Catalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 4 MART 2014 SALI 14 KÜLTÜR Bakanlık çalıştayında sanatçılardan TÜSAK yasa tasarısı hazırlığına karşı protesto eylemi ‘Kimse bizimle TÜSAK geçemez’ yı protesto etmek üzere TÜRKSOY binasının önünde toplandı. Ellerinde Muhsin Ertuğrul, Ergin Orbey, Cüneyt Gökçer ve Güngör Dilmen gibi yaşamını yitiren sanat camiasının usta isimlerinin fotoğraflarını taşıyan sanatçılara CHP Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka da destek verdi. Sanatçılar adına basın açıklamasını DETİS Başkanı Mehmet Ege okudu. Ege, “Son sözümüz, TÜSAK derhal geri çekilmelidir” dedi. Basın açıklamasının ardından TÜRKSOY’daki çalıştaya, davetli STK’lerin üyeleri yoğun güvenlik önemleri içinde alındı. Tek tek üzerleri aranan üyeler, kapıdaki güvenlik görevlilerine sert sözlerle yüklendi. CHP’li Nazlıaka da toplantı salonuna girmek istedi ancak adı davetliler listesinde bulunmadığı gerekçesiyle alınmadı. Bunun üzerine Nazlıaka, bir TÜRKSOY yetkilisine, “Dışarıda bu kadar sanatçı var. Hazırlanan yasa tasarısı taslağı bu sanatçıları yakından ilgilendiriyor. Niçin içeriye almıyorsunuz?” dedi. Yetkili de Nazlıaka’ya, “İçeride çok sayıda sanat eseri var. Zarar vermelerinden korkuyoruz” yanıtını verdi. Yetkilinin bu açıklamasına sanatçılar, “Asıl biz sanatımızı, eserlerimizi sizlerden korumak için buradayız” sözleriyle tepki gösterdi. Eyleme destek verenler arasında bulunan ve Bakan Ömer Çelik tarafından görevden alınan eski DT Genel Müdürü Lemi Bilgin de “Bu tasarı asla kabul edilemez. Ben Türkiye’de böyle bir tasarının yasalaşıp, sanat kurumlarının lağvedileceğine inanmak istemiyorum” açıklamasında bulundu. u Protesto eyleminde “Hırsız var, sanat kurumlarımızı çalıyorlar”, “Hırsızların yasasını kabul etmiyoruz”, ‘Kimse bizimle TÜSAK geçemez” gibi sloganlar atıldı. Besteci Muammer Sun da bakanlığın çalıştayını terk edenler arasındaydı. SELDA GÜNEYSU Bursa Devlet Tiyatrosu’nda oynanan Anton Çehov’un yazdığı ‘Martı’yı Levent Suner yönetiyor ANKARA Devlet Tiyatroları (DT), Devlet Opera ve Balesi (DOB) ile Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nü lağvedip, yeni oluşturulacak Türkiye Sanat Kurulu’na (TÜSAK) devretmeyi öngören yasa tasarısı taslağı sanatçılar tarafından protesto edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın taslakla ilgili çalıştay düzenlediği TÜRKSOY Toplantı Salonu önünde gerçekleşen eylemde, 17 Aralık rüşvet ve yolsuzluk operasyonuna ve tahliyelere gönderme yapılarak “Hırsız var, sanat kurumlarımızı çalıyorlar”, “Hırsızların yasasını kabul etmiyoruz”, “Kimse bizimle TÜSAK geçemez”, “Hepimiz gerçeğiz, montaj değiliz” sloganları atıldı. TOBAV Genel Başkanı Tamer Levent, DETİS Başkanı Mehmet Ege, Kültür SanatSen Genel Başkanı Yavuz Demirkaya, TOMEB Başkanı Erhan Gökgücü, besteci Muammer Sun, OPSOD Başkanı Arda Aktar protesto olarak çalıştayı yarıda terk ederek “Hiçbir şekilde bu yasanın yanında, yöresinde, ardında olmayacağız” açıklamasında bulundular. Sabah erken saatlerde de sanatçılar, çalıştaFotoğraf: NECATİ SAVAŞ Tiyatroyu anlarla soluklandırmak Devlet Tiyatroları’nda Shakespeare Günleri’nden sonra Çehov Buluşması da yapıldı. Başkent seyircisine 6 Çehov oyununun sunulduğu etkinlikte Bursa Devlet Tiyatrosu’nun ‘Martı’sı da yer alıyordu. Levent Suner’in, Ataol Behramoğlu çevirisiyle sahnelediği oyunun dekor tasarımı Ufuk Üsterman, giysi