Catalog

Cuma 22 Eylül 2017 EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: SERPİL ÜNAY haber/yorum 13 Kargaşadan Kargaşaya! “20132014” eğitimöğretim yılında, liseye giderek öğretimini sürdürmek isteyen öğrencilere, AKP iktidarının bir armağanı (!) olan “TEOG” sınav sistemine, meğer Erdoğan çok kızıyormuş... Ve artık dayanamamış ki, bu yıl her türlü kargaşayı ya da (Arapçası) arbedeyi göze alıp, kılıcı çekti, “Ben TEOG olayını istemiyorum!” dedi, “Yanlış buluyorum!” diye de ekledi... Haklı olmasına haklı da, bu düzeni ya da (Arapçası) usulü çocuklarımızın, ailelerinin başına saran ya da (Arapçası) musallat eden peki kim? Kimdi? Yanıt ya da (Arapçası) cevap kısa: Kendisi! Başbakan R.T. Erdoğan! Ancak bu yıl nedense, eğitimin başlamasıyla birlikte, “TEOG”un kaldırılacağını bildirdi; “Cumhurbaşkanı ‘bir söyler’, yerine getirilir!” dedi; hani “pirimiz söyledi mi pir söyler!” edasıyla. Yetti arttı... Ortalık, toz duman; “daha önceleri neredeydin?” diye soranlar varsa da, Başbakan Yıldırım, yumuşak yumuşak, gülümseye gülümseye yaptığı konuşmalarla durumu yatıştırır mı dersiniz? Kolay değil; insanların bunca çektikleri, yitirdikleri ne olacak? Artık günümüzde, anaokullarında bile bebelere de öğretilen “Arapça” ile de soralım, “Maddi, manevi kayıplarımız ne olacak?” Bu uygulama dile getirildiğinde, Arapça’nın gelişiminin, kullanımının en yaygın olduğu bir dönemde Orta Asya’nın bir kenti olan Kaşgar’da doğanKaşgarlı Mahmut’un, Araplar’a, “Türkçe” öğretmek için yazdığı “Divanü Lugatit Türk”ü (1074) “Türk Dilleri Sözlüğü”nü anımsarım. Araplar’a: “Siz ‘âlim’ dersiniz, biz ‘bilgin’ deriz; siz ‘cevap’, biz ‘yanıt’, siz ‘kalb’, biz ‘yürek’, siz ‘kelâm’, biz ‘söz’, siz ‘ilim’, biz ‘bilim’, siz ‘sene’, biz ‘yıl’, siz ‘sual’, biz ‘soru’, siz ‘şehir’, biz ‘kent’, siz ‘fazilet’, biz ‘erdem’ deriz” diye sürdürüp seslenir Kaşgarlı Mahmut. Ayrıca, “erkler ayrımı” ya da “yargı erki”, “yasama erki” ve “yürütme erki” denildiğinde de, Kaşgarlı’nın: “Araplar ‘kuvvet’ der, biz ‘erk’ deriz!” vurgulamasını ara sıra olsa da anımsamalıyız; ne dersiniz? Öte yanda biz, Arapça’yı neredeyse ana karnında öğrenmeye, dilimize yerleştirmeye çalışırken, Araplar, Batı tekniğinin getirdiği sayısız kavram ve sözcüğe, “Arap Dil Derneği”nin çalışmalarıyla, “Arapça” karşılıklar bularak, dillerinden çıkartmışlardır, “dynamometre”ye “mikva”, “microscope” karşılığı olarak da “michâr”, “telescope” için de “micrâb” diyerek... Üstelik bunlarla da yetinmeyip, uluslararası kavramlardan, adlardan çoğuna da Arapça karşılıklar bulunup, kullanmaya başlamışlar; “posta” yerine “berid”, “telgraf” yerine “berkiye”, “radyo” yerine “mîzya”, “istasyon” yerine “mahatta”, “asansör” yerine “miS’ad” örnek olarak gösterilebilir. Doğu komşumuz İran’ın “Dil Derneği” de, böyle bir çalışma gerçekleştirerek, “bisiklet”e “düçarha”, “gazete”ye “ruzname”, “kültür”e de “ferhenk” diyerek, dillerini “yabancı” sözlerden arındırmaya çalışmaktadır. Bize gelince, “Osmanlı Devleti”nin, “üç dil”in “Arapça, Farsça bunlara göre daha düşük bir oranda Türkçe”nin karışımından oluşan dili “Osmanlıca” da, “Batı” ile ilişkinin artması sonucu, Batı dillerinden pek çok sözcük alacaktır; üstelik iki Batı dilinin, İtalyanca Fransızca çekişmesinin doğrultusunda, ilkin İtalyanca’dan alınan, örneğin “riziko”, “taraça” yerine, daha sonraları Fransızca “risk”, “teras” geçer. Kuşkusuz, “1923 Devrimi”, “dil” olgusuna da uzanacak, “Türk Dil Kurumu” (TDK) oluşturularak “dilde