Catalog

SAYFA CUMHURİYET 23 KASIM 2014 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Cumhuriyet Gazetesi Yayın İlkeleri Giriş Cumhuriyet Gazetesi, “amacını toplum yaşamına katıldığı 7 Mayıs 1924’te yayınladığı ilk sayısında kurucusu Yunus Nadi’nin kalemiyle belirlemiştir. Cumhuriyet, ne hükümet ne de parti gazetesidir. Cumhuriyet yalnız Cumhuriyet’in, bilimsel ve yaygın anlatımıyla demokrasinin savunucusudur. Cumhuriyet, demokrasi fikir ve esaslarını yıkmaya çalışan her kuvvete karşı mücadele edecektir. Ülkemizde her anlamıyla gerçek bir demokrasi kurulması için bütün varlığı ile çalışacaktır. Cumhuriyet Atatürk devrim ve ilkelerinin açtığı ‘aydınlanma’ yolunda, aklın bağnazlıktan, bilimin dinden bağımsızlaşması, Laiklik ilkesinin toplumca benimsenmesi için çaba gösterecektir. ‘İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Bildirgesi’ni demokrasinin evrensel anayasası olarak benimseyen Cumhuriyet, amaçlarına ancak Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve bütünlüğü kapsamında ulaşılacağını temel ilke sayar. Cumhuriyet Gazetesi’ni kuran Yunus Nadi, kurumlaştıran Nadir Nadi’dir. Cumhuriyet Türkiyesi’nin temelleri atılırken kurulan Cumhuriyet Gazetesi’ni Yunus Nadi’nin ölümünden sonra her çeşit güçlüğe karşı yarım yüzyıllık savaşımla hiç bir ödün vermeden yöneten ve kurumlaştıran Nadir Nadi 20 Ağustos 1991 günü gözlerini yaşama kapamıştır. Kimliği, ilkeleri ve amaçları bu uzun süre içinde belirlenip toplumda kök salan Cumhuriyet’i aynı yörüngede yaşatmak Cumhuriyet Türkiyesi’ne, topluma ve Cumhuriyet okurlarına karşı bir ödev niteliğine dönüşmüştür. Cumhuriyet Vakfı, bu amacı yerine getirmek için kurulmuştur.” 1 Genel Hükümler 1/1 Cumhuriyet Gazetesi Yayın İlkeleri, gazeteyi, ekleri, internet sitesini ve diğer Cumhuriyet yayınlarını kapsar ve bağlar. 1/2 Cumhuriyet gazetesi ve diğer yayınların yöneticileri ve çalışanları her türden çıkar ve nüfuz ilişkilerinin dışında kalmaya özel bir özen gösterirler. 1/3 Cumhuriyet gazetesi çalışanları bir siyasi partiye üye iseler, gazetedeki faaliyetleri ile siyasi çalışmalarını ayrı tutmaya özen gösterirler. Siyasi parti üyesi yazarlar yazılarını üyesi bulundukları siyasi parti içindeki konumları ya da faaliyetleri için kullanamazlar. 1/4 Cumhuriyet yayınlarında reklam, sponsorluk vb. alanlardaki çalışmalarla editoryal alandaki çalışmalar kesin çizgilerle birbirinden ayrılır. Haberin ana ya da vazgeçilmez unsuru olmadıkça şirketler, ticari ürünler ve markalar yer alamaz, gizli reklam yapılamaz. 1/5 Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında çalışanlar haber amaçlı da olsa belge fotoğraf elde etmek için kimseye para teklif edemez ve veremez. 1/6 Cumhuriyet gazetesi çalışanları kural olarak hediye kabul etmezler. Tanıtım amaçlı özel anlam taşımayan ya da bayram, yılbaşı, vb. özel günlerde geleneksel olarak verilen armağanların değeri kabul edilebilecek ölçüleri aşamaz. 1/7 Cumhuriyet gazetesi ve diğer yayınlarda çalışanlar medya davetleri konusunda titiz davranırlar. Muhabirler ve editörler katıldıkları gezilerle ilgili yaptıkları haberlerde davet edenlere özel bir ayrıcalık gösteremez, övgü amaçlı yayın yapmazlar. Gazete ve diğer yayınlarda yönetici konumlarda olanlar konferanslara, bilimsel toplantılara çağrılı olmak dışında bu türden ticari amaçlı gezilere katılamazlar. Temsil amacıyla katıldıkları gezilerin masrafları gazete tarafından ödenir. Üst düzey siyasi gezilerde tarafsızlık ve haberde gerçekçilik ilkesinin zedelenmesine izin verilmez. 1/8 Cumhuriyet gazetesi ve diğer yayınların yöneticileri başka yayın organları ve kuruluşlarla ortak çalışmalarda ve işbirliklerinde yayın ilkelerine aykırı davranamazlar. 