Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 27 HAZİRAN 2005 PAZART
HABERLER
Tek kurtuluş
sandıkta'
• EDİRNE (AA) - Tarihi
Kırkpınar Yağlı
Güreşleri'ni izlemek için
gittiği Edime'de
kahvehanelerde
yurttaşlarla sohbet eden
DYP Genel Başkanı
Mehmet Ağar yurttaşın
her geçen gün daha
büyük ekonomik sıkıntı
içine girdiğini
kaydederek "Içinde
bulunulan sıkıntıdan
toplumun her kesimi
etldleniyor" dedi. Ağar,
"Hûkümetin izlediği
yanlış politika, çiftçiyi
bitme noktasına
getirmiştir. Tüm
kentlerde çiftçiler penşan
dururada. Tek kurtuluş
sandıkta, erken seçime
gidilerek vatandaşlann
oylanyla bu durum sona
erebilir" dedi.
Erdoğan Bakû'ya
gidiyor
• ANKARA
(Cumhumet Bürosu) -
Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan, 2 günlük
resmi ziyaret için
Azerbaycan'a gidecek.
Erdoğan, 29 Haziran
Çarşamba günü
Azerbaycan'ın başkenti
Bakû'ya hareket edecek.
Erdoğan, ziyaret
kapsamında Azerbaycan
Cumhurbaşkanı tlham
Aliyev ile baş başa
görüşecek. Erdoğan,
daha sonra Azerbaycan
Milli Meclis Başkanı ile
bir araya gelecek ve
Meclis Genel Kurulu'na
hitap edecek.
Tarihi köşkte
yangın
• tSTANBUL(AA)-
Büyükçekmece'deki
tarihi Enver Paşa
Köşkü'nde çıkan
yangın, itfaiyenin
müdahalesiyle
söndürüldü. Dizdariye
Mahallesi Enver Paşa
Caddesi'nde bulunan
tarihi köşkün girişinde,
henüz belirlenemeyen
bir nedenle yangın çıktı.
Büyûkçekmece Itfaiye
ekiplerinin müdahale
ettiği yangın,
büyümeden söndürüldû.
Yangının, köşke giren
uçucu madde bağımlısı
kişilerce çıkanlmış
olabilecegi belirtildi.
Kaçak taşıyan
teknebattı
• İZMİR(AA)-
Izmir'in Dikili
ilçesinde, yasadışı
yoldan Yunanistan'ın
Midilli Adası'na
gitmeye çahşırken
tekneleri alabora olan
kaçaklardan Tunus
uynıklu 2 kişi boguldu.
Olay yerine hareket
eden Sahil Güvenlik
Komutanlığı'na bağh
ekipler, karadan 300
metre açıkta bulunan
15'i Moritanyalı, 5'i
Tunuslu ve 1 'i Filistinli
21 kaçağı tekneye aldı.
Hizöunah
operasyonu
• MERStNÇAA)-
Adana'da, terör örgütü
Hizbullah'a yönehk
operasyonda, sözde
Mersin sorumlusu
olduğu belirlenen
kişinin yakalandığı
bildirildi. Mersin II
Jandarma Komutanlığı
ekipleri, yaptıklan
çalışmada, bölücü terör
örgütünün Mersin
sorumlusu "Bilal
Ekrem" kod adlı Emin
G'yi Adana'da yakaladı.
Sahte bir kimlikle
yakalanan Emin G'nin,
sorgulamasının ardından
adliyeye sevk edileceği
kaydedildi.
TBMM Genel Kurulu Sezer'in geri gönderdiği TÜBlTAK ve TCY değişikliklerini görüşecek
VetoluyasalarhaflasıA\KARA(CumhuriyetBü-
rosu) -1 Temmuz'da tatile gir-
mesi planlanan TBMM'yi çok
yüklü bir gündem bekliyor.
TBMM Genel Kurulu bu haf-
ta Cumhurbaşkanı AhmetNec-
det Sezer'in geri gönderdiği
TÜBÎTAK ve TCY'de değişik-
likyasalannı görüşecek. Hükü-
metin tatilden önce çıkarmayı
planladığı bankacılık ve genel
sağlık sigortası yasa tasanlan-
nın ise bu hafta tamamlanma-
sı olanaksız görünüyor.
