Catalog

DUNYA Obama’ya battaniyeli veda ABD Başkanı Barack Obama, göreve geldiği yıl ilkini düzenlediği Kabile Ulusları Konferansı’na son kez ev sahipliği yaptı. 560 kabile şefinin katıldığı konferansta Obama’ya konuşmasından önce tören Ahmedinejad boyun eğdi Eski İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, ülkenin dini lideri Ayetullah Hamaney’den gelen çağrının ardından Mayıs 2017’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayacağını açıkladı. Hamaney, ismini vermeden Ahmedinejad’ın adaylığının iki kutup le geleneksel kıyafetler giydirildi. luluk ortamı oluşturacağını söylemişti. Obama Çarşamba 28 Eylül 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Clinton hızlı başladı 7 8 Kasım’daki ABD başkanlık seçimleri öncesinde Clinton ve Trump ilk kez canlı yayında kozlarını paylaştı. Genel yorum, Demokratların adayının mücadeleden güçlü çıktığı oldu ABD’de başkanlık seçimine 42 gün kala Cumhuriyetçi aday Donald Trump ile Demokrat Irak, IŞİD de gündemdeydi aday Hillary Clinton ilk kez önceki gece TV’de teke tek kapıştı. Trump en az 51 kez Clinton’ın sözünü kesti, Clin 4 CİNSİYETÇİLİK: Clinton, “Bu kadınlara domuz, pasaklı, köpek ton sık sık Trump’ın “uydurmalarının medya tarafından belgelerle yalanlanmasını” istedi. Sonuçta Clinton’ın açık ara kazandığı konusunda Cumhuriyetçi Fox News kanalı da Düello iki adayın neşeli şekilde el sıkışmasıyla başladı. Birbirlerine sert eleştiriler yönelten Clinton ve Trump, seçimlere diyen bir adam” çıkışını yaptı. Güzellik yarışmaları organizatörü Trump’ın kainat güzeline “Bayan Piggy” ve Latin asıllı olduğu için “Bayan Temizlikçi” adını taktığını belirtip “Donald, kadının adı var. Adı Alicia Machado” dedi. Machado’nun ABD vatandaşı olduğu ve kasımda oy kullanacağını söylemesi alkışlarla karşılandı. 4 IRAK/IŞİD: Clinton, IŞİD’i Rakka’da yenmek için hava saldırı larını artırıp Arap ve Kürt ortakları destekleyeceğini söyledi. hil tüm medya sözbirliği et kadar iki kez Ortadoğu’da Müslümanlarla daha fazla işbirliği gerekti ti. CNN anketine katılanların yüzde 62’si Clinton’ın, yüzde 27’si Trump’ın kazandığını söyledi. Yaklaşık 80 milyon izleyicisi olan tartışmaya şu konular damga vurdu: İSTİHDAM: Trump, istihdamın ABD’yi terk ettiğini, fabrikaların Meksika ve Çin’e taşındığını belirtti, bunu önlemek için şirketlerden alınan vergiyi yüzde Trump, yenilgisinde moderatöre ve “bozuk mikrofona” da pay biçerken rakibesi tarafından kadın düşmanlığıyla suçlanmasına “Ben de Hillary’yi kocasının kadınlarıyla vuracaktım. Ama salonda kızı olduğu için yapmamaya karar verdim” dedi. daha TV’den kapışacak Clinton ğini, Trump’ın ise hem ülkede hem yurtdışında Müslümanlara sürekli hakaret ettiğini belirtti. Trump, Irak’a hiç girilmemesi gerektiğini ama girildikten sonra Obama ile Clinton’ın tümden çıkma kararının yarattığı boşluğun bir felaket doğurduğunu savundu. Clinton’a “IŞİD’in kurulması asla gerçekleşmeme si gereken bir şeydi. Şimdi de IŞİD’i yenmekten söz ediyorsun. Sen dışişleri bakanıyken IŞİD henüz bebekti. Şimdiyse 30’dan fazla ülkede. Ve senin onları durdurabileceğini sanmıyorum” di ye yüklenen Trump, Irak işgalini ve Libya lideri Kaddafi’nin devrilmesini zamanında desteklediği suçlamalarını reddetti. 