Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 30 HAZİRAN 2009 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B Kadınlarımızın ekonomik konum- ları ülke meselelerinin çözümünde önemli bir noktayı oluşturuyor. Ka- dınlar işgücüne daha çok katılmaya başladıklarında ülkemizin çehresinin değişeceği bir gerçek. O zaman hiç- bir şeyden korkmamıza, İran gibi olur muyuz, diye endişe etmemize gerek kalmayacak. Kadın emeği ve istihdamı girişimi (KEİG) ve Kadının İnsan Hakları - Ye- ni Çözümler Derneği’nin çalışma so- nuçlarını irdelediğinizde çarpıcı so- nuçlara ulaşılıyor. KEİG ve dernek ka- dının işgücüne katılımı konusunda ciddi çalışmalar yapıyor. Bir kere Türkiye’de işgücü arzının önünde temel bir engel cinsiyete da- yalı toplumsal işbölümü. Çocuk, yaşlı, özürlü ve hasta bakım hizmet- leri başta olmak üzere, aile bireyle- rinin ve evin bakım işleri büyük ağır- lıkla kadınların ücretsiz emeği üze- rinden ev içinde tedarik ediliyor. Ka- dın eve, aileye bakar; erkek dışarıda çalışır, para kazanır görüşü kadınla- rı kamusal alanın dışına itiyor. Bu be- lirtilen hizmetlerin piyasa değerinin yaklaşık 250 milyar dolar olduğu hususunda tahmini hesap yapılabil- diğini Dernek Başkanı Doç. Dr. İpek İlkkaracan Ajas bize sohbetimiz sırasında belirtirken “Bu hizmetleri pi- yasaya bıraktığımızda Güney Ko- re’de olduğu gibi büyük bir yeni is- tihdam alanı yaratmış oluruz” diyerek ekonomik kalkınmanın da bir yönü- nü belirtmiş oluyor. Çünkü bu hiz- metler için yatırım yapılacak, özellikle kadınlar bu yatırımlarda istihdam edilecek. Bu yatırımların maliyetinin nasıl fi- nanse edileceği hususundaki soru- muzu, İpek İlkkaracan “Birden baş- lamak gerekmiyor. Önce okul önce- si bakım ve eğitim birimleri kurulabi- lir. Bu kadının eve mahkûmiyetini or- tadan kaldıracaktır. Böyle bir proje- nin maliyetini de yaklaşık 50 milyar dolar olarak alabiliriz” diye yanıtlıyor. Bunu başarmak zorunda olduğu- muzun nedenlerine gelince; çalışmak kadının hakkıdır. Bu nedenle iş ya- şamına katılabilmesi için evdeki so- rumlulukları dengelenmelidir. Türki- ye, cinsiyet temeline dayalı işbölü- münde AB standartlarının çok altın- da. Türkiye’de bir kadın ev ve ha- nehalkı bakımına günde ortalama 5 saat 17 dakika ayırırken erkekler sadece 51 dakika ayırmaktadır. 2008 endeksine göre 130 ülke içinde Tür- kiye bu bakımdan 125’inci sırada yer alıyor. Medeniyetin alt sıralarından kur- tulmak için iş ve aile yaşamının uz- laştırılması şart. Bunun için çocuk sa- hibi eşlere tanınan izinler, esnek ça- lışma, çocuk bakım ve okul öncesi eğitim hizmetlerinin sağlanması ve yaygınlaştırılması, yaşlı ve özürlüle- rin bakımına yönelik politikaların ge- liştirilmesi gerekiyor. Kadının eğitimi, işgücüne katılımı için çok önemli. Kadının eğitim se- viyesi arttıkça işgücüne katılım ora- nı artmaktadır. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 15-20 arası iken, lise altı eği- timlilerde yüzde 20’ler, lise üstü eği- timlilerde yüzde 30’lar, yükseköğre- tim yapanlarda yüzde 60-70’lerdedir. Bu nedenle kız çocuklarımızı mutla- ka sonuna kadar okutmalıyız. Evdeki kadın eş ve anne sıfatıyla aslında çok önemli bir işlev görüyor. Ev dev bir sosyal ve iktisadi işletme. Bu işletmenin idaresi ve bütçesi değme iktisatçıların başaracağı cins- ten değil. Üstelik erkeğe kadın yön veriyor. Tercih ve kararlarına etkili olu- yor. Erkek ister başbakan olsun, is- ter general, ister çok büyük işadamı bu fark etmiyor. Zaten “Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır” sö- zü bu nedenle çıkmış. Ama kadınlar artık gizli kahraman olmak istemi- yorlar. Siyasette, ekonomide, iş ha- yatında her yerde konumlanmak is- tiyorlar. Gerçekten ülkenin yüksek mede- niyete ulaşması, adını nasıl koyar- sanız koyun sorunlarının çözümü, psikolojik gerginliklerin ortadan kalk- ması, erkeklerin kendine gelmesi, sağduyunun hâkim olması kadınla- rımızın ekonomide pozisyon alma- larını gerekli kılıyor. Bir sürü yatırım yanında İpek İlkkaracan hocanın işaret ettiği yatırımlara başlasak, ne dersiniz?.. Kadının İşgücüne Katılımını Arttırmalıyız pamukm superonline.com İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Gece Yarısı Yasası soner@cumhuriyet.com.tr AKP’nin gece yarısı, korsan yasa çıkarma bece- risi en son krizimiz. Genelkurmay Başkanı ile Baş- bakan’ın dün yapılan “MGK toplantısı öncesi” gö- rüşme gündemine girip girmediği, muhalefetin han- gi ölçeklerde kandırıldığı, daha doğrusu aldatıldığı, karşılıklı açıklamalar suçlamalarla... gerçeğin sanal algılamalarla yer değiştirdiği ortada. Sonuçta Başbakan Meclis’te yapılan oylamada mu- halefetin itirazının olmadığını, muhalefet ise içerik üze- rinden aldatıldığını savlarken, “sivillerin askeri mah- kemelerde yargılanmasını önleme olarak bilgilendi- rilip, Ergenekon yargılaması dahil, askerlerin sivil mah- kemelerde yargılamalarının yolunun açıldığı” anlaşı- lıyor. Genelkurmay Başkanı’nın basın açıklamasın- da iki ayrı yargının yetki ve sınırları üzerinden çok ke- sin vurgulamaların yer almış olması; basın toplantı- sının yapıldığı on saat sonrasında bile, Genelkurmay Başkanı’nın Meclis’ten gece yarısı sonrası geçmiş söz konusu yasa içeriğinden haberli olmadığı gerçeğini ortaya koyuyor. AKP’nin Meclis’teki muhalefeti, yasanın doğrudan tarafı kurumları atlatarak gece yarısı sonrası yasa çı- karma marifetleri, bu çok tartışılacak ceza yasası ile sınırlı değil. İşçilerin ödünç, geçici, işçi simsarlığına yol açacak biçimde çalışmalarını yasalaştıran bir kor- san, gece yarısı yasası daha var; Meclis’in tatile gir- mesi öncesi 26 Haziran günlü oturuma sıkıştırılmış, yine muhalefet, işçi sendikaları atlatılarak, gece ya- rısı 3’ten sonra çıkarılmış. Doğrusu DİSK’in internet sitelerine düşen 26 Ha- ziran tarihli, siyasi partileri de uyaran bir yazısı ile ko- nuyu duymuştuk. 