Catalog

DUNYA Perşembe 1 Haziran 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr Vucic TASARIM: ZARİFE SELÇUK Yeminde ‘benim başkanım değilsin’ eylemi Sırbistan Başbakanı iken cumhurbaşkanı seçilen Aleksandar Vucic, mecliste yemin ede rek yeni görevini Tomislav Nikolic’den devraldı. Seçim zaferine rağmen “tek adamlık yolunda ilerlemekle” eleştirilen Vucic, törende destekçilerine öpücük gönderdi. Meclisteki bazı vekiller ise “Benim cumhurbaşkanım değilsin” yazılı pankartlarla Vucic’i protesto etti. 15 YPG’ye silaha Ankara’dan tepki Ankara’nın PKK ile eş tuttuğu YPG’ye ABD’nin silaharaç dağıtımına başladığını açıklaması üzerine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “Suriye’nin birliği için son derece tehlikeli. Bu yanlıştan dönülmeli” dedi. Çavuşoğlu, YPG’ye dair endişeleri AB’nin paylaştığını savundu. MGK de ABD’ye “Dostluk ve müttefiklikle bağdaşmaz” dedi. Lavrov: YPG IŞİD’le anlaştı Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov YPG’yi IŞİD’le anlaşmakla suçladı. Rus Savunma Bakanlığı’nın “IŞİD’in Rakka’dan Palmira’ya kaçmak için YPG liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri’yle anlaştığı” açıklamasının güvenilir verilere dayandığını savunan Lavrov, “Bu bilgi duyulduktan sonra IŞİD’ciler Rakka’dan çıkıp Palmira’ya hareket etti” dedi. Rus gemilerinden IŞİD’e dört füze Rusya, en son geçen yıl yaptığı gibi yine Akdeniz’den Suriye’deki IŞİD hedeflerine füze fırlattı. Bir fırkateyn ve denizaltıdan atılan 4 cruise füzesinin Rakka’dan Palmira’ya kaçan IŞİD militanlarını ve antik kent yakınlarındaki IŞİD’in ağır silahlarını hedef aldığı açıklandı. Moskova, füzeleri fırlatmadan önce ABD, Türkiye ve İsrail’i bilgilendirdiğini duyurdu. Haşdi Şabi’ye Kürtlerden ret İran destekli Iraklı Şii milislerin (Haşdi Şabi) Suriye’ye girme çabası, hem Suriyeli Kürtleri hem de Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ni (IKBY) gerdi. Asayiş ve YPG liderliğindeki SDG’nin “İran’ın Haşdi Şabi ismi altında bölgemize girişine izin yok. İran bizim için Türkiye ve Suriye rejiminden farksız” dedikleri ileri sürüldü. IKBY de Haşdi Şabi’yi bölgesine sokmayacağını söyledi. Fransa OHAL’i kötüye kullanıyor Uluslararası Af Örgütü, Fransa’yı 1.5 yıldır OHAL’i kötüye kullandığı gerekçesiyle eleştirdi. Fransız makamlarının terörle mücadele bahanesiyle toplanma özgürlüğünü kısıtladığını söyleyen Avrupa sorumlusu Marco Perolini “Fransa halkını terörden koruma amaçlı OHAL yasaları, barışçı protesto hakkını sınırlandırmada kullanılıyor” dedi. Trump’ı ‘keserken’ CNN’den kovuldu ABD’de cüretkarlığıyla tanınan kadın komedyen Kathy Griffin’in Başkan Donald Trump’ın ‘kanlı kesik kafası’ süsü verilen bir maketle pozu büyük tepki çekti. Trump “Kendinden utanmalısın” dediği Griffin yüzünden “11 yaşındaki oğlunun zor zamanlar geçirdiğini” duyurdu. Griffin özür dileyip pozu sildi, ama CNN’in yılbaşı programı sunuculuğundan kovuldu. Riyad’daki küreyi Nordikler trolledi Nordik ülkelerinin başbakanları, ABD Başkanı Donald Trump’ın Riyad’da Mısır lideri Abdülfettah Sisi ve Suudi Arabistan Kralı Salman’la bir küre etrafında verdiği pozla dalga geçti. Nordik Zirvesi’nde buluşan Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç ve İzlanda’nın başbakanları küre yerine bir futbol topuyla kamera karşına geçti. Ev sahibi Norveç Başbakanı Erna Solberg, Facebook’ta ilk pozla kendi pozlarını paylaşıp “Dünyaya kim hükmediyor? Riyad’a karşı Bergen. 