Catalog

DUNYA Madrid’de gövde gösterisi İspanya Ulusal Günü, dün Katalonya Özerk Bölgesi’nin bağımsızlık girişiminin gölgesinde kutlandı. Kristof Kolomb’un 1492’de Amerika kıtasını keşfine ve parlamenter monarşiyle yönetilen devletin siyasi ve kültürel çoğunlukla inşa edilmesine atfen ilan edilen “Hispanidad” bayramı, son yılların en büyük birlik kutlamalarına sahne ol du. Madrid’de “İspanyol olmaktan gurur duyuyoruz” temalı askeri geçit törenine Başbakan Mariano Rajoy, Kral Felipe de katıldı, binlerce kişi “Yaşasın İspanya, Yaşasın Kral” diye bağırdı. Katalan referandumuna şiddetle müdahale ettiği için eleştirilen İspanyol polisi, 30 yıl sonra ilk defa geçit töreninde yer aldı. Eski diktatör Franco’nun uzantısı faşist hareketlerin üyeleri de sokaklara döküldü. Cuma 13 Ekim 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: MERİÇ ŞENYÜZ TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ On yıl sonra uzlaştılar 7 Filistin’de Gazze’yi yöneten Hamas ile Batı Şeria’yı yöneten El Fetih, 10 yıllık ihtilafın ardından, Mısır arabuluculuğundaki görüşmelerde uzlaşmaya vardı. Arabuluculuk yürüten Mısır istihbarat şefi Halid Fevzi, Hamas’ın iki numarası ve heyet başkanı Salih Aruri, Fetih heyeti başkanı Azzam Ahmed, dün Kahire’de düzenlenen törende uzlaşı anlaşmasını imzaladı. Fetih’in çekirdeğini oluşturduğu Filistin Yönetimi’nin Başkanı Mahmud Abbas, uzun zamandır devam eden müzakerelerde birçok kez uzlaşının suya düşmesine rağmen bu kez “nihai anlaşmaya” varıldığını duyurdu. Abbas, Gazze’ye gidecek “Bunu bölünmeyi sona erdirecek nihai anlaşma olarak değerlendiriyorum” diyen Abbas’ın bir ay içinde Gazze’yi ziyaret etmesi bekleniyor. Kahire’de açıklanan, BM tarafından desteklenen anlaşma, Hamas yetkililerinin Filistin Yönetimi’ne entegre olmasını öngörüyor. 1 Aralık’ta idare Filistin Yönetimi’ne geçecek Buna göre Filistin Yönetimi, Gazze ile Mısır arasındaki Refah Sınır Kapısı’nın kontrolünü 1 Kasım’da, Gazze’nin idaresini en geç 1 Aralık’ta devralacak. Filistin Yönetimi, Hamas yüzünden Gazze’ye uyguladığı yaptırımları kaldıracak, yani Gazze’nin elektriksiz kalmasına yol açan İsrail’e elektrik faturasının ödenmemesi gibi sorunların çözümü için fonlar yeniden verilecek. Hamas’ın 20 El FetihHamas, Mısır’ın arabuluculuğunda bölünmeyi sona erdirme ve Gazze’nin idaresinin Abbas’a devri için anlaştı Uzlaşı anlaşmasını Hamas adına Aruri, Fetih adına ise Ahmed imzaladı. Filistin’de birleşme yönünde umutları artıran gelişme Gazze sokaklarında sevinç gösterileriyle karşılandı. bin polisinin bulunduğu Gazze’ye Filistin Yönetimi’nden 3 bin polis yeniden konuşlanacak. Tüm siyasi gruplardan oluşan birlik hükümeti kurulmasına yönelik görüşmeler, 21 Kasım’da Kahire’ye taşınacak. AB ve ABD’nin “terör” örgütleri listesindeki Hamas’ın 25 bin savaşçısı bulunan askeri kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları’nın lağvedilmesi gibi meseleler daha sonra ele alı nacak. Uzlaşı, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrailFilistin görüşmelerini yeniden başlatmak istediği dönemde geldi. İsrail, 2008’den beri üç kez savaştığı Hamas’ın silahsızlanması ve İsrail devletini tanımasını talep ediyor. Dün İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, yakından takip ettiğini belirttiği anlaşmaya “Kitle katliamcılarıyla uzlaşmak çözümün değil, sorunun bir parçasıdır” tepkisini gösterdi. Önce İsrail’le anlaşma yapan Türkiye’den, ardından Suudi ablukasına alınan Katar’dan gönderilen Aruri, İzzeddin el Kassam Tugayları’nın eski liderlerinden. FİLİSTİN’İ BÖLEN İKİLİK... 