Catalog

7 EYLÜL 2005 SALI CUMHURİYET SAYFA DIS BASEV trlandalılara karşı ılımlı bir tavır takınan İngiltere, Müslümanlan şüphelendikleri kişileri polise bildirmeye zorluyor Çifte standartuyguluyorlar• Yıllarca IRA terörüyle mücadele eden tngütere şimdi de radikal •İslamcüarla boğuşuyor. Irlandalılan IRA bombacılannı polise bildirmeye zorlamayan tngiltere, Müslümaıüara bu konuda zorunluluk getirdi. Yıllarca IRA terörüne destek veren Irlandalılan hoşgördü. Bugün ise terörü destekleyenlere beş yıla kadar hapis cezası vermeyi öngören yasal düzenleme yapmayı tartışıyor. POLLYTOYNBEE S iyaset mevsimi ilginç ve gerçekten uzak bir atmosferde açılıyor. Bu ülke savaşta olan bir ülke. Ancak savaşın neden olduğu si- yasi kızgınlık ve vahşete rastlamak mümkün de- ğil. Geçen hafta yüzlerce kışi art arda yaşanan kanlı olaylarda katledildi. Şu ankı resmı rakam- lara göre ölen tngiliz askeri sayısı 95... 70 bin tn- giliz askeri Irak'ın kana bulanmış sokaklannda beyin, kol-bacak parçalannı gördüler. Bundan son- ra atılması gereken adımın ne olduğunu kimse bilmediği için siyasi arenada ülke politikasından şikâyet etmeye cesaret eden de yok. Iıâk konusu politikada gereken yeri işgal ede- miyor ama en azından terörle mücadele siyasi tar- tışmalara yol açacak bir konu. Chartes Clarke'ın yeni önerileri de gün geç- tikçe daha çok gerçeklerden uzak bir yapıya bü- rünen "Downing Sokağı 10 Numara Gezege- ni"nden (Dovvning Sokağı 10 Numara Ingiltere Başbakanı'nın ofisi) çıkan öneriler. Ve, bu öne- riler hâlâ Irak'la 7 Temmuz'da Londra'da mey- dana gelen patlamalar arasında bağlantı olmadı- ğı tezinden yola çıkılarak yapıhyor. Tabii buna kendilerinden başka kimse inanmıyor. Ancak birçok bakan doğruyu söylemekten kaçınıyor. Böylece konuşurken de düşünürken de çifte stan- dart yapmış oluyoruz. Ve, bu bizi korkunç bir me- deniyetler çatışmasına sürükJüyor. Irak'tan ders almanın zamanı geldi. Tabii bu- rada IRA'yı da anımsamamız gerek. Önemli olan jlaylann hesaplanmış veya hesaplanmamış so- nuçlan. Konu ister Saddam Hûseyin' i yönetimden dü- şürmek ister bombacılan etkisiz hale getirmek, planlarını engellemek olsun her ne kadar ıyi ni- Yıllarca ortahğı kana bulayan IRA 1996'da Londra'da bir otobüsü bombaladı. 36 kişinin öldüğü saldın yı Ingiliz basanı 'IRA Londra"yı bombaladı', 'Bu Savaş' gibi başlıklarla manşete taşıdL Ancak Ingüider akhklan yaralara rağmen IRA bu >il silah bırakana kadar Irlandahlara karşı temmuzdaki sakhnlardan yet söz konusu da olsa var olan tehdidi büyüten davTaruş bir hatadrr. Irak'ta yaşananlar daha teh- likeli bir dünyada yaşamamıza neden oldu. In- giltere'de çıkanlan terörle mücadele yasalan da bizi daha tehlikeli bir dünyada yaşama riskine sok- tu. Bu iki konuda da hata yapıldığına işaret edi- yor. IRA'nın patlattığı bombalara verilen kötü ya- nıtlar bu terörün ömrünü uzattı. Kızgınlıkla ah- nan kararlarla takınılan tavırlar terörü alt etme çabalannı sonuçsuz bıraktı, durum daha da kö- tüleşti. Islamcı katiller 11 Eylül'de teröre yeni birbo- yut getirmiş olabilirler. Ancak, IRA'run yıllarca bir sürü sıradan yurttaşı öldürdüğünü ve kabiney- le, başbakanı öldürmeye çok yaklaştığını