Catalog

SAYFA CUMHURİYET 18 HAZİRAN 2013 SALI 12 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkiye genelindeki işsiz sayısı son bir yılda 186 bin kişi artarak 2 milyon 801’e çıktı Gençlere iş yok Ekonomi Servisi Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 186 bin kişi artarak 2 milyon 801 bine yükseldi. İşsizlik oranı ise 0.2 puanlık artış ile yüzde 10.1 seviyesinde gerçekleşti. Bu yılın şubat ayında, yani açıklanan verilerden bir ay öncesine ilişkin verilerde işsizlik oranı yüzde 10.5, işsiz sayısı 2 milyon 884 bin kişi düzeyinde bulunuyordu. Buna göre, şubattan marta işsiz sayısında 83 bin kişilik bir gerileme yaşandığı, ancak bunun yıllık gerilemeyi telafi etmeye yetmediği anlaşılıyor. Hatırlanacağı gibi işsizlik oranı 2012 yılı Haziran döneminde yüzde 8 dü Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre işsizlik en çok gençleri ve kentte yaşayanları etkiliyor. Her 5 gençten biri işsiz durumda. Kentsel alanlarda yaşayan her yüz kişiden yaklaşık 12’si iş arıyor. Kırsal kesimde bu oran yüzde 6.8 olarak gerçekleşti. zeyine kadar gerilemiş, ardından yükselişe geçmişti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 2013 Mart Dönemi Sonuçları’nı açıkladı. Açıklanan veriler özellikle gençlerdeki işsizlik oranının giderek yükselmekte olduğunu ortaya koydu. Buna göre, Türkiye genelinde yaklaşık her beş gençten biri işsiz. Mart döneminde 1524 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 1.9 puanlık artış ile yüzde 19.3 oldu. Kentsel alanda genç işsizliği 2.2 puan artışla yüzde 21.7’ye, kırsal alanda 1.8 puan artışla yüzde 14.6’ya yükseldi. Mart ayında gözlenen işsizlik oranındaki artış, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerde de net bir şekilde gözleniyor. Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısında 2013 yılı Mart döneminde, bir önceki döneme göre 54 bin kişilik, işsiz sayısında ise 39 bin kişilik artış görünüyor. İşsizliğe ilişkin verilerin ortaya koyduğu bir başka sorun sosyal güvenlik sistemlerinin sığlığı. Bu, istatistiklere de yansıyor. Mart 2013 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 0.7 puan azalmış görünüyor ama hâlâ yüzde 36.8 gibi yüksek bir oranda seyrediyor. Mart ayında bir yıl öncesine göre tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 81.8’den yüzde 83’e yükselmiş durumda. Tarım dışı sektörlerde ise yüzde 23.9’dan yüzde 23.1’e gerileme, yani Sigorta hak getire hafif bir düzelme görünüyor. Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre kentsel alanlarda işsizlik oranı 0.1 puan artışla yüzde 11.6’dan yüzde 11.7’ye yükseldi. Kırsal alanda işsizlik oranı ise yüzde 6.8 düzeyinde gerçekleşti. Geçen yılın aynı dönemine göre 0.4 puanlık artış yaşandı. Önemli bir veri de işgücüne katılma oranı; Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 1.6 puan artarak yüzde 50.2’ye çıkmış görünüyor. Bu oran erkeklerde 1 puanlık artışla yüzde 70.8, kadınlarda 2.3 puanlık artışla yüzde 30.2 olarak gerçekleşti. Elmasın patronları vergiden yakınıyor Ekonomi Servimesi adına vergi si Dünya Elmas yapılandırılması, Borsası FederasyoÖTV’nin kaldırınu (WFDB) Başkalarak KDV uynı Ernest Bloom, gulamasına geçilsektördeki yüksek mesi gerekiyor” vergi oranlarından diye konuştu. şikâyet etti. Bloom, İbrahim WDFB Onur Ernest İstanbul’da gerçek Turhan Bloom sal Başkanı Eli İzleştirilen Dünya hakof ise kriz neElmas Borsaladeniyle