Catalog

35 Tunceli’de CHPHDP yarışı Cumhuriyet YAZARIYLA MEYDANLARDA EDİTÖR: AyŞeGÜL ÖZBeK TASARIM: ZAriFe SeLÇuK Cumartesi 16 mayıs 2015 15 2011 seçimlerinde Kılıçdaroğlu’nu başbakan yapmaya kilitlenen tuncelili seçmen iki milletvekilini de ChP’ye verdi. Ancak bu seçimde aynı rüzgâr yok. hDP de yarışa ortak. iki milletvekilliğini de ChP ve hDP paylaşacağa benziyor MİYASE İLKNUR genel başkan oldu. üfusu İstanbul’un Çatalca ve Adalar ilçelerinin toplam nüfusu kadar. Çıkardığı milletvekili sayısı iki. Ama her seçim döneminde Türkiye’nin gözü kulağı bu ilde. Nüfusu ve milletvekili aynı olan diğer illerin seçim sonuçlarına bu kadar kulak kabartılmazken koca ülkenin Tunceli’den gelecek sonuçlara kilitlenmesinin esbabı mucibesi bu kentin özelliklerinde saklı. Bu özelliklere bir de ana muhalefet partisi CHP’nin Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Tuncelili olması eklenince Tunceli’nin seçim sonuçları daha bir önem kazandı. CHP’de birinci sıra adayı Saniye Barut ve HDP’nin adayı Edibe Şahin N ‘Dava partisiyiz’ İkinci sıra adayı Edibe Şahin, partilerinin iki Nazimiyeliyi aday göstermesine gülerek, “Ama Nazimiye her dönemde siyasete damga vurmuş bir ilçemizdir. Bizim partide zaten ne aşiret ne de ilçelerine bakılarak karar verilir. Seçmenimiz de adaylarının kimliğine ve kentte yaşayıp yaşamadığına bakmaz. Sonuçta biz bir dava partisiyiz” diyor. HDP Merkez İlçe Başkanı Arslan Çağ, geçen dönemde parti olarak kendileri için en büyük handikapın CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Tuncelili olmasını gösteriyor. Çağ, “Geçen setin ve birinci sıra adayı Saniye Ba çim Tunceli halkı hemşerilik duyrut, liste sıkıntısını aştıklarını örgularıyla CHP’ye destek verdiler. gütte ve seçmende bu yönde bir Ancak biz yerel seçimde izlediğitepki ile karşılaşmadıklarını söymiz politikayla oylarımızı 17 bilüyor. Saniye Barut, “Tunceli halne çıkardık. Bu süreçte Türkiyekı CHP’nin ilk sırasında bir kalileşen bir parti inşa edildi ve biz dın adayın olmasından son derece Tunceli’de bütün sol yapılanmamutlu. Zaten ben Ankara’da yaşa ların desteğini alarak bu seçime sam da doğup büyüdüğüm Tunce giriyoruz. Partizan da bu seçimli ile bağlantım hiç kopmadı ki” di de HDP’yi destekleyen bileşenleryor. Aday yapılmayan Hüseyin Ayden biri” deyince gülüyoruz. Zigün ve Kamer Genç’in seçim çara Partizan, 90’lı yıllarda PKK’yi lışmalarına katkı verip vermedikTunceli’ye sokmamak için epey dileri sorusuna da Barut, Genç’in renmiş iki örgüt arasında kanlı çaAmerika’da olması nedeniytışmalar olmuştu. Eski düşmanlıkle henüz görüşemediklerini ama Aygün’ün Tunceli’ye gelip çalışma lar dostluğa dönüşmüş belli ki. 2011 seçimleri öncesi Tunceli’de larına katkı sunacağını söyledi. HDP’nin adayları ise Alican Ön dolaştığımızda iki milletvekililü ile eski Belediye Başkanı Edibe nin de CHP’ye geleceğini anlaŞahin. Her ikisi de Nazimiyeli. Ge mak zor değildi. Bu seçim öncesinde aynı