Catalog

2 MART 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 13 Putin’e Kırım’ı işgal izni l Rusya liderinin, durum Dış Haberler Servisi Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi, Rus ordusunun Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti sınırlarında görev yapmasına onay verdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu yöndeki talebini ele alan Federasyon Konseyi tezkereyi oybirliğiyle onayladı ancak Ukrayna Savunma Bakanı, Moskova’nın halihazırda Kırım’a 6 bin takviye güç gönderdiğini öne sürüyor. Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko ayrıca, Putin’in Rusya’nın Washington Büyükelçisi’ni geri çağırması için de düğmeye bastı. Putin’in, ABD Başkanı Barack Obama’nın Ukrayna uyarısından saatler sonra gelen talebi, Kremlin’in Ukrayna’ya müdahaleye hazır olduğunun işareti olarak görülüyor. Dün önce polisin ve ordunun kontrolünün kendilerinde olduğunu açıklayan Moskova yanlısı yeni Başbakan Sergey Aksiyonov, Putin’den bölgede barışın sağlanması için yardım istedi. Aksiyonov, ayrıca bağımsızlıkla ilgili referandumun, mayıstan 30 Mart’ta çekildiğini duyurdu. Bir Kremlin yetkilisi, Aksiyonov’un yardım talebinin “karşılıksız bırakılmayacağını” söyledi. Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’nın başkanı Sergey Naryşkin, Duma’nın Putin’e, “Kırım halkını kaos ve şiddetten korumak için elindeki bütün araçları kullanma” çağrısı yaptığını bildirdi. Matviyenko’dan da asker göndermeye ilişkin “Bu karar başkana ait, ancak bugünkü duruma bakıldığında bu seçeneği dışlayamayız” açıklaması geldi. Kırım... Tarih, Rusya’nın “postmodern” Kırım işgalini anlattığında, “iç sorunlarıyla cebelleşen Türkiye, gelişmelerle ilgilenemedi” denecek. Geçmişte defalarca olduğu gibi bu kez de RTE kaset skandalına takılan ülke; burnunun dibindeki gelişmelerin vehametine uyanamıyor. Kırım oysa öyle yakın ki İstanbul’dan havalandığınızda, bir anda kendinizi Karadeniz’de buluyorsunuz. Sonra göz açıp kapıyana dek artık işgal altında bulunan Kırım Özerk Bölgesi’nin merkezi Simferopol havalanına iniş başlıyor! “Karadeniz satrancının” incisi ve Anadolu coğrafyasına yakınlığı ötesinde Kırım, Osmanlı tarihinin dönüm noktasını temsil ediyor. Osmanlı’nın tükenişiyle tam ters orantılı biçimde yükselen Rus İmparatorluğu’nun gücünü tecil ettiği yer Kırım… Öyle ki burada iki imparatorluktan biri yukarı çıkarken diğeri çöküyor… Kırım, bu kader noktasının belirlendiği yer. Bazı tarihçilerin “ilk dünya savaşı” olarak nitelendirdikleri “Kırım harbi” bu nedenle yaşanıyor ve zamanın emperyal güçleri İngiltere ve Fransa büyük Rus İmparatorluğu ile kozlarını burada paylaşıyorlar… Kırım’ın emperyal güç dengelerinin belirlenmesinde ne oranda tayin edici olduğunu; Sivastapol’da henüz dün yaşanmışçasına aktarılan “Kırım Savaşı müzesini” gezerken anladım. Adına “Panorama” denilen müzede “Kırım Savaşı”; Türklerin esamesinin okunmadığı “büyük güçler” kapışmasıyla özetleniyor. Kırım’da yaşadığım en büyük şaşkınlık bu oldu. “Ne yani?” oldum, “Savaşın gerekçesi doğrudan Osmanlı’yı içeren Doğu sorunu değil