unut- mamalıyız. Saçma ve tehlikeli önerller Clarke'ın terör saldınlannı öven, destek veren- lere beş yıla kadar hapse atılmasını öngören öne- risı saçma olduğu kadar tehlikeli. Irlandalılann terör saldınlannı yüceltmelerine, övgü yağdır- malanna yıllarca nasıl hoşgörü gösterdiğırnizi dü- şünün. Ve. polisin hiçbir zaman Irlandalılann çoğunlukta olduğu Kilburn'deki publara genç delikanlılann beynini Ingiltere'ye karşı yıkayan yaşlı adamlan rutuklamak için baskın düzenle- mediğini anımsayın. Bu yaşlı adamlann beyin yıkamada kullandı- ğı, îngiliz askerlerin Irlandalılara işkence yaptı- ğından bahseden şarkı sözlerini BBC'nin inter- netteki sitesindeki tarih bölümünde de bulmak mümkün. Şimdi BBC'yi de mi yargılamak ge- rekir? Hukukçular da teröre övgü yağdırmanın, arka çıkmanın hangi boyutu ve türünün şiddete neden olacak tahrik unsuru oluşturacağının karannı vermekte zorlanıyorlar. Hem neden 2000 yılında "tslamcı tehdidi"ne karşı çıkanlan Terör Yasası'ylaterönstolduğun- dan şüphelenilenleri polise bildirme zorunlulu- ğu getirildi? Bu ülkede yasa hiçbir zaman Irlan- dalılan etraflanndaki terörist olduğundan şüphe- lendikleri kişileri polise bildirmeye zorlamadı. Belki bildiren Irlandahlann öldürüleceğinden çekinilmiştir. Ancak aynı kaygıyı, korkuyu taşıyabilecek Müslüman ailelere neden böyle bir zorunluluk yüklüyoruz? Görünen 0 ki radikal îslamcılan IRA bomcı- lanna göre daha çok korkulacak birer yaratık olarak görüyoruz. Daha az kendimizden biri ola- rak hissediyor ve onlardan daha çok korkuyoruz. Oysa Katolik ve Islamcılann bombalannın etki- siaynı. IRA tartışmasız daha organize bir düşmandı ve bu nedenle büyük olasılıkla da daha öldürü- cüydü. Acaba siyasetçiler var olan yasalar mü- kemmel olmasrna rağmen olanlar karşısında ye- sonra Müslümanlara takmdıklanndan daha hoşgörülü davrandılar. Geçen hafta 7 Temmuz'da Londra'da düzenlenen saldınlardan sorumiu olduğu sanrian üç ktşinin Luton Trcn İstasyonu'ndaki görüntüsünü yaynn- layan Ingiliz Polisi ülkede yaşayan Müslüman azmhğa karşı daha kaü \e acunasız davranıyor. (AP) nı bir şeyler yapma gereğini duyduklan içm mi böyle tuhaf yasal düzenlemelere gitmeyi planlı- yorlar? Aynca birkaç yıl önce değiştirilen Terörle Mü- cadele Yasası'na göre Islamcı teröristlerin hak- lannda suçlama olmadığı halde üç ay gözalün- da turulurken IRA yandaşlan için bu sürenin ne- den bir hafta olduğunu anlamak da mümkün de- ğil. Polisin ışı ağırdan alması inanılmaz oluyor. Uç ay süreleri olduğunu bildikleri için soruştur- ma aciliyetıni yitıriyor ve uzadıkça uzuyor. Ve, tabii sonuçta somut bir suçlama yapılamasa da üç ay hapıste tutuluyor insanlar. İstihbarat da berbat durumda. Birçok Müslü- man önemsiz, asılsız istihbarat yüzünden üç ay hapıste tutuluyor. O zaman önerilecek şey kanıt- lann tutuklama öncesinde toplanmasıdır! Türklye'nln dışlanması felaket olur Cılgına dönmüş bir ölüm kültürüyle mücade- le etmek kolay değil. Ancak en azından işleri da- ha da kötüye götürmeyi önleyebiliriz. Irklarara- sı Eşitlik Komısyonu'ndan Trevor PhiBps kım- senin önemsemediği, azınlıklann toplumun di- ğer kesimleriyle ilişkisi ohnadan yetiştiği getto- lar konusunda uyan yapmakta