Catalog

kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 12 KASIM 2009 PERŞEMBE 16 KÜLTÜR CMYB C M Y B IRMAK ZİLELİ E ce Ajandasõ‘nõn doğduğu “Numero 109”da bugün 100. yõlõnõ kutlamanõn heyecanõ var. Sirkeci’den Cağaloğ- lu’na çõkarken hemen sağdaki bu dükkânõn ilk sahibi ve “Ece Ajandası”nõn “babası” Meh- met Sadık Kâğıtçı’nõn torunlarõ Seydali Gö- nel ile Ali Muhsinzade, 1909’dan bu yana ke- sintisiz süren bir kültür mirasõnõn sahibi ol- manõn onurunu yaşõyorlar. Ece Ajandasõ, Osmanlõ’nõn yenileşme ha- reketleri içerisinde, o havanõn ve ruhun bir ürü- nü olarak çõkmõş ortaya. O güne dek, Os- manlõ’da ajanda yok mu? Var. Ama Osman- lõca değil. Fransõzca, Rumca, Ermenice. Rum ve Ermeni azõnlõklarõn kendi dillerini ön pla- na çõkardõklarõ ajandalar, ister istemez azõn- lõklarõn dünyasõna hitap ediyor. İkinci Meş- rutiyet’in ilanõndan hemen sonra kollarõ sõvõ- yor Mehmet Sadõk Kâğõtçõ ve Osmanlõca ilk ajandanõn doğumuna önayak oluyor. Kendi de- yişiyle, “Numero 109”daki çalõşmalarõyla... Kâğõtçõ’nõn kayõnpederinin 1860’ta çõkar- maya başladõğõ “Saatli Maarif Takvimi”ni de bu mirasõn bir parçasõ olarak değerlendiriyor torun Seydali Gönel. “Osmanlı’nın takvim ve ajanda sektörüne yön veren bir aile olarak değerlendiriyoruz kendimizi” diye de ekli- yor gururla. Ece Ajandasõ’nõn 100 yõllõk tarihine baktõ- ğõnõzda, toplumsal ve siyasal gelişmelerle nasõl paralel bir çizgi izlediğini görüyorsunuz. Bununla ilgili simgesel bir örneği Ali Muh- 1909’dan bu yana kesintisiz yayõmlanan ‘Ece Ajandasõ’nõn 100. yõlõ Cağaloğlu’ndaki bir sergiyle kutlanõyor sinzade veriyor: “Ajanda Yeni Muhtıra ismiyle çı- kıyor ama Kurtuluş Savaşı kazanıldık- tan sonra Yeni Za- fer Muhtırası adını alıyor.” Ece Ajandasõ’nõn ülkenin kaderiyle iç içe gelişen yaşam çiz- gisinde başka neler yok ki? Cumhuri- yet’in ilanõndan he- men sonra bayrak öl- çülerinin topluma öğ- retilmesi için bile bir araç oluyor ajanda. Ay nasõl dura- cak, ay ile yõldõz arasõndaki me- safe ne kadar olacak? Ölçüler veriliyor, bay- rağõmõzõ doğru çizmenin yolu yöntemi göste- riliyor. Sonra İs- tiklal Marşõ’nõn tüm toplumca ezberlenebilmesi için, sözleri ajanda yaprak- larõndaki yerini alõyor... “Gazi’nin özdeyiş- leri de mutlaka yer alıyor ajandalarımız- da o yıllarda. O’nun ilkelerini ve öğretile- rini topluma anlatmaya yönelik bilgiler var” diye anlatõyor Seydali Gönel ve bunu bir tür misyon olarak değerlendiriyor. Öyle ki, Harf Devriminin hemen ardõndan çõkan ajan- dalar derhal Latin harfleriyle basõlõyor. Top- lumun uyum sağlama sürecinde eski yazõ ve yeni yazõnõn bir arada kullanõlmõş ola- bileceğini düşünüp soruyoruz, kesin bir ya- nõt geliyor: “Hayır! Doğrudan Latin harf- lerine geçiliyor.” Yeni Zafer Muhtõrasõ’nõn Ece Ajandasõ is- mini alõşõ da modernleşme süreciyle ilişkili. İlk kez bir Avrupa kraliçesi seçilmesi üzeri- ne isim değişikliği gerçekleşiyor. Ece Ajandasõ’nõn Ankara Caddesi’ndeki dükkânõn arka avlusunda düzenlenen 100. yõl sergisinde Nihat Erim, Rubabe Ar ve Muhittin Arif Mardin’in ajandalarõ ser- gileniyor. Bu üç isimden Rubabe Ar, 1900’lü yõllarõn başõnda doğmuş ve bu sene başõnda hayata veda