Catalog

Pazar 20 Ağustos 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Kadın eve kapandı ekonomi 9 Devlet çocuk ve yaşlı bakımını sosyal olarak çözemediği için kadın, işten uzak laşıyor. 1 milyon kadın çocuğuna, 112 bin kadın da yaşlıya bakmak için işten ayrıldı Ülkedeki en büyük KOBİ yapılanması ve iş dünyası çatı örgütü tarafından yapılan bir araştırma, hayatın tüm alanlarında olduğu gibi çalışma alanında gö rünmeyen bir elin kadını toplum dışına itti ğini, eve kapanmaya mahkum ettiğini ortaya koydu. Bu araştırmaya göre 2015’te, eşinin çalışmasını isteyenlerin sayısı 2007’ye göre yarıya indiği halde 1.1 milyon kadın iş yaşa mından uzaklaşmak zorunda kaldı. Kadınla rın işten uzaklaşmalarındaki en büyük etken ise çocuk ve yaşlı bakımı zorunluluğu. Bünyesindeki İş Dünyasında Kadın Komis yonu (İDK) aracılığıyla 2007’den bu yana kadın ların eğitime, iş hayatına ve siyasete katılımını teş vik eden çalışmalar yü rüten Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), bu yılso OBülcyaüyktaş nunda üçüncüsü yayımlanacak olan İş Dünyasında Kadın Raporu’nun ikinci faz sonuçlarını açıkladı. Prof. Dr. Oğuz Karadeniz ve Prof. Dr. Hakkı Hakan Yılmaz tarafından hazırla nan şu noktalara dikkat çekildi. 4 2017’de mart itibarıyla, yoksul haneler de bakıma muhtaç yaşlı ya da engelliye ba kan 485 bin kişiye bakım ödeneği verilmesi ne rağmen, bu kişiler profesyonel bakıcı ol madığı için sosyal güvenceleri yok. Çalışan da az kazanıyor 4 Nitelikli bakım elemanı ihtiyacı çok yüksek olan Türkiye’de, bakım sigortasının kurulması ve etkin bir şekilde uygulanması halinde, kısa dönemde söz konusu hizmetlerde çalışacak ilave 500 bin kadın, uzun dönemde ise yaşlanan nüfus ile birlikte 1 milyon kadın için ilave istihdam sağlanabilir. İş gücü piyasasından uzaklaşan kadınlar da geri dönebilir. 4 Evlilik ve eşinin isteği ile işten ayrılanların sayısı 20072015 arasında yarı yarıya azaldı. 2007 yılında 1 milyon 200 binin kadın eşinin isteği üzerine işten ayrılırken, bu rakamın 2015 yılında 588 bine düştü. 4 Kadınların yüzde 45.6’sı 1.000 TL’nin altında aylık alırken, bu oran erkeklerde yüzde 31. 4 Türkiye’de; kadın, erkeğe göre 1 puan daha yoksul ve aradaki ücret farkı çok daha yüksek seviyede. 4 Çalışan kadınların toplamda yüzde 7.2’si yarı zamanlı çalışırken, bu oran en düşük gelir grubu olan 830 TL ve altındaki grupta yüzde 15.9’a kadar çıkıyor. 4 Ek iş arayan kadınların yüzde 40’ının yine en düşük aylık gelir elde eden gruptan olması dikkat çekti. 4 Kadınlar iş aramama nedeninin belirgin bir şekilde ev işi ve bakım yükümlülükleri olduğunu söyledi. 4 Yüzde 8 yaşlı nüfus oranı ile AB (Yüzde 19.2) ortalamasının çok altında olan Türkiye’de yaşlılık harcamalarına ayrılan pay yüzde 48 ile 28 AB üyesi ülkenin de üzerinde. Sosyal harcamalar artmalı Ülkede sosyal devlet olunması için daha fazla kaynak ayrılması gerektiğine dikkat çeken TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadooğlu kadınların, sosyal bir devletin sağlaması gereken temel ihtiyaçlar nedeniyle çalışma hayatından uzaklaşmalarının kabul edilemez olduğunu dile getirdi. Kadooğlu, kurumsal bakım hizmetlerine olan talebin artmasına karşın, kreş sayısının yetersizliği, kreş ücretlerinin yüksekliği ve hizmet kalitesine olan güvensizliğin de çocuk bakımında annelere ek sorumluluklar yüklediğini hatırlattı. TÜRKONFED İDK Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yasemin Açık da gayrisafi yurt içi hasılanın yılda sadece yüzde 1’lik kısmının yaşlı ve engelli bakımı için ayrılması halinde, da istihdam artışı sağlanabileceğini de ifade etti. 4 Dul ve yetim aylıklarına ayrılan pay AB ortalamasının neredeyse iki katı. 4 Kadınların işgücüne katılımını kolaylaştıracak çocuk, yaşlı ve engelli bakım hizmetlerine yönelik sosyal güvenlik harcamalarına Türkiye daha az kaynak ayırıyor. 