Catalog

15 ARALIK 2006 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr 13 NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Vestel’in yakıt pili şubatta piyasada ? Vestel, cep telefonu, notebook gibi elektronik cihazlarda kullanılabilecek bora dayalı yakıt pilini önümüzdeki aylarda kullanıcılara sunacağını açıkladı. İZMİR (AA) Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Ömer Yüngül, cep telefonu, notebook gibi taşınabilir elektronik cihazlarda kullanılabilecek yakıt pilini ürettiklerini, şubat ya da mart ayında piyasaya tanıtacaklarını söyledi. Yüngül, grubun değişik sektörlerde yeni ürünler geliştirmeye devam ettiğini söyledi. Türkiye’nin bor ve hidrojen kaynaklarını değerlendirmek amacıyla bir dizi ArGe çalışması yürüttüklerini, bu kapsamda 1.5 yıl önce kamuoyuna verdikleri sözü yerine getirerek bir yakıt pili ürettiklerini söyledi. Yüngül, “Pil hemen tüm sektörlerde kullanılabilecek. Özellikle dizüstü bilgisayar, telsiz gibi aletler için enerji jeneratörü olacak. Bora dayalı enerji yatırımları konusunda dünya çapında ses getirecek başka projelerimiz de var. Ancak şu an açıklayamıyoruz. Şubat ayını bekleyin. Çok değişik ürünler planlıyoruz. Bırakın Vestel’i, Türkiye’ye çok büyük fayda sağlayacak projeler üzerinde duruyoruz’’ dedi. Yüngül, Erke Dönergeci’ne de boş verilmemesi gerektiğine dikkat çekti. İnsansız hava aracı projesinde üretime geçtiklerini ve dünya çapında ihalelere girmeye başladıklarını dile getiren Yüngül, ürettikleri hava aracının ABD’de düzenlenen insansız hava aracı olimpiyatlarında 2. olduğunu belirtti. 2007 Bütçesi İlgi Uyandırmıyor 2007 yılı bütçe görüşmeleri sessiz sedasız sürüyor. Görüşmeler Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bitirildi. Kamuoyu bütçe görüşmelerine ilgisiz. Oysa bütçenin yeniden dağıtım işlevi gereği bütçe ödeneklerinin paylaştırılması sırasında kıyametlerin koparılması gerekirdi. Söz konusu olan birkaç yatırım harcaması değil. Paylaştırılan GSMH’nin yüzde 32.5’ine varan bir büyüklük. Yerel yönetimlerin kullandığı yüzde 4 dolayındaki paylar ile borçlanarak kullandıkları tutarlar da düşünüldüğünde ulusal gelirin yarısına yakınının kullanımı söz konusu. Peki, toplum, geleceğini biçimlendiren bütçe görüşmelerine neden bu kadar duyarsız? ??? Toplumun duyarsızlığının bir nedeni, Bütçe Yasası’nda artık halkı ilgilendiren konuların yer almaması ise ikinci nedeni de bütçeyi hazırlayanların bile Bütçe Yasası’na önem vermediklerinin algılanmasıdır. Yurttaşların yaşamlarını ilgilendiren harcamalara artık bütçe yasalarında rastlanılmıyor. Yerel yönetimlere devredilen bu harcamalar ise yıllık program kitabının bir yerine sıkışmış olarak kalıyor, bütçe ile birlikte tartışılmıyor. Yurttaşlar, yaşamlarını cehenneme çeviren plansız programsız belediye harcamalarını seyretmekten ve kızmaktan başka bir şey yapamıyor. Bütçe metinlerindeki özensizlik ise başka konu. Bütçe Kanunu ve ekleri “analitik bütçe”nin getirdiği yenilikleri yansıtmaktan çok uzak. Gözlemlenen yenilik (!), harflerin küçültülerek metinlerin okunamaz hale getirilmesi. 2007 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’nın Meclis’e sunulan baskısının “Gelir ve Finansman” başlıklı 2. maddesine bakıyorsunuz (sf. 11), takılıp kalıyorsunuz. Aynı ifadeler hem (2) hem de (b) ile numaralandırılarak iki kez yazılmış. Bütçe gerekçesinde GSMH 2007 yılı için 628 milyon YTL olarak yer alırken yıllık raporda 631 milyon YTL olarak gösterilmiş. Rakamlar arasındaki tutarsızlıklar ilgiyi tüketiyor. Kendi bütçesine bu kadar özensiz davranan hükümetin bütçe görüşmelerine neden ilgi duyulsun ki? ??? Bütçenin bilinen harcama kalemlerinde değişen bir şey yok. GSMH’nin yüzdesi olarak personel giderlerinin payı yüzde 2.5. Kamu çalışanlarının ulusal gelirden aldıkları pay artmıyor, refah payı verilmiyor. 