5 Nordik başbakanın tuttuğu sürdürülebilirlik hedeflerinin topu, geleceğin yol haritası olsun” dedi. nilgun@cumhuriyet.com.tr Kâbil’de katliamBombalı saldırının deprem etkisi yarattığı Almanya’nın Kâbil elçiliğinde çalışanlar hafif yaralandı. Kurbanların çoğu sivil. Afgan başkentinin en güvenli yerine bombalı saldırı 90 can aldı, 400 kişi yaralandı. Alman elçiliği enkaza döndü, Türk elçiliği hasar gördü Afganistan’ın başkenti Kâbil’in diplomatik kalbi dün devasa bir patlamayla sarsıldı. Büyükelçilik binalarının bulunduğu bölgede 1500 kilo bomba yüklü bir vidanjör, yoğun bir kavşakta infilak ettirildi. Hükümetin medya merkezine göre çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu en az 90 kişi öldü, 400 kişi yaralandı. 11 ABD’li de hafif yaralandı. Saatler boyu enkazdan ölü çıkarılırken, onlarca araba yanmış metal yığını şeklinde sokaklara yayıldı. Devlet Başkanı Eşref Gani’nin “savaş suçu” diye nitelediği saldırıyı net biçimde üstlenen olmadı. Afgan istihbarat servisi, Taliban bağlantılı Hakkani örgütünün Pakistan’ın yardımıyla düzenlediğini söyledi. Olağan şüpheli Taliban, sorumluluğu reddedip saldırıyı “meşru hedefi olmadığı ve sivilleri öldürdüğü” gerekçesiyle kınadı. IŞİD de son dönemde Kâbil’de büyük saldırılar düzenlemişti. Saldırı Türk elçiliğine komşu Almanya ve Hindistan elçilikleri önünde gerçekleşti. Enkaza dönen, çalışanları yaralanan ve bir Afgan güvenlikçisi ölen Alman elçiliğinin asıl hedef olup olmadığı netleşmedi. Türklere geçici tahliye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, saldırının her 50 metrede bir kontrol yapılan en güvenli bölgede düzenlendiğine dikkati çekti. Türkiye Büyükelçiliği binalarında da hasar meydana geldi, ama personel zarar görmedi. Dışişleri saldırıyı “şiddetle lanetlerken” Çavuşoğlu “Personelimizin kısmen geçici tahliyesini düşünüyoruz. Elçimiz Türkiye’deydi, hemen geriye dönüyor” dedi. Gazetecileri de vurdu Çocukları kurtarma çabası Filipinler’de IŞİD’e biat eden Maute örgütünün güneydeki Marawi kentini işgal edip sivilleri katletmesinin ardından çatışmalar şiddetlendi. Ordunun hem havadan hem karadan sürdürdüğü operasyonlarda öldürülen militan sayısının 89’a ulaştığı açıklandı. 200 bin nüfuslu kenti on binlerce sivil terk etti, 2 bin sivil ise iki ateş arasında kalmıştı. Ordu ve Kızıl Haç’ın yardım operasyonlarıyla dün çocuklar dahil çok sayıda sivil çatışma bölgesindeki evlerinden tahliye edildi. Fransa, Japonya, Bulgaristan, BAE elçilikleri de hasar gördü. Britanya kamusal yayın kuruluşu BBC, 4 gazetecisinin yaralandığını, Afgan sürücüsünün öldüğünü, Afgan kanalı Tolo bir çalışanının öldüğünü duyurdu. Paris’teki Eyfel Kulesi dün gece Afganlarla dayanışma için ışıklarını kapattı. Saldırı, Pentagon’un ABD Başkanı Donald Trump’tan Afganistan için binlerce ek asker talep ettiği döneme denk geldi. Anketlerde eriyen May’i eleştiren şarkıya yasak ‘Covfefe’ dedi Britanya Başbakanı Theresa May’in gerekiyor. Corbyn’in “Theresa May gel 8 Haziran için erken seçim ilan ettiği ve benimle yüz yüze tartış. Britanya, Twitter karıştı nisan ayında 20 puan farkla zafer ön başbakan olabilecek iki kişinin tartışgören anketler, şimdi farkın hızla ka masını görmeyi hak ediyor” davetine Tweetleriyle bazen dünya borsalarında milyarlarca dolarlık dalgalanmalara, bazen başka devletlerle diplomatik krize yol açan ABD Başkanı Donald Trump, bu kez attığı anlaşılmaz tweetle gündemde. Washington saatine göre geceyarısından hemen