Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 26 HAZİRAN 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ AKP, Borca Yüklendi… Hedef Seçim mi? AKP iktidarı, küresel krizin Türkiye’de net biçim- de yaşanmaya başlandığı Ekim 2008’den bu yana iç borçlanmaya hız verdi. Başka bir ifadeyle, kriz karşısında -yerel seçimin de etkisiyle- hızla içeriden borçlanmaya başladı. Hem de öyle böyle değil. Ekim 2008’den Mayıs 2009’a, 8 ayda iç borçların toplamı 271 milyar TL’den 302 Milyar TL’ye (rekor!..) çıktı. Yani 8 ayda 31 milyar TL iç borç stokunda artış!.. Oy- sa 2005’ten 2008’e, yani 4 yılda, yani 48 ayda iç borç- lanmada artış 30 milyar TL idi. Bu 48 ayın iç borç- lanmasını AKP hükümeti bu kez 8 ayda yaptı… AKP, iktidarı aldığı 2002 sonunda iç borç 150 milyar TL idi. Bugün vardığımız yer 302 milyar TL, yani yüzde 100 artış!.. İç borçlanma ihtiyacı, IMF’nin “mali disiplin” uygulatmasıyla azalmıştı. Nereye kadar? 2008’e kadar. Ama IMF anlaşması bitince AKP hükümeti, ye- rel seçime bütçe musluklarını açarak ve parasını da borçlanarak gitti. İşe yaradı mı? Yaradı denemez. Ama bu cephaneyi kullanmayı sürdürüyor… Bütçe müthiş açık veriyor, açık borçlanmayla karşılanıyor. Merkez Bankası’nın düşürdüğü faizle- re rağmen, Hazine’nin piyasadan borçlanırken öde- diği reel faiz yüzde 11’in üzerinde!.. Daha da yük- selecek faizler, ileride ekonomiyi dondurur… Bankalar mutlu olur, ama reel sektör donar kalır… Ama bu, si- yasete, seçime kilitlenmiş AKP’nin henüz birincil so- runu değil. AKP’nin, IMF’yi de oyalayarak iç borçlanmayı hız- landırmasında, yani cepten hovardalığı azıtmasında, erken, hatta baskın seçim faktörü mü etkili? AKP, gündemine seçimi almışsa, IMF’yi, ekonomi- yi ikinci plana atmışsa, “krizi yıl sonu aşarız, herkes- ten erken toparlanırız” lafına da kargalar güler… Karga demişken… Topkapı Sarayı’nın müdürlüğünü de yapan İlber Ortaylı Hoca, 21 Haziran tarihli Mil- liyet Pazar’da, kargalardan yakınıyordu. Kargaların cevizlerini kırarken Saray’ın mermerlerini kirletip kararttıklarından şikâyet ediyor ve bunlarla nasıl baş edilir diye, yardım istiyordu. Kargalar neden Topkapı Sarayı bahçesinde çoğal- dı? Cevap karmaşık değil. Karga, tüneyecek, karnı- nı doyuracak ağaç arar. İstanbul’da ise yeşil alan kal- madı. Şehir plancıları, Avrupa’daki şehirlerde orta- lama 20 metrekareyi bulan kişi başına aktif yeşil alan miktarının İstanbul’da 1 metrekarenin bile altında ol- duğunu belirtiyorlar. Koca İstanbul ağaçsız kalırsa kar- galar da saray, maray dinlemez, ağaç olan her ye- re üşüşür, yuvalanırlar. Karga düşmanlığı köylülükten kalan bir miras. Ürü- ne musallat oluyor ya… Küçüklerimize Atatürk’ün ha- yatını ezberletirken onun çocukluğunda karga ko- vucusu olduğundan bahisle, karga karşıtlığını er- kenden belletiriz