadziç Başkent Londra’da Brexit’in ertelenmesine karşı çıkanlar eylem düzenledi. Tusk’tan Brexit’e erteleme şartı Avrupa Birliği’nin (AB) bugün yapılması beklenen liderler zirvesi öncesinde İngiltere Başbakanı Theresa May, ülkesinin Birlik’ten çıkış sürecinin (Brexit) ertelenmesi için talepte bulundu. May’in Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk’a ilettiği mektupta normal takvimde 29 Mart olan çıkış gününün 30 Haziran’a ertelenmesi istendi. Tusk’tan ise ertelemeye şart geldi. May mektubunda talebinin gerekçesi olarak, daha önce Avam Kamarası’nın iki kez reddettiği Brexit anlaşmasını bir kez daha milletvekillerinin oyuna sunmak istemesini gösterirken, yeni bir erteleme olmayacağı sözü de verdi. İngiltere Başbakanı ile görüştüğünü belirten Tusk ise İngiltere parlamentosunun gelecek hafta May’in Brexit anlaşmasını onaylaması durumunda kısa bir erteleme yapılabileceğini duyurdu. May’in meclise sunduğu anlaşmadaki krizin nedeni Kuzey İrlanda sınırına ilişkin tedbir maddesi. AB üyesi olan İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır olmamasını öngören maddenin uçu açık olması Brexit yanlılarının ülkenin süresiz olarak AB düzenlemelerine maruz kalacağı eleştirilerine neden oluyor. Kazakistan’da başkent ‘Nursultan’ Kazakistan’da dünyanın en uzun sü redir görevde bulunan siyasi liderlerinden, 28 yıldır iktidardaki Nursultan Nazarbayev’in önceki günkü istifasının ardından dün başkent Astana’nın adı “Nursultan” olarak değiştirildi. Geçici olarak devlet başkanlığı koltuğuna oturan Senato Başkanı Kasım Cömert Tokayev, ilk icraat olarak başkent Astana’nın adının “Nursultan” olarak değiştirilmesi önerisinde bulundu. Kazak Resmi Haber Ajansı Kazinform’un haberine göre ise Kazakistan parlamentosu, tasarıyı onayladı. Taslağın Tokayev tarafından da imzalanması gerekiyor. Yemin töreninde yaptığı konuşmada, Nursultan Nazarbayev’i “bir vizyoner” olarak tanımlayan geçiçi devlet başkanı, Nazarbayev’in gelecekte verilecek önemli kararlara ilişkin öncelikli etkisini sürdüreceğini belirtti. Tokayev, Nursultan Nazarbayev’in Güvenlik Kurulu’nda ömür boyu göreve devam edeceğine işaret etti. Kızı Senato başkanı oldu Tokayev, tüm şehirlerin merkez caddelerinin eski Kazak liderin adını taşıması gerektiğini savunurken başkentte Nazarbayev’e bir anıt yapılmasını da önerdi. Konuşmasının ardından Nazarbayev’e “Halk Kahramanı” ünvanı ile “Altın Yıldız” özel simgesini verdi. Astana, Rusya ve Türkiye’nin girişimi ile düzenlenen Suriye görüşmeleriyle de özdeşleşmiş bir isimdi. Öte yandan Nazarbayev’in en büyük kızı Dariga Nazarbayeva da Senato Başkanlığı görevine seçildi. Şoygu’dan sürpriz Şam ziyareti Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun önceki gün sürpriz bir şekilde Suriye’yi ziyaret ettiği bildirildi. Şoygu’nun Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’la görüşmesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in özel bir mesajını ilettiği kaydedildi. Rusya Savunma Bakanlığı’nın görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, bölgesel güvenlik, mülteci kamplarının durumu, iki ülke arasındaki askeri anlaşmalar ve terörle mücadele konusunun ele alındığı belirtildi. AFP’nin haberine göre Esad, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, iki ülkenin “terörizm” karşıtı mücadeledeki işbirliğinin önemine vurgu yaptı. Şoygu da, “Rusya’nın desteğiyle terörizmle mücadelede önemli bir başarı elde edildi” diye konuştu. Bakanlığın Facebook hesabından yayımladığı 20 saniyelik videoda ise Şoygu’yu taşıyan uçağa Suriye semalarında eşlik eden uçaklara dikkat çekildi. ‘Bosna kasabına’ müebbet hapis Bosna’da199295 yılları arasında yaşanan savaşta Sırpların liderlerinden Radovan Karadziç, temyiz davasında müebbet hapse mahkum edildi. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykı rım, insanlığa karşı suçlardan 40 yıl hapse çarptırılan, “Bosna Kasabı” lakaplı Karadziç’in temyiz davası üç yıldır sürüyordu. Temyiz Konseyi, 40 yıl cezanın yeterli olmadığına hükmetti. C MY B