Catalog

20 MART 2005 PAZAR CUMHURİYET SAYFA J\_U M^d 1 LJ Jtl. kultur(«cumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAY AKIN Gemiden kaçan kediGüneşli birmayıs sabahı birarkadaşı Kaptan VVilliam Turner'a sorar: "Gazetede Almanla- rın ilanını gördün mü?" Kaptan Turner, The Newyork Times gazetesinde okuduğu ilanın Cunard Line şırketine rahatsızlık vermek ama- cıyla yayımlandığını düşünür. Söz konusu ilan- da Alman _ tmparatorluğu şu uyarıyı yapar: "Uyarı!.. İngiltere ve onun müttefikleriyle girdiğimiz savaştan dolayı karşımıza çıkacak olan gemiler batırılma tehlikcsiyle karşı kar- şıyadır." Amerika ve Avrupa'da birçok şirketi olan Alf- red Gwynne Vanderbilt, Kaptan Turaer'ın ge- mısiyle Nevvyork'tan Liverpool'a gitmek üzere bilet alan 291 birinci sımf yolcudan yalnızca bi- ridir. Yolcııluğa çıkmadan önce odasında "Lu- sitania batırılacak" yazılı bir not bulur. Kâğı- dı buruşturup çöpe atsa da, oturduğu koltuktan bir süre kalkamaz. Oç yıl öncesini düşünür Van- derbilt. Yine bir gemi yolculuğu yapacaktır. A- ma son anda bir işi çıkar ve biletini iptal ettirir. "Acaba aynı şeyi yinclescnı mi?" diye sorar kendı kendine. Ama ışadamlığı ağır basar. Öy- le ya, kimin tarafından bırakıldığı belli olmayan küçük bir kâğıt parçası yüzünden işlerini ihmal edemezdi. Kayıplara karışan Dowie... Yapımında dört milyon vidanın kullanıldığı Lusitania, Titanik'in kaderinı paylaşmaması içın otuz dört bağımsız bölümden oluşturulur. Buna rağmen, Atlas Okyanusu'na açıhşının ilk daki- kalarından itibaren kazancılar, başlanna bir uğursuzluk geleceğinı düşünürler. Bunun nede- ni ise dört bacalı gemi limandan aynlmadan ön- ce, uğurları saydıkları dört yaşındaki kedileri 'Dowie'nin kayıplara kanşrnasıdır!.. 1915 yılının 6 Mayıs gününde, denizaltılann görüldüğünü bildiren bir mesaj gelır telsizciye. O akşam, gün batarken ışıklar söndürülür. Ka- ranlığa gömülen Lusitania'da her olasıhğa kar- şı sandallar hazır bekletilir. 7 Mayıs günü uya- nan yolcular, gemınin güneşli bir havada ilerle- diğini görürler. Lusitania lrlanda'ya doğru yak- laşmaktadır. Old Head fenerinin buluqduğu kıyıda piknik yapanlar, saat 14.00'ü biraz geçe denizden ge- len bir patlama duyarlar. Kısa bir süre sonra ge- len ikinci patlamanın ardından da gökgürültü- sünü andıran bir kınlma sesi kıyı boyunca du- yulur. O gün, uygar bir ülkenin savunmasız bir gemiye saldırmayacağı inanbının denize gömül- düğü gündür. Bir denizaltı tarafından torpillenen Lusita- nıa'da ilk patlamayı bırıncı sınıfyolculan hafif hissederler. İkinci patlamayı ise tüm yolcular duyar. 