Catalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 14 MART 2014 CUMA 18 KÜLTÜR Geçen yılın beğenilen, ödüllü filmlerinden ‘Köksüz’ nihayet gösterimde u Deniz Akçay’ın yazıp yönettiği, Ahmet Bayer’in görüntüleri, Ruşen Dağhan’ın montajıyla katkıda bulunduğu, sonuçta iyi yazılmış, oynanmış, çekilmiş bu “Köksüz”, bir ilkfilmden pek beklenmeyecek nitelikte, şaşırtmacalı bir seyir deneyimi sunuyor meraklısına, Başka Sinema salonlarında. Geçen yılın İstanbul Film Festivali’nde “Seyfi Teoman En İyi İlk Film” ve AdanaAltın Koza’da “Yılmaz Güney” ödüllerini kazandıktan sonra yarışma bölümüne seçildiği Venedik’te de beğenilmiş “Köksüz”, biraz gecikmiş olarak bugün gösterime giriyor nihayet. Yıllardır TV’ye dizi senaryoları yazagelen Deniz Akçay’ın ilk yönetmenlik denemesi “Köksüz” ilk bakış Aile içi gerilimi yunca insanın kusurlarından, sevgisevecenliğinden tahammülsüzlüğüne ve kıskançlığına dek panoramik, sorunlu aile içi manzaraları sunuyor. Kocasının ani ölümünün ardından kendini tamamen dış dünyaya kapatıp TV ekranına hapsolduğu evine kapanmış, mutfakla, ev işleriyle haşır neşir, 3 çocuğuna buyruklar yağdıran, bezgin, huysuz, kaygılı, mutsuz anne Nurcan (Lale Başar), tüm aile reisi sorumluluklarını, bir ajansta çalışıp evin maddi gelirini sağlayan, sürekli denetimi altında tuttuğu büyük kızı Feride’ye (Ahu Türkpençe) yıkmış. Evde kalmak sendromundan mustarip 32 yaşındaki Feride, işyerindeki arkadaşı, lise mezunu (ama boru tamirinden de anlayan, becerikli) Gülağa’nın (Sekvan Serinkaya) evlilik önerisini kabul edince kızını çok kıskanan Nurcan, makyajlı haliyle birkaç tüp ilacı ölümüne yutarak finaldeki (sokakta cümbür cemaat düzenlenmiş) düğün törenini katmerli bir melodrama çeviriyor. Bir de ona dayatılan ve bir türlü üstlenemediği “evin erkeği” rolünden kaçıp ergen öfkesiyle ortalıkta serseri mayın gibi dolanan, annesiyle ipleri koparıp arabulucu ablasıyla da iletişimi sıfırlamış, ergenliğin labirentlerinde bataçıka ilerleyen, cıgaralıkçı, tecavüzcü 17 yaşındaki asi oğul İlker (Savaş Alp Başar) var, evinde kaldığı arkadaşının (anası yaşındaki) annesiyle habire sevişen. Evin küçük kızı Özge’yse (Melis Ebeler) büyüklerinin hırçın, hoyrat bağırışçağırışları arasında suskunluğu seçmiş. Çekirdek çıtlarken İlker’in direksiyonuna geçtiği babanın arabasıyla küçük Özge’ye bir tur attırmasıyla başlayıp, pek şablonlara yüz vermeksizin neredeyse hep çatışma halindeki anneyle çocuklarının ruhsal durumlarına odaklanan film, yönetmenin deyişiyle “Arada kalmış, hayatta kendine bir rol biçememiş, başkalarınca giydirilen rolleri taşımaya çalışan 4 karakter”in hikâyesini anlatıyor, gerçekçi mekânlarda, sahici diyaloglarla. Kimi acemice yanlarına karşın tedirgin edici sahneleri, kanlıcanlı karakterleri ve sahici atmosferiyle derdini seyirciye geçiren “Köksüz”, yalın, basit ve dozunda seyreden, duru üslubuyla etkileyici olan, etkisini sürerek sonradan koyan, sıkı bir “ilkfilm”. Yazıp yönettiği bu ilkfilminde, mayınlı araziden farksız aile içi gerilimini ve gerginliğini sağlam çizilmiş karakterlerle, gerçekçi saptamalarla, hakiki tınılamalarla perdeye taşımanın