1/9 Televizyon, radyo programlarına konuşmacı olarak çağrılan sosyal medyayı kullanan Cumhuriyet çalışanları, yazarları kurumsal kimliği zedeleyici üslupla konuşmaz, yazmazlar. 1/10 Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında çalışanlar bir ticari kuruluşun danışma ya da yönetim organlarında görev alamazlar. 1/11 Cumhuriyet gazetesi ve yayınları Vakıf Yönetim Kurulu Başkanı, Genel Yayın Yönetmeni, İcra Kurulu Başkanı ya da onların görevlendireceği kişiler tarafından temsil edilir. Bunun dışında hiç kimse Cumhuriyet gazetesinin adını kullanarak faaliyette ve temsil iddiasında bulunamaz. Cumhuriyet markası Vakıf Yönetim Kurulunun izni dışında herhangi bir ticari faaliyet için kullanılamaz. 2 Yayın ilkeleri 2/1 Cumhuriyet gazetesi ve diğer yayınlarda temel amaç halkın haber alma hak ve özgürlüğünü sonuna kadar kullanabilmesinin sağlanması, bunun için gerekli özenin ve çabanın gösterilmesidir. Çabamız, adil ve açık fikirli olmak, çatışan değişik görüşleri irdeleyerek belli başlı bakış açılarına yer vermektir. 2/2 Bu amacı gerçekleştirmek için bağımsız, özgür ve nesnel yayıncılığın tüm kurallarına uymak zorunludur. Gazete, haberde gerçekliği, güncelliği, kamu yararını, nesnelliği, dengeli ve adil olmayı, yorumda ifade ve eleştiri özgürlüğünü esas alır. Bu ilke yayıncılığımızda temel aldığımız insan ve yurttaş haklarının, kamu yararı ilkesinin de özünü oluşturur. 2/3Kamu yararından, bir suçun açığa çıkartılması, yolsuzluk ve adaletsizliklerin aydınlatılması, kişi yaşamını etkileyen ciddi yetersizlik ve ihmallerin duyurulması, halk sağlığı ve güvenliğinin korunması, halkın yanıltılmasının önlenmesi ve insanların bilinçli karar vermesinin sağlanması hallerinde söz edilebilir. 2/4 Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında gerçeklerin saptırılmamasına, abartılmamasına, sansürlenmemesine baskı ve çıkar gruplarının etkisi altında kalınmamasına özen gösterilir. Bu kapsamda gittikçe hızlanan medya dünyasının gerisinde kalmamak gibi bir gerekçe hata ve yanlışların haklı görülmesine yol açmaz. Hata ve yanlışlar hızla ve dürüst bir şekilde düzeltilir. 2/5 Haberlerde gerçeğe uygunluk esastır. Haberlerde gerçeğin tüm boyutlarına, karşıt görüş ve iddialara yer vermek zorunluluktur. İddiaların muhatabı olan kişi ve kurumlardan bilgi ve yanıt almak, alınamıyorsa bunu haberde belirtmek gereklidir. Farklı görüş ve değerlendirmeleri bilmenin temel bir okur hakkı olduğu unutulmamalıdır. 2/6 Cumhuriyet çalışanları hazırladıkları haber, röportaj, söyleşi, yorum ya da görüntü konusunda kendi üstleri dışında, haber kaynağı da dahil hiç kimseye bilgi vermek ya da onay almakla yükümlü değildirler. 2/7 Hızla değişen toplumsal siyasal ortamın yayınlarda bire bir karşılığını bulması, olup bitenin tüm renkleriyle ve boyutlarıyla okura izleyene dinleyene aktarılmasından vazgeçilemez. Cumhuriyet Vakfı resmi se Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu’nca yürürlüğe konulan ‘Cumhuriyet Gazetesi Yayın İlkeleri’ni gazetemiz okurlarının bilgisine sunuyoruz Yumurta, Amerika nedinde belirtilen temel ilkeler ve bakış açısı, savunulması gereken temel değerler bir yana bırakılmaksızın gerçeğin tüm çıplaklığıyla aktarılması bir gazetecilik sorumluluğu ve görevidir. 2/8 Cumhuriyet yayınlarında, düşünce özgürlüğü eylem ve örgütlenme hakkı olarak anlaşılır. Yayınlarda bu özgürlüğü kısıtlayan, temel insan haklarına aykırı, şiddeti, kin ve düşmanlıkları kışkırtıcı, insanlar, topluluklar, cinsel tercihleri farklı olanlar, etnik ve dinsel gruplar, uluslar ve halklar arasında nefret ve düşmanlığı körükleyici öğeler yer almaz. 