miydi?” Kırım Savaşı’nın 50. yılında Ruslar tarafından inşa ettirilen “Panorama”da oysa bu içeriğe hiç atıf yapılmıyor. Savaşın patlak verdiği dönemde Çar I. Nikolay tarafından “Avrupa’nın hasta adamı” olarak nitelendirilen Osmanlı fotoğraftan çoktan çıkarılmış; çarın askerleri de sadece İngiliz ve Fransızlara karşı kahramanca savaşmış gibi anlatılıyor. Savaş, uluslarası düzende borusu öten güçlerin meselesi olarak naklediliyor. Arkadan… II. Dünya Savaşı sonunda Yalta’da bu kez ABD, İngiltere ve SSCB’nin nüfuz alanlarının paylaştırılmasına sahne olan “Kırım” bu nedenle hep büyük “jeopolitik santrançla” özdeşleştiriliyor. Buna bağlantılı olarak Kırım dendiğinde hatırlanması gereken ikinci tarihin burada hiç bitmediği gerçeği oluyor. Öyle ki Yalta’daki Livadiya Sarayı’nda “Doğu Avrupa benim, Akdeniz senin!” diye dünyayı paylaştıran Churchill, Stalin ve Roosevelt’in oturduğu koltukları gördüğünüzde; tarihin koca ülkelerin kaderlerini ne büyük kolaylıkla alt üst edebildiğini kavrıyorsunuz. Aynı şekilde… Savaş müzeleri ve kahramanlarıyla çevrili Sivastapol sokaklarında dolaştığınızda, geçmişin hâlâ nasıl nefes almakta devam ettiğini anlıyorsunuz. Tarih burada hâlâ süren bir sonuçlanmamışlık duygusu yaratıyor… Küçük Rus çocukları örneğin 1853’te Sinop’ta Osmanlı donanmasını batıran “ulusal Rus kahramanı” Amiral Nahimov’un heykeli önünde hâlâ poz verip fotoğraf çektiriyor ve en görkemli meydanında bulunan bu heykele her gün taze çiçek bırakıyor. Ukrayna ile yapılan bir özel anlaşmayla Kırım Özerk Bölgesi’nde “özel statüye” sahip kentin limanına indiğinizde Soğuk Savaş’ın James Bond filmlerine ışınlanıyorsunuz. Rusya’nın Karadeniz filosu çünkü hâlâ Sovyet dönemindeki gibi burada demirli duruyor. Sivastapol dünyada iki ülke (Rusya ve Ukrayna) donanmasına ev sahipliği yapan tek kent! “Büyük güçler arasındaki güvenlik dengesinin anahtarı” görünen kentteki donanmanın yüzde 20’si Ukraynalıların, yüzde 80’i hâlâ Rusların. Bu bölüşümün; Rusya’nın kuklası Yanukoviç döneminde yapılan anlaşmalarla 2042’ye dek devam etmesi gerekiyor! Daha doğrusu gerekiyordu! Geçen hafta Kiev’de Yanukoviç’in devrilmesi ardından kurulan Batı yanlısı yeni hükümetle birlikte dengeler değişti. 49 yaşındaki genç Devlet Başkanı Oleksander Turçinov’un dümeni devralmasıyla birlikte, Kiev ve Simferepol’a sözünü geçirememekten ve Yanukoviç dönemini andlaşmalarının kadük olmasından çekinen Rusya, apar topar silahlı birliklerini Kırım’a indirdi. Yarımadadaki tüm resmi binalara Rus bayrağı çeken bu “özel birliklerin”, kimliği henüz tam belli olmasa da Ukrayna’daki yeni yönetim düpedüz Kırım’ın “Rus işgali” altında olduğunu söylüyor ve yaşananları 6 yıl öncesinin “Gürcistan işgali”ne benzetiyor. Kırım’ın “tarih” soluyan geçmişi ve Gürcistan’da yaşanan “Abhazya senrayosunu” göz önünde tutan Obama, bunun üzerine derhal bir açıklama yaptı. Kâğıttan okuduğu üç dakikalık basın açıklamasında tedirgin olduğu gözlemlenen ABD Başkanı; Rusya’yı uyardı ve “askeri işgalin” Moskova için sonuçları olacağını söyledi. Bu sonuçların ne olacağını belirtmeyen Obama’nın ardından