1959 insandan 764'ünün kurtulabildiği saldırıyı gerçekleştiren, komutanlığını Teğmen Walther Schvvieger'in yaptığı Alman U-20 de- nizaltısıdır. Saat 13.20'de periskoptan bakan Teğmen Schwieger'in gözleri faltaşı gibi açılır. Orada, az ilerilerinde Lusitania yol almaktadır. Okyanus Lusitania'yı on sekiz dakikada yu- tarken zengın işadamı Alfred Gwynne Vander- bilt, odasında bulduğu notu ciddıye almadığı için alaycı bir şekilde gülümser. Şans birkez da- ha kapısını çalmış, ama o kapıyı açmamıştı. Van- derbilt'in üç yıl önce son anda iptal ettirdiği bi- letin üstünde ise 'Titanik' yazıyordu!.. Lusıtanıa'nın batırılacağı yönünde haberler Amerika'dan hareket etmeden önce ortalığa ya- yılmıştı. Palamannı çözmeden batınlacağı söy- lenen dev gemiyi korumak üzere olağanüstü gü- venlik önlemleri alınmıştı New York limanında. Yolculuk sırasında da üç kaçak yolcu bulunmuş- tu. Adamlann ağzını bıçak açmamasından kor- kularak tüm gemi didik didik aransa da bomba- ya rastlanmaz. Kaçaklar Lıverpool'da sorgulan- mak üzere bir odaya kilıtlenir. Lusitania masum muydu? Titanik iki saat su üstünde kalırken Lusita- nia'mn rekor sayılabilecek bir sürede batması beyinlerde soru işaretlen bırakır. Denizaltı bir torpil atmıştı, duyulan ikinci patlama neydi? Gi- derek Lusitanıa'nın 'masum' bir gemi olmadı- ğı, cephane taşıdığı yönündeki iddialar güçlen- meye başlar. Bu işın arkasında, Amerika'nın kendi saflannda Birinci Dünya Savaşı'na girme- sini isteyen tngiltere'nin bulunduğu da söylenir. 6O'lı yılların başlarında Lusitania'ya ulaşan John Light, iskele tarafında dışa doğru açılan dev bir delik görür. Böylelikle, torpidonun cep- haneyi ateşlediği düşüncesi önem kazanır. 80'li yıllarda gerçekleştirilen dalışlara ünlü araştır- macı Robert D. Ballard da katılır. Ballard ça- lışmalannda, Lusitanıa'da cephane bulunmadı- ğını, yalnızca resmı kayıtlarda da belirtilen bir miktar mermı taşıdığını, yol boyunca yakılan kömürden arta kalan tozun, torpidonun çarp- masıyla havaya kalktığını ve yanma gücü yük- sek olan bu tozun oksijenle kanşması sonucun- da ikinci patlamanın gerçekleştığını ortaya çıkarır. Kurtulanlar arasında bulunan Kaptan Turner şu açıklamayı yapar: "Şunu söyleyeyim ki, her önlemi almıştım. Daha çok hayat kurtarmak için yapılacak bir şey kalmamıştı. Sandallar suya inmcye hazır durumdaydı. Tüm gemi denizaltı saldırısına hazırdı. 34 bölümün kapakları kapatılmıştı. Ancak ne kadar hız- lı gidersek gidelim denizaltılar bizi yakalar- dı. Çünkü onlar bizi bekliyor, biz onlara doğ- ru gidiyorduk." Sözlerinden de anlaşılacağı üzere Kaptan Tur- ner, yargılanması boyunca bir denizaltının değil, en az iki ya da üç denizaltının olduğunu söyler. Demzaltılan atlatmak ıçın neden zıkzak yap- madığının sorulması üzerıne de sözleriyle çelişen şu karşılığı verir:"Bana denizaltı görürsem zikzak yapmam söylendi. Ama ben, denizaltı görmedim!.." ULUSLARARASI ANKARA MÜZİK FESTİVALİ4-30 NİSAN 2005 Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer'ın Hımayelerınde Tarih Etkinlik Salon 4 Nisan, Pzt. "AÇILIŞ KONSERİ" MOSKOVA SENFONİ ORKESTRASI MEB "RusFilarmonP.Senfo/)/ $ef:Fedor Glushchenko Solist: Tuncay Yılmaz, keman 5 Nisan, Salı MOSKOVA SENFONİ ORKESTRASI MEB~ "Rus Filarmoni", Senfoni Şef:Fedor Glushchenko Solistler: Tuncay Yılmaz, keman