2006’daki Filistin genel seçimini Hamas’ın kazanması sonrası, Filistin Yönetimi Batı Şeria’da, Hamas Gazze’de iki ayrı hükümet kurdu. İsrail ve Mısır ablukası altına alınan Gazze’de 2 milyonu aşkın insanın yokluk içinde yaşam mücadelesi başladı. Ardından yaşanan gelişmeler şöyle: 4 2007 Gazze’de Hamas ile Filistin Yönetimi’nin çekirdeğini oluşturan Fetih Hareketi arasında çıkan çatışmalar sonucunda birincisi ikincisini bölgeden sürdü. Böylece ilk ulusal birlik hükümetinin ömrü MartHaziran 2017 arasıyla sınırlı oldu. 4 2008/2009 İsrail’in Gazze’ye yönelik Dökme Kurşun Operasyonu’nda 1500’den fazla Filistinli sivil öldü. 4 2010 Gazze ablukasını kırmaya yönelik uluslararası filoya İsrail operasyonunda 9 Türkiye vatandaşı yaşamını yitirdi. 4 2013 Mısır, Gazze’ye ihtiyaç maddelerinin sokulduğu yeraltı tünellerini yıktı. 4 2014 Kahire’de 2011’de varılan anlaşma uyarınca haziranda birlik hükümeti kuruldu. İsrail’in temmuzda Gazze‘ye başlattığı Koruyucu Hat Operasyonu’nunda 2 bini aşkın Filistinli sivil öldü. 4 2015 Haziranda ulusal birlik hükümeti Gazze’de faaliyet gösteremediği gerekçesiyle istifa etti. Ancak Hamas en azından Refah Kapısı’nın açılması için yeniden Mısır’a başvurdu. 4 2 Ekim 2017 Filistin Başbakanı Rami Hamdallah’ın Gazze’ye 2015’ten beri ilk kez yaptığı ziyarette sembolik bir anlaşmayla Filistin hükümeti bölgedeki hükümet kurumlarının kontrolünü devraldı. ‘Misyonun bayraklarını söktüler’ Rusya’nın Washington Büyükelçiliği, RSUUASÇBYLDAA’Y’DMEAAN ABD’li yetkililerin San Fran cisco’daki kapalı Rusya Konsoloslu ğu binasındaki bayrakları söküp attı ğını bildirdi. Rusya Dışişleri Bakanlı ğı Sözcüsü Maria Zaharova bu davra nışa ilişkin ABD’ye protesto notası ve rildiğini açıkladı. Bu son gelişme Was hingtonMoskova arasında Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve seçimlere Rusya’nın müdahale ettiği iddialarıyla halihazır daki gerilimi daha da yükseltti. ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin IŞİD’in kalesi Rakka’ya yönelik operasyonları devam ediyor. IŞİD’in kontrolündeki bölgelerden çıkmayı başaran sivillerin kutlama görüntüleri dün objektiflere yansıdı. K. Kore: Kırım Rusya’nın Rus Dışişleri’nin Kuzey Amerika Dairesi Başkanı Georgiy Borisenko, ABD’nin Güney Kore’ye konuşlandırdığı THAAD füze sisteminin Rusya ve Çin’i hedef aldığını savundu. Sputnik’e konuşan Borisenko, Washington’ın Rusya ve Çin sınırları yakınlarına THAAD konuşlandırmak için Kuzey Kore’nin nükleer tehdidini bahane ettiğini söyledi. Borisenko “Aslında bu sistem K. Kore’nin olası saldırganlığını önleme becerisine sahip değil. Kore Yarımadası’ndaki sınır o kadar yakın ki, Seul komşusunun uzun menzilli havan toplarının menzili içinde kalıyor. THAAD, havan topu atışlarını önleyebilecek kapasitede değil” dedi. Bu arada Kuzey Kore yeni bir dünya haritası hazırlayarak Kırım’ı Rusya toprağı olarak gösterdi. K. Kore Dışişleri de Kırım’ın