sektörün, rı Birliği Başkan20102011’deki lar Toplantısı’nda Dünya Elmas Borsa gibi iyi bir yıl geyaptığı konuşmada, ları Federasyonu’nun çirmediğini işaret 36’ncı Başkanlar “Sektörde birden ederek, bu yıl sekToplantısı, Borsa fazla vergi oranlatörde yüzde 3’lük rı ile karşı karşı İstanbul’un ev sahip artış öngördükleyayız. Farklı ülke liğinde 22 ülkeden 28 rini söyledi. Toplerde bu vergiler borsa başkanının ka lantılarda verilen yüksek. O neden tılımıyla İstanbul’da bilgiye göre; başladı. le sattığımız ürün* Dünya elmas lerin maliyetinden ve mücevher ticadolayı özür dilemek zorunda retinin yıllık hacmi 250 milkalıyoruz” dedi. yar dolar. Türkiye’de de elmas ve mü* Dünyada değerli taş ve cevher sektöründeki ÖTV’nin pırlantada 2023 için öngörülen yüksek olduğuna işaret eden pazar hacmi 600 milyar dolar. Bloom, bu yüksek vergilerin Buna göre mücevherat sektökaldırılması gerektiğini savun rü 12 kat büyüyecek. du. Bloom “Türkiye pırlan* Türkiye’de elmas ve deta piyasasının sürdürülebi ğerli taş pazarının büyüklüğü lir bir gelişim içine girebil 1 milyar dolar. de üstünde bir hizmet sunduğunu duyuran Gayrettepe’deki Divan İstanbul City, aynı sertifikayı geçen yıl da almıştı. Mükemmeliyetçi konukseverliğin ödüllendirildiği bu çok özel sertifikaya, TripAdvisor kullanıcılarının değerlendirmelerine istinaden verdikleri puanlarla belirlenen reytinglerde 5 üzerinden minimum 4 puan alabilmiş oteller sahip olabiliyor. Sitede yer alan otellerin yalnızca yüzde 10’unun almaya hak kazandığı bu ödül; kaliteli, sıra dışı ve kusursuz hizmet sunabilen işletmelere veriliyor. Yöneticiler: Ortamı Erdoğan gerdi Ekonomi Servisi Ekonomist dergisinin yaptığı anket bu kez üst yöneticilerin (CEO) Taksim Gezi Parkı eylemlerine yönelik düşüncelerini ortaya koydu. 137 CEO’nun yanıt verdiği anket sonuçlarına göre yöneticilerin yarısı Gezi Parkı eylemleri için Taksim’e gitmiş. “Çapulçu” CEO’ların sayısı bu ankete göre 137’de 65. Yani yüzde 47.5. Derginin anketine göre, CEO’lar eylemlerin bu noktaya kadar gelmesinin en önemli nedeni olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sert üslubunu gösteriyorlar. Ankete katılanların yüzde 40.8’i böyle düşünürken yüzde 30.8’i en önemli nedenin “Polisin orantısız müdahalesi” olduğunu düşünüyor. Ekonomist dergisinin anketinde CEO’lardan hükümete bu olayla ilgili 1’den 10’a kadar not vermesi de istendi. CEO’ların yüzde 51.5’i hükümete “1” puan verdi. CEO’ların yüzde 56.8’i konunun basit bir ağaç eylemi olmadığını, hükümetin birçok politikasına tepki olduğunu belirtirken yüzde 26.1’i eylemcilerin demokratik hak arama mücadelesi olduğuna inanıyor. Önde gelen uçak üreticilerinden AIRBUS firmasının A330200 ve A330300 uçaklarının istikamet dümenini sadece Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) üretecek. AIRBUS’lara TUSAŞ yön verecek Ekonomi Servisi Türkiye’nin havacılık ve uzay merkezi konumunda olan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ), dünyanın önde gelen uçak üreticisi AIRBUS S.A.S. firmasının A330200 ve A330300 uçakları “istikamet dümeni üretimi” ihalesini kazandı. TUSAŞ’tan yapılan yazılı açıklamaya göre; AIRBUS ile 17 Haziran 2013 tarihinde Paris Havacılık Fuarı’nda sözleşme imzalandı. Sözleşme uyarınca TUSAŞ, AIRBUS A330 platform ömrü boyunca istikamet dümenini tek kaynak olarak üretecek. AIRBUS A330 istikamet dümeni üretimi, AIRBUS A350 XWB uçakları kanatçıkları gibi birçok ticari/askeri uçağın kontrol yüzeylerinin de üretildiği TUSAŞ’ın Ankara, Kazan’daki tesislerinde gerçekleştirilecek. Vergiler bütçeyi uçurdu Ekonomi Servisi Merkezi yönetim bütçesi, giderlerdeki yüksek oranlı artışa rağmen ikinci çeyrekte hızlanan ekonomik aktiviteye bağlı gelirlerdeki yükselişle mayısta 4.56 milyar lira fazla verdi. Bütçede faiz dışı fazla (FDF) ise 8.1 milyar lira oldu. Geçen yılın aynı ayında bütçe 4.6 milyar lira fazla vermiş, FDF ise 7 milyar lira olmuştu. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçede bu yılın ilk beş ayındaki gerçekleşmelerin, yıl sonu hedeflerinin rahatlıkla yakalanacağını gösterdiğini ileri sürdü. Bu yıl bütçede 19 milyar lira FDF, 34 milyar lira da açık öngörüsü bulunuyor. Maliye Bakanlığı’nın açıklamasına göre, mayısta bütçe giderleri yüzde 15.6 artarak 30.3 milyar lira, gelirler ise yüzde 13.2 artarak 34.9 milyar lira, faiz hariç giderler yüzde 12.4 artarak 27 milyar lira, faiz giderleri ise yüzde 47 artarak 3.5 milyar lira oldu. Vergi gelirleri yüzde 14 artarak 30.2 milyar lira olarak gerçekleşti. Divan İstanbul City’ye mükemmeliyet sertifikası Ekonomi Servisi Divan İstanbul City, 2012 yılının ardından bu yıl da, TripAdvisor kullanıcılarının değerlendirmesiyle “2013 Yılı Mükemmeliyet Sertifikası” almaya hak kazandığını açıkladı. Yapılan açıklamaya göre, TripAdvisor, 50 milyonu aşan ziyaretçisi ve 60 milyonu aşan yorum oranıyla dünyanın en popüler seyahat sitesi olarak gösteriliyor. Geçen aylarda kapsamlı bir renovasyondan geçerek, yenilenen odaları, benzersiz lezzetleri ve Divan konukseverliğiyle bir iş otelinden beklentilerin Pegasus Doha’ya uçuruyor Ekonomi Servisi Yeni hatlarla büyüyen Pegasus Hava Yolları, 16 Haziran’dan itibaren 67.99 Avro’dan başlayan fiyatlarla haftanın 3 günü İstanbul Sabiha Gökçen’den Katar’ın başkenti Doha’ya uçuş ger çekleştirdi. Uçuşlar, İstanbul’dan Doha’ya pazartesi, perşembe ve pazar günleri saat 22.45’te; Doha’dan İstanbul’a pazartesi, salı ve cuma günleri saat 03.45’te olmak üzere karşı lıklı gerçekleştiriliyor. Pegasus’un Doha uçuşları, yurtiçinde 20, yurtdışında 36 noktaya bağlantılı olarak yapılacak. Halkın son Gezi Parkı direnişine AKP’ye destek verenlerin analizleri gerçekten ilginç; ve bu durum ekonomik gerçeklerden bayağı kopuk olduklarını gösteriyor. MF’ye borç bitti, ekonomimiz sınıf mı atladı? Başbakan her konuşmasında bunu öne çıkarıyor. “IMF’ye borcu sıfırladık. Kimse bunu başaramadı” diyor. IMF’ye bugün borç biter, yarın borcunu ödeyemezsin, Merkez Bankası rezervin yetmez, koş IMF dersin. Bunun için büyük konuşmamak lazım… Üstelik borcumuz 2002’de 130 milyar dolar, IMF’ye borç 23.5 milyar dolar iken şimdi borcumuz 350 milyar dolar, IMF’ye borcumuz sıfır. IMF’ye borcun bitmesi iyi bir durum ama bu kadar abartılacak bir şey değil. Gururlanacağımız şey dış borcumuzun giderek azalmasıdır; çoğalması değil. I AKP Sevdalılarının Ekonomiye Bakışı İlginç 21, 102007’de 16.63, 2008’de 16.43, 2009’da yüzde 8.89, 2010’da yüzde 7.11, 2011’de yüzde 11.48 ve 2012’de yüzde 6.15 ile dünyanın en yüksek faiz oranı uygulayan ülkelerden biri olduk ve bu faize iştah kabartan küresel fonlar ülkemize geldi. Borsaya ve tahvil piyasasında yüzde 70’lerde pay sahibi oldular ve olmaya devam ettiler. Piyasa ekonomisini uygulayanlar yani liberal ekonomiyi esas alan partiler, ekonomiler, kurumlar, ülkeler için kılavuz faizdir. Bu nedenle