2002 yılında GSMH’nin yüzde 3.4’ü olan savunma giderleri 2007 yılında yüzde 2.4 geriliyor. Çevre için ayrılan kaynak binde 1’lik seyrini sürdürüyor. Demek ki doğayı, akarsuları, gölleri katletmeyi sürdüreceğiz. Vergi gelirleri içerisinde gelir ve kurumlar vergisinin payları azalmaya devam ederken harcamalar üzerinden alınan vergiler artıyor. Vergide adaletsizlik katlanarak sürüyor. Umuyoruz ki bu nedenlerle oluşan toplumun ilgisizliği, Meclis Genel Kurulu’nda da milletvekillerinin ilgisizliğini doğurmaz. Bu ilgisizlikten yararlanılarak genel kuruldaki görüşmeler sırasında önergelerle Kamu Borçlanma Yasası’nın bazı maddelerinin askıya alınarak Hazine garantili borçlanmanın yolunun yeniden açılacağından söz ediliyor. Özellikle ödenek yetersizliği nedeniyle alacaklarını alamayan otoyol/yol müteahhitleri ile belediye müteahhitlerinin sorunlarına bu yolla çözüm bulunacağı söyleniyor. Bu düzenlemelerin anayasaya aykırı olacağının bilinmemesi olanaksız. Umarız ki Anayasa Mahkemesi kararına kadar geçen süre yeterli olur anlayışı ile böyle bir maceraya girilmez. 2007 yılı bütçesi bir şey getirmiyor. Bari ülkenin geleceğine ipotek koydurmasın. Not: Önümüzdeki haftalarda yurtdışında olacağım. Onun için Cumhuriyet okurlarının bayramlarını şimdiden kutluyor, barış içinde geçecek bir yıl diliyorum. ‘Tarımın rotası yok’ Ekonomi Servisi İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin kuruluşunun 70’inci kuruluş yıldönümü çerçevesinde Prof. Dr. Gülten Kazgan’ın yönetiminde gerçek Türkel Minibaş leştirilen “AB Sürecinde Türk ve Dünya Tarımı” konulu konferansta konuşan gazetemizin yazarı Prof. Dr. Türkel Minibaş, hep oy potansiyeli olarak görünen tarım sektörünün aşiretlerin tekeline bırakıldığını kaydetti. Tarımda teknolojik bir altyapı oluşturulmadığına dikkat çeken Minibaş, “Türkiye hep ithalatçı konumuna sürüklendi. Çiftçiler hizmet ve sanayi sektörlerinde çalışanlara oranla gelir düzeyleri sürekli bir dengesizlik içerisinde” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Prof. Dr. Kamil Okyay, hükümetin tarım politikası olmadığından yakındı. Prof. Dr. Tayfun Özkaya da AB ve ABD’nin küreselleşme adı altında yarattığı ekolojik dengesizliklere dikkat çekerek tarım ekonomisinde neoliberal düşüncelerin hâkim olduğunu savundu. Zeytinburnu Ofer’in G örevini Simon King’e devreden Hammett, Kipa’nın Tesco’ya devir sürecinin tamamlanmasıy la ilgili olarak, “Biz her zaman ‘Tesco Kipa’ olarak kalacağız” dedi. ? Marina ihalesinde en yüksek teklif, Galataport projesi Danıştay’a takılan Ofer destekli Koçhan Ortak Girişimi’nden geldi. FATMA KOŞAR Tesco, Kipa’yı devraldı, yatırımı artırdı NECDET ÇALIŞKAN İZMİR 1992’de 100 ortaklı bir girişim olarak kurulan ve 2003’te İngiliz perakende zinciri Tesco’ya satılan Kipa’nın devir süreci tamamlandı. Tesco ile Kipa ortaklığının üçüncü yılı nedeniyle yapılan törende konuşan Tesco Kipa’nın CEO’su Steve Hammett, 2003’te yapılan protokole göre, bugün (dün) itibarıyla Kipa’nın A tipi hisselerinin tamamının (yüzde 94) Tesco’ya geçtiğini söyledi. 