yavrulara… Kargaların dayanıklı ve hırsızlığından dem vuran İl- ber Hoca karganın zekâsına iltifatı esirgemiş. Oysa en zeki hayvandır karga. Şempanzeden de akıllıdır. Marx, insanı hayvandan ayıran en önemli özelliğin alet kullanmak olduğunu belirtirken o da karga istisna- sını es geçmiş, kargaya haksızlık etmiştir. İyi bir karga gözlemcisi ve karga dostu olarak, kar- ganın, alet kullandığını çok gözledim. Bir çubuğu ga- gasına yerleştirerek ağaç kovuklarına sokuyor ve bör- tü-böceği çıkmaya zorladıktan sonra onları midesi- ne indiriyor. Bu, alet kullanmak değil de nedir? Ça- tınıza balkonunuza karga konarsa onunla konuşmayı deneyin, sizi dinlediğini göreceksiniz. Hasılı, karga- lara laf söyletmem arkadaş!.. İlber Hoca da kargalardan önce, bekleriz ki, kent- sel dönüşümlerle, betonlaştırmalarla İstanbul’u ağaçsız bırakan, İstanbul’un kamu varlıklarını, or- manlarını 2B adıyla yağmalayan çakallardan, sırt- lanlardan şikâyetçi olsun… Esas zararlılar Saray’ın dışında… mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Dünya Bankasõ ve TEPAV’õn düzenlediği panelde dünya ekonomilerinde belirsizliğin devam ettiği belirtildi Hõzlõ toparlanma beklemeyinEkonomi Servisi - Dünya Bankasõ Türkiye Ofisi Başekonomisti Mark Thomas, Türki- ye’de krizin etkisiyle ihracatta, sanayi üreti- minde önemli düşüşler olduğunu, işsizlik ra- kamlarõnõn arttõğõnõ belirterek “Türkiye’de de özellikle ihracatla alakalı hızlı bir topar- lanma bekleyemeyiz” dedi. Thomas, Dünya Bankasõ ve Türkiye Ekono- mi Politikalarõ Araştõrma Vakfõ’nõn (TEPAV) düzenlediği ‘Küresel Kalkınma Finansmanı 2009 - Küresel İyileşmenin Haritası’ panelinde yaptõğõ konuşmada Türkiye’nin yaşanan küre- sel mali krizden çok ciddi bir şekilde etkilen- diğini söyledi. Mevcut durumda krize dönük olarak bir miktar toparlanma sinyali olduğunu belirten Thomas, ancak bunun kimseyi rahat- latmamasõ gerektiğini ve her duruma hazõrlõk- lõ olunmasõnõ ifade etti. Türkiye’nin 2001 krizinden sonra doğru uy- gulamalarõ hayata geçirdiğini ifade eden Tho- mas, “İyimser gelişmelere rağmen bizim her şey geçti diye rahatlama lüksümüz yok, belirsizlik halen devam ediyor” diye konuş- tu. Thomas, Türkiye’nin bu süreçte uzun vadeli politikalar geliştirmesi ve uzun vadede sürdü- rülebilirlik ve mali genişleme sağlamasõ ge- rektiğini vurguladõ. “Toplantıda Küresel Kalkınma Finans- manı 2009” raporu da açõklandõ. Rapora göre, dünya finans sisteminin daha sõkõ ve etkili bir şekilde yönetilmesini gerektirecek daha yavaş bir büyüme çağõna girdi.  2007’deki yüzde 8.1’lik ve 2008’deki yüz- de 5.9’luk büyüme performansõnõn ardõndan, ge- lişmekte olan ülkelerin bu yõl yüzde 1.2 büyü- mesi bekleniyor.  