24 Haziran günü ilgili ILO sözleş- meleri, AB sosyal diyalog kriterleri gereği Çalışma Ba- kanlığı üç işçi konfederasyonunu Türk-İş, DİSK, Hak- İş’i üçlü Danışma Kurulu toplantısına çağırmıştı. Özel istihdam bürolarının geçici işçi ilişkilerini düzenleyen, İş Yasası, İşsizlik Sigortası, Sosyal Sigortalar, Sağ- lık Sigortası yasalarında değişiklik öngören söz ko- nusu yasa, Bütçe Komisyonu’ndan gelen tasarı olarak gündeme getirilmişti. Tabii ödünç, işçi sim- sarlığına yol açan söz konusu yasa tasarısına, üç iş- çi sendikası konfederasyonu karşı çıkmıştı. DİSK bu nedenle acil olarak 26 Haziran tarihli baş- vurusu ile başta hükümet ilgili bütün siyasi partileri uyarıyor, işçilerin örgütlenme haklarını, kolektif ça- lışma haklarını tümden ortadan kaldıran işçi sim- sarlığına karşı durulmasını istiyordu. Aynı gece ya- rısından sonra bu yasanın, muhalefetten habersiz, ya- salar gereği geçirilmesi gereken süreçler atlatılarak, Sağlık Aile, Çalışma, Sosyal İşler komisyonlarından geçirilmeden, işçi sendikaları atlatılarak Meclis’ten ge- çirileceği akla bile gelmemişti. DİSK’ten aynı konuda dün yapılan yeni açıklama- da, AKP, Erdoğan hükümetinin gece yarısı sonrası kaçak yasa operasyonu kınanıyor, korsan yasanın onaylanmaması için Cumhurbaşkanı uyarılıyor. Siz- ce işe yarar mı? Erdoğan hükümetlerinin onay ma- kamı Cumhurbaşkanlığı, dişimizi kırdıracak bir fark- lı tavır koyup, yasal prosedürlerin atlandığı ödünç iş- çi çalıştırma yasasını yeniden görüşülmek üzere Mec- lis’e geri yollar mı? Türk-İş’in, Hak-İş’in, muhalefe- tin ne ölçeklerde tepki verecekleri de önemli. Türk-İş’in ayrıca kamu sözleşmeleri uyuşmazlığı bağlantılı düştüğü zoru durum da var. Başbakan Er- doğan lütfetmiş, kitlenen kamu sözleşmeleri için Türk- İş yönetimi ile görüşmüştü. Sonra her konuda, her şeyi bilen, tek karar veren.. kendisi değilmiş gibi yol- culuğa çıkmasının ardından, ilgili bakanlar, ücret ar- tışının söz konusu olmadığını açıklamışlardı. Erdo- ğan hükümeti sözleşme masasında işçiler için çok düşük sayılan ilk zam önerilerini, pazarlık yapılamaz, mutlak bir öneri gibi tek yanlı ilan etmişti.. Gerisi Türk- İş’e, işçilerin direncine kalıyordu. Hak-İş’in gerek simsarlık yöntemi ile işçi çalıştır- ma yasası, gerekse kamu sözlemelerine ilişkin her- hangi bir görüş açıklaması henüz olmadı. Olacak mı, olabilir mi, bilemiyoruz. Türk-İş’in gündeminde, işçi hakları aleyhtarı politikaları nedeniyle hükümeti pro- testo mitingi var. Caydırıcılık eylem gücü ile ölçüle- cek. Şimdilik, çok uzun zamandan bu yana olduğu üzere, bir tek DİSK’in açıklamalar ağırlıklı muhalefetine tanık oluyoruz. Onların da kamu işyerlerinde örgüt- lü ağırlıkları yok biliyorsunuz. Erdoğan hükümeti kamuoyunda çok ses çıkaran, yine de bildiğini okuduğu Ergenekon davası ekse- nindeki gece yarısı yasası operasyonu ile gündem- de. Nasıl gelişmeler yaşanacak henüz bilemiyoruz. Gerilim uç noktada. İşçiler için çok sakıncalı, çok teh- likeli diğer gece yarısı korsan yasası ise gündemde bile değil. Oysa bir zamanlar yine bir gece yarısı son- rası operasyonla işçi haklarını kısıtlama yasası çı- karılması dönemin siyasi iktidarına çok pahalıya mal olmuştu. 