4 Aile ve çocuk harcamalarında söz konusu payın AB ortalaması yüzde 8.55 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 3.12’ye düşüyor. Bu tablo genç nüfusa sahip Türkiye’nin, aileye ve çocuğa yönelik sosyal güvenlik mekanizmalarını daha etkin kullanmasını zorunlu kılıyor. Gündüz yetmez, gece de çalışın Hükümet 2015’te yaptığı yasa değişikliğini uygulamaya geçirdi. Kadın işçi üç sektörde 7.5 saatin üzerinde çalıştırılabilecek ‘Sömürünün gecesi gündüzü kalmadı’ CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Emek Büroları Koordinatörü Veli Ağbaba, “Sömürünün gecesi gündüzü kalmadı” ifadelerini kullanarak, düzenlemeye yazılı açıklama ile tepki gösterdi. Açıklamada, “Turizm, sağlık ve güvenlik kollarında kaldırılan sınırla artık işçiler, atılacak bir imza ile işverenin insafına bırakılmış bir sürede çalışacaktır. İşveren ve emekçiler arasında, Türkiye’deki örgütlülük sorunları ve işsizlik korkusu nedeniyle, eşit koşullar olmadığı açıktır. Emekçinin önüne sözde rızasını almak üzere konan kâğıdın, zorunlu değil ama mecburi olarak imzalanacağı aşikârdır. Kanunen belirlenmiş günlük çalışma süreleri geçilemeyecek olsa dahi, gece çalışmaları gündüze göre hem biyolojik hem psikolojik olarak insanlar için çok daha zordur” denildi. Açıklamada, “Hükümet, insani şartları göz ardı ederek, kârı ve emek sömürüsünü insandan daha üstün gördüğünü bir kez daha ortaya koymuştur. Emekçiden değil, sömürüden yana olduğunu yıllardır defalarca kez kanıtlayan AKP iktidarına karşı, CHP olarak sömürüyle mücadelede emekçilerle omuz omuza olduğumuzu bir kez daha hatırlatıyoruz” denildi. l ANKARA / Cumhuriyet Hükümet Nisan 2015’te yaptığı yasa deği şikliğini 2.5 yıl son ra uygulamaya ge çirdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik MUSTAFA ÇAKIR Bakanlığı’nın yap tığı iki yönetmelik değişikliğine gö re, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçiler ge ce 7.5 saatten fazla çalıştırılabile cek. Bu sektörlerde görev yapan ka dın çalışanlara da 7.5 saatin üzerin de gece çalışması yaptırılabilecek. Turizm, özel güvenlik ve sağlıkta 24 saat içerisinde en az 3 işçi pos tası çalıştırılması şartı da kaldırıldı. 24 saatte 2 işçi postası çalışacak. Bu durumda işçiler 12 saat çalıştırılabi lecek. İşçiler, haftalık çalışma süre si 45 saati aşmazsa mesai ücreti de alamayacak. Hükümet, Nisan 2015’te İş Yasası’nda değişiklik yapmıştı. De ğişiklik ile; turizm, özel güvenlik ve sağlık hiz meti yürütülen işler de işçinin yazılı ona yının alınması şar tıyla 7.5 saatin üzerinde gece çalışması yap tırılması yasal hale getiril mişti. Aradan 2.5 yıl geçtik ten sonra Ça lışma ve Sos yal Güvenlik Bakanlığı dün yaptı Kadınlar için de istisna ğı iki yönetmelik Çalışma ve Sosyal Güven tisna getirildi. Turizm, özel gü değişikliği ile dü lik Bakanlığı, Kadın Çalışan venlik ve sağlık hizmeti yürü zenlemeyi uygula ların Gece Postalarında Ça tülen işlerde ve bu işlerin yü maya geçirdi. Postalar Ha linde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İliş lıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik’te de değişiklik yaptı. Mevcut yönetmelikte “kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postalarında 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz” açık