Catalog

Perşembe 2 Nisan 2015 EDİTÖR: AYŞEGÜL ÖZBEK TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Karanlıkta nükleer geçti Türkiye genelindeki elektrik kesintilerinin üzerinden 24 saat geçmeden AKP, sabaha kadar mesai yapan TBMM’de Sinop’a nükleer santral kurulmasına ilişkin yasa tasarısını geçirdi. haber 15 115 santral birden nasıl arızalandı? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bürokratları dün gün boyunca kesintinin nedenini araştırırken yanıt bekleyen 11 soru vardı Dicle HES’in sistemdeki sorun nedeniyle devre dışı kaldığı 10.37’den sonra tam 115 santral arıza bildirimi yaptı. Bu kadar çok santral nasıl devre dışı kaldı ? İletim sistemi 10.37’de neden çöktü? Bir bölgede başlayan kesinti sistem kendi içerisinde izole olmasına karşın nasıl diğer bölgelere sıçradı ? kalarında biriki santral devre dışı kaldığında ortaya çıkan enerji açığını gidermek için neden diğer santraller devreye alınamadı ? Arızadan çıkan santraller neden yeniden sisteme giremedi ? Avrupa ile Türkiye arasındaki elektrik bağlantısında Türkiye’den kaynaklı sorunlar yaşanıyor. Avrupa sorun gördüğünde bağlantıyı otomatik olarak kapatıyor. Bir gün önce yine sorun çıktı. Bu sorun 23 yıldır da biliniyor. Neden şimdiye kadar çözümlenemedi ? 1 Elektrik iletim sistemi uyarılara karşın neden şimdiye kadar yenilenmedi ? Neden yatırım yapılmadı ? saldırı” ya da “sabotaj” oldu mu ? Gölbaşı’ndaki tüm sistemin kontrol edildiği merkez “siber saldırılara” karşı ne kadar korunaklı ? TEİAŞ bu kadar büyük bir krizi neden yönetemedi? Deneyimli ve yeterli personel yok mu? 2006 yılında elektrik fiyatlarını düşük bulan santral işletmecilerinin yarattığı kriz nedeniyle 13 il elektriksiz kalmıştı. Böyle bir durumun yeniden yaşanmaması için önlem alındı mı ? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “İzmir tarafında özel sektöre ait bir santralin bir gerekçe ile devre dışı olduğu ve onun bir domino tesiri yaptığından bahsedildi bana” dedi. Bu iddia doğru mu ? 6 7 Sisteme “siber 8 9 2 3 Krizin ilk daki 10 4 5 11 ürkiye tarihinde en büyük elektrik kesintisinin yaşandığı gün TBMM’de MAHMUT sabaha kadar süLICALI ren birleşimde Sinop’a nükleer santral kurulmasına yönelik yasa tasarısı kabul edildi. Pek çok kamu kurum ve kuruluşunun aksine elektrik kesintisinden kısa süreli etkilenen TBMM’de nükleer santral yasası yaklaşık 16 saat süren mesainin ardından 10 ret oyuna karşı 181 oyla geçti. Sinop’a nükleer santral kurulmasına ilişkin Japonya ile işbirliği anlaşması TBMM’de dün sabaha karşı kabul edildi. Türkiye genelinde tarihin en büyük elektrik kesintisinin yaşandığı önceki gün saat 15.00’te çalışmaya başlayan TBMM Genel Kurulu’nun mesaisi dün sabaha karşı saat 05.30’da bitti. Nükleer santral yasasının önceki hafta perşembe günü başlayan ve cuma günü öğle saatlerine kadar süren görüşmeler kapsamında tasarının kalan maddeleri de dün kabul edilmesiyle yasa görüşmelerinin tamamı gece yarısı başlayıp sabaha kadar süren görüşmelerle ele alınmış oldu. Türkiye genelinde 79 ilde elektrik kesintisinden pek çok kamu kurum ve kuruluşu etkilenirken, TBMM’de kısa süreli bir kesinti yaşanmıştı. Türkiye’nin tamamında yaşanan kesintinin nedeni henüz netleştirilmeden nükleer santral yasası TBMM’de 191 milletvekilinin katıldığı bir oturumda kabul edildi. CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, kurulması öngörülen nükleer santralın devreye girdiğinde Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yakla T Santral buraya yapılacak Santralın Sinop İnceburun Yarımadasına yapılması planlanıyor. Afşin Termik Santralı Zamanlama manidar İzmir Nükleer Karşıtı