Türkçeleştirme” çığrı başlayacak; ilk “Türk Dili Kurultayı”, “26 Eylül 1932”de toplanarak çalışmalara koyulacak; bu tarih “26 Eylül” günü “Dil Bayramı” olarak kutlanacaktır. Ne ki, “1923 Devrimi”ne düşman iktidarların ilki olan “Demokrat Parti (DP) yönetimi, “TDK”nun özerkliğine son verecek, daha sonra da yok edilecektir... Yavaş yavaş “dil bilincini” kaybettirmeye doğru ülkemizi sürüklemek isteyen bu iktidara karşı, “26 Eylül”ün “Dil Bayramı” olduğunu çocuklarımıza aşılayalım... Sayın “Sevgi Özel”in, Başkanlığındaki “ Türk Dil Derneği”nin kutlamalarına katılalım; umarız ki gazetemiz “Cumhuriyet” de bu etkinliklerin tarihlerini yayımlar, kuşkusuz “CHP”de sahiplenir. “26 Eylül Dil Bayramı” kutlu olsun! “25 Eylül”de, Çağlayan’da, gazetemizin davasında buluşalım! 22 EYLÜL 2017 SAYI: 33588 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına Orhan Erİnç İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay Genel Yayın Yönetmeni MURAT SABUNCU Yazıişleri Müdürü Yazıişleri Müdürü (Sorumlu) Haber Koordinatörü Bülent Özdoğan Faruk Eren Aykut Küçükkaya Yayın Danışmanı Kadri Gürsel Reklam ve Pazarlama Danışmanı Ayşe Cemal Reklam Grup Koordinatörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Görsel Yönetmen: Hakan Akarsu l Ekonomi: Olcay Büyüktaş l Dış Haberler: Mine Esen l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Yurt Haberler: Selin Görgüner l Fotoğraf: Uğur Demir l Düzeltme: Mustafa Çolak Web Koordinatörü: Oğuz Güven editor@cumhuriyet.com.tr Ankara Temsilcisi: Erdem Gül Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Okur Temsilcisi: Güray Öz guray@cumhuriyet.com.tr Yayın Kurulu: Orhan Erinç (Başkan), Güray Öz (Bşk. Yrd.), Ali Sirmen, Hikmet Çetinkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Hakan Kara. l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Doğan Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05.18 05.04 05.29 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 06.44 13.04 16.27 06.29 12.48 16.12 06.52 13.11 16.35 Akşam 19.10 18.55 19.17 Yatsı 20.30 20.13 20.34 Çin, bizim ’68 kuşağı için her zaman ilginç bir ülke olmuştur. Bugün ise salt bizim kuşak için değil, dünyayla ilgilenen herkes için izlenmeye değer, izlenmesi gereken bir ülkedir. Geçen yıl İletişim Yayınları’ndan çıkan Jeffrey N. Wasserstrom’un “21. Yüzyılda Çin” adlı kitabını okumuştum. Bir süredir Fatih Oktay’ın “Çin – Yeni Büyük Güç ve Değişen Dünya Dengeleri”ni okuyorum. Bu, 121 sayfa tutan kaynakçasıyla birlikte 694 sayfalık, kafalarda Çin’e ilişkin beliren tüm sorulara yanıt veren çok kapsamlı bir yapıt. Çin, bilindiği gibi 2015 yılından beri ülkeler arası fiyat farklılıkları göz önüne alındığında dünyanın en büyük ekonomisi, en büyük ihracatçısı, ikinci büyük ithalatçısı, en büyük döviz rezervlerine sahip ülkesi. Ayrıca dünyanın en büyük otomobil ve televizyon üreticisi ve pazarı, en çok internet kullanıcısına ve en büyük elektronik ticaret hacmine sahip ülkesi. HHH Kitabın yazarı Fatih Oktay, ODTÜ Elektronik Mühendisliği Bölümü’nü bitirip bir süre sayısal iletişim ve uydu haberleşmesi alanlarında çalıştıktan sonra New York Eyalet Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi görmüş. Çin ile ilgisi bu konudaki araştırmaları çerçevesinde gelişmiş. 