Catalog

SAYFA CUMHURİYET 1 ARALIK 2014 PAZARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 8 milyon Birleşik Krallık İş, Beceri ve Yenilik Politikaları Bakanlığı ve TÜBİTAK işbirliğinde eş finansmanla oluşturulan ve 5 yıl süre ile yürütülecek, yıllık 8 milyon sterlin büyüklüğündeki ‘NewtonKâtip Çelebi Fonu’ oluşturuldu. Birleşik Krallık Başbakanlığı Türkiye Özel Ticaret Temsilcisi Lord Janvrin’in verdiği bilgiye göre, İngiltere ve Türkiye arasında geliştirilecek işbirlikleriyle Türkiye’deki ekonomik kalkınma ve sosyal refah konularına ortak çözümler geliştirmeyi amaçlayan fon, araştırma ve inovasyon odağında yapılandırılacak işbirlikleri sayesinde, iki ülke arasında güçlü, sürdürülebilir ve sistemli ilişkiler kurulmasını da hedefliyor. sterlinlik fon Trinidad ve Tobago Uluslararası Telekom Birliği (ITU) raporuna göre, dünya üstündeki internet kullanıcısı sayısı 3 milyarın üstüne çıktı. Fakat interneti henüz keşfetmemiş 4.3 milyar insan bulunuyor, bu insanların yüzde 90’ı gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor.  Raporda yer alan ülkelerin puanlamaya tabi tutulduğu bilgi ve iletişim teknolojisi (ICT) Gelişmişlik Endeksi’ne göre, Türkiye 166 ülke arasında, iletişim teknolojileri (IT) erişimi, kullanımı ve becerileri ile, 10 üzerinden aldığı 5.29 puan ile 2013 verilerine göre dünyada 68. sırada, Avrupa da ise 38. sırada yer alıyor. Türkiye 2012’de de yine 68. sırada bulunurken IT gelişimi alanında Karayipler’de bulunan adı sanı bile bilinmeyen Trinidad ve Tobago ve Urugay kadar olamadı. Trinidad ve Tobago listenin 67. sırasın kadar olamadık da bulunurken Urugay ise 48. sırada yer alıyor. Urugay listede bir yılda dört sıra birden altadı. ICT Gelişmişlik Endeksi’ndeki sıralamaya göre Danimarka 8.86 puanla birinci iken Kore Cumhuriyeti 8.85 puanla ikinci, İsveç ise 8.67 puanla üçüncü sırada bulunuyor. Gelişmişlik Endeksi’nin son soralarında ise Afrika ülkeleri yer alıyor. ITU raporuna göre 2014’te internetin küresel kullanımı yüzde 6.6 büyürken, bu rakam gelişmiş ülkelerde yüzde 8.7 ve gelişmekte olan ülkelerde yüzde 3.3 olacak. Dünyanın en az internet bağlantısı bulunan 42 ülkesinde 2.5 milyar insanın yaşadığı tahmin ediliyor. Bu ülkelerde internete, haberleşme teknolojilerine ve bilişim araçlarına erişimin zor olduğu belirtiliyor. İnternet erişiminden yoksun bu ülkelerin karakteristik özelliği ise kırsal alanda ve köylerde yaşayan nüfusun fazla oluşu. Demirtaş: AYM Türkiye’yi Rahatlatır “Yüzde 10 seçim barajı, bir hak ihlali midir?” Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın, Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya’ya bu soru ekseninde yaptığı açıklama, heyecan dalgası yarattı. Nasıl yaratmasın... Her şeyden önce, hukuk sistemimize 12 Eylül 2010 referandumuyla giren bireysel başvuru yolunun, seçim barajı konusunda kullanıldığı biliniyor olsa da radikal bir sonuç üretme olasılığı bugüne kadar fazla dikkate alınmamıştı. Yanı sıra; eğer Yüksek Mahkeme, seçim barajı konusunda yapılan farklı bireysel başvuruları birleştirerek “Evet, yüzde 10 baraj, hak ihlalidir” derse, siyaset kurumundaki tüm aktörlerin hesabı değişecek. Bugünkü HDP’nin, bizatihi bu baraj nedeniyle 2011 seçimlerine BDP olarak değil, bağımsız adaylarla girerek Meclis’te grup oluşturabildiğini hatırlatalım. Kılıç’ın, “İki üç haftaya kadar sonuçlanır” dediği baraj kararı, ilginç bir rastlantıyla, HDP’nin 2015 seçimlerine bu kez bağımsız adaylar değil, parti olarak girme girişiminin konuşulduğu günlere rast geldi. HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı