Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 1122 EKİM 2019 SALI Ceza düşük, hile büyükYılda bir kez denetim yapıldığından firmalar para cezasını ödeyip hileye devam ediyor Tulum peynirine nişasta ve bitkisel yağ katan Afyonlu bir firma, 2012’den beri hileli ürün sayısını KANSER YAPIP ÖLDÜREBİLİR artırdı. Aynı firma 2012’de 1, 2019’da 43 üründe hile yaptı. Para cezası dışında hiçbir yaptırım yok. Gıdada taklit veya tağşiş yapan firmalar, yılda bir kez en faz üründe hile yaparken, 2019’da 23’e çıkardı. Bu süreçte bünyesine Kay la 22 bin 742 lira ceza öde makçı, Özlü, Özlü Emre De Gıdada taklit veya tağşiş teşhir edilirken, mikotoksinler ya da pestisit kalıntılarının hiçbir şekilde açıklanmadığına dikkat çeken Gıda Mühendisi Bü lizlerin yapıldığına ilişkin ciddi boşluklar olduğunun altını çizen Şık, “Mesele yalnızca taklit veya tağşiş değil. Kaldı ki bunların teşhiri de hiçbir asit de çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Kolza değil de kanola kullanıldıysa da yine ciddi bir sorun. Çünkü dünyada üretilen kanola yağlarının büyük bir yip, bir sonraki sene hileli üretim yaptıkları marka ve ürün sayısını artırıyor. GAMZE BAL mirci, Asyalı ve Molla Mehmetoğlu isimlerinde 5 yeni marka daha ekledi. lent Şık, “Kurutulmuş meyve ve sebzede kullanılan mikotoksinler doğrudan işe yaramıyor. Asıl önemli olanlardan bazıları, örneğin, ay kısmı GDO’lu. Bu kez de bunların ithal edilip edilmediği sorusu akla Son bir yılda hileli gıda üre 2014’te “İtimat İhsan Koçkan” kanser yapabilir. Çikolata, çiçek yağına gelir. Bu ayrıntılar timi yapan firma sayısı 173’ten markalı sucukta kanatlı eti kul bal ve meyve aromalı gaz ya da zeytin bakanlığın yap 618’e, hileli ürün sayısı da lanan Afyonlu Zeka Sucukla lı içeceğe katılan uyarıcı yağına katı mış olduğu fir 282’den 1211’e yükseldi. Tarım rı Et ve Et Ürünleri firması ise, maddeler ise ölüme sebe lan tohum ma teşhiri lis ve Orman Bakanlığı’nın açıkla 2019’da aynı hilesine “Yavuz biyet verebilir” dedi. yağı kolza, tesinde yer al dığı hileli gıda üreten firmaların, 2012’den bu yana çoğunlukla aynı firmalar olduğunu gözlemledik. Bu firmalar, hile yapıldığı tespit edildikten sonra hileye son vermek şöyle dursun, bünyelerine yeni markalar katıp, hile çeşitliliğini artırdılar. Örneğin, 2012’de “Ilgaz Yaylası”, oğlu” markasıyla devam etti. Bitkisel yağ grubunda Yıllardır hileli Kamusal çalışma erüsik asit larda hangi ana içerir. Bu Bülent Şık mıyor” diye konuştu. da, 2014’te “Selin” markasıyla hileli zeytinya üretim yapanlar: ğı ürettiği tespit edilen İzmir merkezli Güney Tüketim Malları isimli firma, 2018’de mar Et, süt, bitkisel yağ ve balda yıllardır hileli üretim yapmaya devam eden firmalardan bazılarını şu şekilde belirledik: Afyonlu Zafer 7 bin kişi denetliyor Yoğur gan konulması ve kaçak da, do çayların domuz kanıyla ra ceza ödemeyi göze alıyor” dedi. Şenyurt, şöy 2014’te de “Lazz Bakkal” marka ka adını değiştirdi. Sucukları Entegre Et Tesisleri, muzun renklendirilmesi, en faz le devam etti: “2018 sonu sıyla hileli peynir üreten Afyon Bu kez “Ege Selin” İstanbul Bahçelievler’deki deri veya la başvurulan hileler ara itibarıyla Türkiye’de ka lu Mutlu Tolga firması, 2018’de markasıyla hileli Yaylam Et, Kayserili ASM Et ve kemikle sında. yıtlı ve onaylı işletme sa marka sayısını 3’e, hileli ürün sayısını 4’e çıkardı. Aynı firma, 2019’da toplam 6 markada hile yaptı. Hileli ürün sayısını da 43’e yükseltti. İsim değiştiriyorlar ayçiçeği yağı sattı. 