Catalog

EKONOMİ DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 719 OCAK 2019 CUMARTESİ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.3550 2.2 kuruş 6.1040 3.4 kuruş 6.9370 1.6 kuruş 18.19 0.17 puan 98.454 1.637 puan 1479.27 17.79 lira 221.40 2.04 lira Seçime 33.3 milyar avans2018 bilançosu kesinleşmediği için kâr payı dağıtımı ilk kez avans olarak yapıldı Merkez Bankası’nın olağanüstü genel kurulu jet hızıyla yapıldı. Önerge ile Merkez, 2018 kârından Hazine’ye 33.3 milyar lira aktardı. Merkez Bankası’nın (TCMB) 30 Nisan’da yapıl sa sürede tamamlandı. Toplantıda, Banka Esas Mukavelesi’nde ması gereken genel ku yer alan “Genel kurul rulu, Hazine’nin talebi ile öne çekilerek ‘ola mustafa toplantıları her yılın niçakır san ayı içinde ve Banka ğanüstü’ olarak dün ger Meclisi’nin tespit ede çekleştirildi. ceği günde toplanır” ifadesi, Genel kurulda verilen önerge “Banka genel kurul toplantı ile bankanın kârından 33.3 ları her yıl hesap dönemi so milyar lira, seçim öncesinde nundan itibaren üç ay için Hazine’ye aktarıldı. 2018 he de ve Banka Meclisi’nin tes sapları tamamlanmadığı için pit edeceği günde toplanır” kâr transferi ilk kez avans şeklinde değiştirildi. Banka olarak yapılmış oldu. Bu akta hissedarları söz alarak “30 rımın 31 Mart yerel seçimle Nisan’da genel kurul yapıla ri öncesine çekilmesi ve kul caktı. Neden acele ettiniz” di lanım alanlarına ilişkin be ye sordu. Merkez Bankası lirsizlik ise piyasalarda so Başkanı Murat Çetinkaya, ta ru işaretlerine neden olurken lebin hissedarlardan geldiğini uzmanlar paranın seçim için söylemekle yetindi. kullanılacağını vurguladı. Çetinkaya, yeni Türk Tica Hissedarlardan tepki ret Yasası’nın anonim şirketler için şirket genel kurul top İki temel gündem madde lantılarının her faaliyet dö si bulunan genel kurul kı nemi sonunda ilk üç ay için Murat Çetinkaya de yapılmasını düzenlediğini, TCMB’nin mevcut şartlarda istisna gibi göründüğüne dikkat çekti. Çetinkaya, “Yetki yine Banka Meclisi’nde olmakla birlikte Türk Ticaret Yasası ile uyumlu hale getirilip ‘ilk üç ay’ ile ifade ediliyor. Değişiklik tamamen bu 30 saniyede değişiklik Merkez Bankası’nın kuruluşu sırasında maddi katkı verenler D grubu hissedarları oluşturuyor. Şu anda bu kişilerin yakınları hisselerin sahibi. Genel kurulda söz alan bu gruptaki hissedarlardan Adnan Bahar, “Hazine çok kötü durumda değil ama herhalde bir sıkıntı var” dedi. Kendilerine herhangi bir belge dağıtılmadığını, bankanın ne kadar kâr ettiğini bilmediklerini anlatan Bahar, basından Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıklamasıyla 37 milyar liranın aktarılacağını öğrendik lerini söyledi. Bahar, “37 milyar liranın tamamı Hazine’ye devrediliyorsa geride sıfır mı kaldı 1 lira mı kaldı ? Sıfırladık mı” diye sordu. Açık oylama yönteminin de yanlış olduğunu belirten Bahar, “Oylamayı yanlış yaptınız. Mahkemeye gitse dönecek” dedi. Bunun üzerine Başkan Murat Çetinkaya, hukuki çalışma yapıldığını, boşluk olmadığını söyledi. Bahar, Çetinkaya’ya “Boşluk var. El kaldırarak bu olmaz. Yanlış. 