35’ten 15’e düşüreceğini vaat etti. Clinton, Trump’ın babasından aldığı borç sayesinde 14 milyon dolarlık sermayeyle iş hayatına atıldığı, dolayısıyla her şeyin çözümünün zenginlere yardımda yattığına inandığını belirtti. 10 milyon istihdam vaadi Clinton, Trump’ın sunduğu vergi sistemiyle ABD’nin borcunun 5 trilyon dolar artacağı, 3 milyon kişinin işini kaybeceğini öne sürüp kendi planının 10 milyon istihdam sağlayacağını savundu. 4 TRUMP’IN VERGİSİ, CLINTON’IN EPOSTASI: Multimilyarder Trump’ın gelir beyanında bulunmamasını da eleştiren Clinton “Belki de federal vergileri ödemedi ve Amerikan halkının bunu bilmesini istemiyor” dedi. Moderatörlerin “Beyannamelerinizi niçin açıklamıyorsunuz” sorusunu Trump “Hillary, sildiği 33 bin epostayı açıklarsa ben de vergi beyannamelerimi açıklarım” diye Trump ise 2013’te savuşturdu. anayasaya aykı 4 18 YAŞIN rı ilan edilen New DAN BERİ IŞİD’LE York’taki polislerin SAVAŞ: Trump şüphelendikleri si “Clinton’ın web si yah ve Hispanikleri tesine bakın, bize IŞİD’le nasıl savaşacağımızı anlatıyor. Düşmana yapmak istediğin her şeyi anla TRnaeuratgıgşaeimnçztlaJein.iymBıincömiyiryzleelCeckyeaoirr1ctui9esr8ya0ady’küdıaseelılkal8oin0sRduıom.nnidalayldkoi sokakta durdurup üstlerini aramaları ve keyfi gözaltı yapmaları uygulamasını savunup bunun tıyorsun. Tüm yetiş suçla mücadelede kin hayatın boyunca IŞİD’le savaşmış ol başarı sağladığını iddia etti. mana şaşmamak lazım” sözleri sosyal 4 OBAMA’NIN DOĞUM BELGESİ: medyada alay konusu oldu. Clinton’ın ABD Başkanı Obama’nın 2011’de doğum 18 yaşına bastığı 1965’te IŞİD’in ortada belgesini açıklamasına karşın Trump’ın olmadığı yorumları yapıldı. Obama’nın ABD dışında doğduğu iddi 4 IRKÇILIK: Clinton, ırkçılığın asından sadece iki hafta önce vazgeç ABD’nin önemli sorunlarından biri ol tiği hatırlatıldı. Trump bunu “Kimse maya devam ettiğini, silahların ülke nin umurunda değildi. Benim de da deki genç siyahların ölümünün ana se ha önemli işlerim vardı” diye açıklar beplerinden birisi olduğunu söyledi. ken, Clinton “uzun bir ırkçılık sabıkası olan” Trump’ın ilk Afrika kökenli ABD Başkanı’na yönelik “ırkçı bir yalan” ortaya attığını söyledi. 4 MİZAÇ/GÜÇ: Clinton Trump’ın Amerikan denizcilerini taciz eden İranlı denizcileri havaya uçurup savaş başlatmaktan söz ettiğini de aktarıp mizacının başkanlığa uygun olmadığını savundu. Trump ise kendisinin kazanan bir mizacı olduğunu, asıl Clinton’ın başkanlık yapacak güç ve dayanıklılıkta olmadığını iddia etti. Münazara öncesi yapılan anketlerde iki adayın oylarının birbirine çok yakın olduğu dikkat çekiyordu. Clinton ve Trump, bu kapışma dışında iki kez daha canlı yayında karşı karşıya gelecek. Sandıkta kararsızların oylarının belirleyeceği olacağı, bu kesimin de münazaralarda adayların performanslarına göre seçim yapabileceğine işaret ediliyor. ‘Cihatçılara uçaksavar’ Şam ve İdlib’in kuşatma altındaki 4 bölgesine insani yardımlar ulaştı. Halep’e kara harekâtı yolda Suriye hükümet güçlerinin do ğusu cihatçıların kontrolündeki Halep kentini tümüyle geri almak için perşembe günü başlattığı büyük taaruzda ağır hava bombardımanının