sonra “Despite the constant negative press covfefe,” (Sürekli olumsuz bir basın covfefesine rağmen,) diye yazıp devamını getirmeyen Trump’ın icat ettiği “covfefe” sözü dünya çapında ‘trending topic’ oldu. Kısa sürede 100 binin üzerinde RT ve beğeni aldı. Komedyen Jimmy Kimmel “Beni en çok üzen asla #covfefe’den daha komik bir şey yazamayacak olmam” derken Krisitna Wong adlı kullanıcı “Covfefe’yi Rusça’ya çevirdim: İsti pandığını gösteriyor. Sosyalist Jeremy Corbyn’in liderliğindeki İşçi Partisi, May’in Muhafazakâr Partisi ile arasındaki puan farkını 38 puan bandına indirdi. Captain Ska isimli grubun Başbakan May’i eleştirdiği “Liar Liar” (“Yalancı Yalancı”) isimli şarkının listelerde hızla tepeye yükselirken BBC dahil bazı radyolarca tarafsızlık gerekçesiyle yasaklanması da gündeme damgasını vurdu. AB’den çıkışı (Brexit) hayata geçiren May, 330 vekillik parlamento çoğunluğunu erken seçimle artırmak isterken şimdi kaybetme ihtimaliyle karşı karşıya. YouGov’un son anketi Muhafazakâr Parti’nin yüzde 41 oyla 275344 arası vekil, İşçi Partisi’nin yüzde 38 oyla 227289 vekil çıkaracağı projeksiyonu yaptı. Tek başına iktidar için 326 vekil de May yine icabet etmedi. BBC’nin seçim yasaklarını gerekçe göstererek yayımlamadığı “Liar Liar” şarkısı, sosyal kesintilerini eleştirdiği başbakanın konuşmalarından kesitler kullanıyor. “(Theresa May) Yalancının teki, yalancının teki. Ona hiç güven olmaz, hayır, hayır, hayır, hayır” na karatıyla dikkat çekiyor. Theresa May fa ediyorum” yorumunu yaptı. Merriam Webster Sözlüğü hesabının ‘işte numaram, beni cepten arayın’ da “Sabah kalkarsın. Twitter’ı kontrol edersin. Ah. Pişman olur yatağa geri dönersin” diye dal Trump’ın dünya liderle ulaşmalarını söyledi. İsteğine saderine cep telefonu numa ce Kanada Başbakanı Justin Trude ga geçtiği Trump, 05:50’de twe rasını vererek acil durum au uydu. Dünya liderlerinin birebir eti sildi. Ama 06:09’da “Kim larda kendisini doğrudan görüşmelerini cep telefonuyla yap ‘covfefe’nin gerçek anlamını aramalarını istediği belir maları diplomatik protokolün ihla bulabilir ??? Tadını çıkarın!” tildi. ABD’li yetkililere gö li görülüyor. Eski âdet, görüşmele diye tweetleyerek hatasının yarattığı yankıdan memnun bir görüntü çizdi. Donald Trump re Trump, Kanada, Fransa ve Meksika liderlerine, kendisine cep telefonundan rin Beyaz Saray Durum Odası, Oval Ofis ve başkanlık limuzinindeki güvenli hatlardan yapılmasıydı. Trump Emirliğinin Yeni Dünya Düzeni “Artık bizim de bir emirimiz var” diyor uzun yıllar Ortadoğu muhabirliği yapan New York Times köşecisi Thomas Friedman dünkü yazısında ve şunları ekliyor: “Adı Donald. Bir velihatımız var: Jared (damat Kushner!). Prensesimiz de var. Adı Ivanka. Şura (ABD Kongresi) her dediğine parmak kaldırıyor. Tüm iyi monarşilerde olduğu gibi hükümran ailesi, özel işler ile devlet işleri arasında fark gözetmiyor ve bunu bir çıkar çatışması olarak görmüyor. Biz ABD değil, artık bir B.A.E, yani yeni bir Birleşik Amerikan Emirlikleri’yiz!” Trump’ın Suudi Arabistan’da başlayarak NATO ve G7’ye uzanan ilk yurtdışı çıkarmasını anlattığım 27 Mayıs tarihli “Sağnak”ta, ABD Başkanı’nın Berlin’le kanlı bıçaklı olurken Arap şeyhleriyle mutlu mesut bir tablo çizdiğini belirtmiştim. ABD’li analistler de bunu söylüyor. Ünlü tarihçi Francis Fukuyama örneğin “Trump’ın, Putin ve Sisi’nin yanında Suudi Arabistan teokrasisinde çok rahat olduğunu ve demokratik değerleri sahiplenen Batı’ya sırt