hükmü yer alı rütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren taşeron firmalar tarafından yürütülen işlerde kadın çalışanlara 7.5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilecek. Bunun için kadın çalışanın yazılı onayının alınması kin Özel Usul ve yordu. Değişiklik ile buna is şartı yeterli olacak. Esaslar Hakkın da Yönetmelik’te saate kadar çalıştırılabilmeleri anla değişiklik gerçekleştirildi. Posta mına geliyor. lar halinde çalışma, “Nitelikleri bakımından durmaksızın 24 saat ça Yazılı onay alınacak lışan işyerlerinde, işçilerin en az Mevzuata göre gece postalarında 3 grup (posta) halinde birbiri ardı işçilerin 7.5 saatten fazla çalıştırıl na işi devralarak çalıştıkları düzen” maları yasak. Ancak dünkü değişik anlamına geliyor. Mevcut yönetme lik ile turizm, özel güvenlik ve sağ liğe göre, bu tür işlerde 24 saatlik lık hizmeti yürütülen işlerde işçile süre içinde en az 3 işçi pos re 7.5 saatin üzerinde gece çalışma tası çalıştırılması gere sı da yaptırılabilecek. Bunun için iş kiyor. Ancak dün yapı çinin yazılı onayının alınması şartı lan değişiklik ile buna yeterli olacak. istisna getirildi. Tu Türkiye’de işsizlik oranları yük rizm, özel güven sek. Sendikalaşma oranı da çok dü lik ve sağlık hizme şük. Gece daha fazla çalışma için iş ti yürütülen işlerde çilerin onayı gerekecek ancak işsiz ve bu işlerin yürü liğin yüksek, sendikalaşmanın dü tüldüğü işyerlerin şük olduğu bir ortamda işçilerin işve de faliyet gösteren renin 7.5 saatten fazla çalıştırma ta taşeron firma tara lebine nasıl “hayır” diyebilecekleri fından yürütülen iş de soru işareti yarattı. İşçilerin, işini lerde 24 saatte 3 de kaybetme korkusuyla gece daha ğil, 2 posta olabi fazla çalışmayı kabul etmek lecek. Bu düzen zorunda kalacaklarına dik leme işçilerin 12 kat çekiliyor. l ANKARA heKdaakizliagynoaısrlmpış DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, değişikliklerin yasaya aykırı olmadığına işaret ederek, ancak kadınlar açısından istisnai durum korunabilecekken bunun yapılmadığına dikkat çekti. Yazılı onay vermeyen kadın işçilerin işten çıkarılacağının çok açık olduğuna dikkat çeken Çerkezoğlu, “Bu 3 işkolu kadın işçilerin yoğun olarak çalıştıkları yerler. İşsizliğin bu kadar yoğun olduğu bir yerde kadınların yazılı onay vermemesi mümkün değil” dedi. Kadın işçilerin kazanılmış haklarının gasp edildiğini belirten Çerkezoğlu, özellikle sağlık sektöründe kadın taşeron işçilerin yıllardır gece 7.5 saatten fazla çalıştırıldıklarını söyledi. Çerkezoğlu, “Turizmde de böyle. Özel güvenlikte de böyledir. Ancak sağlıkta çok net biliyorum. Kadın taşeron işçilerinin, taşeron işçisi oldukları için bu hakları gasp ediliyordu. Şimdi buna ya sal statü de kazandırılıyor. Kadın işçiler açısından çok açık hak ihlali. Kadınların kazanılmış hakları ise gasp ediliyor.” Arzu Çerkezoğlu Sanal ödeme 5 yılda 256 milyar TL oldu İnternetten yapılan ödeme tutarı son 5 yıllık dönemde 256 milyar 689 milyon lira oldu. Aynı dönemde yerli kartlarla yurtiçi ve yurtdışında 1 milyar 238 milyon adet işlem yapıldı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerinden derlediği bilgiye göre, bu yılın ilk yarısında yerli kartlarla 149.8 milyonu yurtiçinde, 29.6 milyonu yurtdışında olmak üzere toplam 179.4 milyon adet işlem gerçekleşti. Yerli kartlarla yurtiçi ve yurtdışında internet üzerinden yapılan işlem sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17 arttı. Geçen yılın ilk yarısında işlem sayısı 152.7 milyon düzeyindeydi. İnternette, yerli