TBMM Genel Kurulu bu
haftaki gündeminde ögretmen
atamalannda yüzde 5 sınırla-
masını kaldıran tasan, kalkm-
ma ajanslannın kurulmasıyla il-
gili tasan, DtE'yi Türkiye Is-
tatistik Kurumu olarak yeni-
den yapılandıran tasan ile be-
lediye tasansı yerahyor. Görüş-
MADIMAK OTELÎ MÜZE YAPILSIN1
ANKARA (ANKA) - Sıvas'ta 2 Temmuz
1992'de çıkan olaylar sonucunda, içinde 37
kişinin yanarak öldüğü Madımak Oteli'nin
müze yapılması için kampanya başlatıldı.
Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafin-
dan başlatılan imza kampanyası ile şu anda
otel olarak hizmet veren ve altında kebap ve
et lokantası bulunan Madımak Oteli'nin kül-
tür ve sanat müzesi haline getirilmesi hedef-
leniyor. Sıvas'ta yaşanan olaylann 12'nci
yıldonümünde düzenlenen kampanyada top-
lanan imzalar, Cumhurbaşkanı AhmetNec-
det Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdo-
ğan'a ileulecek. Kampanya duyurusunda, Sı-
vas 'ta yaşanan olaylann insanlık suçu oldu-
ğu belirtilerek otelin tamir edilmesinin ve
yeniden kullanıma açılmasmın anlaşıhr ol-
madığı kaydedildi.
Açıklamada, Türkiye'nin bu utançtan kur-
tulmast için Madımak Oteli'nin "kültürve
sanat müzesi'' olması gerektiği vurgulandı.
Bu girişimle, insanlann arasında düşmanlı-
ğın azalacağı ifade edilerek talebin gerçek-
leştirilmesi isteğinin altı çizildi.
meleri yanm kalan Hâkim ve
SavcüarYasa Tasansı'nın da bu
hafta ele alınması planlanıyor.
Cumhurbaşkanı Sezer'in, bir
kez daha görüşülmek üzere
TBMM'yegeri gönderdiği TÜ-
BÎTAKKanunu'nda değişildik
yapan yasa ile yasaya aykın
eğitim kurumlan açanlara ve-
rilecek cezayı düşüren düzen-
lemenin de yer aldığı TCY'de
değişikük yapan yasalar da bu
hafta ele alınacak.
Hûkümetin tatilden önce çı-
karmak istedigi bankacılık ve
genel sağhk sigortası ile ilgüi
tasanlann ise bu hafta yasalaş-
ması kolay görünmüyor.
Bankacılık Yasa Tasansı'nın
göriişmelerine bugün de de-
vam edilecek. Tasannın şu ana
dek 65 maddesi görüşüldü. Ge-
nel sağhk sigortası yasa tasa-
nsı ise alt komisyonda görüşü-
lüyor. Bu tasanlann komisyon-
dan çıkması durumunda he-
men genel kurula indirihnesi
planlanıyor. Ancak 1 Temmuz'a
dek bu sürecin tamamlanması
olanaksız görünüyor. Bu du-
rumda AKP'nin genel kurul
çalışmalannı bir süre daha uzat-
ma yoluna gidebileceği kulis-
lerde konuşuluyor.
TBMM îçişleri Komisyonu
da bugün AKP Yalova Millet-
vekili Şûkrii Önder'in, MÎT,
polis vejandarmaya, gecikme-
sinde sakınca bulunan durum-
larda hâkim karan olmadan te-
lekomünikasyon yoluylayapı-
lan iletişimi tespit, dinleme ve
kaydetme yetkisi veren yasa
önerisini bugün görüşecek.
IHALEYE ÇIKARILACAK
SıkışanTRT
menkul satiyor
ANKARA (AN-
KA)-TRTtarla,orta
hasarlı bına ve uzun
dalga vericisi satarak
bütçesıni rahatlatma-
ya çalışacak.
TRT Genel Müdür-
lüğü'nün etkinüğinin
kalmadığını düşün-
dügü 13gayrimenku-
Knüihale yoluyla sa-
tacağı öğrenildi.