Gustav Rivinius, viyolonsel; Ludmil Angelov, piyano 6Nisan,Çar. SIZLERLE MOZART "ÛUARTET" RHM Oda Mûzıği-Tiyatro 7 Nisan, Per. ST. PETERSBURG MUSSORGŞKY DEVLET MEET 8 Nisan, Cuma AKADEMİK OPERAVE BALESİ, Bale "KUĞUGÖLÜ" Sanat Yonetmeni: Nicolai Boyarchikov 9 Nisan, Cmt. TANIA MARIA & VIVA BRAZIL O.UARTET Latin Caz MEB 11 Nisan, Pzt. DETMOLO ODA ORKESTRASI, Oda Müziği MEB Şef: Eckhard Fischer Solist: Yeşim Gökalp, piyano 12 Nisan. Salı IMADRIGALISTIDIVENEZIA,OrfaMöag/"garor RHM" 13 Nisan, Çar. UORCHESTREDECONTREBASSES.OdaMuağ; MEB U Nisan, Per. TANZDIS-TANZ.Dans Susanne Linke, Urs Dietrich MEB 15 Nisan, Cuma VICENTEAMIGO, Ramenko MEB 16 Nisan, Cmt. BILKENT AKADEMİK SENFONİ ORKESTRASI MEB $ef: Rengim Gökmen Solist: Hande Dalkılıç, piyano 18 Nisan, Pzt. HARLEM ÇOCUK KOROSU, Koro MEB 19 Nisan, Salı Şef: VValterJ. Turnbull 20 Nisan, Çar. PETRABERGER, PopOpera MEB 21 Nisan, Per. TARARAM "Ritm Dans" MEB 23 Nisan, Cmt. 26 Nisan, Salı BİLET SATIŞ 19 Marfta başlıyor 22 Nisan, Cuma SLOVAKSINFONIETTA, OdaMüziği MEB Şef: Alexander Schwınck Solist: Daniel Müller-Schott, viyolonsel YILDIZIBRAHIMOVAVE SUNA DINÇER, Vokal MEB "Çocukça Sarkılar" Konuk Koro: Akyurt Çocuk Korosu 25 Nisan, Pzt. ARS ANTIOVA DE PARIS, flt/a Mı/z/gfgaro/c" RHM EMMA KIRKBY & LONDON BAROO.UE Oda Müziği "Barok" MEB 27 Nisan, Çar. ENRICO MACIAS, Nostalji MEB Nisan, Per. DEVINIMLER-YAŞAMASEVINCI-DANS MEB TOPLULUGU ENGELLİLER DANS GÖSTERİSİ Sanat Yonetmeni: Gülüm Pekcan Cuma Cmt. "KAPANIŞ KONSERİ" BORUSAN FİLARMONİ ORKESTRASI, Senfoni MEB Şef: Gürer Aykal Solist: Fazıl Say, piyano www blletıx com Cağrı Merkezı- 0 216 556 98 00 DİAPASON SEVDA-CENAP AND MUZIK VAKFIİŞLETMESİ Tunalı Hılmı Caddesı No 114/17 Kavaklıdere, Kugulu Pasajı karşısı (Hergun 10 00-20 001 SANATOLIASAHNESI Mıgros AVM Akkopru • [Hergun 10.00 - 20 00) ARMADASİNEMASI Armada Alışverış Merkezı EskışehırYolu No.6-B/188Soğutozü KIZILAY DOST KİTABEVİ KonurSokakNo/.Kızıl.ıy IHafta ıçl ve Cmt. 09.00 -19.30 / Pazar 12 00 - 1Vi00| TUNALI HİLMİ DOST KİTABEVİ Ataturk Bulvdiı 237/14-15 Kavaklıdere IHafta KI ve Cmt 09 00 -19.30 / Pazar 12 00 -19-00I BİLKENT DOST KİTABEVİ Ankuva Alısvenş Merkezı No 18/19/20 Bilkent IHafta ıg ve Cmt 09 00 -19.30 / Pazar 12:00 -19:00| ÇAYYOLU DOST KİTABEVİ Arcadıum Alışverış Merkezı Karşısı 8CaddeNo 179/1 Çayyolu IHaftaıcı-1000-21.30/Hattasonu- 0:00-22:301 IHergun 1000 19-00] IKredı kırtlan kullanılabılırj fiu ılan C U f T l h l i r İ y € f t Gazetesı'nm katkılanyla yaymlanmıştır SEVDA-CENAP AND MÜZİK VAKFI SCA MUSIC FOUNDATION www.ankaralestival.com scaiaankarafestival.com TÜRKÎYE'DE 2500 PERKÜSYON ALETtNl TANIYAN VE ÇALABİLEN TEK KÎŞÎ Teymuralp Merter yarın Babylon'da Fazıl Say ve Cem Adrian'la birlikte çalacak. Tümüyle doğaçlama gelişecek olan konserin bir diğer özelliği de o gece çahnacak parçaların bir başka konserde çalııımayacak olması. 