üstesinden gelen Deniz Akçay, oyuncularından da istediği verimi almış, Ahu Türkpençe’den gerçek anaoğul LaleSavaş Alp Başar’a dek. Deniz Akçay’ın yazıp yönettiği, Ahmet Bayer’in görüntüleri, Ruşen Dağhan’ın montajıyla katkıda bulunduğu, sonuçta iyi yazılmış, oynanmış, çekilmiş bu “Köksüz”, bir ilkfilmden pek beklenmeyecek nitelikte, şaşırtmacalı bir seyir deneyimi sunuyor meraklısına, Başka Sinema salonlarında. ta, yer yer otobiyografik izlenimi verse de, aslında bütünüyle kurmaca bir senaryodan (İzmir’in Çamlıbel’inde) çekilmiş, altorta sınıftan bir aile içindeki gerginliği, çatışmayı konu ediniyor sevgiyle nefret arasında gidip gelen, marazi bir anakız çekişmesi fonunda. Seyirciye 80 dakika bo Bruce Lee’nin ustası ‘B Ü Y Ü K U S T A ’ B U G Ü N V İZ Y ONDA ASLI SELÇUK Kovboydan AIDS doktoru olursa... En iyi erkek ve yardımcı erkek oyuncu Oscarlarını kazanan ‘Sınırsızlar Kulübü’ ikinci haftasında redeyse tanınmayacağı kadar zayıflayıp Dün gösterime giren “Dallas Buyers üçkâğıtçıilaç torbacısı Ron’u da bayağı ClubSınırsızlar Kulübü”, insanı adesempatik kılarak hiç olmadığı kadar bata sevişmekten korkar hale getirip önleneşarılı bir performans çıkaran ve en iyi ermez ürkütücü bir doğal afet gibi üstümükek oyuncu Oscar’ını bizce de hak eden ze çöken AIDS belasının ilk ortaya çıktıMatthew McConaughey, baştan sona ğı, bu hastalığa yakalananların ötekileştisürüklüyor filmi. rilip dışlandığı o 1980’li yılları anımsatan, 1985’teki AIDS tanısından sonra 7 yıl Amerikanvari kotarılmış, oldukça yüzeydaha yaşamış Ron’un, gitgide Meksika, sel ama göz alıcı, şık şıkırdım bir dram. Japonya, İsrail ve Hollanda’da Teksaslı, bencil, âlemci, gibi dünyanın dört bucağınserkeş ve anarşist ruhlu bir dan getirip ABD’ye sokturodeocu kovboy olan, sau Sadece kâr ğu, hastalığın ilerleyişini durdece kâr amaçlayan ilaç teamaçlayan ilaç durup iyileştiren ama yasakellerine karşı kelle koltuktekellerine karşı kelle dışı ilaçları ihtiyaç sahipta savaşarak düzene poslerine sağlayan, tüm dışlata koyan, elektrikçi Ron koltukta savaşarak nan AIDS’lilerden oluşturduWoodroof’un gerçek yaşadüzene posta koyan, ğu bir alıcılar kulübü örgütmöyküsünden (kimi olayelektrikçi Ron leyerek düzene ve FDA’ya ları değiştirip) geçerli HollWoodroof’un gerçek (Amerikan Gıda ve İlaç Kuruywood formüllerine göre mu) karşı mücadele eden, giuyarlanmış, Craig Bortenyaşamöyküsünden derek LGBT’ler hakkındaMelissa Wallack imzauyarlanan film, ki nefret önyargısını da delı sığ bir senaryodan çekilöncelikle Matthew ğiştiren, müteşebbis bir işamiş “Sınırsızlar Kulübü”, damına evrildiği “Sınırsızlar son yıllarda “C.R.A.Z.YMcConaughey’in Kulübü”nde, Ron’un transÇılgın”, “The Young Vicperformansını seksüel iş ortağı Rayon rolüntoria”, “Cafe de Floreseyretmek için... deki (Hollywood’un bir başRuh Eşim” gibi filmleka yakışıklısı) Jared Leto da riyle tanınan, çoktan postu bir harika doğrusu, ona en iyi ABD’ye sermiş, Kanadalı yardımcı erkek (!) oyuncu Oscar’ını ka(1963 Montreal doğumlu), okullu sinemazandıran performansıyla. cı JeanMarc Vallee’nin yeni eseri. Farklılıkları buluştururken karşıt tipleAlışılmış bir biyografik