ardından kara harekâtı da yolda. Her iki taraftan komutanlar, Rusya, İran, Irak, Hizbullah destekli hükümet güçlerinin Halep’in çeşitli bölgelerine yığınak yaptığını söyledi. Iraklı Şii bir milis komutanı, Kaplan (Nimr) isimli elit ordu birliğinin öncülüğünde büyük bir gücün zırhlı araçlar ve tanklarla cihatçı bölgelerine ilerlediğini duyurdu. Buna koşut olarak Halep Kalesi’nin kuzeybatısındaki Farafira Mahallesi’nin kontrolü 2012’den beri ilk kez tümüyle orduya geçti. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, ABD ile Rusya arasındaki gerilim ve güven bunalımına çözüm bulunamamasıyla Suriye’de durumun daha da karmaşıklaştığını belirterek şu ifadeaAalmleylyraalinlikınbuudllalaunsnödmyı:lue“ynSoieyrc.aeSskio.”nçöszöüzmsaihvatiş Suudi bakanların maaşı kırpıldı Petrol fiyatlarındaki düşüş yüzünden görülmemiş seviyelerde bütçe açığı veren Suudi Arabistan’da bakanların maaşlarında yüzde 20, kraliyete danışmanlık eden Şura Konseyi üyelerinin maaşlarında yüzde 15’lik kesintiye gidildi. Memurların primleri de askıya alındı. Aylardır Yemen’e yağdırdığı bombaların da Riyad’a maddi yük bindirdiği belirtiliyor. Körfez ülkeleri ve Türkiye’nin Suriye’deki isyancıları silahlandıracağı iddia edildi Suriye’de diplomatik çabalar sonuçsuz kalırken sahadaki savaş da şiddetleniyor. Nusra’nın Halep’teki bir komutanı, Türkiye üzerinden ABD’nin kendilerine silah gönderdiğini ileri sürerken dün de Reuters’a konuşan ABD’li yetkililer Körfez krallıkları ile Türkiye’nin, Suriye ve Rusya’nın savaş uçaklarına karşı cihatçıları omuzdan fırlatılan uçaksavar füzeleriyle (MANPADS) donatması ihtimalinin güçlendiğini savundu. ABD yönetimi müttefiklerinin Suriye’deki silahlı gruplara uçaksavar füzesi vermesine bugüne dek engel olmuştu. Ancak adının açıklanmasını istemeyen bir ABD’li yetkili, Washington’daki Rusya ile Suriye anlaşmasına dair hayal kırıklığının, Körfez ya da Türkiye’nin ABD’nin sözünü dinlemeyi bırakması ya da yurttaşlarının cihatçılara uçaksavar vermesine göz yumması ihtimalini artırdığını belirtti. Bir başka ABD’li yetkili “Suudiler 30 yıl önce Afganistan’da olduğu gibi Rusları yenmek için mücahitlere MANPADS vermek gerektiğine hep inandı” diyerek ekledi: “Bugüne dek bunun büyük risk olduğuna onları ikna edebildik, zira karşımızda gerileme dönemindeki Sovyetler değil Rus gücünü yeniden inşa etmeye kararlı bir lider var.” ‘Nusra’ya ABD silahı’ Bu arada Alman Kölner Stadt Anzeiger gazetesine konuşan Ebu el Ezz kod adlı Halep’teki Nusra komutanının ise Rai’deki ÖSO militanlarının elindeki silahlar. “ABD bizim tarafımızda” şeklindeki sözleri dikkat çekti. Washington’ın kendilerine BGM71 TOW tanksavar füzeleri başta olmak üzere çok sayıda silahı Türkiye üzerinden gönderdiğini, tankların da Türkiye üzerinden Libya’dan geldiğini anlatan Ezz, “TOW sayesinde birçok muharebeyi kazandık” diye konuştu. Bunların doğrudan kendilerine verildiğini savundu. Hükümet Nusra’yı kuşattığı sırada Türkiye, Katar, Suudi Arabistan, İsrail ve Amerika’dan uzman subayların yanlarında olduğunu ve onlardan yardım aldıklarını söyledi. “Amerikalılar bizi destekliyor, ama olması gerektiği gibi değil. Mesela 47. Tümen’i