15-16 Haziran olayları, sıkıyönetim ilanı ya- şanmıştı. Türkiye, nereden nereye değil mi? Korsan yasa çıkarma, tarafları, muhalefeti atlatma operas- yonları.. Bunun adı demokrasi olabilir mi? İstinyePark’a bir ödül daha İstinyePark, Alõşveriş Merkezleri Konseyi ICSC 2009 Solal Pazarlama Ödülleri’nde ‘Büyük Açõ- lõş’ kategorisinde Gümüş Madalya sahibi oldu. Bu sene ilk ödülünü gene ICSC’den, ‘Büyük Açõlõş’ kategorisinde Maxi Gümüş Madalya ile alan İs- tinyePark, geçen yõl da Mapic’ten “Yõlõn Alõşve- riş Merkezi Geliştiricisi” dalõnda ödül almõştõ. Man’a büyük ödül Man Kamyon ve Otobüs Ticaret, Yön Eylem Araştõrmasõ Derneği’nin düzenlenlediği “En iyi Endüstri Mühendisliği, Yön Eylem Araştõrma Pro- jesi ve Uygulamasõ Yarõşmasõ”nda büyük ödüle layõk görüldü. Aralarõnda Ford, Arçelik ve Bo- rusan gibi Türkiye’nin en büyük sanayi kuru- luşlarõnõn da yer aldõğõ rakiplerini geride bõrakan Man, Tofaş ile birlikte birinciliği paylaştõ. AB Kalite Ödülü Airport Outlet’e AB Kalite Zirve Ödülü’ne alõşveriş merkezleri sektöründe bu yõl Airport Outlet Center layõk gö- rüldü. Şirket ödüle, müşteri odaklõ çalõşmalarõ, müşteri memnuniyetine verdiği önem, atõlõmcõ ya- põsõ ve kaliteye verdiği önemden dolayõ AB stan- dartlarõnõ yakaladõğõ için almaya hak kazandõ. Aile ve çocuk yardõmõyla birlikte genel müdür maaşõndaki artõş 195 lira, 13’ün 3’ündeki bir hizmetlinin artõşõ da 51 lira olacak. En düşük memur maaşõ 1.218 lira olacak. Milletvekili maaşlarõ da yeni katsayõ- lara bağlõ olarak yüzde 4.5 oranõnda ar- tacak. Yõlõn ilk yarõsõnda aylõk maaşla- rõ ortalama 9.469 lira olan milletvekil- lerine de ikinci yarõda 9.895 lira ödene- cek. Aynõ şekilde başbakan ve bakan ma- aşlarõna da yüzde 4.5 zam gelecek. Öğretmene 61 lira zam Evli, eşi çalõşmayan, 2’de çocuğu bu- lunan memurlarõn asgari geçim indirimi de buna göre hesaplanacak. Bu durum- daki memurlarda asgari geçim indirimi- nin maaşa katkõsõ 24.97 lira yerine 25.99 lira olacak. Bekâr, evli ve eşi çalõşan ya da çocuğu olmayan devlet memurlarõnõn maaşlarõ bu özelliklerine göre belirle- necek. Bakanlõğõn “Evli, eşi çalışmayan, bu nedenle aile yardımı alan, 2 çocu- ğu için de ayrıca çocuk yardımından yararlanan bir devlet memuru”nu baz alarak yaptõğõ hesaplamalara göre, ye- ni katsayõlarla 13’ün 3’ündeki bir hiz- metlinin ocak-haziran döneminde 1.167 lira olan maaşõ, 1 Temmuz’da 1.218 li- raya çõkacak. 