Rusya’ya ilhakına dair referandum sonuçlarını tanıdıklarını belirtti ‘IŞİD’le pazarlık yapılıyor’ Rusya’nın ABD’yi Suriye’de IŞİD’e saldırmak yerine göz yummak, hatta Rusya ve Suriye hükümet güçlerinin konumlarıyla ilgili istihbarat vermekle suçladığı bir dönemde Rakka’da kalan militanların kaçış ihtimaliyle ilgili tartışma yaşanıyor. ABD öncülüğündeki koalisyonun havadan desteklediği Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) IŞİD’den bir haftada tamamen kurtarmaktan söz ettiği Rakka’da 4 bin sivil ve 400 militanın kaldığı sanılıyor. Koalisyon sözcüsü, SDG’nin kentin idaresi için kurduğu Rakka Sivil Konseyi’nin, sivillerin güvenli çıkışı için militanlarla pazarlık yaptığını duyurdu. IŞİD’in yabancı savaşçılarının ölümüne savaştığını, yerel lider ve savaşçılarının ise teslim olduğunu söyleyen koalisyon sözcüsü “Rakka’dan çıkanlar arasında IŞİD’ciler saptanırsa yerel yetkililere verilecek” dedi. Bazı operasyonlarda militanların kaçışına izin verilmişti. IŞİD’in poster kızına suikast Muhaliflerin Gözlemevi de “Müzakereler IŞİD savaşçıları ile ailelerinin doğudaki Deyr ez Zor ile Irak sınırındaki Ebu Kemal’e geçişleri için yürü tülüyor” açıklamasını yaptı. Rusya ABD’ye yönelik suçlamalarına Tanf üssünün dibinde IŞİD faaliyetlerine göz yummayı eklerken Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD’li mevkidaşı Rex Tillerson telefonda görüştü. ABD’nin Rusya’ya tek hedefinin IŞİD olduğuna dair güvence verdiği belirtildi. Öte yandan Suriye’ye giderek IŞİD’e katılan Britanyalı eski kadın punkçı Sally Jones ile 12 yaşındaki oğlunun ABD’nin İHA saldırısında öldürüldüğü ileri sürüldü. ABD’nin Britanya’yı haziranda IrakSuriye sınırındaki saldırıyla ilgili bilgilendirdiği belirtildi. Beş yıl sonra özgürler Irak’ta Kerkük gerginliği Pakistan ordusu yaklaşık beş yıl önce kaçırılan ABDKanada uyruklu çiftle üç çocuklarının Taliban’ın elinden dün kurtarıldığını açıkladı. ABD yurttaşı Caitlan Coleman ile Kanadalı kocası Joshua Boyle 2012’de Afganistan’dan kaçırılmış, Coleman’ın kaçırıldığı tarihte hamile olduğu bildirilmişti. Taliban’ın geçen aralık ayında yayımladığı videoda ise çiftin iki er kek çocuğunun daha olduğu görülüyordu. Washington başarılı kurtarma operasyonunun ardından yaptığı açıklamada, “Aralarında ABD yurttaşlarının da bulunduğu rehinelerin kurtarıldığına dair haberleri mutlulukla karşılıyoruz. Buradaki başarı iki ülkenin istihbarat paylaşımının terorizmle mücadelede ne kadar önemli olduğunu göstermektedir” dedi. ABD, bir süredir, Pakistan’ı kendisiyle yeterince istihbarat işbirliğine girmemekle itham ediyordu. Tartışmalı bağımsızlık referandumu adımı sonrası yap Irak ordusunun tartışmalı tırımlara maruz kalan ve önceki gün Irak merkezi yönetiminin Kerkük’e taarruza hazırlandığı iddiasında bulunan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKYB) statüsüyle gerilimin merkezindeki Kerkük sınırı yakınına konuşlandığı bu çıkışının yankıları sürüyor. belirtiliyor. Bağdat’ın bölgeye yönelik taarruz planladığı iddialarını reddetmesine karşın dün DHA’nın Irak ordusun dan 3 bin kişilik bir birliğin Ker kük sınırına yerleştiği haberi dik saldırısına karşı önlemdir” dedi. kat çekti. Irak birliğinin Kerkük’e Bağdat ve Musul yönlerinden yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta ko Kerkük’e uzanan ana yollarda, ağır nuşlandığı savunuldu. makineli silahlar ile donatılmış “kont Ardından ise peşmergenin, dün sa rol noktaları” bulunuyor. Bu nokta bah saatlerinde güvenlik gerekçe lardan bazıları peşmerge, bazıları ise sini göstererek Duhok ve Erbil’den merkezi ordunun ana unsurlarından Musul’a giden iki ana yolu kapattı Şii Haşdi Şabi kontrolünde. ğı haberi gündeme düştü. Kimi kay Bölgede gerilim sürerken dün nak ise yaklaşık iki saat sonra yol Erbil’den yeniden Bağdat’a referan ların yeniden açıldığını duyurdu. dum sonrasında yaptırımların kaldı Reuters’a konuşan bir IKBY yetkilisi, rılmasına ilişkin diyalog çağrısı gün “Yolların kapatılması Irak güçlerinin deme yansıdı. Bağdat’tan bu talebe tartışmalı bölgelere yönelik olası bir yeşil ışık gelmezken Irak ordusunun Kerkük’e yığınak yaptığı iddiaları üzerine konuşan Irak Başbakanı Haydar İbadi de “Biz Kürt yurttaşlarımız üzerine ordu sürmeyeceğiz ancak yasadışı referandumdan vazgeçilmediği müddetçe yaptırımlarımız sürecek” dedi. ‘Ortak düşman IŞİD’ Irak ordusu adına bir açıklama yapan Tuğgeneral Yahya Resul de, “Birliklerimiz kapatılan yolların fotoğraflarını çekti ama bizim için bu sorunun çözüm yolu diyalogdur. Hedefimiz açıktır; aynı düşmana karşı savaşıyoruz, bu da IŞİD’dir. Ülkemizin IŞİD belasından kurtarılmasında peşmergenin oynadığı rolü unutmuyoruz” ifadesini kullandı. Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı ABD öncülüğünde savaşan koalisyon güçlerinin sözcüsü Albay Ryan Dillon ise Irak ordusunun Kerkük’e yönelik operasyon hazırlığında olup olmadığı sorusu üzerine, “Biz sahada böyle bir gelişme görmüyoruz” yanıtını verdi. Pragmatizmin dibi Türkiye, Batı’nın onyıllar önce yatırım yaptığı siyasal İslamcılığın yönetiminde, maalesef ‘hasta adam’ olmaya koşuyor. Ülke içinde esasen beka kaygısıyla ve ‘millicilik’ söylemiyle girişilen ‘antiemperyalizm’ soslu manevralar, dış politikada memleketi zorlu bir döngüye sürüklemekte. Öyle görünüyor ki, ABD hegemonyasındaki düşüş ve Rusya ve Çin ile küresel bilek güreşinin, Batı ile ‘anlaşma yolunda’ sonsuz ‘manevra alanı’ sağladığı zannedilmekte. Bu durumun, büyük güçlerin oyun sahalarında bulunan ve dengeleri gütmesi gereken orta ölçekli bir ülke için sıkıntılı sonuçlarının hesaplanmadığı aşikâr. Elbette küresel denklemde resim karmaşık. Lakin Türkiye etrafındaki resim artık o kadar karmaşık değil. HHH ABD ile son ‘vize restleşmesinin’ herkesin bildiği temellerini önceki yazıda aktardık. Ankara 15 Temmuz’dan açıkça ABD devleti içindeki odakları sorumlu tutuyor. Suriye’de rejim değişikliği hedefiyle geliştirilmiş ortaklık çoktan gömüldü. ‘İyi güzel günlerde’ İran’a yaptırımlardan şahsi menfaat elde edilmesi temelli ‘Zarrab davası’ bilek güreşinin görüngüsü. Ancak Türkiye, ABD ile ilişkilerini kopartabilecek halde değilken; Batı’ya karşı sürekli ‘el yükselterek’ yüzünü Rusya Federasyonu’na (RF) çevirmiş görünümünde. Oysa resmin RF tarafındaki görünümü de çok karmaşık değil. HHH Retorikteki fırtınaya karşın RF ile yakınlaşmanın çerçevesi belli. Bir buçuk senedir esasen bir tek turizm ve enerji alanlarında gidişat tersine çevrildi. Vize rejimi yerli yerinde. Tek tek