almamız için Suudi hükümeti bize 500 milyon Suriye lirası verdi. Uzun zaman önce Muslimiya piyade okulunu almamız için Kuveyt hükümeti 1.5 milyon Kuveyt Dinarı ve Suudi hükümeti 5 milyon dolar vermişti” dedi. Nusra’nın İsrail’den de yardım aldığını, ABD’nin ve başka ülkelerin istihbarat servislerinin IŞİD’i kendi siyasi amaçları için kullandığını dile getirdi. Washington reddetti ABD Dışişleri sözcüsü Mark Toner ise suçlamalara “Tümüyle saçmalık! Biz Nusra’ya asla yardımda bulunmuyoruz. Suriye hükümeti askeri çözümde ısrar ederken ABD değil ama muhalefeti destekleyen diğer ülkeler Nusra’yı da silahlandırmak isteyebilir” yanıtını verdi. MaduroKerry’nin Kolombiya buluşması Basına yansıyan fotoğraflarda Maduro ile Kerry’nin sıkıntılı yüz ifadeleri dikkat çekti. Kolombiya’da hükümetle FARC arasında tarihi barış anlaşmasına yönelik tarihi imza töreni bir başka ilke de sahne oldu. Törene katılanlar arasında yer alan Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile ABD Dışişleri Bakanı John Kerry arasında daha önceden duyurulmamış bir görüşme gerçekleşti. Bunun Kerry’nin göreve gelmesinden bu yana iki ülke arasında yapılan en yüksek düzeyde görüşme olduğuna dikkat çekiliyor. WashingtonCaracas hattında gerilim dinmezken gerçekleşen görüşmenin ardından ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Kerry’nin Venezüella’daki gerek ekonomi gerekse siyasi gelişmelerden kaygılı olduğunu Maduro’ya ilettiğini belirtti. Kerry’nin Maduro’ya muhalefetle yapıcı bir işbirliği yapması çağrısında bulunduğunu da ekledi. Muhalefetin yoğun eleştirilerinin, istifa, erken seçim çağrılarının merkezindeki solcu Maduro, ülkesinin içinde bulunduğu krizle ilgili ABD’yi suçluyor, darbe arayışında olduklarını söylüyor. Amerika’nın seçimi “K ibirli” bir Anadolulu olarak, “naif” Amerikalıların 8 Kasım’daki başkanlık seçimine dair “ahkâm kesmek” durumunda kalmak dahi içimi karartıyor. Ancak işimiz dış mevzu, elimiz mahkum. Demokratik ve Cumhuriyetçi partilerin adayları düşünülürse, en azından kendi “tarihimde” böylesine “düzeyi düşük ve sevimsiz” bir kampanya görmedim. “Amerikalılar için üzgünüm” ile lafa başlıyorum. Sonra seçilecek şahsiyetin bizim coğrafyamıza dair olası tasarruflarını düşününce, “Hepimiz için üzgünüm”e varıyorum. HHH İşte New York’teki Hofstra Üniversitesi’nde yapılan ilk başkanlık tartışmasını bu haleti ruhiyede izledim. Ekonomi, istihdam, terörizm, ırkçılık, liderlik, Irak savaşı gibi başlıklar vardı, “dış politikaya” şöyle bir değinildi. Clinton; Amerika’da pek sempatik bulunmadığından danışmanlarının tavsiyesiyle olsa gerek, kâh “torununu görmüş babaanne” edasıyla sürekli gülücük saçtı; kâh “devlet kadınlığı tecrübesini” sergilemeye, kararlı duruş göstermeye çalıştı. İç sorunlara çözümler üretecek “kurumsal yapının adayı” profili çizdi. Dış politikada “dünyayı kurtaracak ülkenin” lideri olarak müttefiklerle çalışma şablonunu tekrarladı. Trump’un “Yetişkinliğinden beri IŞİD’le savaşıp kaybettiği” mealli alayına yahut “Libya’yı batıran dışişleri bakanı” vurgularına laf yetiştirmedi. Trump ise “ülkenin kötüye gittiğini” düşünen Amerikalıların oranı yüzde 64’ü bulmuşken, “değişim adayı” görünmeye