9’un 1’indeki üniversite mezunu bir devlet memurunun da yine aynõ göstergelere göre halen 1.200 lira olan aylõk maaşõ, yõlõn 2. yarõsõnda 1.253 lira olacak. Böylece hizmetli maaşõnda 51 lira, 9’un 1’indeki memurun maaşõnda da 53 lira artõş meydana gelecek. 9’un 1’indeki bir öğretmenin 1.391 li- ra maaşõ, katsayõ zamlarõ sonrasõnda 1.452 liraya yükselirken, genel müdür- ler de 3.975 lira yerine 4.153 lira alacak. Ekonomi Servisi - Memur ve söz- leşmeli maaşlarõ, 1 Temmuz’da yüz- de 4.5 oranõnda artacak. Yõlõn ikinci ya- rõsõnda memur maaş katsayõsõ 0.05592, taban aylõk katsayõsõ 0.74348, yan ödeme katsayõsõ da 0.01773 olarak uy- gulanacak. İkinci 6 ayda, aile ve çocuk yardõmõ dahil genel müdür maaşõ 3.975 liradan 4.153 liraya, 13’ün 3’ün- deki bir hizmetli maaşõ da 1.167 lira- dan 1.218 liraya yükselecek. Memur ve sözleşmeli maaşlarõ, 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere yüz- de 4.5 oranõnda artacak. Aile ve çocuk yardõmõyla genel müdür maaşõndaki ar- tõş 195 lira, 13’ün 3’ündeki bir hizmetli maaşõndaki artõş da 51 lira olacak. 2009 Merkezi Yönetim Bütçe Ka- nunu uyarõnca, ilk 6 aylõk dönemde yüzde 4 zamlanan memur ve sözleş- meli maaşlarõ, ikinci yarõda yüzde 4.5 artacak. Ocak-haziran dönemi tüketi- ci fiyat artõşõnõn, 6 aylõk dönem için ya- põlan yüzde 4’lük maaş zammõnõn al- tõnda kalacacağõ için memurlara ikin- ci yarõda enflasyon farkõ verilmeyecek. Hizmetliye 51 lira Halen gösterge rakamõ 1.500 olan ai- le yardõmõ, yeni katsayõ ile 80.26 lira- dan 83.9 liraya çõkacak. 2 çocuk için ödenen çocuk yardõmõ da 40.1 liradan 41.9 liraya yükselecek. Maaşlara aile ve çocuk yardımı dahildir (Ocak-haziran dönemi için 120.4 lira, temmuz-aralık dönemi için 125.8 lira.) AA’nın haberine göre, asgari geçim indirimi de bu özelliğe göre hesaplanmıştır (Ocak-haziran dönemi için 24.97 lira, temmuz-aralık dönemi için 25.99 lira) sağlık personelinin maaşında ek ödemeler de yer almaktadır. Kurumsal ve bölgesel ödemelerle ek ders ve yabancı dil tazminatı hariç tutulmuştur. Çocuk yardımı dahil Ekonomi Servisi - Uluslararasõ Fi- nans Kurumu (IFC) ve Şişecam, 70 milyon dolarlõk kredi anlaşmasõ im- zaladõ. Konuya ilişkin yazõlõ açõklamada kredinin, IFC’nin, uzun süredir iş- birliği içinde olduğu Şişecam’a, Tür- kiye ve Bulgaristan’da bulunan cam üretim tesislerinde yapacağõ yatõ- rõmlar için sağlandõğõ belirtildi. Kredinin 58 milyon dolarõnõn Tür- kiye’deki Trakya-Cam, 12 milyon do- larõnõn Bulgaristan’da bulunan Trak- ya Glass fabrikalarõnda gerçekleşecek enerji verimliliği ile ilgili iyileştirme projeleri için kullanõlacağõ belirtilen açõklamada, yeni yatõrõmlar saye- sinde enerji tasarrufu sağlanmasõ- nõn hedeflendiği kaydedildi. Ekonomi Servisi - Türk-İş’in Krize Karşõ Emek Masa- sõ’na gelen bilgilere göre, mayõs ayõnda ağõrlõklõ olarak otomotiv ve ge- mi inşa sana- yiinde olmak üzere 1106 T ü r k - İ ş üyesi iş- ten çõ- karõldõ. Kriz