30 saniyede ana sözleşmede değişiklik yaptınız” diye konuştu. nunla sınırlı” dedi. Daha sonra Hazine ve Ma liye Bakanlığı temsilcisi Edip Yılmaz tarafından verilen önergede, “Bankanın 2018 yılı kesinleşmemiş hesap dönemi sonu finansal tablolarında yer alan kâr üzerinden Ticaret Bakan lığı Kâr Payı Avans Dağıtımı Hakkında Tebliği’nin 7. maddesi gereği, indirimler yapılmak suretiyle hesaplanan tutarın yüzde 90’ının avans olarak dağıtılmak üzere karar alınması” istendi. Önerge kabul edildi. l ANKARA Asgari 85 bin TL kayıpCHP’nin araştırmasına göre Türkiye’de her 5 kişiden 2’si asgari ücretli En büyük risk jeopolitik gerilim Zayıflayan uluslararası işbirliği küresel risklere kapı açıyor. Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan, Marsh & McLennan Şirketler Grubu ve Zurich Insurance Group’un katkılarıyla hazırlanan ‘2019 Global Riskler Raporu’na göre, artan jeopolitik ve jeoekonomik gerilimler, 2019’un en acil riski olarak öne çıkıyor. Uzmanların yüzde 90’ı, bu yıl büyük güçler arasında daha fazla ekonomik çatışma gerçekleşeceğini söylüyor. Çevresel bozulma, uzun vadeli bir risk olarak ortaya çıkarken, iklim ile ilgili konular ise 2019’da en etkili beş küresel riskten dördünü oluşturuyor. Dünyanın acil büyük krizler karşısında kolektif aksiyon alma yeteneği kriz seviyelerine ulaşırken, kötüleşmekte olan uluslararası ilişkiler giderek büyüyen ciddi zorluklara karşı aksiyon alma olasılığını engelliyor. l Ekonomi Servisi Zehra Zümrüt Selçuk EYT hükümetin gündeminde yok Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) kapıyı bir kez daha kapattı. 3600 ek gösterge konusunda da çalışmaların sürdüğünü anlatan Selçuk, düzenlemenin kimleri kapsadığı hakkında ise bilgi vermedi. “Süresiz nafaka” konusunda çalışmaların devam ettiğini belirten Selçuk, “Değişik unsurları da dikkate alarak, mağduriyetlerin kaldırılması, aynı zamanda yapılacak yeni bir düzenlemeyle de yeni mağduriyetlerin oluşmamasını hedefliyoruz” dedi. Tecavüz ve cinayetle gündeme gelen “Palu ailesine” ilişkin Selçuk, “Bu konuda Müge Anlı ile de konuştuk. Çok dehşet bir vakaydı. Öyle ailelerin olmasını arzu etmiyoruz. Ama orada sosyal sorumluluğu da gerçekleştirdi Müge Anlı” diye konuştu. Koruyucu aile sayısının 5 bini aştığını, koruyucu ailedeki çocuk sayısının da 6 bini geçtiğini anlatan Selçuk, 16 bin 809 çocuğun evlat edindirildiğini aktardı. Selçuk, 144 kadın konukevinde 3 bin 454 kapasiteyle 81 ilde hizmet verildiğini belirtti. l ANKARA İzocam’da grev başladı Kristalİş ile İzocam patronu arasında süren toplusözleşme görüşmelerinin tıkanması üzerine Kocaeli Dilovası ve Mersin Tarsus’daki İzocam fabrikalarında greve çıkıldı. Kocaeli Dilovası’ndaki fabrikada dün sabah 09.00’da davulzurna eşliğinde başlayan grevde işçiler, taleplerinin bir an önce kabul edilmesini istedi. Kristalİş Genel Merkezi, yaptığı açıklamada “Görüşmeler sırasında taraflar idari maddeler konusunda makul bir süre içinde uz laşabildiler. Ancak sıra ücrete gelince, asgari ücrete mahkum edilmiş olan ve ağırlıklı olarak 1015 yıllık kıdeme sahip olan üyelerimizin önüne önce şirketin yeterince kârlı olmadığı, sonrasında da patlak veren ekonomik kriz çıkarıldı. İşveren tarafından sendikamıza resmi olarak