tasarımı Sevgi Türkay, ışık tasarımı da Ali Karaman imzasını taşıyor Çehov’un dört başyapıtı ‘Martı’, ‘Vanya Dayı’, ‘Üç Kızkardeş’ ve ‘Vişne Bahçesi’ 18951904 yılları arasında yazılmıştı. Bu yapıtlarda temel olay örgüsü hep aynı yalınlıktadır: Çarlık Rusyası’nın son döneminde, yok olmaya yüz tutmuş feodal düzenin yoksul ‘çiftlik uzamları’nda buluşan ‘kent’ ve ‘kırsal kesim’den insanların ‘geçici’ birlikteliğinin tetiklediği gerilimler ve çatışmalar, ‘gelen’lerin ‘gitmesi’yle noktalanacaktır. Çehov’un ‘Martı’sı ‘geleceksizliğin dramı’nı işlemektedir. Yazar, 10 oyun kişisinden 6’sını, yaşadıkları ‘kent’ ya da ‘köy’ uzamları bağlamında inceler. ‘Kent’i seçenler, ‘hukukçu’ kimliğini ‘çiftlik sahibi’ kimliğine yeğlemiş olan Sorin, kız kardeşi tiyatro oyuncusu Arkadina ve onun yazar sevgilisi Trigorin’dir. ‘Kırsal kesim’de yaşayanlar ise kahya Şamrayev, karısı Polina ve Polina’nın ‘uzatmalı gönül yarası’, köy doktoru Dorn’dur. Kent uzamındakiler, ‘şimdi geçerli ama çok yakında yitiverecek değerler’e, köy uzamındakiler ise ‘artık geçersiz olan geçmişteki değerler’e tutunma çabası içinde Zamanın gerisinde kalmak Kültür Servisi İlk bölümü 14 Mart’ta gösterime girmesi beklenen Lars von Trier’in son filmi “Nymphomaniac”, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğü tarafından yasaklandı. Gösterime girecek filmleri değerlendiren, Sinema Müdürlüğü bünyesindeki üst kurul, dün filmi izledikten sonra, gösterilmemesine karar verdi. Edinilen bilgiye göre, karar, iki kurul üyesinin şerh koymasına karşın oy çokluğuyla alındı. Türkiye’de geçen hafta sona eren !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali’nde Von Trier’in kendisi tarafından “denetlenmiş” versiyonuyla gösterilen “Nymphomaniac”ın ilk bölümü 14 Mart, ikinci bölümü ise 21 Mart’ta gösterime girecekti. Türkiye’de “İtiraf” adıyla gösterilen filmin, +18 ibaresiyle oy Sinemanın ‘Sansürmanyak!’ ‘kötü adam’ıydı ‘Nymphomaniac’ın gösteriMİ yasaklandı Dahası, hem toplu sahnelerde hem dir. Oysa toplumun içinde bulunduğu de ikili söyleşimlerin yer aldığı sahdeğişim süreci içinde tüm değerler elnelerde ortaya çıkıveren ‘buruk’ ve lerinden kayıp gitmektedir. ‘komik’ ‘an’lar üstünde çalışılmasıŞamrayev’in kızı Maşa, Sorin’in nı öngörmüş. Sonuç olarak da etkileyeğeniArkadina’nın oğlu Trepyici toplu sahneler ve Arkadina’nın, lev, komşu çiftliğin oyuncu olma heTrigorin’i Nina’dan vazgeçirme sahveslisi kızı Nina ve köy öğretmeni nesi ya da kâhya Şamraev’in ‘Bravo Medvedenko’dan oluşan ‘gençler’ ise Silva’ sahnesi gibi yer yer parlayan ‘uzam’da (köykent) ve ‘zaman’da ‘an’lar kotarılmış. (şimdigelecek) sıkışıp kalmış ‘yiNe ki ‘an’ları soluklandırma çabatik kuşak’tandır. Ne geçmişin değersı içindeki oyuncuların, canlandırdıklerine sahip çıkabilirler, ne de kenları oyun kişisinin öykünün genelindilerini geleceğe fırlatabilirler. Çarlık Rusyası’nın son çocuklarıdır onlar. de yansıyan ‘duruş’una, söylemine Aile bağları ve ‘aşk’ bile onlardan ko ve tartımına egemen olamadıkları görülüyor. Sonuç olarak kimi aşamalarruyucu gücünü esirgemiştir. da (Nina’nın son sahneSonun başlangıcına deki ‘Ben bir martıyım’ gelindiği aşamada geu Çehov, ilk başyapıtı solosunda olduğu gibi) riye kalan, ‘sessizlik’ sayabileceğimiz ‘Martı’da repliklerin içselleştirilanlarının arasına yermeden söylenilmesiyle leştirilmiş ‘gevezelik’ bir yandan, dönem yetiniliyor. Bir başka