2019’da ise tekrar “Selin” markasıyla hileli ayçiçek yağı satmayı sürdürüyor. Bu firma ayrıca, 2019’da Et Ürünleri, İzmirli Ya Bo Boya Kimya, Hataylı Simay Yağ ve Çay Tic., Kahramanmaraşlı Aksu Çırçır Prese Yağ İplik, Manisalı Hünkar Zeytincilik Toprak Mahsulleri, Manisalı Anatolia Zeytin ve Zeytiyağı, İzmirli Emre Süt ve Süt Ürünleri, İzmirli Çeşme rinin kaynatılmasıyla elde edilen jelatinin katılması, tavuk kemik Süt ve süt ürünlerinde yüzde 35, ette yüzde 22, zeytinyağında yüzde 12, bal ve baharatta yüzde 10 oranında hile yapıldığına dikkat çeken TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İs yısı 674 bin 409. Bu işletmeleri denetlemekle görevli kişi sayısı ise yalnızca 6 bin 825. Bu kadroda gıda mühendislerinin payı 2 bin 250 civarında. Oysa on binler Aynı şekilde, 2016’da Oba ve ‘Sığla’ isimli ye Süt ve Tarım Ür. San., lerinin öğü tanbul Şube Başkanı Za ce mühendis işsiz. Denet Emmoğlu markalarıyla 6 par ni markasıyla “Natu Konyalı Demircioğlu tülüp sala fer Şenyurt, “Yılda orta çi sayısı, mevcudun en ti üründe hile yapan Konya mer rel Birinci Zeytinyağı” Süt ve Süt Ürünleri, ma katılma lama bir kez denetim ya az iki katı olmalı, dene kezli Demircioğlu Süt ve Süt Ürünleri firması da 2018’de 9 ürününde de hile yapmaya devam ediyor. Ankaralı Hünkar Bal. sı, uzun soyul pılıyor ve bu firmalar bir muş sosise iç or seferliğine 22 bin 742 li tim kriterleri yeniden ele alınmalı.” Atilla BIST’i yönetecek İnşaat için yeni paket Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank’ın 10 ve üzeri işçi çalıştıran işletmeleri hedefleyen, istihdama yönelik yeni bir paket üzerinde çalıştığı belirtildi. Üç kamu bankası olarak istihdama yönelik bir çalışma yürüttüklerini anlatan Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Alpaslan Çakar, paketin fiyatlama açısından da cazip olacağını, İVME Finansman Paketi dışındaki tekstil, ayakkabı gibi sektörleri de kapsayacağını söyledi. Çakar, “Paket, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kamuoyu ile paylaşılacak. 10 ve üzeri işçi çalıştıran işletmeleri hedefleyeceğiz. Yine burada ödemesiz dönemler, makul vadeler olacak” diye konuştu. Emek yoğun sektörlerin de hedeflendiğini belirten Çakar, “IP, çağrı merkezleri, turizm, temizlik, güvenlik gibi... İnşaatların tamamlanmasına yönelik bir opsiyon da olacak. Yeni istihdam sağlandığında işverenlerin maliyet yükünü kısmen azaltmaya yönelik bir paket olacak” dedi. l Ekonomi Servisi Açığa satış yasağı devam Türkiye ve ABD arasında Suriye konusunda anlaşma kararının ardından iki ülke ilişkilerine yönelik riskin azalmasıyla TL varlıklar son günlerdeki kayıplarının önemli bölümünü toparlarken, piyasalar bu hafta Hazine ihalelerini, ErdoğanPutin görüşmesini ve Merkez Bankası’nın perşembe günü açıklayacağı faiz kararını izleyecek. Dolar yeni haftaya yükselişle başladı. Dolar/TL gün içerisinde 5.805.83 seviyesinde hareket etti. Dün Borsa İstanbu’da ise yüzde 1.1 kayıp yaşandı. Öte yandan Sermaye Piyasası Kurulu, BIST30 endeksinde yer alan Akbank, Garanti Bankası, Halkbank, İş Bankası, TSKB, Vakıfbank ve Yapı Kredi hisselerine geçen hafta getirilen açığa satış yasağının, depo şartı kaldırılarak devamına karar verdi. l Ekonomi Servisi TÜRKBESD: ÖTV’ye son verin Beyaz eşya iç pazar satışlarının 6 ana ürün grubunda 2019’un 9 ayında yüzde 10 düşüşle 5.3 milyon adet olduğunu açıklandı. İhracat ise yüzde 1 artışla 15.9 milyon adede çıktı. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Can Dinçer, “İlk altı ay ÖTV desteği vardı. ÖTV desteği beyaz eşya sektörü için çok kıymetli. Nitekim ÖTV teşvikinin kalktığı temmuz ayında satışlarda oldukça sert bir düşüş oldu. Şu an geldiğimiz noktada eylül ayı pozitif. Önümüzdeki dönemde de toparlanmanın süreceğini düşünüyoruz” dedi. Yüzde 75’i ihracat Konut satışlarında gözlenen iyileşme nin de beyaz eşya sektörüne destek vermesini beklediklerini belirten Dinçer, en önemli taleplerinin beyaz eşyadaki ÖTV’nin kalıcı olarak olarak kaldırılması olduğunu söyledi. Dinçer’in verdiği bilgiye göre, sektör ihracatının yüzde 72’sini AB’ye yaparken, İngiltere yüzde 14 pay ile sektörün ihracatında ilk sırada yer alıyor. Beyaz eşyada yüzde 6.7 olarak uygulanan ÖTV geçici olarak sıfırlanmış, ÖTV muafiyeti 30 Haziran’da sona ermişti. Üretiminin yüzde 75’ini ihraç eden beyaz eşya sektörü, küresel piyasalardaki rekabet gücünün artması için, maliyetlerin yüzde 17’sini oluşturan yassı çelik ve paslanmaz çelik ithalatındaki vergilerin de kaldırılmasını istiyor. l Ekonomi Servisi 30 bin yeni milyoner Milyoner sayısı 210 bini aştı. Milyoner başına düşen ortalama mevduat, 5.9 milyon lira olarak hesaplandı. Hesabında 1 milyon lira veya üzeri parası olan mudi sayısı, ağustos sonunda 2018 sonunda göre yaklaşık 30 bin artarak 210 binin üzerine çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, söz konusu milyonerlerin toplam mevduatı 1 trilyon 244 milyar 226 milyon liraya çıktı. 2018 sonunda milyonerlerin toplam mevduatı 1 trilyon 109 milyar 859 milyon lira seviyesinde bulunuyordu. 2018’de 6.2 milyon lira olan milyoner başına düşen ortalama mevduat tutarı, bu yılın ağustos sonunda 6.1 milyon lira seviyesine geriledi. Dolar mevduatı lirayı aştı Yurt içinde yerleşik milyonerlerin sayısı ağustos sonunda 2018’e kıyasla 26 bin 386 kişi artarak 188 bin 186’ya çıktı. Söz konusu milyonerlerin toplam mevduatları da 1 trilyon 151 milyar 883 milyon lira oldu. Aynı dönemde milyonerlerin mevduatlarının 474 milyar 884 milyon lirası yerel para cinsi, 667 milyar 200 milyon lirası döviz tevdiat hesabı, 9 milyar 799 milyon lirası da kıymetli maden depo hesaplarından oluştu. l Ekonomi Servisi Borsa İstanbul Genel Müdürlüğü’ne ABD’de sanık olarak yargılandığı “Rıza Sarraf” davasında 32 ay hapis cezası alan Hakan Attila atandı. ABD’de İran’a yö nelik yaptı rımları delme suçlamasıy la hapis ceza sı alan ve ce zasını tamam ladıktan son ra Türkiye’ye dönen eski Hakan Atilla’yı Türkiye’ye Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı dönüşünde Bakan Albayrak havalimanında karşılamıştı. Mehmet Hakan Atilla, Borsa İstanbul (BIST) Genel Müdürü oldu. Kararı, Hazine ve Maliye Baka nı Berat