2/9 Haber ve yorumlarda somut belge ve kanıtlanabilir bilgi olmadıkça hiç kimse peşinen sorumlu ilan edilemez, okurun doğru ve eksiksiz bilgilendirilmesi esas alınır. Resmi makamların üslubu ve dili yerine gerçeği anlatacak bir üslup ve dil kullanılır. Süren idari ve adli soruşturmalar ile davalarda iddialar ve savunmalar adil ve dengeli bir biçimde yayınlanır. Yayınlarda masumiyet karinesine özen gösterilir. 2/10 Haber ve yorumlarda insan yaşamının çeşitliliğini aktarmaktan geri durulmaz. Bu kapsamda yadırgatıcı yayın yapmaktan kaçınmaya özellikle çocukları dikkate almaya ve korumaya özen göstermek gerekli ve zorunludur. Haberlerde haberin unsuru olmadığı sürece insanlar, ırkı, milleti, etnik kökeni, sınıfı, dili, dini ya da mezhebi, inanç ya da inançsızlığı, meslek grubu fiziki ya da zihni engelli oluşu ile tanımlanamazlar, insanlar hiçbir şekilde bu özellikleriyle küçümsenemez, alay konusu yapılamazlar. 2/11 Haber ve yorumlarda şiddet propagandası olarak anlaşılabilecek türden yazı ve fotoğraflara yer verilemez. 2/12 Haber ve yorumlarda kişilik haklarının ve kişilerin özel yaşamlarının korunması esastır. İnsanların yaşam tarzları tavır ve davranışları kınanamaz, onların bu özel alanları yayın konusu yapılamaz. Bu toplumda tanınmış kişiler örneğin sanatçılar ve siyasetçiler için de geçerlidir. Ancak kamu yararı söz konusu olduğunda haberin verilmesinin gerektirdiği ölçüyle sınırlı olarak bu alana girilebilir. 2/13 Özel yaşamın dokunulmazlığı ilkesini ihlal eden yasal ya da yasa dışı elde edilmiş görüntü ve ses kayıtları kamu yararı olmayan durumlarda kesinlikle yayımlanamaz. 2/14 Gizli kamera ya da ses alma cihazı kullanılarak, bilgisayarlara e postalara ve özel mülklere izinsiz girilerek haber yapılmaz. Haber kaynağı ya da haberde adı geçen ya da geçecek olanlarla yapılacak görüşmelerde konuşmanın kayıt altına alınacağı önceden bildirilir ve onay alınır. 2/15Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında çalışan gazeteciler kendilerine yayımlanmaması koşuluyla yapılan açıklamaları, sohbetleri ve verilen bilgileri hiçbir şekilde yayımlayamazlar. Zaman kısıtlamalarına anlaşılmış yayın saat ve günlerine uyarlar. 2/16 Haber kaynaklarının gizliliği esastır. Siyasi otoriteler ve güvenlik birimleri talep etse bile kaynağın korunmasından vazgeçilemez. Haber kaynağı ancak kaynağın kendisinin onay verdiği koşullarda açıklanabilir. 2/17 Cumhuriyet gazetesi ve diğer yayınlarda açıklık, şeffaflık esastır. Gazete ve diğer yayınların ilkelere uygun olarak çalışıp çalışmadığı, haberciliğin temel unsurlarına uyulup uyulmadığını denetleyebilmek ve okurlara, kamuoyuna hesap verebilmek için Vakıf Yönetim Kurulu’nca Ombudsmanlık oluşturulmuştur. Ombudsman ya da Okur Temsilcisi tüm yapılmış yayınları ilkelere uygunluk açısından gözden geçirmek hak, yetki ve sorumluluğu altında görev yapar. İlkeler dışında editoryal servislerden ve idareden bağımsız olarak görevini yerine getirir. Temsilci, okur eleştiri istek ve önerilerini gazetenin editoryal ve idari yönetimine iletmek, gerekli durumlarda habere konu olanlarla haberciler arasında hakemlik yapmakla yükümlüdür. 2/18 Cumhuriyet çalışanları elde ettikleri bilgi ve belgeleri öncelikle gazete ve yayınlar için kullanırlar. Çalışanlar sosyal medyanın farklı alanlarında reklam propaganda faaliyetleri yapamazlar. Bu alanlarda gazete ve gazetecilik kimliğini zedeleyici beyanlarda bulunamaz, yakışıksız ve kaba üslup kullanamazlar. 