etmiş. Onun 80’li, 90’lõ yõllarõn- daki ajandalarõnda bile eski yazõ kullandõğõ dik- kat çekiyor. Buna karşõn, Betûl Mardin’in ba- basõ Muhittin Arif Mardin, 1927’den itibaren Latin harfleriyle yazmõş. Bu bile, Ece Ajan- dasõ kullanõmlarõnõn incelenmesi sonucu or- taya çõkabilecek ilginç sonuçlara dair bir fi- kir veriyor. Seydali Gönel ve Ali Muhsinza- de, bu yüzden üzerlerinde bir sorumluluk du- yuyorlar: “Nihat Erim’in yazdıkları kitap ha- line geldi, belki başka bir dolu sanat, ede- biyat ve siyaset insanının Ece Ajandaları- na yazmış olduğunu tahmin ediyoruz. Se- nelerden beri Ece Ajandalarına yazılan se- yirler, değerlendirmeler, romanlar, şiirler olmalı. Bunları bulup topluma kazandır- mak istiyoruz.” (Asmalõ Meydan, Ankara Caddesi, No. 111, Eminönü, İstanbul) Yüz yõl önce Mehmet Sadõk Kâğõtçõ’nõn başlattõğõ Ece Ajandasõ’nõ bugün torunlarõ Seydali Gönel ve Ali Muhsinzade sürdürüyor. Ece Ajandasõ’nõn ülkenin yazgõsõyla iç içe geçen bir yaşam çizgisi var. Ö M E R U L U Ç İ K İ S E R G İ Y L E Y A P I K R E D İ ’ D E Kültür Servisi - Çağdaş Türk sanatõnõn önde gelen adlarõndan Ömer Uluç, yarõn Yapõ Kredi’de iki sergiyle birden sanatseverlerle buluşuyor. Uluç’un “Parçalanmanın Kimyası” adlõ sergisi Yapõ Kredi Kâzõm Taşkent Sanat Galerisi’nde, “Sağ El, Sol El Desenleri” başlõklõ sergisi de Yapõ Kredi Sermet Çifter Salonu’nda açõlacak. İki sergi de 13 Aralõk gününe kadar izlenebilecek. Uluç’un son dönemde gerçekleştirdiği yapõtlarõndan oluşan “Parçalanmanın Kimyası” adlõ sergi, adõnõ, sanatçõnõn öteden beri ilgi alanõ olan bilim dünyasõndan ve özel olarak da atom fiziğindeki parçalanma olgusundan alõyor. Fiziğin gerçekliği renklerin dünyasõnda nasõl karşõlõk bulabilir? Bu son derece bilimsel temelli fiziksel gerçekliğin kimyasõnõ sezmek ve bu dünyanõn sõra dõşõ hallerine yakõnlaşabilmek mümkün müdür? Uluç’un Kâzõm Taşkent’te sergilenecek resim, enstalasyon, lazer efektli üç boyutlu işler ve video çalõşmalarõndan oluşan yapõtlarõ, izleyiciyi bu sorular çevresinde düşünmeye çağõrõyor. Sanatçõnõn Sermet Çifter Salonu’ndaki sergisinde ise yakõn zamanda gördüğü kemoterapi tedavisi sõrasõnda yaptõğõ “sağ el” ve “sol el” çizimleri yer alacak. ANKARA (AA) - Osmanlı saray yaşantısını ve imparatorluğun en kudretli validelerinden Kösem Sultan’ın entrikalarını işleyen bale eseri “Harem”, uzun bir aradan sonra Başkent sahnelerine geri döndü. Osmanlı usul müziğinin seçkin örnekleri eşliğinde sahnelenen yapıt, yarınki prömiyeriyle izleyiciyle buluşacak. Reji ve koreografisini Merih Çimenciler’in gerçekleştirdiği eserin dekor ve kostümü Alexander Vasilliev’in imzasını taşıyor. Kültür Servisi - Usta ti- yatrocu Haldun Dormen, barõş sürecine katkõda bulunmak amacõyla Kürtçe bir tiyatro oyunu hazõrlayacağõnõ söyledi. Proje için Diyarbakõr’a giderek Büyükşehir Be- lediye Başkanõ Osman Baydemir’le görüşen Dormen, “Bunu bir ba- rõş simgesi olarak görü- yorum. Oyun Kürtçe ola- cağõ için çok zorlanaca- ğõmõzõ biliyorum, ancak teknik usuller bulduk. Kendi adõma çok heye- can verici” derken; Bay- demir, sanatõn yaralarõ sarmada en etkili araç olduğunu söyledi. Dor- men, ilk önce