yapılmış olan ücret zammı teklifi bile birkaç gün sonra geri çekildi. İşveren ücret maddeleri görüşülürken bu ve benzeri tutarsız tavırlarını sürdürdü” denildi. Sendikalaşma sürecinde işten atılan işçilerin geri alınması talebinin de kabul edilmediği belirtilen açıklamada, “2014 yılından bu yana gelen bu süreçte ve 2018 Temmuz ayından bu yana yapılan görüşmelerde yukarıda saydığımız sebeplerle ücret ve ücrete bağlı maddeler konusunda işverenle anlaşma sağlanamamıştır. Bu sebeplerle, tüm İzocam işçilerinin görüşü alınarak, İzocam’a bağlı Dilovası ve Tarsus tesislerinde greve çıkma kararı alındı” ifadesi kullanıldı. l Ekonomi Servisi MAHMUT LICALI CHP’nin asgari ücretle ilgili hazırladığı politika notu; bir asgari ücretlinin TÜİK’in açıkladığı geçim ücretiyle karşılaştırıldığında AKP’nin iktidarda olduğu 16 yıl boyunca 85 bin TL tutarında kaybı olduğunu gösterdi. Asgari ücret 2018 yılına göre dolar bazında yüzde 9.6 daha düşük kalırken, dolar kuru cinsinden 2008 yılındaki seviyenin de altına indi. CHP’nin ‘Hakça Bir Asgari Ücret İnsanca Bir Yaşam İçin Zorunluluktur’ başlıklı politika notunda şu tespitlere yer verildi: 4 19 milyon ücretli çalışan olduğu dikkate alındığında 8.5 milyonu asgari ücret ve altında gelire sahip. 4 Asgari ücret 2018’e göre dolar bazında yüzde 9.6 daha düşük kaldı. Yarısı vergiye 4 2019 için öngörülen 2 bin 20 TL asgari ücretin de aralık ayı enflasyonu ve 2019 enflasyon projeksiyonu dikkate alındığında hızla açlık sınırının altında bir seviyeye inecek. 2018’de asgari ücretlinin eline geçen net ücretin yarısını vergiye gitti 4 2003’ten bugüne kadar asgari ücretle çalışan bir işçinin, TÜİK’in geçim ücretine göre kaybı 16 yılda 2018 fiyatlarıyla yaklaşık 85 bin TL’dir. Asgari ücrete yakın düzeyde maaş alanların söz konusu haksız uygulamadan dolayı 16 yılda yaşadıkları kaybın toplamı 2018 fiyatlarıyla 600 milyar TL dolayında. l ANKARA KOBİ’ler ve esnafın batık kredileri artıyor Hükümet ekonomide dengelenmenin olduğunu söylese de kredi verileri kötüye gidişin sürdüğünü gösteriyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 2019 için öngördüğü yüzde 6’lık takipteki kredi oranı, taksitli ticari kredilerde şimdiden aşılmış durumda. Ağırlıkla küçük ve orta büyüklükte işletmeler (KOBİ) ile esnafın kullandığı taksitli ticari kredilerde takipteki kredi oranı 11 Ocak haftasında yüzde 6.69’a yükseldi. Bu oran geçen senenin aynı döneminde yüzde 4.11 seviyesindeydi. 11 Ocak 2018 tarihi itibarıyla toplam taksitli ticari kredi hacmi 353 milyar 556 milyon TL olurken, bu rakam içinde takipteki kredi kısmı 23 milyar 638 milyon TL oldu. Geçen senenin aynı döne minde toplam taksitli ticari kredi hacmi 354 milyar, bu rakam içindeki takipteki kredi kısmı 14 milyar TL seviyesindeydi. Bir yılda batık kredi miktarı, varlık yönetim şirketlerine satılanlar dışında yaklaşık 9 milyar TL oldu. Şirketler kapanıyor Öte yandan, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) verilerine göre, Aralık 2018’de kurulan şirket sayısı bir önceki aya göre yüzde 9.41 azalırken, kurulan küçük işletme sayısı yüzde 49.24 arttı. Kapanan şirket sayısı bir önceki aya göre