Albayrak Twitter hesabın dan duyurdu. Albayrak paylaşımında “Haksız bir mahkumiyetin ardından ailesine ve ülkesine kavuşan Hakan Atilla’nın dinlenme dönemi bitti. Bor sa İstanbul Genel Müdürü olarak gö reve başlıyor. Bu görevin kendisi ve BIST için hayırlı uğurlu olmasını dili yorum” ifadelerine yer verdi Hakan Atilla, 27 Mart 2017’de New York JFK Havalimanı’nda gözaltına alınmış ve İran yaptırımlarının ih lali suçlamalarıyla açılan davanın tek sanığı olarak yargılanmıştı. Jü ri, Atilla’yı hakkındaki 6 suçlamanın 5’inden suçlu bulmuş, “kara para ak lama” iddiasıyla ilgili ise Atilla’nın masum olduğuna karar vermişti. 32 ay hapis cezası alan Atilla, 19 Tem muz 2019’da tahliye edilmişti. Albayrak karşılamıştı Atilla, kamuoyunda “Rıza Sarraf davası” olarak bilinen ancak resmi adı “ABD, Mehmet Hakan Atilla’ya karşı” olan yargı sürecinin ve ABD’de hapiste geçirdiği yaklaşık 32 ayın ardından 24 Temmuz’da Türkiye’ye dönmüştü. Atilla’yı Türkiye’ye gelişinde ailesi ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak karşılamıştı. Öte yandan New York Güney Bölge Savcılığı, İran’a uygulanan yaptırımların delinmesinde rol oynadığı gerekçesiyle geçen hafta Halkbank hakkında bir iddianame hazırlamıştı. Borsa İstanbul’dan yapılan açıklamada, “BIST’in 21 Ekim 2019’da yapılan yönetim kurulu toplantısında Genel Müdürlük görevine Mehmet Hakan Atilla seçildi. Atilla, genel müdür ve yönetim kurulu üyesi olarak görev yapacak” denildi. 1970’te Ankara’da doğan Atilla, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun oldu. l Ekonomi Servisi Bir sel, bir terörün can aldığı haberler.. Sel haberleri yorumsuz, sanki hiç suçumuz, sorumluluğumuz yokmuş gibi gerçekliğe, sorumluluklarımıza ilişkin yaralarımıza parmak basılmamaya özenilerek, sonuç trajik görüntüler eşliğinde veriliyor. Terör haberlerinde haklı öfkemize, mezhebimize göre yorum yapılabilecek pek çok nedenler, sorumlular sıralanabiliyor. Güncelinde en çok ortak paylaşıma açık olanları, Amerikan kaynaklı siyaset oyunları üzerinden yalan senaryoların açığa çıkarılanları.. Uluslararası ortak habercilik yazılımları çoğunlukla değişmemiş olarak, yine mezhebine göre değerlendirmeler, önceliklere dönük yorumlar, kanıtlar, sonuç çıkarımları ile zenginleştiriliyor. Sonuç olarak dünün tarihi ile, “Barış Pınarı bölgesindeki IŞİD’liler ve ÖSO’cuların geleceğine ilişkin onlarca soruya yanıt arama..” noktasındaydık. “Trump’ın Erdoğan’a gönderdiği mektup çöpe atılarak örtülebilir mi” sorusuna eski Yargıtay Başkanı Sami Selçuk’un “örtemezsiniz” yanıtını, dünkü Cumhuriyet’in iç içe alınmış ortak manşetinden okuyabilirsiniz. Amerika’nın, Rusya’nın Suriye siyasetlerinde, Türkiye odaklı yaklaşımları satır aralarında, birbirinden kirli bilgiler içinde okuma çabasında, hangilerinin biraz daha gerçekçi bilgiler, hangilerinin ön önlem almaya dönük spekülasyonlar içerikleriyle ağır bastıklarını anlamada, uzman yorumcuların altını çizdiklerini okumaya çalıştıkça, birkaç gün içinde yaşanacak sıcak gelişmelerin, görüşmelerin sonuçları üzerinden sonuç almada bir yanımız ile aydınlanırken, bir yanımızla hele de uzun dönemlere dönük olarak kaygılarımız, sorgulamalarımız daha da çoğalıyor.. HHH Kuşkusuz bizden ırak gibi