haklı. Bu soyut- lanmış yaşam ve eğıtun konulanna eğilmek hü- kümetin önceliği ohnalı. Tüm dini eğitim veren okullann kapatıhp toplumun her kesiminden ço- VladimirPutin valiseçimlerini neden kaldırdı?YULİALATtNtSA D evlet Başkanı Vladimir Putin bir yıl önce vali seçimlerini kaldır- dı. Şimdi bir yıl önce bize veri- len sözleri ve sonuçlan gözden geçireüm. Vali seçimlennden vazgeçmek için gösterilen bir gerekçe halkın kımi seçe- cekleri konusunda bir fikre sahip olma- dığı düşüncesiydi. Oysa Putin her şeyi bi- liyor, doğru düşünüyor ve doğrusunu ya- pıyordu. Neyi doğru yaptığı Sergey Dar- kin'ın yeniden Primorye valisi olarak atandığı gün anlaşıldı. (Bukonuda biraz şüphesi olanın şüphesi Koryakskı Bölge- si'nin valisi olarak Oleg Kozemiko'yu atayınca ortadan kalktı!) Atamadan çok atamanın nedeni ilginç- ti. Darkin'in Putin'in Uzakdoğu Federal Bölgesi'nin elçisi Konstantin Punkovs- ki'yle arası iyi değildi. Zaten bunu bir te- levizyon kanalının sorulannı yanıtlarken de doğruladı. Darkin'e vali olarak atan- mayacağı yönünde bir kaygısı olup olma- dığı sorulduğunda Kremlin'de Pulikovs- ki harjç herkesle anlaşmaya varabilece- ğini açıklamıştı. Bu durum karşısmda vali olarak atanmasını garanti altına ala- cak tek yöntemin birilerine para vermek olduğunu düşünmek çok da zor değil. Bu dönemde anlaşılan bir şey daha ol- du. O da toplumun memnuniyetsizliği- nin bir valiyı görevden alma nedeni ola- mayacağıydı. Karaçay Çerkez Cumhuri- yeti'nin cumhurbaşkanı Mustafa Batd- yev'in iki kez ofisi basıldı. Birincisi ge- çen kasım ayında Batdyev'in damadımn bir iş toplantısında çıkan olayda yedi ak- rabalannın vurulduğunu söyleyen bir grubun baskınıydı. Ikincisi ıse haziran ayında eyalet parlamentosunun kendi köylerinin topraklanndan bin hektann Üst Jegut kentine verilmesini öngören karanm protesto eden Abazalann basb- nıydı. Beslan'daki okul faciasının yaşandığı Kuzey Osetya Bölgesi'nde ise halk Vla- dikavkaz'daki başkanlık sarayı önünde toplandı ve rehine krizi sırasındaki tutu- munu yanlış bulduklan, dönemki cum- hurbaşkanı Aleksander Casohov' un ıstı- fasını istedi. Bu durum karşısında kolla- n sıvayan Kremlin Kuzey Osetya'da çok etkin olan iki adamını Taimuraz Mam- surov ve en önemli muhalifi Arsen Fad- zayev'i halkı sakinleştirmeleri için gö- revlendirdi. Mamsurov'un ödülü Kuzey Osetya'ya cumhurbaşkanı olmaktı. iyl lider safdışı Son bir yıl içinde bir gerçek daha or- taya çıktı. Halkın sevdiği, ıyi bir lider varsa onun safdışı bırablması şart. Bu ku- ral son zamanlarda en çok Kafkaslar'da geçerli. Etnik gruplann güçlü liderleri sistematik olarak cumhurbaşkanına kar- şı kullanılıyor. Cumhuriyetin başındaki adam ise koltuğunda kalabilmek için pa- ra ödüyor ve yerel liderler otoritesini kay- bediyor. Aynca görünen 0 ki bu topraklarda bir cumhuriyeti iyi yönetememek göre\'den alınma nedeni olmuyor. Beslan'da yaşa- nan rehine krizi Çeçen lider Şamil Basa- yev'in yaşadığının tahmin edildiği Inguş Cumhuriyeti'nde planlandı. 