TRT'nin gayrimen-
kulleriyle ilgili ihale
7 Temmuz'da Anka-
ra'daki genel müdür-
lük binasında gerçek-
leştirilecek. TRT'nin
saüşa çıkardığı gayri-
menkuller arasında
aralanndaAnkara'da-
ki 6 radyo istasyonu,
2 tarla, Istanbul, An-
talya, Adana'da birer
arsa, Van'da bir arsa
ve 3 katlı bina, Bo-
lu'da 4 katlj bina bu-
hmuyor. Bolu'daki bi-
nanm 1999 depremin-
de orta hasarlı hale
geldiği belirtildi.
TRT Genel Müdü-
rü ŞenolDemiröz, ku-
rumun içinde bulun-
duğu mali krizi geç-
miş aylarda yaptığı
açıklamalarla kamu-
oyuna duyururken söz
konusu gayrimenkul-
lerin sanşının günde-
me geleceğini belirt-
mişti. Şenol Demiröz,
"TKTDİnenerjipa-
vıgetiri dahi,perso-
ndgklerinikarşılava-
mayacakdurumagel-
miştir.Bunedenleku-
nımun eJmdeid arsa
ve arazilerie lojman-
hn sauyonız" demiş-
ti. Demiröz, TRT'nin
gelir gider tablosu-
nuysa "Mayıs maaş-
lanödeniyoramaha-
ziranı ödeyip ödeye-
meyecegimiz şüphe-
li" ifadelenyle dile
getirmişti.
üzerinde yapılacak
baraj nedeniyle
sularaltmda
kaiacakolan
Yusufeü ilçesinde
incelemelerde
bulunan Erdoğan,
ilçenin taşınacağı
yeni yeti
açıklamamaa
nedeniyle hayal
kmknğı yarattı.
(Fotoğraf: AA)
'Biz Kayseri'ye denizi getirdik'
UĞURÖZER
AKTVİN-Başbakan RecepTayyip
Erdoğan, akaryakıta 20 gün içinde 3-
4 kere zam olamayacağını, bunu ye-
niden rayma oturtacaklannı belirte-
rek "Buradaki adaletazfiği tam ma-
nada meydana çıkanrsak. varsa böy-
lebir şe\;tekraryenibir kanunlaakar-
yakıtişini devlet olarakeleatanz" de-
di. ÇoruhNehriüzerine yapılacakba-
rajla su alnnda kalacak olan Artvin'in
Yusufeh ilçesinde incelemelerde bu-
lunanErdoğan, belediye binası önün-
de halka seslendi. Ilçenın taşınacağı
yer konusunda açıklama bekleyen-
leri hayal kınküğına uğratan Erdoğan,
"15 gün sonra yenidenflçevidolaşa-
cağız. Üçe merkeani o zaman halkla
biıükte beürleyeceğiz'' diye konuştu.
Yıllar önce bir politikacının "Kç-
seri'ye denizi getirme" vaadinde bû-
lunduğunu ancak bunu gerçeklestire-
mediğini anlatan Erdoğan, "BizKay-
seri'ye denizi gedrdjk" dedi. Erdo-
ğan, Kayseri'ye yapılan baraj ile ilin
çehresinin değiştiğıni söyledı.
Rize'de gazetecilerle sohbet eden
Erdoğan, A\Tupa Birliği'nden ge-
len Türkiye'deki yüzde 10 seçim ba-
rajının yüksek olduğu yönündeki
açıklamalann hatırlatıhnasına sert
yanıt verdi. Erdoğan, "AB'ninböy-
le bir siyasi kriteri, Kopenhag kri-
terleriarasındayer afanıyor. Biz,ol-
mayan AB kriterlerinin bize daya-
ülmasuu asla kabul etmeyiz. Bun-
lan kabul edüebiürde bulmuyoruz.
Bunlann hepsi geçmiştir, böyle ol-
mayan şejleri bize dayatmak, bi-
zinı işimize gelmez" dedi.
DYP'LÎ SAFFET ARIKAN BEDÜK
'Devletyönetimiişbümez
tüccarlann elinde'
ANKARA (Ounhuriyet Bürosu) -
DYP Genel Başkan Yarduncısı Saf-
fet Ankan Bedük, AKP hükümeti-
nin son 30 yıluı "zam şampiyonu"
olduğunu söyledi. Bedük, CHP'yi
de seçimden korkmakla suçladı.