'Mastırlı davulcu 'dan konser NENA ÇALİDtS 35 yaşlannda genç bir adam Tey- muralp Merter. Bilkent Senfoni Orkestrası'nın üyesı, aynı ünıversi- tenin eğitim kadrosunda, gençleri yetiştiren bir de okulu var. Tiyatrocu Ferdi Merter'in oğlu, Alnıula Merter'in de kardeşi olan sanatçı, Ankara'da çocuk tiyatro- sunda sahneye adım atmış; tbni Si- na\ 'Kaşağı', 'Bir Yaz Macerası' gibi televizyon yapımlannda oyna- mışsa da sonunda ailenın 'Kara Kuzusu' olmayı seçip müziğe yö- nelmış. Sağlık nedeniyle konservatuvarın Trompet Bölümü'nde okuduysa da geçirdiği bir dizi ameliyattan sonra, çocukluğundan beri hayalini kurdu- ğu vurmalı çalgılara geçmiş. 1990'larda gittiği Almanya'da dün- yanın en önemli vurmalı ustalann- dan Zwinger Ting'le çalışma ola- nağı buldu. Türkiye'ye dönüp konservatuvar- da önlisans eğitiminı tamamlayan, Bilkent'in düzenlediği yaz kurslan- na katılan Merter, Gürer Aykal yö- netiminde pek çok konser verdi. Bilkent Senfoni Orkestrasf na ko- nuk sanatçı olarak kabul edildi. On- dan sonrasını şöyle anlatıyor Mer- ter: "Üniversitede burslu olarak solistlik mastırını tamamladım. Halen Türkiye'de bu alanda en yüksek diploması olan bcnim. Kı-, saca mastırlı davulcuyum." Merter'in dünyanın en önemli da- vulculan arasında yer alan Luis Conte ve Alex Acuna'yla yolları- mn kesişmesı de çok ılginç. Sevda Cenap And Vakfı'nın düzenlediği Ankara Müzik Festivali'nde dün- yaca ünlü klavyecı Sandro Albert ile dostluğu ilerletince hayatının akışı değişmiş. "Amerika'ya gelip Luis Conte ve Alex Acuna ile çauşmak ister misin?" sorusu üzerine, çocuklu- ğundan beri müziklerini dinledıği bu iki isimle önce elektronik postay- la yazışıp ardından da yanlanna gi- derek Latin müziği eğitimı almış. Biriklmlerini paylaşıyor Şimdilerdeyse birikimlerini, An- kara'da açtığı 'Ferdi Merter Pira- mit Sanat Akademisi'nde öğrenci- leriyle paylaşıyor. "Okul 6 ay ön- ce açüdı. Tüm koşulları yerine ge- tirmemize rağmen halen Milli Eğitim Bakanlığı'ndan izin bek- liyoruz. İzin çıktıktan sonra daha ciddi bir eğitime yöneleceğiz. Şu anda akedemik bir atölye çalış- ması niteliğinde eğitim veriyoruz. Güzel bir kafemiz var, insanlar orada çok önemli müzikçileri din- leme olanağı buluyoıiar. Bunun en güzel örneği Fazıl Say." Teymuralp Merter ve Almula Merter Haziran ayında ülkemize ge- tırecekleri Luis Conte, Alex Acuna ve Sandro Alpert'la birlikte düzen- leyecekleri yanşma ve atölye çalış- malannın yanı sıra konserler ver- mek için çalışmalannı sürdürüyor. Bu etkinlik bu alanda gönül vermiş tüm perküsyonculara açık olacak. Teymuralp Merter'in vurmalı çal- gılar üzenne yazdığı bir de kitabı var. Bu alanda çok büyük bir açık olduğunu belirten sanatçı şunlan söylüyor: "Vurmalılar son birkaç yıldır çok gündemde. Ancak bu- nun ciddi bir müzik aleti ve dalı olduğunun ortaya çıkması gerek. Bu alanda büyük bir yozlaşma başladı, her şeyde olduğu gibi. Şu an bir kaos var ve biz de bunun bir parçasıyız. Popülaritenin ka- lıcı bir şey yaratması mümkün değil, insanı