Gelişmekte olan ülkelerin GSYİH’sinin yüzde 1.6 oranõnda küçülmesi ve bunun da iş kayõplarõnõn devam etmesine yol açmasõ ve da- ha fazla insanõ yoksulluğa itmesi öngörülüyor. Türkiye’nin krizden çok ciddi şekilde etkilendiğini işsizliğin arttõğõnõ belirten Dünya Bankasõ ekonomisti Mark Thomas, her duruma hazõrlõklõ olunmasõ gerektiği uyarõsõnda bulundu. ABD ORDUSUNA TÜRK TRAKTÖRÜ Irak’ta bulunan Amerikan ordusu, Erkunt Traktör ile işbirliğine giderek Bağ- dat’õn güneyinde yer alan Lutifiyah bölgesi çiftçilerine Erkunt Traktör’ün uluslararasõ markasõ ArmaTrac traktör modellerinden bağõşladõ. Traktör- lerin Lutifiyah bölgesi lideri Şeyh Musa’ya tes- lim töreninde konuşan Amerikan Kuvvetleri 4. Batarya Komutanõ Yarbay Michael Mammay, “Bölgedeki traktör ihtiyacõnõ karşõlamak ve Irak tarõmõnõn gelişmesini sağlamak amacõyla Ar- maTrac’õ tercih ettik. Tarõmsal kalkõnma hem Irak ekonomisine, halkõna hem de istikrarõna katkõda bulunacaktõr” dedi. MINI 50. YAŞINI KUTLADI MINI’nin 50. yaş günü, Kanyon’da sergi, yarõşma, gra- fiti gösterisi ve doğum günü partisini de içeren bir dizi et- kinlikle kutlandõ. MINI distribütörü Borusan Otomotiv ta- rafõndan MINI ile Zamanda Yolculuk sergisi düzenlendi. Sergide MINI’nin 50 yõllõk serüveninin kilometre taşlarõ- nõ gösteren görsellerin yanõ sõra klasik ve yeni nesil MI- NI’ler de yer aldõ. MINI doğum günü partisinde konuşan Borusan Otomotiv İcra Kurulu Başkanõ Eşref Biryõldõz, MI- NI’nin yarõm asõrdõr rakipsiz ve benzersiz bir otomobil ol- duğunu belirterek, Türkiye’deki pazarlama stratejilerinin MINI’yi ikonlaştõrma üzerine kurulduğunu söyledi. Manisa’da Uruguay’dan getirilen ekonomik getirisi yüksek Ar- gus tipi büyükbaş hayvanlarõn damõzlõk üretimine başlan- dõ. Argus çiftliğini kuran Berre Hayvancõlõk’õn sahibi ve Manisa Ticaret Borsasõ Başkanõ Arif Koşar, hayvancõ- lõkta verimli türler konusundaki bir araştõrma so- nucu bu cinsini seçtiklerini belirterek, böylece et fi- yatlarõnõn düşebileceğini ifade etti. Koşar, “Bu hayvan tipi çok düşük maliyetle yüksek kazanç getiriyor. 15 ay- lõk bir hayvan 650 kilograma ulaşõyor ve yüzde 63’lük et verimi sağlõyor. Türkiye’de insanlara ucuz ve kaliteli et ye- dirmenin yolu bu hayvanlardan geçiyor” dedi. EYÜP YAHŞİ 200bintonatõk yağkontroldõşõ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çevre ve Orman Bakanlõğõ Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardõmcõsõ Eyüp Yahşi, Türkiye’de her yõl 250 bin ton dolayõnda madeni yağõn piyasaya sürüldüğünü tahmin ettiklerini belirterek bunlarõn ancak 50 bin tonunun kontrol altõnda olduğunu dile getirdi. ‘Atık Madeni Yağların Kontrol ve İzleme Sisteminin Oluşturulması’ projesi kapsamõnda düzenlenen “1. Ulusal Atık Madeni Yağ Çalıştayı” Ankara’da başladõ. Çalõştayõn açõlõşõnda konuşan Eyüp Yahşi, atõk yağlarla ilgili yönetmeliklerin uygulamaya konulmasõnõn ardõndan 21 tesisin