Bedük, dün yaptığı yazıh açıkla-
mada, petrol zamlannı eleştirdi.
Enflasyonu düşürüp büyüme hızım
arttırdığım ileri süren AKP hükü-
metinin son 30 yılın zam şampiyo-
nu olduğunu vurgulayan Bedük, ha-
ziran aymda petrol ürünlerine üç
kez zam geldiğini anımsattı.
Bedük, hûkümetin, 12 Eylül'den
bu yana işbaşına gehniş bütûn hü-
kümetler içinde, petrol ürünlerine
en sık zam yapan hükütnet olduğu-
nu kaydetti. Vatandaşın nefes ala-
maz hale getirildığıni kaydeden Be-
dük, şu görüşleri dile getirdi: "Akh
sadece rüccar zihnheti ile devlet yö-
neüneye çafaşan bu iktidar, de\1etyö-
netimini de iş bilmez tiiccar zihnryet-
H isimlere bıraknuş dununda. Se0-
mi zamanmda yapacaklannı söyle-
yenler, sokaktan yükselen feryadı
duymadıklaniçin, sırça köşklerinde
muthı yaşamaya devam edî>or. An-
cak buhalk, AKP ikridanndankur-
rulmak için seçim sandığuıı zama-
nmdan önce ortaya çıkaracaktir."
tŞKENCE GORENLERLE DAYANIŞMA GÜNÜ
'İşkencezanlıları dava
sürecinde açığa alınsın'
DhARBAKIR (Cumhuriyet Bü-
rosu) -Insan Haklan Derneği (IHD)
Dıyarbakır Şube Başkanı Selahatân
Demirtaş, işkence suçundan yargı-
lanan kamu görevlilerinin dava so-
nuna kadar açığa alınması için yeni
düzenleme yapıhnasmı istedi.
tHD, baro, Türkiye Insan Haklan
Vakfı (TİHV), Tabipler Odası ve
Mazlum-Der Diyarbakn- Şubesi
üyeleri "26 Haziran İşkence Gören-
lerle Dayanışnıa Günü" nedeniyle
Dağkapı Meydanı'nda ortak basın
açıklaması yaptı. Demirtaş, işkence
konusunda "reform'' adı alnnda ya-
pılan değişikliklerin önemli kısmı-
nın adli, idari ve askeri bürokrasinin
direnciyle karşılaştığını belirterek
"Aülan tüm adımlar sonucunda ağnr
fiziki işkence yöntemi önemli ölçüde
terk edilmekle büükte, psikolojik et-
ki gücü yüksek olan ve fiziki yönden
iz bırakmayan yöntenüer devreye
gnrmiştir" dedi. Demirtaş, mağdur-
lann işkenceyi kanıtlamak amacıy-
la yapacaklan her türlü tıbbi işlem
ve tedavi giderlerinin devlet tarafın-
dan karşılanmasını istedi. Açıkla-
mamn ardından baro taranndan ha-
zırlanan "İşkence ve Cezasızhğa
Son" başlıklı broşürler Inönü Cad-
desi'nde yurttaşlara dağıtıldı.
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyetcom.tr
Iran'dacumhurbaşkanlığı seçimleri, bu
ülkede uaın zamandır düşüşteolan reform-
cu hareketin dibe vurması olarak kabul
edilebilir. Daha iki sene öncesine kadar
Meclis'te ezici çoğunluğu elinde bulun-
duran, cumhurbaşkanı ve hükümetgibi ic-
ra organlannı kazanmış olan Iran'ın re-
formcu hareketi, bu mevzileri birerbireryi-
tirdi.
Aslında bu süreç, gerçek iktidar ola-
naklannı elinde bulunduran biravuç aan-
lıkla başa çıkmanın o kadar da kolay ol-
madığını gösteriyor. Anayasayı Koruyu-
cular Konseyi adı verilen ve seçimle gel-
memış atanmış bir küçük molla örgütien-
mesi, artlannı dini lidere de dayayınca,
reformculann bütün seçim olanaklarını
kullanarak ele geçirdikleri mevzileri etki-
siz hale getirmeye başardılar.