kartlarla işlemlerin tutarı ise yurtiçinde 40 milyar 737 milyon lira, yurtdışında 3 milyar 737 milyon lira, toplamda 43 milyar 976 milyon liraya yükseldi. l Ekonomi Servisi Uzun zamandır yapılamayan domates ihracatı yeniden değerlendirmeye alındı. Rusya ithalata yeşil ışık yaktı Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak, “Mevsimsel gelişmeleri göz önüne alarak Türkiye’den domates ithalatını değerlendiriyoruz” dedi. Rusya’nın partner ülke olarak yer aldığı 86. İzmir Enternasyonal Fuarı’na ve TürkiyeRusya İş Forumu’na katılmak için geldiği İzmir’de Anadolu Ajansı’nın sorularını yanılatan Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak, iki ülke arasında bir süredir çıkmaza giren domates ticareti hakkında konuştu. Rusya’nın Türk domatesine uyguladığı ithalat kısıtlaması konusunda taraflar arasında görüşmelerin sürdüğünü dile getiren Novak, “Bu konuda bir eylem planı hazırlıyoruz. Mevsimsel gelişmeleri de göz önünde bulundurarak Türkiye’den domates ithalatını değerlendiriyoruz. Bu konudaki teklifimizi yakın zamanda hazırlayacağız” dedi. Kasım 2015’te Suriye sınırında bir Rus uçağının düşürülmesi sonrası gerilen iki ülke ilşikileri, son bir yıldır ciddi toparlanma gösterse de Rusya, kendi üreticisini korumak adına Türkiye’den domates ithal etmiyordu. l Ekonomi Servisi Memurlar yeni teklif bekliyor Memur zamlarıyla ilgili hükümetten müzakere edilebilecek teklif beklediklerini kaydeden MemurSen ve EğitimBirSen Genel Başkanı Yalçın, beklenti karşılanmazsa görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlanabileceğini söyledi. MemurSen ve EğitimBirSen Genel Başkanı Ali Yalçın, Türkiye gerçekleriyle örtüşecek yeni teklif gelmezse 4. Dönem Toplu Sözleşmesi sürecinin uzlaşmazlıkla sonuçlanabileceğini söyledi. Kızılcahamam’da yapılan EğitimBirSen 37. Başkanlar Kurulu Toplantısı’nda konuşan Yalçın, sürecin 3 milyon 200 bin kamu görevlisi, 1 milyon 900 bin memur emeklisini ilgilendirdiğini belirterek, “Bu süreç, aileleriyle birlikte doğrudan 20 milyon insanı, dolaylı olarak tüm toplumu yakından ilgilendiren bir süreç” dedi. Sözleşmenin imzalanması için 21 Ağustos’a kadar süre olduğunu hatırlatan Yalçın, hükümetin bu süreyi yeni teklif oluşturmak için değerlendirmesini arzuladıklarını belirtti. l Ekonomi Servisi Kuru üzüm dışsatımı arttı Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı, 1 Eylül 2016 12 Ağustos 2017 döneminde 400 milyon 707 bin dolar oldu. Ege İhracatçı Birlikleri’nden yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin üretiminde dünya lideri olduğu çekirdeksiz kuru üzümde ihracat, bir önceki sezonun aynı dönemine göre yüzde 32 arttı. Bu dönemde 257 bin 474 ton çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edildi. Çekirdeksiz kuru üzüm en çok Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edildi. Avrupa Birliği ülkelerine 328 milyon dolar, Uzakdoğu ülkelerine 21 milyon dolar, Amerika’ya 20 milyon dolarlık üzüm satıldı. l Ekonomi Servisi Air Berlin’e kısmi satış Alman havacılık devinin satışında kritik açıklama. İflas başvurusunda bulunan Alman havayolu şirketi Air Berlin’in tamamının satılmayacağı duyuruldu. Bağımsız bir Air Berlin modelinin çöktüğünü söyleyen Alman Ekonomi Bakanı Yardımcısı Matthias Machnig, 40 yıllık havayolu devinin tamamının satılmayacağını aktardı. Satış için adı geçen Lufthansa’nın tek muhtemel alıcı olmadığına vurgu yapan Machnig, Air Berlin’e ve çalışanlarına uzun dönemli bir gelecek vaat eden alıcı bulmanın aylar süreceğini aktardı. l Ekonomi Servisi C MY B