aradığımda, Suruç’taki basın açıklamasını yeni tamamlamıştı. Sorularıma verdiği yanıtları aktarıyorum. Kılıç’ın açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Seçim barajı zaten hukuksuz bir uygulamaydı. AKP, özellikle Sayın Erdoğan, bu hukuksuzluğu “Biz getirmedik” diye savunuyordu. Aslında böyle diyerek askeri darbenin nimetinden yararlandığını hep itiraf ediyordu. Oysa bu ilelebet gidemezdi. Bu hukuksuzluğa birinin dur demesi gerekiyordu. Beklentiniz ne yönde? Anayasa Mahkemesi’nin konuyu bu biçimde ele alması çok önemli. Temsil adaletinin sağlanabilmesi açısından barajın uygulanmayacağına karar verebilir. Umut ediyorum ki bu yönde bir karar verir. Böyle bir sonuç, Türkiye’de demokratik siyasetin önünü açacak en önemli karar olur. Beklentimiz, temennimiz, bu yönde. Anayasa Mahkemesi nasıl tutuklu vekiller konusunda siyasetin önünü açan bir karar verdiyse, baraj konusunda vereceği karar da Türkiye siyasetine çok büyük katkı olur. Partiniz böyle bir olasılığa hazır mı? Partimiz bu karara çoktan hazır. Eğer bu yönde bir karar çıkarsa, ilk seçimde uygulanması gerekir. Yasal düzenleme mi gerekiyor? Ya hükümetin bir yasal düzenleme çıkarması gerekiyor ya da Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) Anayasa Mahkemesi kararını dikkate alarak bir karar vermesi gerekiyor. Çünkü çıkacak olan, bir “hak ihlali” kararıdır. Dolayısıyla, zaman geçirmeden hemen uygulanması gerekir. Böyle bir durumda, YSK’nin önümüzdeki seçimde yüzde 10 barajının uygulanamayacağı kararını vermesi gerekir. Konuşmamızın bu kısmında, Demirtaş’a HADEP’in, yıllar önce aynı konuda AİHM’ye yaptığı başvuruyu ve 2007 başında çıkan “Yüzde 10 seçim barajı hak ihlali değildir” kararını anımsattım. Demirtaş şu karşılığı verdi: “O kararda AİHM, konuyu ülkenin takdirine bırakıyor. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi, anayasal bir kurum, bir yargı organı olarak bu takdir hakkını kullanacak.” Gerçekten de AİHM, yüzde 10 barajının yüksek olmakla birlikte, hak ihlali olmadığına karar verirken, “Türkiye’deki özellikle 70’li yıllardaki istikrarsızlığı göz önünde tutarak, barajın TBMM’de bölünme yaratacağı” gerekçesini sunmuş ancak Türkiye’ye tavsiyelerde bulunmuştu. “Türkiye’ye çözüm önerme durumunda değiliz” denilen AİHM kararında, bu konuda en iyi ve en elverişli çözüm için, Türkiye’deki yargı, yasama ve siyasi organların karar vermesi gerektiği belirtilmişti. Selahattin Demirtaş, bu doğrultuda Anayasa Mahkemesi’nin “hak ihlali” kararı vermesinin AİHM kararına aykırılık oluşturmayacağını vurguladıktan sonra sözlerini şöyle noktaladı: “Anayasa Mahkemesi’nin Türkiye’yi rahatlatacak bir karar vermesinden kimsenin korkmaması gerekir. Çünkü böyle olursa, AKP’nin yüzde 10 barajına dayanarak, hiç hak etmediği yüksek temsille kazandığı bedava koltuklar son bulacaktır.” HHH Hukukçu kökenli bir siyasetçi olan Demirtaş’ın değerlendirmeleri, Anayasa Mahkemesi’nin olası “hak ihlali” kararında ortaya çıkabilecek iki temel sorun olan “Nasıl uygulanacak?” ve “Önceki AİHM kararının bağlayıcılığı” başlıklarına yorum getirmesi açısından da önemli. Sadece bu başlıklar da değil kuşkusuz. Bireysel başvuru kararı, hangi yönde çıkacak olursa olsun, gerçek bir darbenin ürünü olan “yüzde 10 seçim barajı”, ne kadar yaygın tartışılsa o kadar iyi. Siyasi iktidara demokratik sınırlar içinde yöneltilen hemen her eleştiri ve eleştiri sahibinin, bol keseden “darbeci”lik yaftasıyla kriminalize edildiği bu iklimde, darbe hukukunun kurumsallaşmasına itiraz, biraz olsun nefes aldırır. Ondan. u Türkiye bilgi ve iletişim teknolojisi gelişmişlik endeksinde bir arpa boyu yol alamadı. 