havayı pek göremeçen seçimde de CHP’nin iki adayı Nazimiyeli’ydi. Zaten öteden be dik. Tunceli’de üç gün boyunri Tunceli politikasını belirleyen il ca il merkezi ve ilçelerde yaptıçe Nazimiye. Bu ilçe parlamentoya ğımız gözlemde iki milletvekilliği CHP ve HDP arasında paylaşıbugüne kadar 8 milletvekili gönderdi. Bunlardan biri de CHP’ye lacak gibi. 7/24 siyaset Tunceli 7/24 siyasetle yatıp kalkan bir il... Muhalif duruşunu darbe dönemlerinde dahi bozmamış. 95 seçimlerine kadar CHP’nin düşürülemeyen kalesi. İlk kez 1995 seçimlerinde CHP’nin surlarında bir delik açıldı. O seçime kadar adaylarını önseçimle belirleyen CHP, merkez yoklamasına dönünce Kamer Genç küsüp DYP’ye, CHP’li Ali Demir küsüp HDP’ye gitmiş, bir başka CHP’li Hasan Korkaz da bağımsız aday olmuştu. 1995 seçimlerinde CHP ancak bir milletvekili çıkarabilmiş, HDP ikinci parti olmuş ancak barajı aşamadığı için üçüncü parti olan DYP’nin adayı eski CHP’li Kamer Genç milletvekili olmuştu. O tarihten 2011 seçimlerine kadar CHP hep bir milletvekili ile yetinmek durumunda kalmıştı. Tabii CHP’nin ülke barajını aşamadığı 1999 seçimlerini saymazsak. Geçen yıllar içinde CHP’ye Tunceli’de rakip olarak yalnızca HDP çıkabildi. Kürt hareketi yıllar içinde güçlenerek, bu güçlenmede CHP’nin yanlış aday ve politik tutumlarının da payı büyükTunceli’de sadece milletvekili çıkarmakla kalmayıp merkezde belediye başkanlığını da CHP’nin elinden aldı. Bu HDP mi aldı CHP mi verdi tartışması da ayrı konu. Tunceli’de bugün için durum; 50 yaşın üstü CHP’li, altı HDP’li olarak ikiye bölünmüş durumda. Kılıçdaroğlu’nun CHP’ye genel başkan olması bu ivmeyi 2011 seçimlerinde tersine çevirdi. Hemşerileri Kılıçdaroğlu’ndan desteği Tuncelili Kemal sel Erol vardı. “Önseçim olması halinde adayım” diyen Erol istifa ni esirgemedi ve edince yerine emekli bürokrat Keyeniden CHP tumal Yaşar Atmış getirildi. Adı Tunlum çıkardı. Bunceli ile özdeşleşmiş Kamer Genç ile da Tunceli’den Hüseyin Aygün bu dönem listede bir başbakan çıyok. Genç’in rahatsızlığı nedeniy karma umudu le başvuru yapmadığı söylendi. Ankadar HDP’nin cak Genç, adaylık başvurusu yaptıaday tespitinin ğını açıkladı. de katkısı inkâr Bu dönem Tunceli’de aşiretleedilemez. Şerafettin Halis yeri rin sayısal çoğunluğuna bakarak aday belirlenmedi. Ne CHP’de ne ne Ferhat Tunç de HDP’de güçlü aşiretlerin temsilaşısı tutmadı. cileri yok. Her seçim dönemi parti7 Haziran seler Kureyşan, Yusufhan, Arelli gibi çimlerinde CHP büyük aşiretlerin mensuplarından aday adayı olabirini aday göstermeye çabalardı. rak pek çok kiHem CHP’nin hem HDP’nin bişinin adı dolaşrinci sıra adayları Tuncelili olmatı. PM’de Ali Mustafa Çelik’in sına karşın kentte yaşamıyor. Bu durum bir dezavantaj olabilir mi? adı çıktı. AnZira Tunceli halkı dışarıdan gecak Çelik’in adaylığı bir gün sürlen adaylara pek de sıcak bakmaz. dü. Ertesi gün açıklanan listede ilk sırada Yüksek Disiplin Kuru Bu durumu hem CHP hem de