Diyarbakõr Büyükşehir Tiyatro- su’nda Kültür Daire Baş- kanõ Muharrem Cebe, Kültür ve Turizm Mü- dürü Cevahir Sadak ve Diyarbakõr Büyükşehir Tiyatrosu (DBŞT) Koor- dinatörü Rüknettin Gün ile görüştü. Yönetmen Luciano Logna’nõn eğit- menliğini yaptõğõ tiyatro atölyesini izleyen Dor- men, salon ve oyuncular hakkõnda bilgi aldõ. DBŞT oyuncularõnõn yer alacağõ proje, Diyarba- kõr ve bölgenin diğer il- lerinde de sahnelenecek. Dormen’den Kürtçe oyun Yapõ Kredi’den 3000. kitap Kültür Servisi - Yayõn hayatõna 1945 yõlõnda Doğan Kardeş dergisiy- le başlayan Yapõ Kredi Kültür Sanat Yayõncõlõk (YKY), 3000. kitabõ olan ‘Kâzım Karabekir’in Günlükle- ri’nin yayõmlanõşõ nedeniyle önceki gün Sermet Çifter Salonu Fuayesi’nde bir davet verdi. YKY Yönetim Kuru- lu Başkanõ Ömer Koç, Genel Müdü- rü Tülay Güngen ve Genel Yayõn Yö- netmeni Raşit Çavaş ile Yaşar Ke- mal’in de katõldõğõ törende edebiyat dünyasõndan çok sayõda davetli vardõ. Gecede konuşan Tülay Güngen, “Bu yıl 200’ü yeni başlık olmak üze- re toplam 550 başlıkta bir milyonu aş- kın kitap yayımlamış olacağız. 2008’de de bir milyonu aşkın kitap yayımlamış ve bir o kadar kitap satmıştık” derken, bugün Türkiye’nin en büyük yayõnevi ko- numunda bulunan YKY’nin 3000. kita- bõnõ yayõmlayarak Türk yayõn sektörün- de bir ilki oluşturduğunu dile getirdi. Fua- yenin özel olarak kitaplarla döşendiği da- vette, Güngen, Atatürk’ün yaklaşõk 4000 kitap okuduğunu ve bugün hayatta olsaydõ YKY’den övgüyle söz edeceğini düşündüğünü söyledi. Davetin sonunda konuklara Doğan Kar- deş’in 1945 tarihli ilk sayõsõ dağõtõldõ. Gün uzar, 100 yõl olur Ece Ajandası’nın “babası” Mehmet Sadık Kâğıtçı ve ailesi. Selmi Andak evinde Kültür Servisi - Rahatsõzlõğõ nedeniyle yazõlarõna ara veren gazetemiz yazarlarõndan müzisyen, besteci ve eleştirmen Selmi Andak, tedavi gördüğü Balat Musevi Hastanesi’nden taburcu oldu. Ağõr ilerleyen parkinson hastasõ olan Andak, evinde düşerek dizinden ve dirseğinden yaralanmasõ üzerine hastaneye götürülerek tedavi altõna alõnmõştõ. Selmi Andak’õn hastaneye kaldõrõlmadan bir gün önce piyanosunun başõnda beste yaptõğõnõ ve bu bestenin bugün onun “kurtarõcõ”sõ olduğunu söyleyen eşi Nermin Andak, onun devamlõ eser yaratan bir insan olduğunu bu yüzden bu hastalõğõ kendisine yakõştõramadõğõnõ söylüyor. Andak, sağlõğõnõn iyi olduğunu belirterek tüm Cumhuriyet okurlarõna, özellikle de gençlere selam ve sevgilerini gönderiyor. Jackson’ın portresi satıldı Kültür Servisi - Michael Jackson’õn Thriller albümünü yayõmladõğõ günlerini yansõtan Andy Warhol imzalõ portre, New York’ta 812,500 dolara satõldõ. Christie’s adlõ müzayede salonunda isimsiz bir koleksiyoner tarafõndan alõnan eser, beklenen fiyatõn oldukça üzerinde bir rakama satõldõ. Warhol bu portede Michael Jackson’õ bir ceket, saçõnda kõrmõzõ ve sarõ kõvrõmlarla betimlemiş. ‘Üç Maymun’a Avrupa’dan ödül Kültür Servisi - Avrupa Konseyi, yönetmen Nuri Bilge Ceylan’õn “Üç Maymun” filmine “yaratõcõlõk ödülü” verecek. Avrupa Konseyi bünyesinde faaliyet gösteren Eurimages tarafõndan desteklenen ve gösterildiği ülkelerde büyük başarõ elde etmiş filmlerden oluşan “Avrupa Yõldõz