filmden farklı, ri ve durumları da tersiyle bir araya getirkimi kurmaca karakterle çarpıtılmış olaymek ve kesinlikle “hoşgörüyü öne çıkarlar da eklenmiş film, ilk ünlü AIDS kurmak” formülünü, Marc Bolan (T.Rex) ve banı Rock Hudson muhabbetiyle başlıyor Amanda Lear şarkıları eşliğinde, beceve AIDS tanısı konan, sıkı bir kokain, alriyle filmine uygulayan yönetmen Vallee, kol, sigara, metamfetamin tüketicisi olup son tahlilde sığlıktan pek sıyrılamayan 2 LGBT tiplerden hiç hazzetmez, ırkçı ve saatlik hikâyesine karşın, akıcı ve mizahi maço (üstelik de zatürree) rodeocu kahraanlatımı, M.McConaughey’le J.Leto’nun manımızın sadece 30 günlük ömrü kaldığı başı çektiği çok başarılı oyunculukları, kagerçeğini kabullendikten sonra ilaç kaçakmeraman Yves Belanger’nin görüntüleçılığına yönelerek kendi gibi olanlara sağriyle işlek montajı sayesinde ilgiyle izlelık hizmeti vermesini, büyük ilaç şirketlenen, kimi etkileyici anlara sahip, az buçuk rinin kâr amaçlı zihniyetlerine teslim oltoplumsal eleştiriyle karışık, hazin bir dramayan doktor Eve’le (Jennifer Garner) ma imzalamış özetle. kendi tarzınca flörtümsü kırıştırmasını Öncelikle şimdiye dek basmakalıp rohikâye ediyor sonuçta. Tıpkı “Makinist”teki iğne ipliğe dönmantik komedilerin jönlüğünden pek ötemüş Christian Bale gibi, antikahraye geçememiş Matthew McConaughey’i man Ron rolü için epeyce kilo verip neseyretmek için. ‘Kemerlerinizi Bağlayın’ gösterimde Kültür Servisi Bu hafta gösterime girecek filmlerden biri de usta yönetmen Ferzan Özpetek’in 10. filmi “Kemerlerinizi Bağlayın.” Başrollerini Kasia Smutniak ve Francesco Arca’nın paylaştığı filmde izleyiciyi, yasak bir tutkunun hikâyesinden, 13 yıllık bir evliliğin yolculuğuna çıkarıyor. Uzakdoğu dövüş sanatlarına odaklanan Çinli yönetmen Kar Wai Wong’un “Büyük Usta” ve EA Games’in aynı isimli dünyaca ünlü video oyunundan uyarlanan “Hız Tutkusu” da sinemaseverlerle buluşacak filmler arasında. Bir babaoğul hikâyesi olan ve yönetmenliğini Aram Gülyüz’ün yaptığı “Zaman Makinesi 1973”te ise Gürgen Öz, Seda Bakan, Mustafa Uzunyılmaz, Zihni Göktay rol alıyor. Adıyaman’da bir seçim yarışında meydana gelen trajikkomik olayları konu edinen “Dursun Çavuş” ve animasyon filmler, Hayao Miyazaki’nin “Rüzgâr Yükseliyor” ile “Bay Peabody ve Meraklı Sherman: Zamanda Yolculuk” da bu hafta gösterime giren filmler arasında yer alıyor. nın önde gelen ustalarıyla karşılaşır. Gong’larda 64 hüner, bin My Bluberry Nights’tan (Beyenilik, bin kombinasyon, Wing nim Aşk Pastam/2007) 6 yıl Chun dövüşçüsü Yip’inse 3 teksonra Wong KarWai, The niği vardır. Yumruklardan sonGrandmaster’da (Büyük Usra dövüş sanatıyla fikir sanatı ta/2013) Bruce Lee’yi eğiten karşılaşır. Kungfu ustası Yip Man’in neYip’e yenilen Yutan Usta yehir roman tadındaki biyograrini ona verir, içi rahattır. Babafisini anlatıyor. Uzakdoğu dösının yenilgisini onuruna yedivüş sanatları ustasının efsanesiremeyen Gong Er (Zhang Zini anlatırken yönetmen Kungyi) Yip’e meydan okur. Karşıfu filmlerinin geleneksel çerçelaşmada aralarında platonik bir vesinin ötesine geçerek bu epik ilişki doğar. 