yüzde 95.52 ve kapanan küçük işletme sayısı yüzde 26.17 arttı. Kapanan şirket sayısı ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.69, kapanan küçük işletme sayısı yüzde 4.11 arttı. l Ekonomi Servisi Teşvik de fayda etmedi pazar yüzde 17 daraldı Beyaz eşya iç satışları ÖTV teşvikinin frenleyici etkisine rağmen 2018’de yüzde 17 daralarak 6.17 milyon adete düştü. Mart sonuna kadar uzatılan ÖTV indiriminin 2019 boyunca devam etmemesi du rumunda, sektörün yüzde 1520 küçülmesi bekleniyor. Beyaz eşya ürünlerinin geçen yıl yüzde 40 zamlandığını anımsatan Türkiye Beyaz Ergün Güler Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Ergün Güler, 2017’de aylık ortalama 620 bin adet iç satış gerçekleşirken, 2018’de 515 bin seviyesinin zorlukla yakalandığını anlattı. Güler, “Bu daralma sürpriz değil, 2018 Ağustos’tan sonra görülen para piyasalarındaki ve reel sektördeki türbülans, tüketime son derece olumsuz yansıdı” dedi. Ülkede genel bir talep daralmasının olması sebebiyle üretim birim maliyetlerinin de etkilendiğini anlatan Güler, “Yüksek seyreden maliyet baskısı bir süre daha hissedilecek” dedi. TÜRKBESD Başkan Yardımcısı Fatih Özkadı, satışları hızlandırmak için taksit sayılarının 18 ve 24 aylara kadar yükseltilmesi gerektiğini kay detti. l Ekonomi Servisi ‘Ya Rabb.. hep bana, hep bana’ Dünya çapında emperyal çıkarlar adına, kirli siyaset savaşlarında, bilimsel teknolojik devrimlerle ters orantılı olarak, demokrasi, hukuk devleti düzenleri, insan hakları ile yaşanan tersine gelişmeler, “otoriter diktatörlükler ile terör kıskacında”, milyarların insanlık dışı yaşam koşullarına sürüklenmeleri yetmezmiş gibi, kıyameti koparacak çarpıklıkta küresel ısınma tehditli gelişmelerde gerçekten bu kadar çaresizlik ne menem bir çelişkidir. Dünün en öngörülür küresel ısınma kıyametine ilişkin bilimsel rapor, dört yıldan iki yıla indirgenmiş hızın sonucu, milyonlarla dünyalının önü alınamaz can ve mal kayıpları olarak karşımıza çıkıyor. Rapora ne gerek var? Ülkemizin kış havalarında küresel ısınmanın yansımaları haberlerinde ülkemizin bir köşesinde açılmak zorunda kalınan baraj kapakları nedeniyle üç günde bir yıllık yağmurun sonucu, seralar, tarlalar, köyler, ovalar sular altında kalırken. Başka köşelerinde çiğ, heyelan, toprak kaymaları ile ortaya çıkan yıkımların hepimizin yaşamlarına uzanan bedelleri var.. Canımızı daha çok yakan, siyasi gelişmeler, Türkiye’nin, Irak bataklığından ders alınmamış olarak, Suriye bataklığına da çekilmesi ataklarında, Amerika başrolde, çok kutuplu emperyal çıkar paylaşımları tuzaklarında gerçekleri okuyabilme, Cumhuriyet kazanımları, ülke bütünlüğümüzü, sınırlarımızı koruyabilme sorunlarımız var.. HHH Dünyanın enerji yatakları üzerinde en verimli bölgede, Ortadoğu’da Osmanlı’nın parçalanması sonrası yaşanan acılar, bitmeyen savaşlar, akıtılan kanlardan bölge halklarının kendilerini koruyabilme adına hâlâ ders çıkaramamış olmalarını nasıl okuyacağız? Bizim açımızdan en büyük tehdit boyutu ise, kurtuluş, kuruluş savaşları destanlarının yazılması, Atatürk devrimleri, laik Cumhuriyet kazanımları ile, aydınlanmayı yakalamış birikimlerimiz, ortak