Catalog

DUNYA Suriye’de savaş 6’ncı yılına girdi n Suriye’de 2011’de başlayan savaş 60 ay, 1825 gün, 43 bin 800 saattir devam ediyor. n Suriye Politika Araştırmaları’na göre Suriye’deki savaşta 470 bin kişi öldü. n En ağır bedeli çocuklar ödedi. 306 bin çocuk, sığınmacı doğdu. 15 bini ailesini yitirdi. n Savaştan kaçanlar bir ülke nüfusuna ulaştı. 4.8 milyon kişi başka ülkelere sığındı. n Savaş, görevini yapan gazetecileri de vurdu. 94 gazeteci savaş sırasında öldürüldü. 8 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN İstediğini aldı gitti Çarşamba 16 Mart 2016 Rusya uzmanları Putin’in Suriye’den çekilme kararının ardında derin hesaplara işaret ediyor. Moskova’nın Suriye’den kârlı çıktığı fikri hâkim Rusya’nın Suriye hükümetinin talebiyle 5 yon masrafları ekleniyor. BBC Rusça’ya konuşan Igor Sutyagin, “İlk buçuk aydır sürdürdü tepkim paranın bitmiş ğü operasyonlara kıs olabileceği...” diyor. Ço men son vermesi, Putin yönetimini yakından takip edenlere BERİVAN AYDIN ğu uzman, Rusya’nın yeni diplomatik pozisyonunu yaptırımların kaldırıl pek de tuhaf gelmedi. ması için koz olarak kul Moskova’nın bu hamleyle ne lanacağını düşünüyor. Başla kazandığına uzmanların ver mış, Rusya’nın çekilme kararı diği cevaplar üç ana kategori nı Batılılarla, özellikle ABD ile de birleşiyor: Rusya hem dip istişare ederek aldığı kanaatin lomasi, hem ekonomi, hem de de. “Diplomasi alver oyunudur. siyaset cephelerinde kazanmı Askerleri çekmenin bir karşılı şa benziyor. ğı olmalı” diyor. Dünya sahnesinde Taşpınar, Putin’in kötü giden ekonomiye rağmen “halkın Cumhuriyet’in Moskova mu milliyetçi duygularını okşayan habiri Suat Taşpınar, “SSCB da Suriye çıkarması ile popüleri ğıldıktan sonra süper güç ro tesini yüzde 85’lere taşıdığını” lünü kaybeden Rusya, ilk kez belirtiyor. Suriye’den çekilme dünya sahnesine ‘oyun kurucu’ kararıyla Sovyetler’den miras ülke olarak geri döndü” diyor. Afganistan travmasının önü Uzun yıllar Moskova’da gazete nün alındığı vurgusu yapılıyor. cilik yapan Cenk Başlamış da Başlamış da Rusların “Ortado Rusya’nın IŞİD’le mücadelede ğu bataklığından çizmelerini “Batı’nın yardımına koşar gibi fazla kirletmeden” çıktığının görünüp” Washington’la masa altını çiziyor. ya oturduğunu, böylece ABD ile eşit ağırlıkta bir ülke imajı çiz Suriye’de düğümlendi diğini söylüyor. Rus uzman Ge Cenevre’de süren müzake orgi Bovt’a göre, Rusya’nın asıl relere de dikkat çeken uzman amacı Ukrayna krizinin yol aç lar, Moskova’yı dinlememe tığı uluslararası tecridi kırmak ye başlayan Suriye lideri Beş tı. Bovt, “Bu tamamlandı” diyor. şar Esad’a “Seni kayıtsız şart Moskova’nın realpolitik kaza sız desteklemiyoruz, masaya nımları da göz dolduruyor. Taş otur” mesajı verildiğini söylü pınar, Rusların başta Tartus’ta yor. Carnegie Moskova Ensti ki deniz üssünü güvenceye al tüsü uzmanı Aleksey Maleşen maya çalışırken, Hmeymim’de ko, bundan sonraki senaryola hava üssü elde edip askeri var rı şöyle özetliyor: “Eğer Rusya lığını sağlamlaştırdığına dikkat çekildikten sonra Esad da çeki çekiyor. Gazeta.ru’nın manşe lirse, Rusya’nın kazançlı çıktığı ti manidar: “Rusya hem gidiyor, şüpheli olur. Ama Esad masada hem kalıyor.” ve bir süre daha görevde Gelirgider hesapları kalırsa, amaca ulaşıldı demektir. Tehlike, Çekilme kararının “tamamen Rusya çekildikten duygusal” sebepleri de var. Zi sonra yeniden sava ra Rus ekonomisi, düşük pet şın alev rol fiyatları ve Kırım yaptırım lenme ları yüzünden zor günler ge si.” çirirken, buna bir de operas Rus hava kuvvetleri Lazkiye’deki Hmeymim Üssü’nde konuşlanmaya devam edecek. 