3 yıl önce 5 olan hipermarket sayısının 13’e, 500 olan çalışan sayısının 4 bin 500’e, haftada 200 bin olan müşteri sayısının 500 bine ulaştığını belirten Hammett, gelecek yıl Ankara’da da hipermarket açmayı planladıklarını dile getirdi. Her yıl 100 milyon sterlin yatırım yaptıklarını, 2007’de bu miktarı 150 milyon sterline (300 milyon dolar) çıkaracaklarını da kayde den Hammett, gelecek yıl en az 8 hipermarket daha açarak çalışan sayısını 10 bine çıkaracaklarını söyledi. Törende Tesco Kipa’nın CEO’su Steve Hammett, görevini Simon King’e devrederken, görev süresi dolan Tesco Kipa Yönetim Kurulu Başkanı Şinasi Ertan, yönetim kurulu üyeleri Necdet Yorgancıoğlu ve Muharrem Hilmi Kayhan’a teşekkür plaketi verildi. ‘Kadını eğitmezsek başaramayız’ Koç ve Sabancı yılın iş insanları Ekonomi Servisi CNBC markasıyla Avrupa ve Asya’da gelenekselleşen “İş Dünyasının En İyileri Ödülleri’’, bu yıl ilk kez Türkiye’de verildi. İstanbul’da düzenlenen törende, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, yılın işkadını, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç ise yılın işadamı seçildi. Törende, Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, yılın girişimcisi ödülünü alırken Turkcell de “Kardelenler’’ projesiyle sosyal sorumluluk başarı ödülüne layık görüldü. Törene katılan eski IMF 1. Başkan Yardımcısı Anne Krueger, “Reformlar devam eder, sistem işler hale gelirse, Türkiye yüzde 45 büyüme sağlar. Daha iyi senaryolar da mümkün. Bunun için daha fazla reform yapmak gerekir’’ dedi. Ekonomi Servisi Koç Holding Başkanı Mustafa Koç, siyaset, iş ve sosyal yaşamın kadınların aktif olduğu ölçüde ilerleyeceğini belirterek, Türkiye’de 510 yıl içinde kadının iş dünyasındaki yerinin güçlenmesini beklediğini söyledi. Kadın Girişimciler Derneği’nin (KAGİDER) düzenlediği “Aile Şirketleri’’ konulu toplantıda konuşan Koç, “Babaoğul ilişkilerinde jenerasyon farkından dolayı görüş farklılıkları oluyor. Bir işletmeyi, aile şirketlerini ahenkli bir şekilde yönetmek istiyorsanız her iki tarafın da bundan biraz ödün vermesi gerekiyor’’ dedi. Koç, aile şirketlerinde seleflik, karar verme, kâr dağıtımı ve aile üyelerinin istihdam politikası gibi konuların en sık uyuşmazlık konuları arasında yer aldığını belirtti. Koç, kadınları eğitemeyen Türkiye’nin gelişme şansı olmadığını da vurgulayarak kadının eğitilmesi ve ekonomik bağımsızlığını sağlamasının tüm toplumu ilgilendiren bir konu olduğunu, bu süreci kısaltmak için herkesin yoğun bir çaba göstermesi gerektiğini ifade etti. Zeytinburnu ilçesi Kazlıçeşme mevkiinde bulunan toplam 1 milyon 470 bin metrekare yüzölçümlü alan üzerinde yat limanı yapılmak üzere açılan ihalede, en yüksek teklifi Koçhan Ortak Girişimi verdi. İstanbul Defterdarlığı’nda yapılan kira ve ön izin ihalesine, Rönesans Alışveriş Merkezleri Yatırım İnşaat ve Ticaret AŞ ile Koçhan olmak üzere iki firma katıldı. Koçhan Ortak Girişimi, ihaleyi yıllık 6.5 milyon YTL’lik teklifle kazandı. Galataport ihalesinde Global’le hareket eden İsrailli işadamı Sami Ofer’in bu kez Koçhan Danışmanlık’la yakın işbirliği biliniyor. İhaleyle eylül ayında ilgilendiğini açıklayan Koçhan Danışmanlık yetkilileri, Ofer’le işbirliği konusunda “yabancı finansmanla” yol alacaklarını söylemişti. Ofer’in Global’le ihaleye girebileceği de sızan haberler arasındaydı. Ancak Mehmet Kutman’ın Global’i bu ihaleye katılmadı. Kazlıçeşme’de, tapunun 774754755756 ve 757 adalarının önüne isabet eden 144 bin 264 metrekarelik mevcut deniz dolgu alan, deniz içerisine boru kazık sistemiyle oluşturulacak. Toplam 1 milyon 470 bin metrekare yüzölçümlü alana dönük 1 yıl için tespit edilen 5 milyon 537 bin YTL tahmini ön izin bedeli üzerinden pazarlık usulü ile ihale yapıldı. A N E L’ D E N B O R S A YA Y E N İ Ş İ R K E T Anel Telekom’un