Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 OCAK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B IMF Türkiye Masası Şefi Rachel van Elkan, Devlet Bakanı Mehmet Şimşek ile görüştü. IMF ile yeni program pazarlığı hızlanıyor Ekonomi Servisi - Ulus- lararasõ Para Fonu (IMF) Tür- kiye Masasõ Şefi Rachel van Elkan başkanlõğõndaki heyet, öngörülen yeni anlaşmaya iliş- kin resmi görüşmelere dün Ankara’da başladõ. IMF heyeti ilk olarak sabah saatlerinde Devlet Bakanõ Meh- met Şimşek ile bir araya geldi; yaklaşõk bir saat süren görüş- mede yeni programõn genel çer- çevesinin ele alõndõğõ belirtildi. Şimşek ile görüşmeye IMF Türkiye temsilcisi Hossein Sa- miei ile Hazine Müsteşarõ İb- rahim Çanakcı da katõldõ. IMF heyeti ekonomi bürokratlarõyla Hazine’de görüşmelerini sür- dürecek. Görüşmelerde IMF ile geçen mayõs ayõnda sona eren stand- by düzenlemesi’nin ardõndan gerçekleştirilmesi öngörülen yeni anlaşmaya yönelik olarak politikalar, yapõsal düzenle- meler ve programõn içeriği ele alõnacak. Hintli yatırımcılar şirketin merkezine akın etti. Hindistan Enron gibi skandalla sarsılıyor Ekonomi Servisi - Hindis- tan’õn en önemli bilişim şirket- lerinden Satyam Computer’õn CEO’su şirketin kârõnõ yõllardõr fazla göstermekten yorgun düş- tüğünü itiraf ederek istifa etti. Sanskritçe’de “gerçek” anla- mõna gelen Satyam şirketinde yaşanan yolsuzluk dünyanõn en büyük muhasebecilik skandalõ olan Enron’a benzetildi. Satyam CEO’su Ramalinge Raju yönetim kuruluna yazdõ- ğõ 5 sayfalõk mektupta bilanço- sunun şişirilmesiyle oluşan 1 milyar dolarlõk deliği artõk giz- leyemediğini açõklayarak “Bi- lançodaki deliği kapatmak için ne yaptıysam başarılı ola- madım. Çabam, yem olma- mayı nasıl başaracağını bil- meden bir kaplanın üzerinde yol almaya benziyordu” dedi. Hindistan’õn Enron’u olarak ad- landõrõlan yolsuzluk, yatõrõmcõ- larõ şaşõrttõ. “Bu kadar büyük bir sahtekârlık denetim şir- ketlerinden nasıl saklanabildi” diyen yatõrõmcõlarõn Hint şir- ketlerine duyduklarõ güven de zedelendi. Raju’nun istifasõyla şirket hisseleri yüzde 90’dan fazla değer kaybederken Hint borsasõ da yüzde 7.3 düştü. Üretim kasõm ayõnda yüzde 13.9 geriledi ve 2001’den bu yana en büyük düşüş gerçekleşti Sanayide çarklar durduANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ay- lõk Sanayi Üretim Endeksi, 2008 yõlõ kasõm ayõnda önceki yõlõn aynõ ayõna göre yüzde 13.9 düşüş gösterdi. Sanayi üretimi ağustos ayõnda yüzde 3.5, eylülde yüzde 4.2 gerile- miş, düşüş oranõ ekimde de yüzde 7.2’ye çõk- mõştõ. Kasõm ayõndaysa yüzde 13.9’la 2001 krizi döneminden bu yana en yüksek kan kaybõ gerçekleşti. Talep daralmasõnõn da etkisiyle geçen yõl ağustostan itibaren sürekli düşüş sürecine gi- ren sanayi üretimindeki gerileme oranõ ka- sõm ayõnda rekor bir düzeye ulaştõ. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açõkladõğõ Ay- lõk Sanayi Üretim Endeksi, 2008 kasõm ayõn- da 109.5’e düştü. Sanayinin alt sektörlerin- den madencilik ve taşocakçõlõğõ endeksi yüz- de 0.9 artarak 117.2’den 118.3’e yükselir- ken imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 15.5 azalarak 128.5’ten 108.6’ya; elektrik, gaz ve su sektörü endeksiyse yüzde 4.7 azalarak 119.1’den 113.6’ya geriledi. Bütün sektörlerde gerileme Kasõm ayõnda önceki yõlõn aynõ ayõna gö- re en yüksek düşüş yüzde 29.1 ile sermaye malõ imalatõnda görüldü. Ara malõ imalatõ yüzde 16.9, dayanõklõ tüketim malõ imalatõ yüzde 8.7, dayanõksõz tüketim malõ imala- tõ yüzde 6 ve enerji üretimi de yüzde 4.5 ora- nõnda düştü. En fazla kan kaybõnõn, dõş pazarlardaki da- ralmanõn da etkisiyle otomotivde yaşandõ. En yüksek düşüş oranõ motorlu kara taşõtõ, rö- mork ve yarõ römork imalatõnda gerçekleş- ti. Kasõm ayõnda 2007’nin aynõ ayõna göre en yüksek düşüş oranõnõn yüzde 41.2 ile bu sektörde gerçekleşti. Bunu yüzde 27.2 ile tõb- bi, hassas aletlerle saat imalatõ ve yüzde 25.7 ile ana metal sanayi imalatõ izledi. IMKB YÜZDE 6 DÜŞTÜ Ekonomi Servisi - Dõş borsalardaki sa- tõşlarõn yanõ sõra yurtiçinde Ergenekon so- ruşturmasõna ilişkin gelişmelere bağlõ olarak artan tedirginlikle İMKB Ulusal 100 Endeksi yüzde 6 düşerek, 26 bin 210 puana geriledi. Piyasalardaki hem iç hem de dõş baskõlar nedeniyle dolar da 1.52 TL’den 1.56 TL’nin üzerine fõrladõ. TL’deki günlük kayõp yüzde 3’ü buldu. Yerlilerin TL satõşlarõnõn ağõrlõkta oldu- ğu dün faizler de artan gerilimden olum- suz etkilendi. 23 Haziran 2010 vadeli gös- terge tahvilde ortalama bileşik faiz, yüz- de 15.75’ten 16.40’a kadar çõktõ. ABD’de açõklanan istihdam verilerinin son 26 yõlõn en kötü tablosunu ortaya koy- masõ, dünya borsalarõndaki 10 günlük yük- seliş dalgasõna da son verdi. Tokyo bor- sasõ yüzde 4 düşerken, Avrupa borsalarõ yüzde 2’den fazla değer kaybetti. ABD borsalarõ da satõşlarla açõldõ. 700 KİŞİ TESPİT EDİLDİ Kot taşlama işçileri Meclis’te ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çoğunlukla sosyal güvencesi olmadan “kot taşlama”da çalõşan “silikozis” hastasõ işçiler, “yaşam hakları ihlal edil- diği” gerekçesiyle TBMM İnsan Hak- larõnõ İnceleme Komisyonu’na başvurdu. İşçiler CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu ve İstanbul Milletvekili Çe- tin Soysal’õ ziyaret etti. İşçilere eşlik eden Prof. Dr. Zeki Kılıçaslan, 3-5 bin kişi- nin silikozis hastalõğõna yakalandõğõnõ tah- min ettiklerini ancak 600-700 hasta tes- pit ettiklerini bildirdi. Kõlõçdaroğlu da Ça- lõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõğõ’nõn bu olaya el koymasõ çağrõsõ yaptõ. Otomotiv ihracatõ, Avrupa’daki daralmayla Aralõk 2008’de yüzde 45.4 düştü Satış düşüyor, faturayı işçi ödüyor BİNLERCE İŞSİZ DAHA Ekonomi Servisi - Otomotiv ihracatõnda Aralõk 2008’de, bir önceki yõlõn aynõ ayõna göre yüzde 45.4 ile aylõk bazda yõlõn rekor düşüş oranõ gerçekleşirken bazõ Avrupa