1938’de Foshan’ı dramaksiyona tarihi, kültürel, Japonlar kuşatır, Yip’in dramatik bir boyut katarak zenmalikânesine el koyarlar, Yip ginleştiriyor. Büyük Usta, Karailesi aniden yoksullaşır. DireWai’nin bugüne dek gerçekleşniş savaşının sekizinci yılında tirdiği en güçlü, en sağlam, en Yip gelirini, dostlarını, her şeetkileyici çalışması. yini yitirir, elinde bir tek ailesi Bu nehir film 1930’larkalır. Foshan’dan Hong Kong’a dan başlayarak giden Yip, Kungfu 1950’lere dek öğreterek para kazauzanıyor, Cumnır. 1952’de Gong u Ustaçırak ilişkisi, huriyet hüküEr’le Yip Man yenigeçmişe bakmak, metini, Japonden karşılaşırlar. Dögelenekler, onur, lara karşı divüş sanatları yapan renişi, Soğuk irade, özveri, saygı, insanlar üç aşamaSavaş’ı, İngidan geçerler: Bu üç alçakgönüllülük, liz kolonisi olan aşama kendini, dünbilgelik, insanlık; Hong Kong’u yayı ve tüm canlılaBudizm temalarını kapsayarak Yip rı anlamaktır. Gong Usta’nın yayetkin bir görsellik, Er, kendini ve dünşamı üzerinyayı anladığını, tüm derin bir felsefeyle den Çin tarihicanlıları ise anlayaişleyen içinde ne odaklanıyor. madığını itiraf eder. romantizm de olan 7 yaşındayken O kendi zamanında 70 yaşındaki usepik bir aksiyon kalmayı, geleneklerita Chan Wahne bağlı kalmayı seç“Büyük Usta”. Shun’dan (Yumiştir. Yip Usta ise en Wooping) zamana uyum sağders alan Yip Man (Tony Lelar, ama iç değerlerinden bazılaung) tek tutkusu olan dövüş sarını yitirir, Foshan’a ailesine genatlarına yönelir. Atalarından ri dönmez. kalan mirasla geçim sıkıntısı Kungfu filmlerini izleyeçekmez, çalışmaz. Soylu karısı rek büyüyen KarWai, efsaneCheung Wingsing (Song Hyevi Bruce Lee’nin ölümünden kyo) ve iki kızıyla Foshan’da (19401973) 40 yıl sonra ona mutlu bir yaşam sürer. Açıhayranlığını Büyük Usta’yla lış sekansında Yip Man, Kungdile getiriyor. Çağdaş Çin fu’yu iki sözcükle özetler: “BiCumhuriyeti’nin tarihsel başri yatay biri düşeydir. Kusurlangıcını yansıtan Yip Usta’nın lu olanlar düşer, en sonunyaşamöyküsü 1800’lerin soda ayakta kalan haklıdır” der. nundan 1970’lere dek uzanıyor. Bardaktan boşanırcasına yağKar, Wai başarının tinle ilişkimur altında Yip Man olağanüsli olduğunu saptayıp Yip Man’e tü estetik bir koreografiyle döodaklanıyor. Çekimi 3 yıl süvüşür, bu dövüş bir baleyi anren, tren istasyonu, genelev dödırır. vüş sahneleriyle doruğa çıkan 1936’da erkekler eğlenmek film, insanı zamanın biçimleniçin genelevlere giderler. Bu dirdiğini irdeler. zevk mekânları aslında kahraBin yıllık gelenek Kungfu’da manların yeridir, çünkü müşaslolan iletme, aktarmadır. Tüm terilerinin çoğu dövüş ustalarıoyuncular kendileri dövüşüyordır. Soylu Gong ailesinden hiç lar, özel efekt yok. Ustaçırak yenilmeyen usta Gong Yutiilişkisi, geçmişe bakmak, gelean (Wang Qingxiang) yaşlannekler, onur, irade, özveri, saymış ve yorulmuştur, yerine aygı, alçakgönüllülük, bilgelik, innı değerde birini bulmak ister. sanlık; Budizm temalarını yetÖğrencisi Ma San (Zhang Jin) kin bir görsellik, derin bir felsegeçmişe bakamadığı için başarı feyle işleyen içinde romantizm sız olur. Yutian Usta’nın davede olan epik aksiyon, dram Bütiyle Yip Man dövüş sanatlarıyük Usta bugün gösterimde.