yüzde 51 iştiraki olan yazılım şirketlerinden Innova Bilişim Çözümleri’nin yüzde 36.36’sının ocak ayında halka açılması öngörülüyor. Innova böylece Anel Telekom ve Plastikkart’ın ardından Anel Grup’un 3. halka açık şirketi olacak. Şirketten yapılan açıklamada, “Elektronik tahsilat ve ödeme sistemleri, ERP çözümleri, portal ve eiş çözümleri, kiosk ve otomasyon sistemleri, güvenlik çözümleri ve mobil uygulamaları da kapsayan hizmetler veren Innova Bilişim Çözümleri’nin yüzde 36.36’sının ocak ayında halka açılması öngörülüyor” denildi. Öte yandan Türk Akreditasyon Kurumu’nun (TÜRKAK), akreditasyon sürecini tamamlayan Anel Grup şirketlerinden Aneltech’in Kalibrasyon Bölümü, “Akredite Laboratuvar” unvanını almaya hak kazandı. T H Y L U F T H A N S A İ Ş B İ R L İ Ğ İ İHALEDE İKİNCİ OLDU Türk Hava Yolları (THY) , Lufthansa’yla yaptığı anlaşma çerçevesinde uçuş noktasını 131’den 231’e çıkarıyor. İki havayolu şirketi arasında imzalanan ikili anlaşmaya göre, 25 Mart 2007 tarihinde başlayacak ‘2007 Yaz Tarifesi’ ile birlikte iki ülke arasındaki bazı THY ve Lufthansa uçuşları codeshare seferler olarak gerçekleştirilecek ve uçuş tarifeleri birbirine uyumlu hale getirilecek. Bu uygulamayla THY yolcuları daha fazla sefer sayısı, daha fazla varış noktası ve Frankfurt, Münih, İstanbul ile Ankara merkezlerinde daha çok bağlantı imkânına kavuşacak. Doğan, Sat 1’i alamadı Ekonomi Servisi Almanya’nın büyük televizyon şirketlerinden Pro7Sat1 kanallarının hisselerinin satışı ile ilgili ihale yapıldı. Dün yapılan açıklamada henüz karşılıklı imzaların atılmamış olmasına karşın satışın kesinleştiği belirtiliyor. Türkiye’den Doğan Grubu’nun da katıldığı ihale KKR (Kohlberg Kravis Roberts) Permira ortaklığında kaldı. KKRPermira ortaklığı Avrupa’da SBS TV şirketinin sahibi. Ortaklığın yüzde 50 hissesini, kanalları bir süre önce ünlü medya devi Kirch’ten satın alan Mısır asıllı Amerikalı milyarder Heim Saban’dan aldıkları Pro7Sat1 kanallarına Türkiye’den de Doğan Grubu talip olmuştu. Doğan Grubu’nun Apax ve Goldman Sachs grupları ile bir konsorsiyum oluşturarak katıldığı ihale Alman basınında geniş yer bulmuştu. Doğan Yayın Holding’den yapılan açıklamada söz konusu ihalede Doğan Grubu’nun en iyi ikinci teklifi verdiğini ve Avrupa’yla gelişmekte olan ülkelerdeki fırsatları değerlendirmeye devam edecekleri belirtildi. M A L İ Y E Y A Ş A M I N D A N / M U S T A F A P A M U K O Ğ L U pamukm?superonline.com 01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girecek 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu”nun 4. maddesinin b3 bendine göre anonim şirketlerin kurucu ortakları ve ortak olan yönetim kurulu üyeleri sigortalı kapsamında olacak. Bu madde kapsamında olanlar, yürürlükten kalkan 1479 sayılı BağKur Kanunu gereği zaten sigortalı olmak zorunda idiler. Bu nedenle değişen bir şey olmayacak. Kanun hükümleri ile ilgili düşüncelerimiz şöyle: Sigortalılık için yönetim kurulu üyelerinin ortak olma şartı var Sigorta kapsamında olan yönetim kurulu üyeleri aynı zamanda ortak olmalıdır. Ortak olmayan, ancak yönetim kurulu üyesi olmak için Türk Ticaret Kanunu gereği 1 pay alanlar sigortalı kapsamına girmeyeceklerdir. Anonim şirket hissesini nama yazılı olarak alıp yönetim kurulu üyesi olanlar başka sıfatları nedeniyle sigortalı olmamışlarsa bu sıfatları nedeniyle sigortalı olmak zorundadırlar. Hamiline hisse senedi alıp yönetim kurulu üyesi olanlar sigortalı olmayacaklardır. Anonim Şirket Ortak ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Sigortalılığı Limitet şirket