gelen, dünyanın başka bölgelerinden her haftaya başkaları düşecek boyutlardaki, sayısız en alttakilerin, en çaresizlerin kanlı sonuçları ile yaşanan patlamalarının payları yadsınamaz. Geçen hafta sonunun en boyutlusu, Şili’de tankların sokağa inmesini getiren kanlı çatışmaların, başkaldırının haberleri değil mi? Tamam yaşımızla doğru orantılı tanıklıklarımız, anılarımızda Şili’nin geçmişinden çok anlamlıları hâlâ taptaze.. Türkçesini bile yıllarla, onurla seslendirip durduk.. “Şili’de bugün halk savaşıyor, emperyalizme ve faşizme karşı.. Veneseremoz..” Sonrası yakın yıllarda bizim sağcı simge siyasal liderlerimizin Allende’nin direnişi ile eğlenmelerine de tanıklıklarımızı unutamadık. Bizler hâlâ, emperyal çıkar savaşlarının, silahlanmalarının şiddet dengelerinde, emperyal çıkarlar adına, en çok da en kirlisi silahlı güç, ticaretlerinin saltanatları uğruna, yoksul bölge ülkelerinin halklarının birbirlerine kırdırılmaları tuzaklarında hâlâ bir arpa boyu yol alamamış, dersler çıkaramamış olabilir miyiz? Türkiye’ye dönük emperyal terör tuzakları oyunlarına tanıklıklarından ders çıkarma çabalarımız ne kadarı ile içtenlikli, gerçekçi? Hangi boyutları ile, ne yazık ki günü kurtarmada, kör inançlarımızın sömürülmesinde, sınır tanımaz, sonuna kadar art niyetli siyasal yürüyüşün, tuzakları odaklı? Haydi Türkiye’nin üzerinde böylesine ağır boyutlarda emperyal çıkarlar paylaşım savaşlarının tuzakları gündemde iken, çevre kirliliğinde işlenmiş suçlarımızın sorgulamasını yapabilecek noktada, koşullarda olamadığımızın savunmasında, sel sonuçlarının nedenleri üzerinden hesaplaşmalarımızı ertelemek noktasında olduğumuz mazeretine sığınalım diyelim.. 5.8’lik bir deprem üzerinden İstanbul ağırlıklı yaşanan ürkütücü yıkımın sonuçları üzerinden yaşadıklarımıza da bakmayacak mıyız? Gözümüzün içine bakıla bakıla belediye seçimlerinin intikamını alabilme uğruna, Haydarpaşa, Sirkeci garlarının belediyenin elinden alınması adına oynanabilen kirlinin kirlisi oyuna susacak mıyız? Cerrahpaşa, Çapa, Diş Hekimliği başta İstanbul’un en gözde üniversitelerinin en kirlisinden kent merkezi rantı adına dağıtılmalarına seyirci kalacak mıyız? Yoksullaşma, yoksunlaşmada, ekonomik krizin, vergi yüklerinin, zamların ağır mağduru, çaresizleşen orta sınıflar, küçücük, uzaktan gelen bu depremin ağır hasarları, çatlaklarının tehdidi altında, en ucuzundan binalarını biraz daha güvenceye alabilecek temel ve yalıtım onarımlarını yapamadan, çatlakların gün gün büyümesinin can korkusu ile nasıl yaşayacaklar? KISA... KISA... n Motorine 9 kuruş zam yapıldı. Zam, pompa fiyatlarına bugünden itibaren 7 kuruş olarak yansıyacak. 2 kuruş ÖTV'den karşılanacak. n Türkiye İş Bankası’nın teknoloji şirketi Softtech, çiftçiler için ‘İmeceMobil’ uygulamasını geliştirdi. Akıllı telefonlara ücretsiz indirilen bu uygulama ile tarla, bahçe, hayvancılık ile ilgili üretim tesisi bilgileri kaydedilip, bu alanların hava tahmin raporları görülebilecek. n Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2024’e dek yenilenebilir enerji kapasitesinin yüzde 50 artışla 1200 gigawatt artırılacağını ve yenilenebilir enerjinin küresel enerjideki payının yüzde 26’dan yüzde 30’a çıkarılacağını duyurdu.