Platform sözcülerinden Erhan İçöz, “Ülke genelinde yaşanan elektrik kesintilerini nükleer santrallara kılıf hazırlamaya yönelik olarak görüyoruz” dedi. Kurulacak nükleer santrallerin ülke enerji gereksinimini karşılamaya yetmeyeceğini anımsatan İçöz, “Olası bir kazada da milyonlarca kişi etkilenecek” dedi. DİSK’e bağlı EnerjiSen Genel Başkanı Ali Duman da, yaşanan karanlığın özelleştirme politikalarının bir sonucu olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı’nın bu kesintiyi bahane ederek nükleer enerjiyi gündeme getirmesi ve Sinop tasarısının kabul edilmesinin bağlantılı konular olduğunu belirtti. şık yüzde 6’sını karşılayacak durumda olduğunu, mevcut elektrik iletim alt yapısında yüzde 18 dolayında kayıp oranı bulunduğunu anımsattı. Akkuyu’ya kurulacak nükleer santralle ilgili reklamları anımsatan Öztürk, “Milli sermayeymiş, milli yatırımmış. Yalan! Neresi milliymiş arkadaşlar? O Rosatom’un tamamen ortakları yabancı. Hatta, öyle ki yirmi yıldan sonra ortak yapısında değişikliğe gidildiği zaman Rus sermayesi yüzde 51 olacak, yirmi yıldan sonra” diye konuştu. CHP Mersin Milletvekili Aytuğ Atıcı da nükleer santralda olası bir kaza nedeniyle, etkilerinin tüm Türkiye’de hissedileceğini ifade etti. Atıcı, meteorolojik değişikliklere göre Mersin ya da Sinop’ta meydana gelecek küçük bir sızıntının bulutların hareketiyle tüm Türkiye’ye yayılacağını belirtti. Afşin Termik Santralı’nda üretim durdu AfşinElbistan A Termik Santralı’nda, bakım çalışmaları kapsamında, enerji üretiminin 15 gün durdurulduğu bildirildi. A Termik Santrali Müdürü Arif Şahin, “AfşinElbistan A Termik Santrali 115 Nisan tarihleri arasında, dış saha ortak sistemleri besleyen 6.3 kw orta gerilim ana sisteminde role çalışması yapılacak. Bu tarihler arasında ünitelerimizin hiçbirinde elektrik üretimi yapılamayacak” diye konuştu. Enerji Bakanlığı’ndan kesinti için gerekli izinlerin alındığını belirten Şahin, A Santralindeki gerekli bakım çalışmalarının ardından enerji üretimine tekrar başlayacaklarını sözlerine ekledi. Domino gibi yıkılmışlar Santralların arıza kaydı listesine göre sabah her şey normaldi. Ne olduysa saat 10.37’de Dicle HES’in devre dışı kalmasıyla oldu MUSTAFA ÇAKIR Kesintiden bir tek o etkilenmedi Yozgat’ta evine kurduğu güneş paneli ile elektrik üreten 49 yaşındaki ilkokul mezunu inşaat ustası Veysel Narin tüm yurtta yaşanan elektrik kesintisinden etkilenmedi. (Fotoğraf: DHA) Müezzinoğlu: 180 hasta evlerinden alındı Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, uzun süreli elektrik kesinti sırasında evde sağlık hizmeti alan 180 vatandaşın hastanelere nakledilğini belirtti. Müezzinoğlu, “180 hastamızı, evlerinden alarak hastane koşullarında tedavi ortamına taşıdık. Hiçbir hastamızı da bu anlamda hayati bir riskle karşı karşıya bırakmadık. Olağanüstü bir sıkıntımız olmadı” diye konuştu. l CUMHURİYET/ ANKARA Türkiye’yi karanlığa gömen elektrik kesintisinin nedenlerine ilişkin tartışmalar sürerken, santrallerin arıza bildirim listesi yaşananları dakika dakika gözler önüne serdi. Listeye göre önceki gün sabah her şey normal. Olağanüstü durum 10.37’de başlıyor. Önce Dicle HES devre dışı kalıyor. Ardından da peş peşe bütün santraller devreden çıkıyor. Türkiye Elektrik İletim A.