CNN’e konuşan eski “Cumhuriyetçi” Başkan adayı John McCain; yaşananları Sovyetlerin Carter döneminde yaptıkları Afganistan işgaline benzetti. Rusya ve ABD arasında zarların tekrar atılmasına dek varabilecek önemde görülüyor diğer deyişle Kırım’da yaşananlar… Malum tapeleri izlerken başımızı kaldırıp bir parça da tepemizde olan bitene bakamaz mıyız? normalleşene kadar askerlerin Ukrayna topraklarında kullanılmasını öngören talebine parlamentonun üst kanadı oybirliğiyle evet dedi Osmanlı’nın esamisi okunmuyor Türkler Panorama’da yok U krayna yönetimi, Rusya’nın şimdiden bölgeye binlerce takviye güç gönderdiğini öne sürüyor. Ukrayna’nın tasfiye edilen özel polis gücü Berkut’tan olduklarını söyleyen maskeli kişiler Kırım’ı Ukrayna’ya bağlayan yolda kontrol noktaları oluşturdu. (Fotoğraflar: REUTERS/AFP) ezkere Kırım değil ‘Ukrayna toprakları’ için T deniz Donanması’ndaki birlikler tarafından korunduğunu, ayrıca devriye gezilerinin de Rus birlikleriyle ortaklaşa yapıldığını açıkladı. İtar Tass, binlerce kişinin Kırım’ın başkenti Simferopol’de Lenin Meydanı’ndan başlayarak yürüyüş yaptığını bildirdi. Rus bayrağı taşıyan grubun “Faşizme hayır, Nazizme hayır” sloganları attıkları kaydedildi. Bir gösterici Ukrayna’nın başka şehirlerinde de Rusya bayraklarının asıldığını hoparlörlerden duyurdu. İlerleyen saatlerde Kremlin’in Ukrayaten 6 bin asker yollandı’ na’daki olağanüstü durum ve Rusya FeUkrayna Savunma Bakanı İgor Tenyuk, derasyonu vatandaşlarının can güvenliğine yönelik tehditler gerekçe gösterile Ukrayna hükümetinin ilk kabine toplantırek Federasyon Konseyi’nden “sosyopo sında Rus silahlı güçlerinin 30 zırhlı araç litik durum normalleşene kadar Rus ile 6 bin takviye güç yolladığı iddiasını ya Federasyonu askerlerinin Ukrayna topraklarında kullanılmaırım dışındaki bazı Ukrayna kentlerinde de Rusya yanlısı sı” için yetki istediği haberi geldi. büyük gösteriler düzenlendi. Donetsk’te 7 bin kişilik bir Putin’in talebinde özellikle Kırım kalabalık bölgesel yönetim binasını ele geçirmeye çalıştı. Bunu değil de “Ukrayna toprakları” başaramayan eylemciler yakındaki bir bayrak direğine Rus ifadesi geçmesinin, Ukrayna’nın bayrağı çektiler. Harkiv’de Rus bayrakları taşıyan eylemcilerin doğu ve güneyindeki Rusya yanbölgesel yönetim binasını işgal etmeye çalışması üzerine arbede yaşandı. Mariupol kentinde de Rus bayrakları taşıyan yüzlerce lısı bölgelerde de asker kullanılaprotestocu belediye binası önünde toplandı. (Fotoğraf: AFP/AP) bileceğine işaret ettiği belirtiliyor. Çoğunlukla Rusça konuşulan Kırım’da Rusya’nın Karadeniz Donanması da bulunuyor. Rusya anayasasına göre, başkomutan da sayılan Putin’in, ülke dışına asker gönderebilmesi için Federasyon Konseyi’nden izin alması gerekiyor. Putin daha parlamentonun üst kanadı Federasyon Konseyi’ne talebini iletmeden önce bölgeden gelen haberler, Moskova yanlısı güçlerin yarımadanın kontrolünü büyük ölçüde ele geçirdikleri yönündeydi. Bölgesel parlamentonun silahlı kişilerce ele geçirilmesinin ardından Aksiyonov, önemli tesislerin Rusya’nın Kara ‘Z ortaya