atõk yağlarõn geri kazanõmõnda, 33 tesisin de atõk madeni yağlarõn bertaraf edilmesi konusunda lisans aldõğõnõ söyledi. Yahşi, bu tesislerde 103 bin 817 ton atõk madeni yağõn kayõt ve kontrol altõna alõndõğõnõ belirterek, atõk yağlarõn ve illegal yollarla piyasaya sürülen yağlarõn çevreyi ve insan sağlõğõnõ ciddi şekilde tehdit ettiğini vurguladõ. AHMET ERTÜRK TMSF Burgaz Rakõ’yõ satõyor Ekonomi Servisi - Tasarruf Mevduatõ Sigorta Fonu (TMSF), sahte bandrol iddialarõyla gündemden düşmeyen Hayyam Garipoğlu’na ait Burgaz Rakõ’yõ satõşa çõkarõyor. TMSF Başkanõ Ahmet Ertürk, yönetiminde olduklarõ Burgaz Rakõ’nõn adõnõn sahte bandrol iddialarõyla gündeme gelmesi nedeniyle şirketin satõşõ için düğmeye bastõklarõnõ söyledi. Referans gazetesinin haberine göre TMSF, iki kurumdan şirketle ilgili değerleme raporu aldõ ve yakõnda satõş takvimini ilan edecek. Ertürk yaptõğõ açõklamada, “Burgaz Rakı ile ilgili bizi de rahatsız eden gelişmeler oldu. Son iddialar da rahatsızlık verici. Sonuç olarak hisseleri bize rehinli bir şirket. Önümüzdeki günlerde satış takvimini ilan edeceğiz. Satış için ortam uygun görünmese de deneyeceğiz” dedi. Burgaz’õn TMSF ile ilişkisi, Gariboğlu Grubu’nun batõk Sümerbank’tan yaklaşõk 300 milyon dolarlõk borcu için yapõlan protokolden kaynaklanõyor. TÜBİTAK, TTGV ve TÜSİAD tarafõndan düzenlenen 8. Teknoloji Ödülleri sahiplerini buldu Büyük ödül Savronik Elektronik’in Türkiye’de piyasaya sürülen 250 bin ton madeni yağõn sadece 50 bin tonu kontrol edilebiliyor. Çin’den bir günde üç kredi geldi Ekonomi Servisi - TÜBİTAK, Türkiye Tekno- loji Geliştirme Vakfõ (TTGV) ve Türk Sanayicile- ri ve İşadamlarõ Derneği (TÜSİAD) tarafõndan 8.’si düzenlenen Teknoloji Ödülleri ve Kongresinde bü- yük ödül, TDS-3000 Tren Denetim Sistemi ile Sav- ronik Elektronik’in oldu. TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilgi Top- lumu ve Yeni Teknolojiler Komisyonu Başkanõ Hamdi Akın, teşvik edildiği takdirde mikro dü- zeydeki firmalarõn ekonomik değeri yüksek, ihraç edilebilir teknolojilere imza attõğõnõ belirtti. Bu sene ‘ürün’ ve ‘yenilik ve teknoloji’ kate- gorilerinde, 4 farklõ firma ölçeğinde verilen ödüllerin yanõsõrakategoriveölçektenbağõmsõzolarakenyük- sek puanõ alan firmaya büyük ödül verildi. Bü- yük/bağlõ firma kategorisinde ürün ödülünü ‘hibrit elektrikli hafif ticari araç’ ile Ford Otomotiv, ye- nilik ve teknoloji ödülünü ise ‘Turboprop Moto- ru’ ile TUSAŞ Motor Sanayii aldõ. Orta ölçekli fir- ma kategorisinde ürün ödülünü ‘Unity on Demand’ ile Logo Yazõlõm, yenilik ve teknoloji ödülünü ‘Gre- en Guard’ adlõ yõkama gerektirmeyen perde ile El- vin Tekstil alõrken, küçük ölçekli firmalarda ürün ödülü ‘Deri sanayi atıklarından elde edilen yavaş yarayışlı gübre’ ile Mavi Kimya’nõn, yenilik ve