4000 pgoSReöpuurrresseiyryovaeansa’’endylaıloennsknailayrısını.da Kritik sistemler kalıyor Putin’in Rus güçlerine Suriye’den çekilme emrini vermesinin ardından, ilk bombardıman uçağı grubu ülkeden ayrıldı. Su34, Su24, Su25’lerin Hmeymim Üssü’nden gidişi sırasında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Nikolay Pankov “kalan hava gücünün terör tesislerini vurmaya devam edeceğini” belirtti. Üsleri korumak için en az 800 asker ve Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesi üzerine konuşlandırılan S400 hava savunma sistemleri kalacak. Dün Rus savaş uçaklarının desteklediği ordu IŞİD kontrolündeki Palmira’ya 4 km yaklaştı. Davutoğlu umutlu değil Başbakan Ahmet Davutoğlu, çekilme haberini ilk olarak Suriye Muhalefeti Müzakere Yüksek Kurulu heyetiyle görüşmesinde öğrendi. Davutoğlu’nun heyete ilk değerlendirmesinde “Gerçek bir çekilme beklemiyorum daha çok diplomatik bir manevra gibi duruyor” mesajı verdiği öğrenildi. Diplomatik kaynaklar da “Bir şey söylemek için henüz çok erken” dedi. ‘Artık her şey mümkün’ Financial Times’ın “14 Mart’a dek Rusların çekilme planlarını bilmiyordu” dediği Suriye lideri Beşşar Esad, Rusların çekilmesinin ortak çalışmanın ürünü olduğunu savundu. Riyad güdümlü muhaliflerin Yüksek Müzakere Komitesi “Bu yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Her şey mümkün” dedi. Sözcü Salim Muslat, Esad üzerindeki baskının değişime yol açmasını temenni etti. ABD ‘ekonomik kan kaybı’ diyor Putin Suriye’den çekilme kararını ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüştü. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de gelecek hafta Moskova’da Putin’le görüşeceğini açıkladı. Financial Times’a göre ABD yönetiminden yetkililer Rusya’nın “ekonomik kan kaybı” sebebiyle çekildiği kanısında. Cumhuriyetçiler ise Putin’in amaçlarına ulaştıktan sonra çekildiğini vurguluyor. İSRAİL ‘Kürt devletini destekliyoruz’ ‘Siyasi çözüme karşıOŞİLMADCİANKE? ABD’yi ziyaret eden İsrail Savunma Bakanı Moşe Yaalon, Suriye’yi tek parça tutacak hiçbir yol kalmadığını savundu. Yaalon, “bölgede istikrar için Kürtlerin devlet sahibi olmasını desteklediklerini” söyledi. ROJAVA Kantonlar yerine federasyon Erbil merkezli Rudaw’a konuşan bir Kürt yetkili, Suriye’deki Kürt bölgesi Rojava’da kantonların dağıtılacağını ve “Kuzey Suriye Federasyonu” adıyla federal bir yapının ilan edileceğini iddia etti. LÜBNAN Hizbullah da çekiliyor iddiası Lübnan’da Cenubiye haber sitesi, Hizbullah’ın da yüzlerce savaşçısını Suriye’den çektiğini iddia etti. Site “Suriye’de savaşan yüzlerce Hizbullah üyesi pazar öğleden sonradan itibaren Beyrut’a dönmeye başladı” dedi. kimsenin kozu kalmadı’ Rusya’nın ani çekilme kararının Suriye savaşını ve Cenevre’de yeniden başlayan siyasi çözüm görüşmelerini nasıl etkileyeceği merak konusu. Yakın Doğu Haber sitesinin kurucusu ve “Suriye’de Vekâlet Savaşı” kitabının yazarı gazeteci Alptekin Dursunoğlu, Cumhuriyet’e, Rusya’nın çekilerek, Ankara ile Riyad’ın siyasi Dönen pilotlar Voronezh kentinde böyle karşılandı. çözümü baltalamasına bahane teşkil edebilecek en önemli kozu ortadan kaldırdığını anlattı. Hedef gerçekleşti Dursunoğlu, Rusya’nın müdahalesinden sonra siyasi çözüm sürecinde İran’ın da katılımıyla 3 önemli karar alındığını belirtti. Bunlar Suriye’nin ulusal birliğiyle toprak bütünlüğünün ve seküler karakterinin