166 ülke arasında Türkiye iki yıl arka arkaya 68. sırada yer aldı. Türkiye, bu alandaki gelişmişlikte ismi bile duyulmayan Karayip ülkesi Trinidad&Tobago’nun, Urugay’ın gerisinde bulunuyor. Raporda 2014 sonuna kadar mobil telefon abonelik sayısının 7 milyar olacağını tahmin ediliyor fakat bu rakamın yanlış yorumlanmaması gerekiyor. Bu rakam dünyada 7 milyar insanın telefona sahip olduğu anlamına gelmiyor. Bazı insanların birden fazla bağlantısı olduğunu hesaba katmak gerekiyor. ITU, Dünya üstünde mobil telefona sahip olmayan insan sayısını 450 milyon olarak tahmin ediyor. Siyasetin önü açılır SEKTÖRDEN * Avrupa’nın önde gelen hizmet sağlayıcısı Arvato, Türkiye’nin önde gelen eticaret hizmetleri sağlayı cısı OGLI’yi Otto Group’tan satın aldı. Arvato, satın alma sayesinde şimdiye kadar çağrı merkezi, satış sonrası hizmetler ve bilişim hizmetleri alanında servis sağladığı Türkiye pazarında eticaret alanında da firmalara tedarik zinciri hizmetleri verecek. * Pronet, mevcut hizmetlerine ek olarak; yeni interaktif gü venlik sistemleri, görüntüleme sistemleri, akıllı ev çözümleri ve enerji yönetimini içeren ‘Pronet Plus’ı kullanıcıların hizmetine sundu. Mevcut Pronet ürünleriyle çalışan Pronet Plus; mobil iletişim kanalları sayesinde, kullanıcıya, uzak olduğu evinden an ve an haberdar olmasını sağlıyor. * Kuzzum Takip Sistemleri AŞ, çocuk takip sistemi Kuzzum’u piyasaya sundu. Şirketin kurucularından Haluk Gökçe “Cihazın içindeki GSM sim kartı, haritaları, arabirimi her şeyi müşterimizin kullanabilmesi için hazır bir şekilde sunuyoruz. Kullandığımız harita ve arabirimlerimiz bu sisteme özel tasarlandı” dedi. Twitter’da gizliniz saklınız Twitter yeni bir uygulamayla, kullanıcıların geçmişte yazdıkları tweet’leri arama motorunda bulunabilir hale getirecek. Buna göre 2006’da kurulan sosyal iletişim sitesi, kullanıcıların geriye dönük ve kamuya açık tüm tweet’lerini aramaya izin verecek. Bugüne dek, Twitter yalnızca 30 gün geriye gidilmesini mümkün kılıyordu. BBC’de yer alan habere göre önümüzSamsung, yeni fotoğdeki günlerde yürürlüğe gireraf makinesi NX1’i piyacek uygulama sayesinde yaksaya çıkarıyor. Bugüne kalaşık yarım trilyon tweet içindar şirketin piyasaya sürdüde arama yapılabilecek. Bilğü en hızlı otofokuslu makigiye erişim açısından önembebi olarak ifade edine olan ve 28 megapiksellik li bir gelişme olarak değerliyor. Zaten karar vesensöre sahip NX1, magnezlendirilen bu uygulamanın, ren komisyondan da yum alaşımlı gövdesi ile sağlam bazı Twitter kullanıcılarına “Arama motorları lisve güçlü tutuş imkânı sağlıyor. sorun yaratabileceği belirteleme, değerlendirDokunmatik 3 inç tiliyor. Geçmişte paylaştığı me ve sıralama so‘FVGA Super Amoşeyleri unutan bir kullanuçlarını çarpıtmaled’ ekrana sahip nıcının, uygulama nededan ve şeffaf olarak makine, parlak ve niyle bu tweeti’nin havermelidir” şeklinde doğal bir aydın tırlatılarak rahatsız edibir açıklama da yalatmaya salebileceği uyarısı yapılıpılıyor. hip. Samyor. Twitter geçmişinde sung Elect kelime ve kullanıcı ismi dıronics Tür şında, etiketler de aranakiye yetkili le bilecek, bunları ilk başlarinden Cenk Gütan kişiler bulunabilecek. ler, “Fotoğrafçılara Aslında geçmişteki tweçalışmaları gerçekleştibulundukları her ortamda inaet’lerinizi gözden geçirmek riliyor. Huawei’nin Teknılmaz kalitede çekim perforve rahatsız olduklarınızı silnoloji Baş Sorumlusu mansı sunan NX1’in Türkiye mek için Twitter birkaç yön(CTO) Sanqi Li, Güney pazarında başarı elde edetem sunuyor. İlk seçenek, Kore’ye bu proje kapsaceğine inancımız tam” deTwitter hesabınızı tamamen mında yeni bir laboratudi. Samsung NX1’in Türkikapatmak. Eğer hesabınızı kavar kurmayı planladıklarını ye pazarı için gövde sapatırsanız, eski tweetleriniz arsöyledi. 