22 Hazi- ran'da isyancılar kısa bir süre için de ol- sa başkent Magas'ın kontrolünü ele ge- çirdi. Inguş Cumhuriyeti Cumhurbaşka- nı Amurat Zyazikov'a ise üstün hizmet- leri nedeniyle ''ınadah'a'* verildi. Tabii bunlar yerel liderlerin hiçbir zaman görevden ahnmadığı anlamına gelmiyor. Görevden alınan valilere iyi bir örnek Saratov Valisi DimitriAyatskov. Ayatskov'un en büyük düşmanı Duma'daki Birleşik Rusya Partisı"nin başkan yardımcısı Vyaçeslav Volodin'di. Ayatskov bir skandalla görevden alındı. Kansı hakkında önemh suçlamalaryapıl- dı. Uzun lafin kısası Putin'ın seçımleri kaldırmasının üzerinden bir yıl geçti ve çıkarabileceğimiz tek sonuç yerel lider- lerin görevden alınması ancak bir Krem- lin darbesiyle oluyor. Tabii eğer başka birileri bu liderin koltuğuna oturmak için daha fazla rüşvet verdiyse! (Mosanv Tunes, Rusya, 21 Eylül) CIKIS STRATEJISI Iraklılaristediği zaman ülkeyi terk edeceğiz. Daha önce değil... THE INDEPENDENT cuğun bır arada okumasrnın sağlanması çok da- ha iyi olur. Bundan sonrakı felaket Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden dışlanması olur. Alman Hıristiyan Demokrat lider Angela Merkel başbakan olsa da olmasa da Türkiye'ye karşı takındığı tutum utanç verici. Huistıyan Şatosu'nun açılır kapanır köprüsü- nün Türkiye'ye kapanması bombacılan yok et- mez. Türkiye reddedilmek için insan haklan kar- nesinde ilerleme kat ettiyse, hiçbir şey Batılı de- mokrasilerin ikiyüzlülüğünü bundan daha iyi gösteremez. O zaman Müslümanlar medeniyet- lerin bir savaş halinde olduğuna kesin olarak inanmaktan başka ne yapabilirler? Bu bir tercih meselesi. Bu bir dönüm nokta- sı. Irak bütün dünyada terör katsayısını arttıran büyük ve vahim bir hata oldu. Ve, Ingıltere Baş- bakanı Tony Blair anladığımız kadanyla bu- nun bedelini ödemekten kurtuldu. Bu ölüm kültürünün bazı parçalannı mahke- mesiz, kanıtsız hapiste tutmak bizi daha gü- vende yaşatmaz. Bu, istihbarat birimlerinin bil- gi ağı kurmasını da engeller. Teröre uzun yıl- lar katlanmamamız gerek. Ancak kesin olarak kaç on yıl daha terorizmle burun buruna yaşayacağımız hatalanmızı sürdürüp sürdür- meyeceğimize bağh. (The Guantian, tngütere, 20 Eylül) Evety amculi konularda ilerleme ve uyum sağlıyor. Geçen hafta Başbakan Erdo- ğan "dan röportaj istediğimde yakın adam- lan bana "Kürt meselest- ni açmamaya söz verir- senizrandevu verebflmz" dediler. Türkiye hâlâ modern ve demokratik bir devle- tin tüm unsurlannı bün- yesinde banndırmayan bir ülke. Son beş yıldır başta insan haklan ve hu- kukun işleyişi alanında olmak üzere bir dizi re- form yaph. Avrupa Bir- liği, aksi takdirde üyeli- ğin tehlikeye gireceğini söylediği için! 3 Ekim'de söylenecek bir "evet" AB'nin daha önceki sözleriyle uyum- lu bir tutum olur. Ancak o gün söylenecek söz "Evet, ama" olacaktır. Üye olmatarihi konusun- da kesin bir şey söylene- mez. Ve büyük olasüık- la Türkiye'nin üyeligibir kuşak sonra olur. JONATHANPONVER T ürkiye'nin 3 Ekim'de Avrupa Birliği'negirme- si için müzakerelere baş- lamasında söylenecekbir "ha>ır T> ın akademisyen Hüsevin Bağcı'ya göre yüzyıllarca etkisi olur. Yaralı Türkiye'yi yeni- den milliyetçılerin, hatta köktendıncilerin kollan- na atar. Eğer "ha\ir" için yeterli nedenler yoksa, şüphelenmek için neden vardır. Türkiye ikiyüzyıl- dırAvrupa'nın Rönesans ve Aydınlanması'nı be- nimseyen bir orta sınıf