değerlerimizle ayakta kalmayı nasıl başaracağız? HHH Petrolün en zengini Suudiler, en hovardaca paralarını, neden Amerikan askerinin kendi iktidarlarını koruması kutsal anlaşmalarına teslim etmekten vazgeçemiyorlar? Yakın tarihin 8 yıllık Irakİran savaşlarından da ders alınmamış olarak, bu kez Saddam diktörlüğünün kırılmasında gerekçe yapılan, Suudileri tehdit etme gerekçeli Irak işgali sonrası yaşananlardan da dersler alınamadı mı? Irak petrol yataklarının en verimlileri ile doğru orantılı olarak üç bölgede ayrı devletlere parçalanmış olarak, Amlerikanİngiliz uluslararası şirketlerin işletmelerine ne de kolay teslim edilmişti? Sonrasında paylaşım hesapları tutmayınca, Afganistan, Irak işgallerinde üretilmiş terörist şeriatçı kimlikli, aşiretler yapılanmalarıyla uyumlu, bölgelere göre ırk kimliklerinin de etkin kulanıldığı terör örgütleri patlamasında kolay işgaller bölge halkları için çok pahallı bedeller getirdi. Sovyetler’in diktatör kimliği de olsa eşitlikçi, Marksist kimliğinin yanında, Mao’nun devrimi yaşanmış Çin toprakları üzerindeki kırılmanın güvencesinde, kapitalist düzenin emekten yana kazanılmış sendikal hak ve örgütlülükler, demokratik düzenlerine gereksinim duyulmayan bir gelişim evresine geçildi. Irak, Afganistan işgalleri Evangelizm ağırlıklı, Amerikan Hıristiyanlığın yeni yorumu sentezinde, İslam dünyasına dönük olarak da “ılımlı İslam” yorumunu üretmişti. Siyasal İslam kimliğinde Gülen Cemaati ortaklığı ile “ılımlı İslam” projesine geçiş yapan, işgallere “evet” diyen bir cephe ittifakı yorumu, gerçeği ile, Erdoğan liderliğindeki AK Parti kurucu kadroları, Saadet’le yollarını ayırmışlardı. Gülen Cemaatinin Amerika merkezli 170 ülkeye, İslam dünyasına dönük “ılımlı İslam” projesinin, tıpkı Banker Soroz simge demokrasi fonları ile başka dinlerden ülkelere dönük bütçeden destekli devrim aşılamalarında kardeş kardeş, dayanışma içinde olmaları yoka sayılmıştı. Günümüzde emperyal çıkarlar paylaşım savaşlarında gerçek ittifaklar ile siyasal İslam şeriat yorumları, başka dinler, şeriatlar yorumları arasındaki ilişkiler bir yanı ile daha karmaşık, bir yanı ile daha da kirli.. Sonuç olarak siyasal İslama dönük, başka Hıristiyan dinler, Yahudiliğe dönük “Ya Rab.. hep bana, hep bana..” diye kalkarken, insan hakları, demokrasi, sınıf hakları, dünyanın geleceğini yok etme katliamında sınır yok.. KISA... KISA... l Kolin Grubu, BOTAŞ’a, 50 milyon TL’lik doğalgaz borcu ile ilgili ödeme planını sundu. Buna göre borç, 18 aylık dönemde eşit taksitlerle kapatılacak. Habertürk’ün heberine göre BOTAŞ, bir süre önce Kolin Grubu’nun kontrolünde bulunan Eskişehir Doğalgaz Dağıtım AŞ’ye, geçmiş dönemden ‘taşıma tarifesi’nden oluşan 50 milyon TL’lik bir fatura göndermişti. l Akbank 3 milyar TL tutarındaki bedelli sermaye artışına katılımın yüzde 99.9 olduğunu duyururken, geri kalan az sayıdaki hisse 2223 Ocak tarihlerinde Borsa İstanbul’da halka arz edilecek. l Yıllık 1.3 milyar dolar değerinde ithalat gerçekleştirilen pamuk ipliği ve suni sentetik devamsız liflerden ipliklerin ithalatına yüzde 5 ile 8 arasında değişen oranlarda İlave Gümrük Vergisi getirildi. C MY B