4G şu an için ABD, tış fiyatı 3.999 TL, gövşivde 30 gün tutuluyor, ardınİngiltere ve Almanya gibi üldeye ek olarak 1650 dan arşivden de siliniyor. Ayrıca kelerde kullanılıyor. 3G teknomm lensli satış fihesabınızı silmek yerine eposta lojisine sahip olan Türkiye’de yatı 6.999 TL. ve şifrenizi değiştirerek yeni bir ise bu sistem bulunmuyor. hesaba geçebiliyorsunuz. kalmayacak Hem akıllı hem hızlı AB, Google’a ‘Ayrıl da gel’ dedi Avrupa Birliği ile başı sık sık belaya giren Google’a yeni bir darbe daha geldi. Avrupa Parlamentosu’nun aldığı karara göre Google’ın ticari faaliyetleri ve arama motoru hizmetlerinin birbirinden ayrılması istendi. Yani Google’ın arama motoru için ayrı, diğer ürün ve servisleri için ayrı bir şirket kurması öneriliyor. Ancak kararın herhangi bir bağlayıcı tarafı yok. Google’ın arama motoru pazarında Avrupa’da yüzde 90’dan fazla payı bulunuyor. Pazarın açık ara en büyük oyuncusu olan Google, aldığı arama reklamlarını normal sonuçlar içinde göstermesi kararın se AİHM’nin 2007 kararı 5G hazırlıkları başladı Akıllı cihazlar için geliştirilmesi planlanan 5’inci nesil mobil telekomünikasyon teknolojisi 5G için çalışma başlatan Çin merkezli Huawei, bu amaç doğrultusunda Güney Kore merkezli 3 telekomünikasyon şirketi ile ortak hareket etme kararı aldı. 2020’de dünyanın şu anda kullanımda olan 4G’den yaklaşık bin kat daha hızlı bir internet hızı sağlaması beklenen 5G için dünyanın çeşitli bölgelerinde araştırma geliştirme ESK ‘Hükümet Konseyi’ olacak AKP hükümeti 2009’dan bu yana hiç toplamadığı Ekonomik ve Sosyal Konsey’in yapısını tamamen değiştiriyor. Konseyde hükümetin ağırlığı artıyor. CHP’li Umut Oran ESK’nin “kukla yapıya” dönüştürüldüğünü vurguladı. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Hükümet, 2009’dan bu yana hiç toplamadığı Ekonomik ve Sosyal Konsey’in (ESK) yapısını sil baştan değiştiriyor. TBMM AB Uyum Komisyonu’nda kabul edilen tasarıyla konseydeki işçimemur temsilcilerinin ağırlığı azaltılırken, kamunun ağırlığı artırılıyor. ESK’nin yetkileri de budanıyor. CHP, tasarıyla konseyde hükümetin etkisinin artacağına dikkat çekti. CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran da ESK’nin “kukla yapıya” dönüştürüldüğünü vurguladı. Hükümetin, “sosyal taraflarla diyaloğun artacağı savunusu”yla hazırladığı ESK’nin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Yasa Tasarısı, TBMM AB Uyum Komisyonu’ndan geçti. Tasarıya göre Konsey, Başbakan’ın başkanlığında kamu kurum ve kuruluşlarından 20, çalışanlardan 8, özel kesimden 12, diğer toplum kesimlerinden 12, yerel yönetimlerden 2, üniversitelerden 2 temsilci olmak üzere toplam 57 üyeden oluşacak. Temsilcilerin nasıl seçileceği daha sonra çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Komisyonun CHP’li üyeleri tasarıya muhalefet şerhi yazdı. Muhalefet şerhinde, yılda 4 kez toplanması öngörülen ESK’nin hükümet tarafından 2009’dan bu yana hiç toplantıya çağrılmadığına dikkat çekilerek şöyle denildi: “ESK’nin çalıştırılmamasının asıl gerekçesini, hükümetin kendi iktidarını paylaşmama niyetlerinde aramak daha doğru olacaktır. Bugünkü girişim ise sosyal taraflarla bir diyalog arayışından ziyade, AB müzakere sürecinde yeni bir fasıl