soanlarıdır. ‘Karşılıklı’, seyircisinin beklentileri run da fonda kullanılan ama ‘tek başına koarasında yer alan, aşk, müziğin ‘requiem’ (ağıt) nuşuyormuşçasına’ sürdürülen… Çehov, ayrılık, ihanet, intihar gibi dokusunun ve ‘Ayışığı Sonatı’nın aynı izleğinin ilk başyapıtı sayabi‘melodram’ örgelerini yinelenerek çalınmasıyleceğimiz ‘Martı’da kullanırken, öte yandan la yapılan dramatik vurbir yandan, dönem seyircisinin beklentileri da beceriksizce sürdürülen gunun, oyundaki melodarasında yer alan, aşk, yaşamların ve saçmalaşmış ram öğelerini öne çıkartıp ‘komik’ anları ikincil ayrılık, ihanet, intihar duyarlıkların ‘gülünç’ olan düzeyde bırakması. Gegibi ‘melodram’ öryanını da işlemiştir. nelde iyi bir tasarım içegelerini kullanırken, ren dekorda topuk gürülöte yandan da becetüsüne karşı önlem alınriksizce sürdürülen mamış olması gerçekçi atmosferi zeyaşamların ve saçmalaşmış duyarlıkdeliyor. Tıpkı oyun kişilerinin tiyatro ların ‘gülünç’ olan yanını da işlemişsalonundan sahneye birkaç basamaktir. Sonuç olarak, ‘Martı’nın dokusula, nereden geldikleri belli olmaksınu, ‘gevezelik’ ve ‘sessizlik’ süreçlezın girip çıkması gibi… (Havada dorinin içine yerleştirilmiş ‘buruk’ ve laşan ‘ay’ görüntüsüne ise hiç değin‘komik’ anlar oluşturur. meyelim.) Sevgi Türkay’ın giysileurne koşulları ri özenle çalışılmış. Maşa’nın saçı ise aksaması mı? çağdaş ‘komşu kızı’ tarzı ‘at kuyruğu’! Bütün bunlar ‘turne koşullaYönetmen Levent Suner oyunu sahnelerken, ‘toplu sahneler’e görsel/ rındaki aksamalar’ olarak değerlendirilmeli mi? işitsel vurgu yaparak, oyunun, replik Levent Suner’in ve Bursa DT’nin yoğunluğu farklı olsa da birkaç başki‘Martı’sının dokunaklı bir albenisi şinin değil, tüm karakterlerin öyküsüvar yine de... nü anlattığını göstermeyi amaçlamış. T Sinema ve opera sanatçısı Altan Günbay yaşamını yitirdi natılması bekleniyordu. Film daha önce de Romanya’da yasaklanmak istenmiş, ancak Romanya Ulusal Sinematografi Merkezi verdiği sansür kararından sonradan vazgeçmişti. Son Berlin Film Festivali’nde sansürsüz olarak gösterilen ve eleştirmenlerden övgüler alan “Nymphomaniac”, 50’li yaşlarının başındaki bir kadının çocukluğundan başlayarak erkeklerle olan ilişkilerini anlatıyor. Filmde Charlotte Gainsbourg, Stacy Martin, Christian Slater, Uma Thurman, Willem Dafoe gibi oyuncular rol alıyor. Kültür Servisi Opera ve sinema sanatçısı Altan Günbay 83 yaşında hayatını kaybetti. Usta oyuncunun bir süredir sağlık sorunları yaşadığı ve tedavi gördüğü öğrenildi. Cenazesi yarın öğlen Teşvikiye Camisi’indeki kılınacak cenaze namazı sonrası Büyükçekmece Mezarlığı’nda toprağa verilecek. Altan Günbay, 1932 yılında Konya’da doğdu. Ankara Devlet Konservatuvarı’nı bitirdi, ardından Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde çalıştı. Sahneye ilk defa 1954 yılında “Cavalleria Rusticana” operasıy la çıktı, ardından pek çok ünlü eserde başrol oynadı. 1969 yılında İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin kurulmasıyla İstanbul’a geldi. 1964 yılında “Şehrazat” filmiyle sinemaya adımını atan Günbay, yüzlerce filmde rol aldı. 1966 yapımı “Altın Çocuk” filminde yönetmen Memduh Ün saçlarını kazıtmasını isteyince, sinema kariyeri boyunca bir daha saçlarını uzatmadı ve “Türkiye’nin Yul Brynner’ı” olarak tanındı. Türk sinemasının önemli karakter oyuncularından olan Günbay, üstlendiği “kötü adam” rolleriyle belleklere kazındı.