atarken Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kiev’i, Kırım İçişleri Bakanlığı’nı ele geçirmek üzere bölgeye silahlı kişiler göndermekle suçladı. Açıklamada saldırının kararlı müdahaleyle önlendiği ifade edildi. Ancak Simferopol’daki içişleri binasına yakın oturan 5 kişi, gece boyunca hiç ses duymadıklarını anlattı. Önceki gün, silahlı kişiler Kırım’ın 2 havaalanı ile bir askeri üssü, devlet televizyonunu ele geçirmiş ve yarımadayı Ukrayna’nın geri kalanına bağlayan yolda kontrol noktaları kurmuştu. Dün de Simferopol’daki Kırım parlamentosunun çevresinde silahlı kişiler nöbet tutmaya başladı. Ukraynalı yetkililer, bu kişilerin Rus askerleri olduğunu öne sürüyor. Ukrayna sı nır muhafızlarına göre “savaş üniformalı” 300 silahlı kişi liman şehri Sivastopol’de hükümet binalarını ele geçirdi. Ukrayna’nın yeni Başbakanı Arseniy Yatsenyuk, Kırım’da asker sayısının artmasının Ukrayna’yı meseleye askeri olarak çekme amaçlı provokasyon olduğunu öne sürerek Rusya’nın güçlerini Sivastopol’deki üsse döndürmesini istedi. Ukrayna’da ayrıca acil olarak güvenlik toplantısı yapıldı. Ukrayna ayrılıkçı gelişmelerin yanı sıra ekonomik sıkıntılarına da çözüm baskısıyla karşı karşıya. Son olarak Rus devlet şirketi Gazprom, Ukrayna’ya doğalgaz fiyatının yükseltilebileceğini bildirdi. Kiev’de acil toplantı K üzerinden geçtiler’ krayna Savunma Bakanı İgor Tenyuk’un sözünü ettiği takviye Rus askeri gücün Boğazlar üzerinden Karadeniz’e giriş yapan iki savaş gemisiyle ulaşmış olabileceği belirtiliyor. “BlackSeaNews” yayınını kaynak gösteren Kiev’deki ajanslara göre, 26 Şubat sabahı Rusya’nın Baltık filosuna ait büyük çıkarma gemileri “Kaliningrad” ile “Minsk”, 20 dakika arayla Karadeniz’e geçiş yaptı. ‘Boğazlar U Soğuk Savaş yaşıyor Davutoğlu: DUYGU GÜVENÇ Sizinle çalışmaya hazırız ANKARA Ukrayna’da aylarca devam eden gösteriler sırasında sessiz kalarak eski yönetime üstü örtülü destek veren Ankara, yeni yönetimle ilk temasını yaptı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kiev’de yaptığı temaslarda, yeni iktidar ile çalışmaya hazır olduğu mesajını verirken, “Kırım’ın statüsünün korunması ve soydaşlarımızın oradaki asli mevcudiyetlerinin güçlendirilmesi bizim için elzemdir” dedi. Çalışma ziyareti için Ukrayna’ya giden Davutoğlu, Bakan Davutoğlu da Kiev’de görüştüğü yetkililere şu mesajları verdi: “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü, refahı ve istikrarı bizim için temel prensiplerdir. Ukrayna’da demokratik süreçlerle kim iktidara gelirse onunla çalışmak ve onunla UkraynaTürkiye ilişkilerini en üst düzeye getirmeye çalışmak bizim için önemlidir. Ukrayna’nın iç barışı bizim için önemlidir.” Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılması olasılığına karşı da Bakan Ahmet Davutoğlu, “Ukrayna’nın istikrarını, refahını ve toprak bütünlüğünü önemsiyoruz. Ukrayna’nın istikrarı bizi de ilgilendirir. Ukrayna’nın ekonomik istikrarı önemlidir; Avrasya’nın istikrarı için önemlidir. NATOAB çerçevesinde Ukrayna bizim için önemlidir. İç barışın kısa sürede sağlanmasını isteriz.” Soğuk Savaş dönemi gibi Dış Haberler Servisi Ukrayna’nın bölünebileceği endişelerini artıran ve Soğuk Savaş dönemini andıran gelişmeler karşısında Batılı hükümetlerden kaygı ve Rusya’ya uyarı niteliğinde açıklamalar geldi. Önceki gün Ukrayna’ya ilişkin özel bir toplantı yapan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, dün Ukrayna’yı tartışmak için ikinci kez toplandı. Güvenlik Konseyi’nin şimdiki başkanı Lüksemburg, Putin’in yetki talebinin parlamentoda kabul görmesinden bir süre sonra üyeleri “gayrı resmi danışmalar” için çağırdı. İngiltere, toplantı talebinin Londra’dan geldiğini bildirdi. Obama, Beyaz Saray’da önceki gün düzenlenen basın toplantısında Putin’i “Ukrayna’ya askeri müdahalenin bedelleri olacağı” konusunda uyarmıştı. Obama bedelleri açıklamadı ancak Washington’ın Rusya’da haziranda yapılması planlanan G8 zirvesini boykot etmesi söz konusu. İngiltere Dışişleri Bakanı bugün Kiev’e yapacağı ziyaret öncesinde Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı çağrısı yaptı. Almanya ve Fransa da kaygı açıklaması yaparken İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt “Rusya’nın askeri müdahalesi uluslararası hukuka ve Avrupa güvenlik ilkelerine aykırı olur” tweet’ini attı. Dış Haberler Servisi Pakistan’ın kuzeybatısında çocuk felci aşısı yapan sağlık ekibine düzenlenen saldırı sonucu 12 kişi öldü, 11 kişi yaralandı. Polis koruması eşliğinde Afganistan sınırı yakınlarındaki Hayber Pakhtunkhwa bölgesindeki bir köye giden 3 araçlık aşı konvoyu, yola yerleştirilmiş üç bombaya hedef oldu. Pakistan’da Aralık 2012’den bu yana aşı kampanyalarını yürüten 40’tan fazla kişi öldürüldü. Dış Haberler Servisi Pakistan Talibanı, hükümetle kesilen barış görüşmelerinin yeniden canlandırılabilmesi için bir ay ateşkes ilan etti. Sözcü Şahidullah Şahid, Taliban savaşçılarına bu sürede herhangi bir faaliyette bulunmamalarının söylendiğini bildirdi. Görüşmeler, geçen ay Taliban bağlantılı militanların rehin tuttukları 23 askeri öldürdüklerini açıklamalarından sonra kesilmişti. Aşı konvoyuna saldırı Taliban’dan bir aylık ateşkes Obama: Bedeli olur ABD Başkanı Barack Dış Haberler Servisi “Küba Beşlisi”nin, ABD’de casusluk suçlamasıyla 15 yıl kaldığı cezaevinden önceki gün salınan ikinci üyesi ülkesine döndü. Fernando Gonzalez, perşembe günü Küba’ya gönderilmişti. Gonzalez, Havana’da Raul Castro’nun da katıldığı törenle kahraman gibi karşılandı. Küba Beşlisi’nin 2. üyesi vatanında GAZZE (AA) İsrail askerlerinin Gazze sınırında açtığı ateş sonucu Filistinli bir kadın hayatını kaybetti. 58 yaşındaki Atiye Kadih’in cesedi sınır bölgesinde sabah saatlerinde yapılan incelemeler sonucu bulundu. Ailesi tarafından akli dengesinin bozuk olduğu belirtilen Kadih’in sınırdaki yasak bölgeye girdiği gerekçesiyle İsrail askerleri tarafından vurulduğu belirtildi. İsrail ordusu, Gazze sınırında 300 metrelik şeridi güvenlik gerekçesiyle “yasak bölge” olarak belirliyor. Kadih için Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus kentinde düzenlenen cenaze merasimine yüzlerce kişi katıldı. İsrail askerleri akli dengesi bozuk Filistinliyi öldürdü