Bir- liği (AB) ülkelerinde yüzde 90’lara varan oranlarda gerileme gözlendi. İhracatta “Aslan payı”nõ alan 26 AB ül- kesi arasõnda, sadece Malta ve Lüksemburg’a yapõlan ihracatõn artõş gösterdiği bildirildi. AA muhabirinin, Uludağ İhracatçõ Birlikle- ri’nden derlediği verilere göre, otomotiv sektörü, 2008’de, özellikle yõlõn ilk yarõsõn- daki performansõ sayesinde yüzde 14.3’lük artõşla 22 milyar 944 milyon dolarlõk ihracat rakamõna ulaştõ ve 2007’deki 20 milyar 708 milyon dolarlõk ihracatõ geride bõraktõ. An- cak Avrupa’daki pazarlarda özellikle yõlõn son çeyreğinde yansõdõ. Tofaş’ta işten çıkarma, Ford’ta izin İhracattaki düşüş, şirketlerde işten çõkar- ma ve izinlere neden oluyor. Daha önce üre- timi 12 Ocak’a kadar durdurma kararõ alan Tofaş, 657 kişiyi işten çõkardõğõnõ açõkladõ. Cumhuriyet muhabiri Ahmet Kurt’un ha- berine göre Ford Otosan’da da her ay 20 gün izin var. Kocaeli’nin Yeniköy beldesinde ku- rulu Ford Otosan’da 22 günlük izinden son- ra bu hafta sonu 11 Ocak 2009 Pazar günü çalõşma başlõyor. Ancak, Ford Otosan fab- rikasõ yönetiminin kararõ gereği Haziran 2009 tarihine kadar Ford Otosan’da toplam 5 bin 500 işçinin her ay 10 gün çalõşma, 20 gün izin uygulamasõ başlõyor. Bu 10 gün sü- reli çalõşmanõn her ayõn değişik tarihlerin- de uygulamaya alõnacağõ bildirildi. İşçilere her ay maaşlarõnõn yüzde 75’oranõnda öde- me uygulamasõnõn yapõlacağõ öğrenildi. Lastikte üretim başlıyor Kriz nedeniyle işçi çõkõşlarõnõn uygulandõğõ Sabancõ Holdinge bağlõ Brisa’da, Good Ye- ar’da ve Türk Pirelli Lastik Fabrikasõ’nda üretim çalõşmalarõ yeniden başlatõldõ. Her üç lastik fabrikasõnda işçiler üç vardiya halin- de kesintisiz çalõşmalarõnõ sürdürüyorlar. Dünya genelinde işten çõkarmalar sü- rüyor. Son durum şöyle: ABD’li Dell: İrlanda’daki fabrikayõ kapatõp 1900 kişiyi işten çõkaracak. İtalyan Fiat: Beyaz yakalõ çalõşanla- rõndan 1800’ünü şubatõn ilk haftasõ ve 1500’ünü de ikinci hafta çõkara- cak. Japon Mitsubishi: Mart sonuna kadar 2 bin geçici işçiyi işten çakõrõyor. Bilgisayar üreticisi Lenovo: 2 bin 500 kişiyi işten çõkaracak. Yönetici üc- retlerini de yüzde 30 ile yüzde 50 ora- nõnda azaltacak. Japon elektronik parçacısı TDK: 8 bin kişiyi işten çõkaracak. Japonya dõ- şõnda 4 fabrikayõ kapatacak. Dünyanın en büyük perakende zinci- ri Wal-Mart: Aralõk satõşlarõ sade- ce yüzde 1,7 arttõ. 4. çeyreğe ilişkin gelir tahminlerini de düşürdü. Küresel finans krizinin yol açtõğõ talep daralmasõnõn da etkisiyle geçen yõl ağustostan itibaren sürekli düşüş sürecine giren sanayi üretimindeki gerileme oranõ kasõm ayõnda rekor bir düzeye ulaştõ. TÜİK’in açõkladõğõ Aylõk Sanayi Üretim Endeksi 109.5’e düştü. Otomotiv ihracatı açısından aralık ayı “kara ay” olarak tanımlandı. İhracat bazı Avrupa ülkelerine satışta yüzde 90 geriledi. 26 AB ülkesi arasında sadece Malta ve Lüksemburg’a satış artış gösterdi. Borsadakiyükselişi Ergenekon vurdu