tek- noloji ödülü ‘Islahı yönlendirilmiş çerezlik tü- ketime uygun kabak çekirdeği tohumları’ ile Pa- lancõ Gõda Teknolojilerinin, mikro ölçekli firma ka- tegorisinde ürün ödülü ‘Mavi solar yenilenebilir enerji güç dönüştürücüleri ürün platformu’ ile Mavisis Teknoloji’nin, yenilik ve teknoloji ürünü ‘Rainvent’ ile Teknoset Bilgisayar Yazõlõm ve Da- nõşmanlõk Hizmetlerinin oldu. Ekonomi Servisi - Türk Telekom, Çin Eximbank’õ ile 500 milyon dolara kadar ticari finansman kredisi kulla- nõlmasõ için çerçeve anlaşmasõ im- zaladõ. Türk Telekom’dan KAP’a yapõlan açõklamada, “Şirketimiz ve Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki te- darikçi herhangi bir şirket arasın- da olası ihracat/ithalat işlemlerinin finansmanı için Çin Halk Cumhu- riyeti İhracat-İthalat Bankası (The Export- Import Bank of China) ta- rafından şirketimize 500 milyon do- lara kadar ticari finansman kredi- si kullandırılmasına ilişkin ‘Ticari Finansman Kredisi Çerçeve Anlaş- masõ’ 25 Haziran 2009 tarihinde im- zalanmıştır” denildi. Garanti Bankasõ da Türkiye ile Çin arasõndaki dõş ticaret hacmini des- teklemek amacõyla, Çin Eximbank ile 100 milyon dolar tutarõnda bir çerçeve anlaşmasõ imzaladõğõnõ duyurdu. Ga- ranti Bankasõ Genel Müdür Yardõm- cõsõ Tolga Egemen, “Anlaşma, fark- lı dış ticaret ürünlerini ve vade al- ternatiflerini içerecek esneklikte olmasıyla büyük önem taşıyor. Böylece Çin ile ticaret yapan fir- malar, seçtikleri kredi koşulları kapsamında, dış ticaret işlemlerini finanse edebilecek” dedi. Akbank, Çin Eximbank’tan 100 milyon dolar kredi için çerçeve an- laşmasõ imzaladõ. Akbank ile Çin Eximbank arasõnda, iki ülke arasõn- daki dõş ticaretin finansmanõnda kul- landõrõlmak üzere 100 milyon dolar- lõk kredi imkânõ çerçeve anlaşmasõnõn dün Pekin’de imzalandõ. İş Bankasõ da önceki gün 100 milyon dolarlõk kre- di için Çin Eximbank’õ ile bir anlaş- ma imzalayacağõnõ duyurmuştu. Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül’ün Çin ziyareti ile birlikte Çin ve Türk şirketleri arasõnda yapõlan ticari an- laşmalarõn 2 milyar dolarõ geçmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül’ün resmi ziyaretine başladõğõ gün Çin’in İhracat ve İthalat Bankasõ, Türk Telekom’a 500 milyon dolar, Garanti ve Akbank’a 100’er milyon dolar kredi açtõ. Türk şirketlerine son iki günde verilen kredi 800 milyon dolarõ buldu. HP DENEYİMİNİ TÜRKİYE’YE TAŞIDI HP-İTÜ Yazõlõm ve Inovasyon Merkezi açõldõ Ekonomi Servisi - HP, Tür- kiye ve MEMA (Ortadoğu, Ak- deniz ve Afrika) ayağõnda bir ilk olma özelliğini taşõyan HP-İTÜ Yazõlõm İnovasyon Merkezi’ni İs- tanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maslak yerleşkesinde açtõ. Dünyanõn önemli araştõrma-geliştir- me merkezlerin- den HP labora- tuvarlarõnõn de- neyim ve bilgi birikiminin