müdürleri bu sıfatları nedeniyle sigortalı olmayacak Limitet şirket ortakları BağKur’lu olmak zorunda idiler. Bu kanun kapsamında da sigortalı olacaklardır. Limitet şirketin ortak olmayan, dışarıdan atanan müdürleri bu sıfatları nedeniyle sigorta kapsamında olmayacak. İşverenlerin ücret almayan eşleri de sigortalı olmayacaktır Şirket ortaklarının ücret veya huzur hakkı almadan şirkette çalışan ve yönetim kurulu üyesi olan eşleri de bu kanun kaspamında sigortalı olmayacaktır. Hukuk danışmanlık şirketlerinde ortak olan avukatlar Avukatlar serbest meslek erbabı oldukları halde Avukatlık Kanunu gereği SSK’li idiler. Şimdi tek sigorta sistemi ile bu ayrım kalktığından serbest meslek faaliyeti olarak icra edilen avukatlık mesleği, bu sıfatları nedeniyle sigortalı olmayı zorunlu kılmaktadır. Avukatlar ayrıca hukuk danışmanlık şirketinde de ortaklarsa bu ortaklık nedeniyle değil avukatlıkları nedeniyle sigortalı olacaklardır. Serbest avukatlık yapmayıp hukuk danışmanlık şirketinde hukukçu olarak çalışan avukatlar da işverene bağlı çalışan kişi olduklarından sigorta kapsamında sayılacaktır. Emekli sigortalılardan bir anonim şirketin yönetim kurulu üyesi olanlar Bir kişi emekli olduktan sonra bir anonim şirketin yönetim kurulu üyesi olursa ortak olmamak kaydıyla huzur hakkı alsa bile destekleme primi ödenmesinin gerekmediğini düşünüyoruz. Çünkü destekleme primi ödenecek işler sigorta kapsamına giren işler olmalıdır. Oysa ortak olmayan yönetim kurulu üyeliği sigorta kapsamında sayılmadığından emekli olup da bir anonim şirketin yönetim kurulu üyeliğine seçilen ve sadece huzur hakkı alan kişiler için destekleme primi ödenmez. Huzur hakkı almaları sigorta kapsamına girmelerini sağlamaz. Çünkü sigorta kapsamına girmeyi belirleyen şey, alınan ücretin şekli değil, işin niteliğidir. Ancak bu ücretlerin gelir vergisine tabi olacağı unutulmamalıdır. Emekli olup da bir anonim şirketin kurucu olan ortağı ve bir limitet şirketin ortağı olan kişi için destekleme primi ödenecektir. Emekli olan avukat, sözleşmeli olarak bir yerde hukuk danışmanı olursa destekleme primi ödenecektir. Emekli olan bir general bir anonim şirketin ortak olmadan yönetim kurulu üyeliğini deruhte etmesi halinde destekleme primi ödenmez. Emekli olan müsteşar bir anonim şirket kurarsa o zaman destekleme primi ödenir. Emekli olup bir anonim şirketin kurucu ortağı olmadan hisse alıp yönetim kurulu üyesi olan kişi için destekleme primi ödenir. Çünkü bu kişi, anonim şirkette nama yazılı ortaklık hakkı kazanmıştır. Hamiline hisse senedi sahipleri yönetim kurulu üyesi olurlarsa destekleme primi ödenmez. Emekli olup da anonim şirket ortağı olanlar kâr payı alırlarsa destekleme primi hesaplanmaz 5510 sayılı kanunun 80. maddesine göre “Yukarıdaki fıkranın (b) ve (c) bentlerinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz” denmektedir. Bu hükme göre şirket ortaklarına dağıtılan temettülerin de destekleme primine tabi olacağı sonucu çıkmaktadır. Kanun koyucu bunu tartışmalı bırakmıştır. Ancak yasanın tüm hükümleri bir arada incelendiğinde bu kâr dağıtımlarının destekleme primine tabi olamayacağı anlaşılacaktır. Emekli olduktan sonra sigorta kapsamında tekrar işe başlayanlar Bu konuda eski esaslarda bir değişiklik yoktur. Eskiden olduğu gibi sigorta emeklileri (yukarıda açıkladığımız hususlar dikkate alınmak kaydıyla) sigorta kapsamında olan bir işte çalıştıkları takdirde sigorta destekleme primi ödenmek zorunluluğu olacaktır. Destekleme primi yüzde 33.5 ila yüzde 39 arasında bir oran olacaktır. CUMHURİYET 13 K