korunması, Suriye’nin geleceğine Suriye halkının karar vermesiydi. Dursunoğlu “Bu bağlamda bir siyasi çözüm tanımı ve bu tanımı kabul eden bir uluslararası konsensüs oluştuğuna göre Rusya öngördüğü hedefi gerçekleştirdi” yorumunu yaptı. “Rusya, hedefe ulaşmaktan, askeri sahayı silahlı gruplardan tamamen temizlemeyi değil, siyasi çözüme götürecek yolu açmayı kastediyor. Şimdi askerlerinin bir kısmını çekerek bu yolu istikrarlı hale getiriyor. Çünkü siyasi çözümün sürdürülebilir olması, ateşkesin korunmasına bağlı” diyen Dursunoğlu şu saptamayı yaptı: “Suriye’nin geleceğine halkının karar vermesini öngören siyasi çözümü Türkiye ve Suudi Arabistan dışında herkes istiyor. Ankara ile Riyad’ın ateşkesi sabote ederek siyasi çözümü baltalamasına bahane teşkil edebilecek en önemli koz, Rusya’nın Suri ye’deki askeri varlığıydı. Rusya, niteliksel kayba neden olmayacak oranda güçlerini çekerek bu kozu kullanmak isteyenleri açığa düşürmüş oldu.” ABD’ye mesaj ABD’deki Suriye uzmanlarından, Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Bölümü Direktörü Joshua Landis de Cumhuriyet’e şunları söyledi: “Putin Suriye’ye girdiğinde ABD ile işbirliği yapabileceğini umdu. Bu Esad’ı savaşın galibi yapmak demekti ve ABD bu oyunu oynamak istemedi. Putin çekilme kararıyla hem Esad’a ‘her istediğini alamazsın’ hem de ABD’ye ‘bizimle ve Esad’la işbirliği yapmalısın’ dedi.” Suriye ve Lübnan uzmanı Tony Badran ise çekilme kararının Putin’in Suriye’de elde ettiği güçlü konumda değişiklik yapmadığını, S400’lerin, hava ve deniz üslerinin operasyona devam edeceğini belirtti. Brüksel’de kanlı kovalamaca Kasımda Paris’te 130 can alan saldırıların faillerinin geldiği Belçika’nın başkenti, dün kanlı bir operasyona sahne oldu. Belçika ve Fransa polisinin Brüksel’deki ortak operasyonları sırasında Kalaşnikoflu saldırganların üç polisi yarala masının ardından güneydeki Forest bölgesinde bir ev kuşatmaya alındı. Çıkan çatışmada bir polis daha yaralandı ve evdeki zanlılardan biri öldü. Bunun Paris saldırılarının firari eylemcisi Salah Abdeslam olmadığı açıklandı. En az iki zanlı da kaçtı. Dokunulmazlık için bakan oldu Brezilya’da yolsuzluk soruşturması yürüten savcıların üç saat gözaltına alıp sorguladığı eski devlet başkanı Lula da Silva bakan oluyor. O Globo gazetesinin haberine göre, Lula danışmanlarına halefi Dilma Rousseff’in kabinesinde rol almayı kabul ettiğini söyledi. Lula bakan olursa, kara para aklama soruşturması kapsamında tutuklanmasını isteyen savcılara karşı dokunulmazlık kazanacak. Brezilya’da da bakanlar yalnızca Yüce Divan’da yargılanabiliyor. Dilma Rousseff Lula da Silva Putin’in tilkileri... Suriye için şu toz dumanda Cenevre’de çözüm masası yeniden kurulurken, Rusya lideri herkesi şoke etmeyi adeta “siyasal spor” belledi desek yeridir. Son “çekilme” açıklamasıyla hepimiz Putin’in kafasındaki tilkilere odaklandık. Önce anımsayalım... Putin, geçen yaz “küresel ve bölgesel güçlerle el ele IŞİD’le savaş” temalı diplomasi atağına giriştiğinde, pek çokları “İşte Esad’ı terk ediyor!” buyurmuştu. Tabii Rusya’nın “Suriye devletini kurtarma ve müzakere masası kurma” resmi hedefiyle 30 Eylül’de IŞİD, El Nusra ve cihatçı gruplara başlattığı hava kampanyasıyla şoke oldular. Ve Putin yine yapacağını yaptı! Bu kez 5.5 aydır Suriye’deki Rus güçlerinin (ki hava güçleri ağırlıklı+özel güçlerspetsnas) “ana gövdesinin” çekileceğini duyurdu. Görevin “genel olarak tamamlandığını, Suriye ordusunun terörle savaşta temel dönüşüme imza attığını, kararın çatışan taraflara iyi sinyal olacağını” savundu. HHH İroniktir Russia Today olayı Bush’un namlı “mission accomplished” (görev tamamlandı) başlığıyla duyurdu. 