bakalım: l Astana/İdlib: TSK, Suriye’de RF ve İran ile girişilmiş garantörlük icabı ‘çatışmasızlık bölgesi’ tesisi için İdlib’e giriyor. RF’nin beklentisi Türkiye’nin yıllar önce cihatçı gruplarla ‘ektiğini biçip, yakması’. Rusya için bu Suriye’nin kuzeydoğusunda ABD destekli YPG’ye karşı koz. Moskova’nın İdlib’de tam istediğini almadan Afrin için ‘yeşil ışık’ yakmayacağı besbelli. l Kırım: RF, ilişkilerde yan unsur olan, Türkiye’nin Kırım’la tarihi derinliği içinde meseleyi dert etmez görünebilir. Değil. Ankara’nın Batı çizgisinde ‘Kırım’ın tanınmayacağına’ dair her mesajına anında yanıt geliyor. l Ekonomi: Türk Akımı ve Akkuyu nükleer santralı Rusya’nın kâr edeceği stratejik yatırımları. Normalleşmeye rağmen Rusya’nın sınırlamaları kaldırmaması nedeniyle alay konusu olmuş domates ihracatının kilidi yerinde. Ankara’nın Rus tarım ürünlerine çektiği her bürokratik çizgiye Moskova’dan ‘simetrik yanıt veririz’ açıklaması geliyor. l Güvenlik ve savunma: Batı’ya karşı S400 dansı komediye dönüşüyor. Kaparo ödenip anlaşma yapıldığı açıklanmışken, en son Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’ndan ‘acele lazım’ ve “Orta ve uzun vadede ortak üretime Ruslar yanaşmazsa başka ülkeyle yaparız” demeci geldi. Nafile! Kommersant, “Rus uzmanlar, Türkiye’nin sert itirazlarına rağmen, sözleşmeyi teknoloji transferi içermeyecek şekilde imzalamayı başardı” diye yazarken, Rus istihbaratının itirazları eşliğinde alaycı değerlendirmeler okuyoruz. Çavuşoğlu’na Rostec Genel Müdürü Sergey Çemezov yanıt veriyor: “Böyle bir teknolojinin üretimine doğruca girişmek mümkün değil. Bunun için uygun kalifiye kadrolar, teknoloji okulu olmalı. Tüm bunlar da birkaç on yıl gerektirir” diyor. Türkçesi, ‘sizde teknoloji ve bilim yok’. Eh bizde imam hatip bol! Hal böyleyken Batılılarda Çin’le füze alımı girişimindeki türden tepki de yok. NATO Genel Sekreteri’nden “Erdoğan’a ‘Kendi kararınız’ dedim”in ötesinde söz çıkmaz oldu. HHH Kaçtır yazıyoruz. RF, Türkiye’yi ABD ve Batı ile ilişkilerinde ‘asset’ (kıymet) olarak görüyor. Ama bu ‘müttefiklik’ manasına gelmiyor. Rusya’nın bölgedeki müttefikleri besbelli: Suriye ve İran. İş ABD’yle bile ‘zıtlaşan’ Suudilere kadar vardı. Dış politikada bir ülkenin reel gücü ile doğru orantılı pragmatik duruş anlaşılır. Ancak Türk dış politikası artık reel gücünün çok ötesinde, üstelik uluslararası ilişkilerde kullanışlı olan ilkeselliğin i’sinin kalmadığı bir pragmatizm dalgasında sürüklenmekte. Ve ne ABD’ye çekilen restlerin ne de RF’ne dönmenin bırakın antiemperyalizmle, memleket ahalisinin hayrıyla alakası olmadığını da iyi biliyoruz. ‘Jet planları çalındı’ Avustralya kökenli bir şirketin ağına sızan hackerlar, F35 dahil pek çok askeri aracın teknik bilgilerini ele geçirdi. Saldırının Temmuz 2016’da başladığı, ancak Kasım ayına kadar farkına varılmadığı bildirildi. 50 kadar personeli olan ve adı açıklanmayan özel şirket, savunma bakanlığı için belirli projeleri sürdürüyordu. F35 savaş uçağı, P8 Poseidon keşif uçağı, C130 kargo uçağı, JDAM akıllı mühimmat sistemi ve Avustralya donanmasına ait bazı savaş gemilerinin teknik bilgileri çalınanlar listesinde görülüyor. Saldırıyı yapanların ise China Chopper adlı yazılımı kullandıkları savunuldu. C MY B