liberal ekonomiye sıkı sıkıya bağlı AKP’nin bunu şikâyet konusu yapması eşyanın tabiatına aykırıdır. Ancak faiz oranlarının düşmesi faiz giderlerinin de düşmesini sağladığı için elbette çok olumlu. GSYİH’ye oranının yüzde 10’lardan yüzde 3’e düşmesi, ekonomimiz açısından net katkı da sağlamış durumda. Ama bunun karşılığında katlandığımız maliyet ve kaçırdığımız fırsat maliyetini de hesaplamak ve son olaylardan dolayı 25 milyar dolar olarak hesaplanan maliyetin sebebinin de hükümet olduğunu unutmamak gerekir. bankaları da kattı Başbakan faiz lobisine abancılar faizle bizi hep sömürüyor Başbakan Gezi Parkı olaylarını faiz lobisine yükledi. Oysa faiz lobisi AKP’yi iktidara getirdi. Ülkemiz yıllardır yüksek faizdüşük kur politikası izleyerek küresel sermayeye buyur gel dedi. Çünkü piyasların likiditeye ihtiyacı vardı. 2006’da yüzde Y Gezi Parkı olaylarında faiz lobisini sorumlu tutan Başbakan, bu lobinin içinde bankaları da saydı. Oysa bankaların yüksek faiz zamanı değil; düşük faizlerde daha çok kâr ettiğini 16 Haziran’da Hürriyet gazetesinde Sefer Levent net biçimde analiz etti. Yukarıdaki faiz oranlarını dikkate aldığımızda bankaların 2006’dan itibaren kârları yaklaşık şöyle: 7.7, 10.6, 9.9, 15.4, 17.8, 17.7 20.5 milyar dolar. Faizler düştükçe bankaların kârları artmış durumda. Öte yandan özel bankaların yüzde 42’si de yabancıların elinde. dayalı ekonomideki hareketliliği ve canlılığı ekonominin çok sağlıklı olduğunun işareti sanıyor. Biri bana şunu söyleyerek savunma yaptı: “Güneydoğu illerinde araç sayısı o kadar arttı ki buralarda bile artık park sorunu var.” İthal edilen araçların kredi ile alındığını ve bunu hem hükümet, hem otomotiv sektörü hem de ihracatçıların pompaladığını vatandaş görmüyor. İstanbul’da da artık araç sayısından trafik iflas etmiş durumda. Buna ekonomik canlılık diyebilirsiniz ama sıhhatli bir ekonomi diyemezsiniz. 1 ABD Doları: 1.0404 Avustralya Doları 5.5921 Danimarka Kronu 0.9233 İsviçre Frangı 6.4496 İsveç Kronu 94.89 Japon Yeni 1.0158 Kanada Doları 5.7223 Norveç Kronu 3.7504 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3338 ABD Doları 1.5717 ABD Doları SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.8640 2.4880 2.9150 2.0040 83.00 562.00 ALIŞ SATIŞ 1.8670 2.4900 2.9550 2.0280 83.35 565.00 aksim esnafına yazık değil mi? Esnaf uğradığı zararı ki polis müdahalesi olmasaydı o da olmayacaktı gelecekte daha büyük maliyetlere katlanmama bedeli olarak kabul etmeli ve bunu barışçıl eylem yapanlara fatura etmemeli. Başbakan’ın İstanbul mitingindeki konuşmaları ileride doğacak ekonomik krizin habercisi idi. Çünkü büyük resimde sorunlar var, onlara hiç değinmedi. Bir kriz olursa müsebbib belli; o da sorumsuz(!) çağdaş gençlik ve tenceretava çalan büyükler… T 1 Kuveyt D.: 3.5296 ABD Doları GECELİK FAİZLER 5 Günlük Repo 5.33 DÖVİZ MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ 18 HAZİRAN 2013 EFEKTİF ALIŞ 1.8641 1.7805 0.33283 2.4863 2.9248 2.0128 0.28780 1.8272 6.4491 0.32496 0.49366 1.9539 SATIŞ 1.8716 1.8112 0.33547 2.4962 2.9465 2.0317 0.29165 1.8492 6.7325 0.32813 0.50203 1.9817 alk piyasadaki canlılığı sağlamlık sanıyor Başbakan’a toz kondurmayanlar borçla finanse edilen tüketime H ALIŞ SATIŞ 1.8654 1.8688 1.7887 1.8004 0.33306 0.33470 2.4880 2.4925 2.9268 2.9421 2.0158 2.0287 0.28800 0.29098 1.8340 1.8422 6.5473 6.6330 0.32519 0.32738 0.49739 0.49829 1.9612 1.9742