HDP lu Üyesi Av. Saniye Barut’un adı yöneticilerine ve adaylarına sornı gördük. İkinci sırada ise Gür duk. CHP İl Başkanı Hüseyin Zey Çevrecilerden AKP’ye oy yok Kaz Dağları’nda maden için ruhsatlandırılmamış alan kalmamış. Çevreciler, açtıkları 20 davayı da kazanmış HAKAN KARA Çanakkale kültüre değer veren bir kent. Her şey var: Arkeoloji, mitoloji, tarih, deniz, güneş. Kenadrian Heykeli’nin göğtin sokaklarında özgürlüğü dusündeki kabartma gençyumsuyorsunuz. Dolaşırken kenlerin dikkatinden kaçmıyor. “Medusa” diyor biri. Diğe dinizi güvende hissediyorsunuz. ri “Yılan saçlı kadın. Baktı mı in Sosyal Demokrat bir belediyesanı taşa çevirirmiş” diye karşılık nin nasıl bir fark yaratabildiğini Çanakkale’de görebiliyorsunuz. veriyor. O sırada grubu gezdiren Fakat öğreniyoruz ki, bütün bu arkeoloğun sesi duyuluyor, “İmgüzellikler tehlikede. parator, kötülüklerden korunmak Dünya tarihinin destansı savaşiçin zırhına Medusa kabartması yaptırmış.” Öğrenciler gülüyorlar: larından ikisi, Troya ve Çanakkale savaşları bu topraklarda yaşan“Desenize o dönemin nazar bondı. Ama şu anda ne yedi düvel dacuğuymuş Medusa...” yanmış Çanakkale boğazına, ne Çanakkale Arkeoloji Müzede Akhalar Çanakkale önlerinde. si’ndeyiz. Lise öğrencileri müzeÜç dönemdir Çanakkale’de Beyi gezerken, ellerinde akıllı telelediye Başkanlığı’nı sürdüren Ülfonlarla, fotoğraf ve video çekigür Gökhan, tehlikeyi şöyle anla Çanakkale Belediye Başkanı Gökhan merkezde güçlü olan yorlar. Müze gezisini bir belgeseCHP’nin il düzeyinde de birinci partı çıkacağını söylüyor. le dönüştüreceklermiş. Olmazsa, tıyor: “İlin kuzeyinde dört termik Facebook sayfaları varmış, orada yileri kuruyorlar. Bu projeler ger de bugüne kadar AKP daha yüksantral kurdular. Şimdi sayıyı yayımlayacaklarmış. Bu gençler çekleşirse Çanakkale’de ne tusek oy aldı. Fakat bu seçimde dumuhteşem. Zeki, neşeli, eğlenceli. 11’e çıkarmayı planlıyor AKP ik rizm kalır ne de tarım.” rum değişecek. CHP il düzeyintidarı. Çanakkale’nin ne denli farklı “Ne olur seçim sonuçları?” diye de de birinci parti olarak çıkacak. Güneyde, Kaz Dağları’nda altın bir kent olduğunu daha ilk dakisoruyorum, şöyle yanıtlıyor Gök AKP ciddi oy kaybedecek.” kalarda anlıyorsunuz. Sadece ar madenlerine ruhsat veriyorlar. Si han: “Çanakkale’de merkezde her “Geçen seçimde CHP 2, AKP 2 yanür kullanarak doğayı zehirlekeoloji müzesi değil, her yer hazaman CHP güçlüdür. İl düzeyin milletvekili çıkarmıştı. Bu dağıyecekler. Çanakkale’ye kirli sanareketli, cıvıl cıvıl. İnsanlar güler lım değişir mi?” yüzlü ve iletişime açık. II. Abdül“CHP 2, AKP 1, hamit döneminden kalma tariMHP 1 milletvekihi saat kulesinin çevresinden doli çıkarır” diyor Göklanıp ünlü “Aynalı Çarşı”ya inihan. yoruz. HDP’nin üç kadın adaCHP birinci sıra Esnafa “Kim alır burada seçiyıyla konuşuyoruz. Özadayı Muharrem Ermi” diye sorduğumda, “CHP bilem Ergun Açanal, kakek de aynı fikirde. rinci parti olur, AKP ikinci. MHP