Filmler Ayõ” etkinliği sona erdi. Avrupa sinema sanayisini Amerikan Hollywood sinemasõna karşõ korumak amacõyla 1988 yõlõnda kurulan Eurimages, bugüne kadar 1279 Avrupa ortak yapõmõ için 380 milyon Avro tutarõnda maddi yardõm yaptõ. Uncut Ödülü Berberi müzisyene Kültür Servisi - Henüz ikincisi verilmesine rağmen müzik sektörünün en önemli ödüllerinden birisi olarak görülen Uncut Müzik Dergisi Ödülleri’nin bu seneki galibi, Berberi müzisyenlerden oluşan Tinariwen grubu oldu. Grubun dördüncü albümü olan “Imidiwan: Companions”, Kings of Leon, Bob Dylan, Wilco, Animal Collective ve The Dirty Projectors gibi pek çok zorlu rakibi geride bõrakarak ödülün sahibi oldu. İkincilik ve üçüncülük ödülleri ise Grizzly Bear ve The Low Anthem gruplarõnca paylaşõldõ. Rammstein’a sansür Kültür Servisi - Dünyaca ünlü metal grubu Rammstein, kendi ülkeleri olan Almanya’da sansür kurbanõ oldu. Grubun son albümü ‘Liebe Ist Fur Alle Da’, (Herkes İçin Aşk Var) içinde barõndõrdõğõ şarkõ sözleri, şarkõ isimleri ve çizimlerin gençlere zararlõ olduğu gerekçesiyle 18 yaş altõndakilere artõk satõlamayacak. Buna ek olarak da ‘Ich Tu Dir Weh’ (Seni İncitmek İstiyorum) adlõ şarkõlarõnõn ise canlõ performanslarda yer almasõna izin verilmeyecek. Türkolog Sabir yaşamını yitirdi İSLAMABAD (AA) - Pakistanlõ ünlü Türkolog Prof. Dr. Muhammed Sabir, Pakistan’õn Karaçi kentinde 74 yaşõnda yaşama veda etti. Dün son yolculuğuna uğurlanan Sabir hayatõ boyunca Türk kültürü ve Türk dili hakkõnda birçok kitap, çeviri ve makale yazmõştõ. Sabir, 1968 yõlõnda Türkçe Urduca sözlüğünü hazõrladõ ve Atatürk’ün hayatõnõ Urduca’ya çevirdi. Karaçi Üniversitesi Türkoloji Bölümü kurucusu ve dekanõ olarak uzun yõllar görev yapan Sabir, ayrõca 7. Cumhurbaşkanõ Kenan Evren’in resmi tercümanlõğõnõ da yaptõ. En eğlenceli kitaplar seçildi Kültür Servisi - İngiliz çocuk yazarõ Roald Dahl adõna verilen Eğlenceli Kitap Ödülleri bu yõlki sahiplerini buldu. Altõ yaşõn altõndaki çocuklar için hazõrlanan kitaplar arasõndan Sam Lloyd’un “Bay Pusskin’s Showun En İyisi” (Mr Pusskins Best in Show) adlõ kitabõ birincilik ödülünü alõrken; Philip Ardagh’õn yazõp Jim Paillot’un resimlendirdiği ‘Grubtown Hikâyeleri: Kokmuş Rich ve Sadece Kokuşmuş’ (Grubtown Tales: Stinking Rich and Just Plain Stinky) adlõ kitap ise, yedi - on dört yaş arasõ kitaplarda birincilik ödülünün sahibi oldu. Sergide geçmişten günümüze ulaşan en eski ajandalar yer alıyor. ‘Parçalanmanın Kimyası’ ‘ K A Z I M K A R A B E K İ R ’ İ N G Ü N L Ü K L E R İ ’ Osmanlı haremi bale sahnesindeOsmanlı haremi bale sahnesinde İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MEZUNLARI DERNEĞİ DEMOKRATİK DAYANIŞMA DERNEĞİ AYDINLANMA SÖYLEŞİLERİ Yıl: 11 No: 1 K o n u CUMHURİYET, ATATÜRK VE ÇAĞDAŞ YANSIMALAR Y ö n e t m e n Prof. Dr. BÜLENT BERKARDA K o n u ş m a c ı Dr. ALEV COŞKUN Tarih: 14 Kasõm 2009 Cumartesi saat 11.00 - 13.00 arasõ. İletişim: İ.Ü. Mezunlarõ Derneği (Fatoş Taştan) 0212 238 03 21 Aydınlık Yarınlar Özlemi İçindeki Tüm Yurttaşlarımız Davetlidir. Giriş Serbest ve Ücretsizdir. Yer: Levent Kültür Merkezi. Levent Çarşı içi, Çalıkuşu Sok. No: 2 1. Levent-İstanbul