yan- sõtõlacağõ HP-İTÜ Yazõlõm İnovasyon Mer- kezi’nin, Türkiye’yi MEMA böl- gesindeki en önemli Ar-Ge üssü olarak konumlandõrmasõ hedef- leniyor. HP-İTÜ Yazõlõm İno- vasyon Merkezi’nde geliştirilen projeler için HP tarafõndan fon sağlanacak ve eğitimi sõrasõnda burada çalõşacak olan öğrenciler, dünyada 7 ayrõ lokasyonda yer alan ve 600’den fazla araştõrma- cõnõn görev yaptõğõ dünyanõn sa- yõlõ Ar-Ge merkezlerinden olan HP Labs’ta çalõşma fõrsatõna sa- hip olabilecek. HP Türkiye Ge- nel Müdürü Serdar Ur- çar, HP için önemli bir ilk adõm attõk- larõnõ belirterek “HP laboratuva- rı, Türkiye’de ilk defa somutlaşmış olacak. İTÜ ile yap- tığımız bizim açımızdan önemli bir işbirliği” dedi. İTÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin de bir üniversiteyi lider ya- pan şeyin Ar-Ge bütçesi oldu- ğunu vurgulayarak, şu anda Ar- Ge bütçesi en yüksek üniversite olduklarõnõ ifade etti. Mustafa Koç 22. Koçtaş mağazasını Beylikdüzü’nde açtı. Koçtaş’tan 350 kişiye iş imkânõ Ekonomi Servisi - Koçtaş, 7 milyar dolar büyüklüğe ulaşan ev peraken- deciliği sektöründe 22’nci mağazasõ- nõ İstanbul Beylikdüzü’nde açarken 23’üncü mağazasõ da yarõn Antal- ya’da hizmete girecek. Koçtaş, Bey- likdüzü mağazasõ ile 200, Antalya’da 150 kişiye istihdam sağlayacak. Her iki mağazanõn toplam 28 milyon TL’ye mal olduğu öğrenildi. Beylikdüzü’ndeki Koçtaş mağaza- sõnõn açõlõşõnda konuşan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Mustafa Koç, “Ülkemiz hızla gelişiyor ve de- ğişiyor. Ülkemizin gelişimine para- lel olarak lokomotif rolü İstanbul ve diğer büyükşehirler üstlenmiş du- rumda” dedi. Türkiye’deki perakende sektörünün büyüklüğüne de değinen Koç, “Ev ge- liştirme sektörü 7 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip” diye konuştu. Merkezle Türkiye’nin MEMA bölgesindeki en önemli Ar-Ge üssü olarak konumlandõrmasõ hedefleniyor. URUGUAY SIĞIRIYLA ET UCUZLAYACAK Ekonomi Servisi - Vergi daireleri, 150 bin lira ve üzerinde vergi borcu bulunan mükellefleri, 15 Temmuz-15 Ağustos 2009 tarihleri arasõnda vergi dairelerinde ilan edecek. Maliye Bakanlõğõ’nõn kesinleşen vergi ve ceza- larõyla vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve ce- zalarõn açõklanmasõna ilişkin Vergi Usul Kanunu Ge- nel Tebliği Resmi Gazete’nin dünkü sayõsõnda ya- yõmlandõ. Tebliğe göre, liste hazõrlanõrken 31 Ara- lõk 2008 tarihi itibarõyla vadesi geçtiği halde 30 Ha- ziran 2009’a kadar ödenmeyen vergi ve cezalarla 1 Haziran 2008-31 Mayõs 2009 tarihleri arasõnda ke- sinleşen tarhiyatlar dikkate alõnacak. Vergi yüzsüzleri teşhir edilecek TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Hamdi Akõn, teşvik edildiği takdirde mikro düzeydeki firmalarõn ekonomik değeri yüksek, ihraç edilebilir teknolojilere imza attõğõnõ söyedi.