nede- niyle işten çõ- karõlan Türk-İş üye- si sayõsõ 8 aylõk dö- nemde 40 bini aştõ. Sendikalarõn konfederas- yona ulaştõrdõklarõ bilgilere göre, önceki aylardan farklõ olarak çimento, gõda, ağaç, de- ri, kâğõt, tarõm, gazetecilik ve maden gibi sektör ve işkolla- rõnda işten çõkarmalara ilişkin önemli bir sorun yaşanmadõ. Bunun yanõnda, özellikle otomotiv-metal ve tekstil sek- törlerindeki işten çõkarmalar ve ücretsiz izin uygulamalarõ mayõs ayõnda da devam etti. 3 bin işçiye yarım ücret Otomotiv ve metal sanayi- inde örgütlü bulunan Türk Metal’in geçen ay 648 üyesi işten çõkarõldõ, 2 bin 326 üye- si de ücretsiz izne yollandõ. Ayrõca geçen ay 3 bin 627 sendika üyesi yarõm ücretle çalõşmak zorunda kaldõ. Kriz döneminde ise top- lamda 22 bin 879 Türk Metal üyesi işten çõkarõldõ, 20 bin 413 sendika üyesi de ücretsiz izne gönderildi. Tekstil sektöründe ise mayõs ayõnda 56 kişi işten çõkarõldõ, 187 kişiye yarõm ücretli kõsa çalõşma ödeneği verildi. Tekstilde, kriz döneminde TEKSİF’e üye 4 bin 47 kişi iş- ten çõkarõldõ, 7 bin 568 kişi üc- retsiz izne çõkarõldõ. Petrol-İş üyesi 70 kişi de mayõs ayõnda işini kaybe- denler arasõnda yer aldõ. Kriz döneminde sendikaya üye toplam 683 kişi işinden oldu, 357 kişi de ücretsiz izin uy- gulamasõyla karşõ karşõya kaldõ. Tersanelerdeki işten çõkar- malar geçen ay da sürdü. Dok Gemi-İş üyesi 300 kişi mayõs ayõnda işini kaybederken, kriz döneminde işsiz kalanlarõn sayõsõ 1300’e ulaştõ. Mayõsta toplamda konfederasyona üye 1106 kişi işten çõkarõlõrken 2 bin 683 kişi de ücretsiz izne ayrõldõ. Türk- İş’in verilerine göre, 2008’in son 3 ayõ ile bu yõlõn ilk 5 ayõnõ kapsayan 8 aylõk dönemde ise toplam 40 bin 18 konfederasyon üyesi işten çõkarõldõ. Ücretsiz izne çõkarõlanlarõn sayõsõ da 41 bin 422’yi buldu. M A L İ Y E Y A Ş A M I N D A N / M U S T A F A P A M U K O Ğ L U MİLLETVEKİLİ MAAŞI DA ARTACAK Altõ aylõk dönem için yapõlan yüzde 4’lük zammõn altõnda kalacağõ için memura ikinci yarõda enflasyon farkõ yok Memuryüzde4.5’etalim Ekonomi Servisi - Pfizer, ilaç sek- töründeki Ar-Ge faaliyetlerini destek- lemek üzere, TC Başbakanlõk Yatõrõm Destek ve Tanõtõm Ajansõ ile “muta- bakat zaptı” imzaladõ. Pfizer’den yapõlan açõklamada, şir- ketin Türkiye’de bugüne kadar 14 mil- yon dolar Ar-Ge yatõrõmõ yaptõğõ ve bu miktarõ arttõrmak amacõyla bir köprü kurmayõ istedikleri ifade edilerek, im- zalanan anlaşma ile hem Türk bilim adamlarõnõn çalõşmalarõnõ dünya ilaç Ar- Ge ağõna kazandõrmak hem de Türki- ye’ye ekonomik katma değer sağlaya- rak ilaç alanõnda Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini arttõrmak adõna büyük önem taşõdõğõ vurgulandõ. IFC’den Şişecam’a 70milyondolarkredi Pfizer Ar-Ge için anlaşma imzaladõ Türk-İş Krize Karşõ Emek Masasõ: Özellikle otomotiv, tekstil ve metalde atõlmalar sürdü ÖDÜL... ÖDÜL... ÖDÜL 40 bin sendikalı işinden oldu