5.5 ay önce “Good Luck Russia” diyerek 1980’lerdeki Afganistan batağına atıf yapmış Batılılar dondu kaldı. Tabii Suriye sahasındakiler de. Şahsen 30 Eylül’de şaşırmamıştım lakin son gelişme beni de şaşırttı. Peki, Putin bunu niye yaptı? Rusya, neleri başardı, neleri başarmadı? Görev tamamlandı mı? Bakalım... Rus başarıları: 1 – Yıllar sonra sınır ötesindeki ilk operasyonun meşruiyetine ABD damgası vurdurdu, rejim değişikliği ajandasını rafa kaldırtıp toprak bütünlüğü olan seküler karakterde, Esad’lı geçiş sürecini sağlama aldı. ABD ile birlikte İran’ı da kattıkları BM onaylı sürecin yolunu açtı. 2 – Kesin zafer zaten vaat etmemişti ama sahada durumu tersine çevirdi. 10 bin kilometrekarelik alanda 400 yerleşim Suriye ordusu kontrolüne geçti. Suud, Türkiye ve Katar sayesinde bir yıl önce İdlib’i ele geçirip Lazkiye’yi tehdit eden cihatçıların kolu kanadı kırıldı, bir kısmı elleri zayıf halde masaya oturtuldu. Ve 14 Mart’ta Cenevre masası Putin’in “çekilme jestiyle” açıldı. Şimdi Batılı analistler bile Rusya’yı “askeri ve diplomatik hamlenin maharetle yapılabileceğini gösteren güç” diye anıyor. Çekilme, Ukrayna krizi ile gelen AB yaptırımlarının bu yaz yenilenmesini dahi etkileyebilir. HHH Peki başarılamayanlar? 1 IŞİD Rakka’da duruyor. Zaten strateji icabı IŞİD rejime tehdit teşkil ettiği sürece vuruluyordu. Şimdi top ABD ve Kürtler öncülüğündeki Arap aşiretlerinde. 2 Batıda El Nusra yerli yerinde. Halep kuşatması tersine çevrilse de kent kurtarılamadı. Söylentiye göre Rusya, Afganistan hafızasını canlandıracak şekilde ABD’nin cihatçı gruplara verdiği ve geçen hafta bir helikopteri düşeren Stinger füzelerinden çekindi. 3 – Türkiye Rus uçağını düşürdüğü kasımdan beri Rusya kuzeyde Kürtlere yatırım yapmış, Şam’ı bir nevi federalizme iknaya soyunmuştu. Mesele anlaşılan pürüzlü. Nitekim Kremlin’in çekilme açıklamasında Putin’in telefonda kararı Esad’a “bildirdiği” yer alırken Suriye yönetiminin “üzerinde uzlaşıldı” sunumu buna işaret. Lakin bundan Esad’dan vazgeçildiği meali çıkmaz. Ayrıca Riyad destekli muhalifler de federalizme karşı. HHH Muhaliflerin “Rusya yenildi” nidasıyla “zafer” ilanı doğrusu komik. Hamle yanlış okunursa vekil güçlerle birlikte “tuzağa çekilme” olasılıkları göz ardı edilmemeli. Dolayısıyla önce Putin’in “çekilmeden” ne kast ettiğine bakılmalı. Rus lideri takvim vermedi, hava operasyonları sürüyor. Lazkiye’deki Hmeymim üssü de, Tartus Limanı da, S400’ler de kalıcı. Aksi gelişme halinde Ruslar çabucak yeniden konuşlanabilir. HHH ABD çekilme için “haberimiz yok” diyor. Yine de ben The Atlantic’teki son söyleşisinde Washington’daki kurumsal yapı ve thinktank’leri ters köşeye yatırarak “Amerikan diplomasisinde yaptığı devrim” ortaya serilen Barack Obama’nın bir şekilde haberi olabileceğini düşünüyorum... Olgular daha önce yazdığımız “Rusya ile ABD birbirini kolaçan ederek Suriye sahasını dizayn ediyor” temamızı doğrular nitelikte. Seçim öncesi seks kasediyle şantaj Gürcistan seçimlere giderken iki politi kacının seks videosu ortaya çıktı. Video ile birlikte yayımlanan mesajda iki koalisyon üyesi, bir muhalefet üyesi ve ve ünlü bir gazetecinin mart sonuna kadar istifa etmesi talep edildi. Aksi takdirde videoların devamının geleceği tehdidinde bulunuldu. C MY B