çalıştı, popülizmini sergiledi. Dış politikayı bilmediği, basit nedensonuç ilişkilerini kuramadığı ortadaydı. Danışmanlarının tavsiye ettiği besbelli saldırgan ve seksist üslubundan kaçındı. Tartışmalı kişiliği ve geçmiş gafları peşini bırakmadı, savunmaya geçti. Anlaşılan üç tartışmanın ilkini yitirdi. HHH Siyaset magazini bir yana ABD seçimi bizi, bölgemizdeki durum açısından ilgilendiriyor. Bu bağlamda Clinton “yaptıkları yapacaklarının garantisi” bir şahsiyet. Ajandası net: Amerikan emperyal gücünün “demokrasi yayma, ulus inşası” sosuyla giriştiği, bir tek yere bile zerre hayrı dokunmamış, tersine yıkım taşımış pahalı liberal müdahalecilik projesini sürdürmek. Yapısal sorunlarla boğuşan küresel mali sistemin bekası, Rusya ve Çin’e karşı “Amerikan üstünlüğünü” sürdürmek için her yolu denemek… Önceliklerinin başında Suriye’de rejim değişikliği geliyor. Bunun için uçuşa yasak bölge tesisi ile karadan daha fazla ABD askeri varlığı var. Clinton Rusya ile işleri açık savaşa vardırır mı bilinmez, lakin 2003 Irak işgalinin tekrarlanması potansiyeli hiç yok değil. Clinton’ın siyasal İslamla derdi yok, her yeri Amerika zannediyor. Ortadoğu ve dünyaya radikal İslam tohumları ekilmesi de pek umurunda değil. HHH Trump, ABD ekonomisini vurduğunu düşündüğü küreselleşmeye ayak sürüyor, uluslararası ticaret anlaşmaları ve örgütleri sorguluyor. Wall Street ve spekülatif mali ekonomiye dikleniyor. Çin’in ekonomik belirleyiciliğine karşı koruma güdüsüyle hareket ediyor. NATO’daki müttefiklik ilişkilerini sorguluyor, pahalı askeri müdahalelere harcayacak para olmadığını söylüyor. Dış politikada liberal müdahaleci ajandayı dışlıyor, “Kaddafi iktidarda olsaydı en azından bu kadar terörizm olmazdı” diyor. Suriye’de hem IŞİD’le hem Esad’la savaşılamayacağını söylüyor. Rusya ile işbirliğinden söz ediyor, “Putin gidip IŞİD’i cehenneme yollamak istiyorsa yüzde yüz arkasındayım” diyor. IŞİD ve radikal İslamı hedef seçiyor. Böyle giderse üçüncü dünya savaşı çıkacağı ikazı yapıyor. Ama misal IŞİD’in petrol yataklarını bombalamaktan “Irak’ta hükümet mi var” diyerek petrol yataklarına el koyup savaş mağdurlarına dağıtmaktan söz edebiliyor. Dış politika cahili, daha ziyade el yordamıyla hareket eden bir işadamı gibi. Bazı söylemleri doğru gelse bile seçilse ne yapacağını kim bilir! Bu tabloda insanın içinden “keşke Obama’nın görev süresi uzatılsa” demek bile geliyor! Türkiye’yi yönetenlerin gözünden iki adaya da cuma yazısında bakalım… Aliyev’in istediği oldu Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in iktidarını pekiştirecek düzenlemeler içeren anayasa değişikliği için önceki gün yapılan referan dumda resmi olmayan sonuçlara göre seçmenlerin yüzde 86.6’sı evet oyu kullandı. Yeni düzenlemelerle cumhurbaşkanı görev süresinin 5 yıldan 7 yıla çıkar tılması, cumhurbaşkanı seçilme yaşındaki “en az 35 yaş” kısıtlamasının kaldırılması da öngörülüyor. Dresden’de camiye saldırı Almanya’da yabancı düşmanlarının kalesi Dresden kentinde önceki gece Fatih Camii ve Uluslararası Kongre Merke zi önünde el yapımı patlayıcılar infilak etti. Patla malarda yaralanan olmazken camide iki nöbetçi polis görevlendirildi. C MY B