Ş bünyesinde bulunan Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi santrallerin arıza/bakım bildirim listelerini oluşturuyor. Bu listelerde hangi santrallerin hangi saatler arasında devreden çıktıkları yer alıyor. Listeye göre kesintinin olduğu önceki gün “beklenmedik” gelişmeler yaşanıyor. Sabah saatlerinde her şey normal seyrediyor. Hemen hemen her gün yaşanan rutin arızalar meydana geliyor. Ancak ne olduysa saat 10.37’de oluyor. Küçük bir santral olan Dicle HES saat 10.37’de “bara voltajının 0’a düşmesi” gerekçesiyle arıza veriyor. Bu gerekçe “frekans kaynaklı arıza” anlamına geliyor. Yani sistemdeki çökmeden ilk önce Dicle HES etkileniyor. Arızaya geçiyor. Santral saat 10.44’te bunu bildiriyor. Ardından Fethiye’deki Eşen 2 HES aynı gerekçeyle arıza bildirimi yapıyor. Sonrasında da arka arkaya santrallerden arıza bildirimi yağmaya başlıyor. Santraller sistem çöktüğü için peş peşe devre dışı kalırken, şu gerekçeleri bildiriyor: “Sistem çökmesi, enerji kesintisi, şebeke devre dışı kaldı, hat arızası, bölgesel sistem çökmesi, ülke geneli elektrik kesintisi, enterkonnekte sistemin çökmesi sonucu santral çalışmıyor.” Bu arada devreden çıkan bazı santraller yeniden sisteme girmeye çalıştıklarında ise başarılı olamıyor. Bu santraller merkeze şu bildirimi yapıyor: “Türkiye geneli saat 10:35 enerji kesintisi nedeniyle üretim yapılamamıştır. 13:50 itibari ile enerji geldi fakat yüksek fre kans nedeniyle senkrona girilememektedir.” Bu saatten sonra çok sayıda santral devreden çıktığı için de sistem yeniden toparlanamıyor. Talebi karşılayacak elektrik sağlanamıyor. Yani “kriz yönetilemiyor.” Şimdi enerji uzmanları saat 10.37’de ne olmuş olabileceği üzerinde duruyor. Avrupa kapattı Bu arada Türkiye’deki kesinti nedeniyle Avrupa önceki gün aradaki bağlantıyı otomatik kapattı. Avrupa ile Türkiye arasında frekans tutturulamazsa bağlantı kesiliyor. Santrallerin bu nedenle devre dışı kalmış olabilecekleri yorumları yapılıyor. lerden aldığı elektriğin fiyatı ocak ayından bu yana düşüyor. Ocakta dağıtıcılar elektriğin kilovatsaatini santrallerden 17.9 liraya alırken, şubatta bu rakam 14.5’e indi. Martta ise fiyat daha da düşerek 12.8’e geriledi. Şirketler ürettikleri elektrikten daha az kâr elde etti. Bu nedenle bazı şirketlerin ucuz elektrik satmamak için devre dışı kalmış olabilecekleri yorumları yapıldı. Sistemin geç toparlanmasının bir diğer nedeni olarak da “taşeronlaşma” gösteriliyor. Fatura 600 milyon dolar CHP Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, bir günlük kesintinin ekonomik maliyetlerinin çok yüksek olduğunu söyledi. Bir yılda 800 milyar dolarlık üretim yapıldığına işaret eden Böke, “6 saatlik kesintinin maliyeti 600 milyon dolar yani 1.5 milyar TL değerinde. Bu kaynak kaybının sorumlusu kötü yönetimdir” dedi. l ANKARA 30 Mart’ta da yaşanmış Avrupa ile Türkiye arasında benzer bir durumun büyük kesintiden bir gün önce 30 Mart’ta da yaşandığı, ancak sistem çökmeden kurtarıldığı öğrenildi. Bu arada dağıtıcıların, santral Karanlıkta gazeteler de basılamadı Afyonkarahisar’da, günlük 10 yerel gazete, dünkü elektrik kesintisi nedeniyle yayımlanamadı. Kocatepe gazetesinin sahibi Sezer Küçükkurt, elektrik kesintilerinin ülke genelinde olduğu gibi Afyonkarahisar’da da yaşamı olumsuz etkilediğini söyledi. Kesintilerin sık sık yaşanması yüzünden matbaa makineleri ve bilgisayar sistemlerinin zarar gördüğünü anlatan Küçükkurt, buna bağlı olarak günlük çalışmalarını yapamadıklarını, baskıyı yetiştiremediklerini söyledi. Küçükkurt, sistemlerinin normale döneceğini, söz konusu durum karşısında Afyonkarahisar Valiliği ve Basın İlan Kurumundan anlayış beklediklerini belirtti.BİK Afyonkarahisar Şube Müdürü Selami Çalışkan ise gazetelerin çıkmadığı durumlarda BİK tüzüğünde yer alan 67 sayılı genel kurul kararını uyguladıklarını ifade etti. Çalışkan, dağıtım şirketlerine gazetelerin verilmediğini gösteren tutanakların BİK Genel Müdürlüğüne ulaştırılacağını sözlerine ekledi. l AFYONKARAHİSAR/AA C M Y B