2000 yılı sonrasında bir süre iş Bir kitap: Çin –Yeni Büyük Güç ve Değişen Dünya Dengeleri– geliştirme ve araştırma amacıyla Çin’de yaşamış. Sabancı Üniversitesi Ekonomi Bölümü ve Koç Üniversitesi İşletme Bölümü’nde Çin ekonomisi, siyasal sistemi ve iş dünyası ile ilgili dersler vermiş. Kısacası bir Çin uzmanı. Bilindiği gibi Çin 1980’li yıllarda ekonomisi Türkiye’ninki ile kıyaslanabilir bir ülkeyken bugünkü durumuna nasıl gelmiş? Kitapta bu sorunun yanıtını bulabiliyorsunuz. HHH Şöyle: “Çin ekonomisi 1978’den başlayarak 35 yıl boyunca ortalama yüzde10 büyüdü. Bir ekonominin yılda yüzde 10 büyümesi, büyüklük olarak yaklaşık yedi yılda bir ikiye katlanması anlamına gelir. Çin ekonomisi de bu büyüme hızıyla 2011 yılı sonunda 1977 yılındaki büyüklüğünün 25 katına ulaşmış bulunuyordu. Karşılaştırırsak, aynı dönemde Türkiye ekonomisi yılda ortalama yüzde 4 büyümüş, 2011 sonuna gelindiğinde 1977 yılına göre büyüklüğü 3.7 katına çıkmıştı. Türkiye’ninki normal, Çin’inki ise mucize olarak nitelenen türden büyümeye örnek oluşturuyor.” (s. 10) Dünyanın en kalabalık ülkesinin ekonomide kendisine çizdiği yol başka ülkelere örnek oluşturabilir mi? Hiçbir ülkenin ekonomik gelişme modeli bir başka ülke tarafından bire bir kopya edilemez, çünkü her ülkenin coğrafi, siyasi, sosyoekonomik koşulları farklıdır. Yine de bizim gibi orta gelir tuzağında debelenen ülkeler için Çin’in gelişme deneyiminde uygulanan yöntemlere bir bakmakta yarar var. Öneririm. HHH (Fatih Oktay, Çin – Yeni Büyük Güç ve Değişen Dünya Dengeleri; İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017) Çevreci çift cinayeti zanlısının ölümünde soru işaretleri Eşofman lastiğiyle tuvalette intihar! Antalya’nın Finike ilçesinde doğaya zarar veren taş ve mermer ocaklarına karşı yürüttükleri mücadeleyle tanınan Ali Ulvi ve Aysin Büyüknohutçu çiftinin cinayet şüphelisi Ali Yamuç’un (31) cezaevindeki şüpheli ölümünün, eşofman lastiğiyle tuvalette gerçekleştiği ortaya çıktı. Alanya Savcılığı’nın hazırladığı rapora göre, Ali Yamuç’un kaldığı koğuştaki diğer hükümlü ve tutuklular kahvaltıya gittiği sırada kendisinin koğuşta kaldığı, tuvalette eşofman lastiğiyle duvarda kendini astığı belirtildi. Henüz iddianamesi hazırlanmayan Büyüknohutçu çifti cinayetlerinin katil zanlısı Ali Yamuç, savcılık ve mahkeme ifadelerinde, kapatılan mermer ocağında çalışan “Çirkin” lakaplı kişinin cinayetler için 50 bin TL teklif ettiğini, 3 bin TL’sini ödediğini söylemişti. Savcılık ve mahkemedeki bu ifadesinden sonra cezaevinde yazdığı iddia edilen ve daha sonra tutuklanan eşi Fatma Yamuç’un üzerinde ele geçirilen bir mektupta ise katil zanlısı, başka bir mermer ocağı sahibini suçlamıştı. ‘İntihar mümkün değil’ Büyüknohutçu ailesinin avukatlarından Fikri Doğan, intiharın şüpheli olduğunu belirte Aysin Büyüknohutçu Ali Ulvi Ali Yamuç Ali Yamuç’un kaldığı koğuşun tuvaletinde eşofman lastiğiyle duvarda kendini astığı belirtildi. rek,“ Eşofmanın lastiğiyle kendini duvara asıp intihar ettiği söyleniyor ama mümkün gözükmüyor. Cezaevinde eğer uyuşturucu uyarıcı madde kullanmaya devam ettiyse muhtemelen birileri bu uyuşturucuyu sağlayarak, cesaretlendirerek, ailesiçoluğu çocuğuyla ilgili varsayımlarda bulunarak gerçekleştirmiş olabilir. Kaldığı koğuş hücre değil, çok sayıda tutuklu ya da hükümlünün olduğu bir koğuş. Sabah herkes kahvaltıya gittiği sırada o tuvalete gitmiş ve tuvalette yapmış deniyor” dedi. l DHA Azmettirici şüphesi Davanın açılmasının beklendiğini aktaran Doğan, bu olayın başından itibaren tek kişi tarafından işlenmiş olamayacağı yönünde şüpheleri olduğunu dile getirdi. Doğan, “Büyüknohutçu çiftinin öldürüldüğü gün olay yerine gittik. Böyle bir adamın duvardan vurup, duvardan