dın hareketiyle yakınErkek, Çanakkale’de oyunu arttırır” diyorlar. dan ilgili. Leyla Yavuz sevilen bir isim. İnsıkı bir çevreci. Mihri sanlar onu tanıyor. Sokaklar özgür ban Şah, insan haklaGenç, dinamik, çalışÇarşı’nın yakınında bir avluya kan bir hukukçu. Serı, kimlik mücadelesigiriyoruz. Burası daha çok üniçim öncesi tüm köyne yoğunlaşmış. Biri versiteli öğrencilerin kızlıerkekleri tek tek dolaşıkonuşuyor, sonra sözü li oturduğu bir kahve. Masalaryor. İnsanların dertdiğeri alıyor. Onlar da daki sohbet belli ki keyifli, arada lerini dinliyor. Çeviddialı, “Çanakkale’de kahkaha sesleri yükseliyor. Bare sorunlarına karHDP oylarını yüzde zılarının ellerinde kitaplar var: şı duyarlı, “Kaz 10’un üzerine çıkara Turgut Uyar, Attilâ İlhan, Jack Dağları’nı delik decağız” diyorlar. Onla Kerouac, Herbert Marcuse... şik ettiler. Ormanlar rın azmini görünce in “Kim kazanır seçimleri?” Öğkurumaya başladı. san yapabileceklerini renciler de esnafla aynı fikirde. Çanakkale’ye içme düşünüyor. “CHP” diyorlar, “Ama HDP de suyunun geldiği böloyunu arttırır” diye ekliyorlar. H HDP’nin kadın adayları geye bile siyanürlü altın madeni kurmaya çalışıyorlar” diyor. Çevre sorunlarına ilişkin olarak, İda Dayanışma Derneği Başkanı Hicri Nalbant’tan bilgi alıyoruz. “AKP iktidarı hem altın tekellerinin hem de termik santralcıların arkasında duruyor. Çanakkale’de tam bir doğa talanı yaşanıyor” diyor. Kaz Dağları’nda maden için ruhsatlandırılmamış alan kalmamış. Çevreciler 20’yi aşkın dava açmış ve hepsini kazanmışlar. MHP’nin birinci sıra adayı İbrahim Kürşat Tuna, akademisyen. Esnafı iyi tanıyor, güler yüzlü. İnsanlarla iyi iletişim kuruyor. “AKP’den önemli oranda oy MHP’ye kayacak” diyor. Çok iddialı. Türkiye’de yulaf ve bakla üretiminde Çanakkale ilk sırada. Salçalık biber, şeftali üretiminde de Türkiye’nin bir numarası. Elma ikinci sırada. Biga’da, Yenice’de sebze bahçeleri var, Bayramiç’te, Bozcaada’da üzüm bağları; Ezine, Ayvacık’ta zeytin ağaçları. Domates MHP yükselişte Biga’dan, kavun Eceabat’tan, elma Bayramiç’ten geliyor. Şeftalinin merkezi Lapzeki. Fakat üretici hayatından hoşnut değil. Bayramiç’te bağcılık bitme noktasına gelmiş. Elma bile para kazandırmamış. Çanakkale’den ayrılmadan önce sahile iniyoruz. Troy filmindeki tahta atı görmeden ayrılmak olmaz. Bu gezide öğrendim ki, Çanakkale’yi koruyan üç şey var: Birincisi şehitler. “Çanakkale şehitleri olmasa, Gelibolu Yarımadası çoktan yağmaya açılmış, her yer inşaat olmuştu” diyor Çanakkaleliler. İkincisi zeytin ağaçları. Çünkü onlar olmasaydı doğa talan edilmişti. Üçüncüsü, Çanakkale’deki sivil toplum örgütleri ve onların direnme gücü. Bu örgütler var oldukça, Çanakkale’nin korunmak için “Medusa” kabartmasına ihtiyacı olmayacak. Çanakkale’de gördük ki, uygarlık gerçekten de zeytine sahip çıkmaktan geçiyormuş. Çanakkale’de birinci parti CHP ve çevrecilerden AKP’ye oy yok. YARIN: AĞRI/PINAR ÖĞÜNÇ ÇORUM/TÜREY KÖSE C M Y B