•••
Reformlann işlemesi, daha demokratik
bir ortam yaratıîabilmesi, özgürlükler yö-
nünde adımlar atılabümesi için reformcu-
larmeclisten kanunlar geçındiler. Bu kanun-
lann yüzde 9O'ı, Anayasayı Koruyucular
Konseyi'nin vetosuna takıldı. Geri çevri-
len yasalar arasında basın özgürlüğüne
yönelik yasalar, cezaevterinde ışkenceyı ya-
saklayan yasalar, evlilik yaşını yükselten.
erkeğe tek taraflı boşanma hakkını kaldı-
ran yasalar vardı.
İran ve Ortadoğu'nun Geleceği
Bu konsey, meclisın çıkardığı yasaJan.
milletvekjli adaylanrn. cumhurbaşkanı aday-
lannı "Islamiyet uygun" olup olmadığı ko-
nusunda ölçüyor, denetliyor ve onaylıyor.
•••
Reformculann umudu, Hatemi'nin
1997'de cumhurbaşkanı olmasıyla art-
mıştı. Çünkü bu sayede çok sayıda re-
foımcu da hükümete girmiştı. Ancak, ço-
küş ve düşüş bu seçimlerden sonra baş-
ladı. Çünkü Hatemi'nin kurduğu hükü-
met ve hafkın seçtiğı reformcu meclis,
mollalann engelini aşamadı.
•••
Geçenyılyaplan genel seçimterdeAna-
yasayı Koruyucular Konseyi neredeyse
bütün reformcu milletvekili adaylannı ve-
toetti. Reformculann birkesimi, bu neden-
le seçimleri boykot etti, ömeğin Tahran'da
bu nedenle seçimlere kaülım yüzde 30'la-
nn altına düştü. Sonuç olarak bu vetola-
nn etkisiyle reformcular meclisteki çoğun-
luğu yitirdiler.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muha-
fazakâr Ahmedinecad'ın kazanması süp-
riz oldu. Buncaengele rağmen yinede mu-
hafazakâr bir adayın halkın desteğini ala-
cağı beklenmiyordu. Ancak Ahmedıne-
cad bektenmeyen şekildecumhurbaşkan-
lığını kazandı.
•••
Arbk Iran'dayeni birdönem başlıyor. Bu
sonuçla biriikte birçok çevrede seçimler
yoluyla Iran'ın özgürlüğe kavuşmasının
mümkün olmadıği düşüncesi egemen ola-
cak. Zaten sanınm halk da oy kullanırken
reformculann birçözüm üretememesinden
umutsuzluğa kapılarak yeniden muhafa-
zakârtara yöneldi. Ömeğin Şirin Ebadi gi-
bi muhalifleroy kullanmayı bilegereMi gör-
mediler.
•••
Şimdi ne olacak? Dini lider Hamaney.
mecliste çoğunluğu ele geçiren muhafa-
zakâriar, cumhurbaşkanlığını kazanan tu-
tucu Ahmedinecad aslında bir uyumu da
ifade edıyor. Muhafazakârlarsisteminbü-
tününe egemen ddular. Ancak bu uyum,
aynızamanda seçim yoluyla değişim umu-
dunun önünün kesilmesinin de ilan edil-
mesi anlamına geliyor.
Iran'da ciddi bir değişim potansiyelinin
o\duğunu biliyoruz. Insanlar, kendilerine
refah ve iyi bir yaşam sağlamayan Isiami
rejimin bu haline tepki duyuyorlar. Şimdi-
ye kadar bu tepkılerini seçim sandıklann-
dan dile getiriyorlardı. Bu, umutlannı yitir-
dikleri anlaşılıyor.
Bundan sonra ne olabilir? Iran'da rejim
muhalifi şiddet eylemleri yükselebilir. ABD
destekli çeşitii ayaklanma senaryolan gün-
deme gelebılir. Nükleersilah gerekçesiy-
le yeni ambargolara başvurulabilir.
•••
Ahmedinecad seçim öncesindeki sert
tutumunu sürdürürse, Batı ile ve ABD ile
ilişkiler iyice gerilebilir. Bu da ABD yöne-
timindeki Şahinlerin elini güçlendirebilir.