atlayıp, içeri girip eşini vurması, 100 kere denese belki bir kere gerçekleştirebileceği bir şey. Bu anlamda yetenekler çok zorlanmış ya da birileri yardım etmiş. Birilerinin yardımcı olduğu, azmettirici olduğu şüphesi kuvvetli ve şu anki ölüm şekli de öyle görünüyor” diye konuştu. Miras tartışmasında karısını öldürdü Bolu’da miras tartışmasında eşi 62 yaşındaki Hüsniye Bilgi’yi bıçaklayarak öldüren 74 yaşındaki Mehmet Bilgi, “kasten öldürmek” suçundan tutuklandı. Bilgi, “Eşimin daha önceki evliliğinden olan 3 çocu ğu vardı. Bu çocuklar için sürekli benden mal talebinde bulunuyordu. Eşimi çocuklarının yönlendirdiğini düşünüyorum. Aramızı hep çocukları bozdu. Benden sürekli mal mülk talep ettiler. Bu olay, eşimin çocukla rı yüzünden yaşandı. Sabah yine aynı konular yüzünden tartıştık. Eşim bana hakaretler etmeye başladı. Ben de bir anlık sinirle yaptım. Nasıl yaptığımı bilmiyorum. Çok pişmanım” dedi. l DHA KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr Nevin Yıldırım’ın cezası Yargıtay’dan döndü Isparta’nın Yalvaç ilçesinde kendisine te cavüz ettiği iddiasıyla öl dürdüğü 35 yaşındaki Nu rettin Gider’in başını ke serek köy meydanına atan Nevin Yıldırım hak kında Yalvaç Ağır Ceza Mahkemesi’nce verilen Nevin Yıldırım ömür boyu hapis cezası, Yargıtay 1. Ce za Dairesi tarafından usul yönünden bo zuldu. Dosya yerel mahkemeye geri gön derildi. Avukat Derya Demirkılınç, “Yar gıtay, duruşmada yerel mahkemenin Yıldırım’ın bu fiili işlerken başkalarının da yardım ettiği yönünde kanaat oluştu ğu görüşünü dikkate alarak, ‘Bunun de lilleriyle değerlendirilmesi gerektiğinden yargılama usulen yanlıştır. Yeniden yar gılama yapılarak eksikliklerin giderilme si gerekmektedir’ şeklinde karar verdi. Dava dosyası yeniden Yalvaç’a gelecek ve diğer şüpheliler hakkında açılan dava dosyası ile birleştirilerek yeniden yargı lama yapılacak” dedi. l DHA Eşini öldüren zanlıya ömür boyu hapis Kayseri’de geçen şubat ayında 7 aylık hamile eşi 25 yaşındaki Fatma el Muhammed’i boğarak öldürdüğü suçlamasıyla yargılanan Suriyeli Ahmet el Hasan, ağırlaştırılmış ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. El Hasan, Ahmet el Hasan Suriye’ye kaçmak isterken polis tarafından otogarda yakalandığını söyledi. l DHA 8 aylık hamile eşini bıçaklayarak öldürdü Bursa’nın merkez Yıldırım İlçesi Ulus Mahallesi’nde ikinci evliliğini yapan emekli işçi Nurettin A. (52) ile üçüncü evliliğini yapan 8 aylık hamile eşi İsmanperi A. (35) arasında, kadının önceki eşinden olan 3 yaşındaki çocuğunun bakımıyla ilgili tartışma çıktı. İsmanperi A., eşi Nurettin A’yı bacağından bıçakladı. Nurettin A. da elinden aldığı bıçakla hamile eşini art arda bıçakladı. Ağır yaralı olarak Muradiye Devlet Hastanesi’ne kaldırılan İsmanperi A. ve karnındaki bebeği, kurtarılamadı. Olaydan sonra kaçan Nurettin A., bıçak yarasını tedavi ettirmek için gittiği Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde belindeki bıçağıyla yakalanarak gözaltına alındı. Nurettin A., emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye sevk edildi. l DHA SÜPER LOTO 689172538 6 BİLEN: 1 milyon 591 bin 79 TL (devretti) 5 BİLEN: 8 bin 536 TL 4 BİLEN: 141 TL 3 BİLEN: 12 TL ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com.tr VEFAT Gazetemize uzun yıllar emek veren eski Gaziantep Muhabirimiz Bekir Şahin’in kızı FERAY ŞAHİN yaşamını yitirdi. Arkadaşımız Bekir Şahin ve ailesine başsağlığı ve sabır diliyoruz. CUMHURİYET GAZETESİ ÇALIŞANLARI C MY B