çevirmekte hiçbir mahzur görmediğini” belirtiyor. “Demokrasi”, “insan hakları” gibi Batı’nın sahip çıktığı değerlerle hiç işi olmayan ABD Başkanı’nın, yükselen popülizmler konjonktüründe tam bir badire olduğunu ilave ediyor. En şişman parazit Başka hiçbir şey, gittiği her yerde Trump’ın örneğini sergilediği “paran kadar konuş siyaseti” hakkında eşzamanlı BatıSuudi Arabistan gezileri denli net fikir veremezdi. Başkanlık seçimlerinde İslama yapmadığı hakareti bırakmayan yeni ABD lideri, 110 milyar dolarlık silah satışı sonunda Suudilerle güle oynaya kılıç dansı yapmaktan çekinmedi. NATO ve sonra İtalya’daki G7 doruğunda buna karşın 70 yıllık Avrupalı ortaklarıyla “para” ve “ticari çıkarlar” nedeniyle papaz oldu. Önce NATO’da ortakları topluca “ABD’nin paraziti olmakla” suçladı. Bununla kalmadı. Almanya’yı bodoslamadan hedef aldı. “Hem şişman, hem de dersine çalışmamış” hesabına dünyanın en yüksek ticaret fazlasına sahip ülke olarak Almanya’yı, hem NATO’da üstüne düşeni yapmamakla, hem de ABD’de fazla araba satarak otomotiv endüstrisini baltalamakla suçladı. Berlin’in “Canım bizim araba sanayimiz çok rekabetçiyse ne yapalım?” minvalli tepkisine, Almanların bu sonuca devalüasyonla Avro’yu çok düşük tutarak ulaştığını belirtti. Ve saldırılarının dozunu artırdıkça artırdı. Gün geçmiyor ki kavga büyümesin... Trump’la medya üzerinden atışmamak için G7’yi basın toplantısı yapmadan terk eden Merkel, sonra söyleyeceklerini dönüşte Almanya’da söyledi. “ABD ve Britanya’ya artık güvenemeyiz” dedi: “Başkalarına bağımlı olduğumuz günler geride kaldı. Avrupa kaderini eline almalı!” Macron ve Doğu’ya açılım Alman Şansölyesi böylece sadece ABD’ye değil, çok çekişmeli Brexit pazarlıkları içinde olduğu “Washington’un en sevgili ortağı” Londra’yı da karşısına almış oldu. Son on gün içinde baş döndürücü ivmeyle yol alan bu gelişmeler sonucunda: 1. Merkel’le sıkı fıkı görünüm sergileyen Macron’un dünyada hızlı yükselişini izledik. İlk yurtdışı gezisini Almanya’ya yapan Macron, Trump’la G7’deki meşhur “bilek güreşi” performansının ardından hafta başında da konuk ettiği Putin’e ayar üstüne ayar verdi. Suriye, Ukrayna, eşcinsel hakları üzerinde Putin’e ders vermekten çekinmeyen Fransa’nın genç lideri, Rus devlet başkanıyla ortak basın toplantısında Kremlin etkisindeki “Russia Today” ve “Sputnik” türü yayın organlarını “yalan propaganda”yla suçladı. 2. WashingtonLondra ekseni ayrışması karşında ParisBerlin ekseninde özetle bir özgüven patlaması görüyoruz. Bu bariz ayrışmaya, Merkel’in Asya’ya yaptığı yeni açılımlar eşlik ediyor. Dört seçim alan ve Eylül’de yeni genel seçimlere hazırlanan Şansöyle, Berlin’de hafta başında iki büyük Asya gücü, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile Çin Başbakanı Li Keqiang’ı üst üste ağırladı. “Kıta Avrupası’nın güçlenmesi bir yanda, Doğu’ya açılım diğer yanda”, “yeni B.A.E. depremi”ni böyle özetleyebiliriz. Söylenecek daha çok şey var. Buradan devam. Ivanka markasını denetledi, tutuklandı Trump’ın kızı Ivanka’nın markası için Çin’de üretim yapan fabrikadaki çalışma koşullarını inceleyen bir aktivistin tutuklandığı, iki çalışma arkadaşının kayıp olduğu belirtildi. New York merkezli Çin Emek İzleme Örgütü aktivistinin tutuklanma gerekçesi, “yasadışı” ses kayıt cihazı kullanmak. Örgüt “17 yıldır bu türden sayısız inceleme yaparken hiç sorunla karşılaşmadık. Şimdi bunun başımıza gelmesi, Ivanka markasıyla ilgili olmalı” dedi. C MY B