açılmasına yönelik taktik bir çabanın parçası gibi görünmektedir.” Şerhte, tasarıda öngörülen konsey bileşiminin AB ülkelerindeki yapılarla uyumlu olmadığına dikkat çekildi. Tasarının işçi örgütlerine daha fazla ağırlık veren mevcut düzenlemenin de gerisine gittiği vurgulandı. Konsey üyeleri belirlenirken bunların kurumsal örgütlerinin sayılmadığına da işaret edilen şerhte, “Özellikle de partizanlığın pekiştiği; yandaş olan/ol mayan ayrımının çok katı bir biçimde yapıldığı bir dönemde yönetmeliğe bırakılacak her düzenleme, yeni keyfiliklere yol açabilecektir” denildi. Şerhte, çiftçi ve esnaf kesiminin konseye üye gönderecekler arasında sayılmamış olmasının ciddi bir eksiklik olduğu vurgulandı. Çalışma kurulları oluşturma ve bunların raporlarını görüşme görevinin konseyden alındığı ifade edilen şerhte “Bu da ESK’nin bir ayakbağı olarak görüldüğünün en açık kanıtlarından biridir” denildi. Konseyin ekonomik ve sosyal yaşamı doğrudan etkileyen kanun tasarıları ve kalkınma planı ile yıllık programların hazırlanması sırasında görüş bildirmesi görevine de son verildiğine dikkat çekilen şerhte, bunun ESK’nin en önemli varlık koşullarından birisi olduğu vurgulandı. Komisyon üyesi, CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran da ESK’nin “hayalet kuruma” dönüştürüldüğüne işaret ederek “ESK, içi boşaltılan, etkisiz, yetkisiz tamamen kukla bir yapıyla hangi sorunu ne kadar çözebilir” dedi. Troyka’ya direniyor Ekonomi Servisi Mali krizle mücadele eden Yunanistan’ın kalkınma programının değerlendirileceği 8 Aralık Eurogrup toplantısına çok az bir süre kala Avrupa Birliği, IMF ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) temsilcilerinden oluşan Troyka heyeti ile Yunan hükümeti arasında çıkan anlaşmazlık hâlâ giderilemedi. Mesleklerin serbestleştirilmesi, sendikacılık kanununun değiştirilmesi gibi halen askıda bulunan bazı reformların yıl sonuna kadar tamamlanmasını isteyen Troyka’nın talepleri arasında, bazı ürünlerle ilgili vergilerin ve KDV oranının artırılması, 62 yaşın altındaki emekliliklerin iptal edilmesi ve en erken emeklilik yaşının en az 21.5 yıl sigorta primi ödenmesi koşuluyla 67 olarak değiştirilmesi bulunuyor. Başbakan Antonis Samaras, hükümetin krizle mücadelede beklenilenden fazlasını yaptığını belirterek, kimsenin Yunanistan’ı yeterince işler yapmadığı için azarlamaya hakkının bulunmadığını söyledi. Yunanistan, Rıza Türmen: AYM daha özgürlükçü olabilir HADEP kararının verildiği dönem AİHM yargıçlığı görevinde bulunan CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen, “Anayasa Mahkemesi’nin, AİHM’den daha özgürlükçü olmasında hiçbir sakınca yok” yorumunu yapıyor. Yüzde 10 seçim barajının insan hakkı ihlali oluşturmadığına ilişkin AİHM kararının “aldatıcı” bir nitelik taşıdığını belirten Türmen’in değerlendirmesi şöyle: “AİHM’nin o kararını okuduğunuzda, yüzde 10 barajını aslında çok yüksek bulduğunu görürsünüz. Ama, AİHM yerine bir oran önermemiştir. Kararın en önemli eksiği budur. O süreçte, karar metninde değilse, kafaların gerisinde bazı mülahazalar vardı. İngiltere’de uygulanan dar bölge sistemi nedeniyle, çok yüksek oranda bir oy boşa gidiyor, sonuca yansımıyordu. Eğer ‘yüzde 10 ihlaldir’ dersek, bu açıdan sıkıntı çıkabileceği düşünüldü.” Türmen, AİHM kararlarının “resmen” bağlayıcı olup olmadığı sorumuza, “Resmen değil ama Anayasa Mahkemesi AİHM kararlarına bakıyor, izliyor. Tabii ki, bizim Anayasa Mahkemesi’nin AİHM’den daha özgürlükçü bir karar almasının önünde hiçbir engel yok. Keşke öyle olsa” yorumunu yaptı.