yaratmayı sürdürüyor. osmanlı mlrası Ancak halkın çoğun- luğu için Osmanlı tmpa- ratorluğu'nun mirası et- kisini sürdürüyor. İki dün- ya arasındaki gerilim, Türkiye'nin, Avrupa'nın bugün kural koyanlan- nın istediği şekilde bir Avrupalı olmasını zor- laştrnyor. Ancak Türki- ye yol katetiyorve önem- (Jordan Tunes, Ürdün, 4 Eylül) Sünni rotarizmbenzetmesiNEW YORK (ANKA) - Başbakan Recep Taj>ip Erdoğanın ülkedeki ba- zı çelişkileri çözmeye çahştığı ve Tür- kiye bağlamında "daha fazla demokra- sinin geneflikle daha fazla İslam" anla- mına geldığı öne sürüldü. ABD'de yayımlanan New York Times gazetesinde (25 Eylül Pazar günü) yer alan bir değerlendirmede, Türkiye'de ba- şörtüsü ve daha çok eğitim çağnlannın "modern" olduğu ve taşra Müslüman- lannın artan ekonomik ağırlığmı yan- sıttığı belirtildi. Gazete. yükselişteki Müslüman işadamlan için de "Sünni ro- tarizm" benzetmesini yaptı. "Baü'daki Doğu" başlıklı ve Chris- topher CaldweQ imzalı uzun Türkiye değerlendirmesinde, artan sayıda Türk'ün, Islam ve sembollerininmoder- nite ile bağdaştığı, belki bir modernite • New York Times'ta yer alan bir değerlendirmede, Türkiye'de başörtüsü ve daha çok eğitim çağnlannın "modern" olduğu ve taşra Müslümanlannın artan ekonomik ağırlığını yansıttığı belirtildi. göstergesi olduğu görüşünü paylaştığı belirtildi. Başörtüsü ve daha çok eğitim için yapılan çağnlann taşra Müslümanlan- nın artan ekonomik ağırlığını yansıttı- ğı için de modern olduğunu savunan ga- zete, Osmanlı tmparatorluğu'nun yı- kılmasından önce işadamlanrun çoğu- nun Hıristiyan ve Yahudi olduğunu, on- lann yerini alan Müslümanlarca kuru- lan şirketlerin büyük ulusal ve ulusla- rarası şirket haline gelmesınin çok za- man aldığını yazdı. Gazete şöyle devam etti: "Ancak şhn- di bunu bir çeşh Sünni rotarizmin yar- dunrvia yapolar. Müslümanlann zekât yükümlülüğü, kaçınılmaz olarak taşra işadamlannı önemli toplum nderlerine dönüştürüyorveonlankulüpvekardeş- tik tertiplerine götürüyor. Geleneksel değerleri benimseyen güçlü girişimcile- rin siyasetçilere me> dan okuması.Ame- rikan Sun Bdt\wa KanadalıveyaAvust- rah'ah Baü'dan tanıdığmnz bir şeydir." "Sünni rotarizm"in Denizli, Gazi- antep, Urfa ve Konya gibi kentlerde ge- liştiğini kaydeden gazete, bu kentler için "Anadolu kaplanT ifadesinin kul- lanıldığına dikkat çekti. Başbakan Erdoğan ile ekonominin en yenileyici sektörleri arasında doğal bir hısımlığın bulunduğu Kaydedilen makalede, Erdoğan'ın özelleştirme ham- lesine dikkat çekilerek "Türkiye'de hiç- bir siyasi parti, 0 kadar sık sık kendisi- ni "Thatcher vari" bir rol oynarkenbul- manuşu" yorumu yapıldı. Türkiye'nin AB hedefine de geniş yeraynllan makalede, Avrupahlaşma ça- balanna hem ülke içinde hem de dışın- da itirazlar geldiği belirtildi. Erdoğan'ın ikidara geldikten sonra "Atatürk'ün Cumhuriyeti'nin bazı çe- Bşkfleri"ni çözmeye çalıştığını öne sü- ren gazete, Türk toplumunun, ne za- man Türk devletinden biraz güç veya özgürlük talep etmiş ise bunu Islam ve- ya en azından geleneksel Türk değer- leri adına yaptığını savunarak "Türld- ye bağlamında daha çokdemokrasinin, genellikk dahaçok tslam anlamma gel- diği'' görüşünü öne sürflü. ı r