Bu gerginlik bir müdahaleye kadar gide-
bilir mi? Onu şimdiden kestirmek zor. Bu
konuda, Iran'ın yeni yönetiminin çizgisi ta-
yin edici olabilir. İran bölgenin önemli ül-
kelerinden birisi. Son yıllarda reform yö-
nündeaçılım imkânlan doğmuştu vebu ge-
lişme Iran'ın içinde de Batı'da da birumut
ve beklenti yaratmıştı. Şimdi bu umudun
bittiği noktadayız.
Iran'daki yeni yönetim katı muhafaza-
kâr bir anlayışla işleri nasıl götürecek, gö-
receğiz. Ancak eğer Iranlı muhafazakâr-
lar, dünyadaki ve bölgedeki gelişmeleri
okumayan sert bir çizgi izlemeyi tercih
ederierse, bölgenin ve Iran'ın yeni karga-
şalıklara gebe olduğunu rahatlıkla söyle-
yebiliriz. Ortadoğu'nun kanşık siyasi coğ-
rafyası Ahmedinecad'ın seçilmesiyle da-
ha da kanşık bir hale geldi diyebiliriz.
2000
9
U YILLARDA
ERDAL ATABEK
Ahlaksal Zekâ...
"Ahlaksalzekâ", ahlakı zekânın yeni bir boyutu c
rak görmemize yardım edecek yeni kavram.
Ahlak, hemen her zaman zekâ alanının dışında tut
muş, inanç sistemlerine, vicdana, duygusal bir tem<
oturtulmak istenmiştir.
"Akademikzekâ", "duygusalzekâ", "sosyalzekâ"
sanın yaşamını yöneten zekâ yetileri olarak tanımla
mış, ancak, ahlakın da bir zekâ boyutu olduğu üzeri
de durulmamıştır.
Oysa "ahlak", bir bilinç ürünüdür, korkuyla sağlan
maz, baskıyla oluşturulamaz, bir ödül-ceza sistemir
dayandınlamaz.
"Ahlak", bilinç ürünü olmadığı zaman, özgür birey
tutum ve davranışı da olamaz. Korkuyla, bask/yla, ödi
ceza ile sağlanan "ahlaklı davranışlar" ise hep denetiı
altında tutulması gereken toplumsal kurallar olmuştu
"Ahlak", birinsanın "doğru-yanlış", "haklı-haksız", "u)
gun-uygunsuz", "bencil-bizcil"girSi aynmlarda kendi di
şüncesiyle, kendi duygulanyla oluşan bilinciyle harek«
etmesi, kendi kararryla davranışlannı yönlendirmesidi
Elbette, hertoplum, herdönemde toplumsal ahlak
konusunda kendi normlannı koyar, bu normlaria birey
leri değertendirir, ancak bireylerin bu normlan değerlen
dirmek haklan vardır, bireysel ahlak da böyle gelişir.
ömeğin, günümüzde yaşanan tüketim toplumu ah
lakında, "çıkanna göre hareket etmek", bu uğurda ya
pay davranmak, içtenliksiz olmak, gereken şeyleri giz-
lernek, gerekiyorsa yalan söylemek hiç de ahlaksızlık sa-
yılmamakta, beceri olarak değeriendirilmektedir.
Gene "işiniyürütmek" için kuralsız hareket etmek, ya-
sadışı ^o\\ara başvurmak, sonra da bunlan kılıfına uydur-
mak hiç de "ahlak dışı davranışlar" olarak görülmemek-
tedir.Oysa bu hareketlerin ve benzerierinin tümü de "ah-
laksızlıktır."
Onun için de yaşanan sosyo-ekonomik sistem görü-
nüşte inançlı, düzgün, toplum kurallanna saygılı olan ama
aslında kendisini dürüst olmak, yalan söylememek, kim-
senin hakkını yememek gibi ahlak kurallannın hiçbirine
bağlı saymayan insanlan yaratmaktadır
Ahlak, bir zekâ yetisidir, bir bilinçtir.
Ahlak, uzun süreler için kişinin akademik, duygusal
ve sosyal zekâlannın nasıl kullanılacağını beliıieyen bir
üst zekâ bolümüdür.