2/19 Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında çalışan gazeteciler gazetenin genel yayın ilkelerine uymayı kabul ederler. Bu temel çizgi dışındaki telkin, öneri, istek ve talimatları reddetme hakkına sahiptirler. Cumhuriyet gazetesi çalışanları gazeteleri dışında kimseden işleriyle ilgili talimat almazlar. 2/20Cumhuriyet gazetesi ve yayınlarında çalışanlar devlet ve hükümet yöneticilerinin, siyasi partilerin politikalarına, ulusal ve uluslararası politikalar alanında önyargılara, resmi görüşlere değil halkın gerçekleri öğrenme hakkına dayanarak yayın yaparlar. Cumhuriyet mensupları inanmadıkları bir görüşü savunmaya ve meslek ilkelerine aykırı iş yapmaya zorlanamazlar. 2/21 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi Cumhuriyet Yayın İlkeleri’nin tamamlayıcı belgesi olarak kabul edilir. (*) Cumhuriyet Gazetesi Yayın İlkeleri, Güray Öz, Mustafa Balbay, Hakan Kara ve Tora Pekin’den oluşan bir komisyon tarafından hazırlanmış, Yayın Kurulu üyelerinin ve Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu’nun onayı ile kesinleşmiştir. ve Gerçekler Sevgili okurlarım, Kolomb’a atfedilen ünlü yumurta öyküsü aslında onun değildir... Türkiye’deki hukuk katliamını büyük bir üzüntüyle gözlemlediğini defalarca belirtmiş olan, Yargıtay Onursal Başkanı Prof. Sami Selçuk bir elektronik postayla beni uyardı. Konuyu çok güzel özetlemiş; aşağıdaki bilgileri onun mektubundan aldım. HHH Öykünün aslı şu: Olay Floransa’da geçer. Mimar Filippo Brunelleschi (d.1377ö.1446) inşa edeceği bir katedralin kubbesini, sütunlar olmadan binanın tepesine oturtacağını söyler. Bunun olabileceğine inanmayanlar onunla alay ederler. Brunelleschi bunun üzerine onları davet eder ve cebinden bir yumurta çıkararak onu dikine tutmalarını ister. Elbette hiçbiri bunu beceremez. Bunun üzerine, mimar, “Çok kolay, bakın işte böyle” diyerek, yumurtanın dibini kırar ve masanın üzerine dikine oturtur. Mimarın ismi yaygın olarak bilinmediğinden dolayı olay, ünlü olduğu için Kristof Kolomb’a mal edilir. Öykünün asıl hali Michelet’in Rönesans kitabında böyle anlatılmaktadır. HHH Amerika konusuna gelince, kıtaya ilk kim ayak basmış olursa olsun, beyaz Avrasyalıların orayı işgali ve yerlileri soykırıma uğratarak zaptetmesidir esas olan. İster Vikingler, ister Kızıl Eric, ister Cenevizliler, ister Kolomb, ister İspanyollar, ister Amerigo Vespucci, isterse bazı İslamcıların iddia ettikleri gibi, Müslüman denizciler kıtaya Avrasya’dan ilk gitmiş olsunlar, fetih gerçeğidir tarihi belirleyen. Bu konudaki en güzel, en güvenilir kaynak Türkçeye Ülker İnce’nin nefis bir Türkçeyle çevirdiği Jared Diamond’un Tüfek, Mikrop ve Çelik adlı kitabıdır. Bu kitapta, Konkistador denilen fatihlerin, özellikle de Pisarro’nun ve Cortez’in Amerika’yı nasıl fethettikleri anlatılır: Pisarro, bir meydan savaşında yüz küsur zırhlı süvari ile Kral Atahualpa’nın binlerce kişilik ordusunu yenerek İnkaları dize getirmiş... Cortez, ırkına ihanet eden bir yerli kadını da kullanarak çeşitli desiseler aracılığıyla yerlileri bölerek yenmiş, Kral Montezuma’yı da idam ederek, Aztekleri egemenliği altına almıştır. Bu arada Avrasyalılar, yerlilere aşıladıkları frengi ve kızamık mikroplarıyla, silahla öldürdüklerinden çok daha fazla cana kıymışlar ve altınları da yağmalamışlardır. HHH Siz siz olun sevgili okurlar, Amerika’ya önce kim gitti gibi anlamsız tartışmalarla meşgul olmayın... Teknolojinin bir kıtayı nasıl fethettiğini ve bir ırkı nasıl soykırıma uğrattığını aklınızda tutarak, dogmatizme ve bilim karşıtı hurafelere direnin... Bilimin, bağımsız, özgür bir ortamda gelişeceğini bilerek, sadece bugün için kendiniz adına değil, geleceğiniz için, çocuklarınız adına da demokrasiye sahip çıkın!