Ahlak, kişinin neyi, neden ve nasıl yapması gerekti-
ğinin yanıtdır.
Ahlaklı davranşın eksenleri inançla değil, bilinçle olu-
şur.
Eğer birey, neyi, neden ve nasıl yapması gerektiğinin
bilincinde değilse, ya toplum kurallannı baskı olarak ya-
şamayı kabul eder ya da hiçbir normu olmadan boş-
lukta yaşar.
Uygariığın temel ölçütü, bireyin ahlak bilincine sahip
olup olmamasıdır.
Eğer birey, üzerinde hiç baskı hissetmeksizin, kendi
karanyla dürüst davranıyorsa, yalana başvurmadan ilis-
kilerini sürdürüyorsa, başkalannın haklanna kendini ka-
yırmadan bakabiliyorsa, bu kişi uygardır.
Eğer böyle değilse, hangi yaşam standardında oJur-
sa olsun ahlaklı da degildir, uygar da.
Ahlak kültürü din kültüruyle de özdeş degildir. Ahla-
kın ancak din inancıyla olabileceğine ilişkin öğreti sa-
dece dinsel ahlakın ezbedetilmesi ile sınırlıdır. Oysa "ah-
lak", din ögretisi ile sınırlı olmayan laik ve bilişsel bir bir
kavramdır.
Ezbere ve denetime dayalı her öğreti bilinç oluştur-
ma özelliğinden yoksundur.
Bu nedenle "ahlaksalzekâ", üzerinde çok durulma-
SJ gereken bir kavram.
"Ahlaksalzekâ" yoksunluğu, günümüzde çok görü-
len, hiçbir normu olmayan, çıkarcı, fırsatçı, kullanıcı tip-
leri yaratmaktadır.
Ahlaksalzekâ"6an yoksun bireylerin akademik ze-
kâlan, duygusal zekâlan, sosyal zekâlan arttıkça da çı-
karcılıklan artmakta, fırsatçılıklan gelişmekte, kullanıcı-
lık alanlan genişlemektedir.
Çağımızın en büyük bunalımı da kanımca burada ya-
tıyor.
e-mail:erda latak@superonline.com
erdalatak@gmail.com faks:0212S139098
Panzer devrildi: 3 polis yaralı
I İstanbuJ Haber Servisi- Üsküdar'da bir polis
panzerinın takla atması sonucu 1 'i ağır olmak
üzere 3 polis memuru yaralandı. Polis memuru
Hamdi Ustün yönetimindeki 40 ton ağırhğa sahip
polis panzeri, görev için Kadıköy'e seyir
halindeyken Boğaziçi Köprüsü çıkışmda rotunun
kmbnası ve arka tekerleklerinin yerinden firlaması
sonucu kontrolden çıkarak takla attıktan sonra yol
kenanndaki ağaçlara çarparak durdu. Panzerden
yaralı halde çıkartılan polis memurlan Hamdi
Cstün, Yasin Çelik ve Ismail Çağlar, Haydarpaşa
Numune Hastanesi'ne kaldınldı. Üstün ve Çelik,
burada yapılan tedavilerinin ardından taburcu
edildi. Çağlar'm ise tedavisi sürüyor.
IİZMİR (Cumhumet Ege Bürosu) -
Karşıyaka'da bir kişinin, bahçesine giren çocuklan
korkutmak için açtığı ateş sonucu vurulan 12
yaşındaki ilköğretim okulu öğrencisi Mehmet Arif
Yasintemur yaşamım yitirdi. Mehmet Arif
Yasintemur, Örnekköy semtinde, H.Ç'nin evinin
bahçe duvan yanmda VUTUÜTIUŞ olarak bulundu.
Karşıyaka Devlet Hastanesi'ne kaldınlan
Yasintemur, tüm çabalara karşın kurtanlamadı.
Hayri Özmeriç ılköğretim Okulu 7. suııf öğrencisi
olduğu kaydedilen Yasintemur'u vurduğu iddia
edilen ev sahibi H.Ç. gözalrma almdı.
Yasintemur'un cesedi, otopsi yapılmak üzere Izmir
Adli Tıp Kurumu'na gönderildi.