kabcı yapan tarzlar- dır. Kitapta bunun akademik bir iş olduğunu ve ciddiye alınması gerektiğini anlatmak istedim. Vurmalı çalabilmek için vurmalı notalannı okuyabilmek lazım. İn- san her şeyi kulakla çıkaramaz. Okulunu demiyorum, ama nota- sını okuması lazım." Türkiye'de 2500 perküsyon aleti- ni tanıyan ve çalabilen tek kişi Tey- muralp Merter'in bir buçuk ay son- ra bir de 90 dakıkalık eğitim DVD'si çıkacak. Tüm vurmalı tekniklerinin yer alacağı bu çalışma Türkiye'de bir ilk olacak. ,, ESİNTİLER ZEYNEP ORAL Bu Seslere Kulak Verin... Evinizdesiniz. Yakında bahar, içinizde bir kı- pırtı... Kitaplığa yöneldiniz, içinizden bugün şi- ir okumak geliyor. Sevdiğiniz ve belki bin kez okuduğunuz bir şairin kitabına uzandınız. Ku- cağınızda kitabınız bir köşeye yerleştiniz. Siz- den mutlusu yok... Sokaktasınız. Bir kitapçının önünden geçer- ken birden aklınıza geliyor. Girip, ne zamandır okumak istediğiniz bir kitabı soruyorsunuz. Varmış. Alıp kitapçıdan çıkıyorsunuz. Bu satırları okuyan herkese, dünyanın en do- ğal, en sıradan olayıymış gibi gelen şu 'kitaba uzanmak' var ya... Bunun ne büyük bir nimet olduğunun bilincinde miyiz acaba... Gün geçmiyor ki, Anadolu'nun birçok yerin- den 'Kitap istiyoruz' haykırışları yükselmesin... Bugün, bu seslere kulak vermeniz dileğiyle, bunlardan birkaçını sizinle paylaşıyorum: Adıyaman'dan: Adıyaman kentinin merkeze bağlı Kömür Bel- desi 5.551 nüfuslu bir belde. Burası, tarihinde ilk kez bir kütüphaneye kavuşuyor. Ancak kü- tüphanenin bir eksiği var: Kitap. Banayolladık- ları afişte, beyaz yakalı okul formaları içinde i- kı çocuk, bu 'ilk kütüphane' nin sevincini ko- caman gülüşlerınde taşıyor ve "Göndereceği- niz kıtaplarla katkıda bulunmak istemez miydi- niz?" diye soruyor. Zaten gözlerindeki o ışığı görseniz, bu çağrıya duyarsız kalamazsınız. Kitap yollamak isteyenler Kazım Durmaz'la ilişki kurabilir: Tel: O 535 553 34 32 e-posta: ka- zim.02Qmynet.com Göndereceğiniz kitapları Express Kargo, ücretsiz ulaştırmaya talip. Van'dan Van merkez30 Ağustos llköğretim Okulu'nda Sosyal Bilgiler öğretmeni Davut Aydın'ın çağ- rısı daha önce de bir iki gazeteye yansımıştı. Ancak Cumhuriyet okurlarının bu konulardakı duyarlılığını göz önüne alarak, yinelemekte ya- rar görüyorum. Van'ın varoşlarında yer alan okul modern bir yapıya sahip yeni bir okul ve öğrencilerinin ço- ğu Van'ın köylerinden göç eden ailelerin çocuk- ları... Okul kitaplığında hemen hemen hiç kitap bulunmadığını belirten Davut Aydın öğrencile- rini, "Okumak isteyen, hayata umutla bakan, geleceğin öğretmenleri, doktorlan, avukatlan, gazetecileri" diye nitelendiriyor. "öğrencilerimizin okumasını istiyoruz. Okur- ken kafasının güzel şeylerle dolmasını istiyo- ruz" diyen Davut Aydın'la ilişki kurmak için, iş- te birkaç yol: Tel: O 505 485 47 99 Okul: 0432. 217 34 64 . e- posta: davut aydinûyahoo. com Adres: 30 Ağustos llköğretim Okulu. Van Mer- kez. 65040. Kars'tan Kars'ın Kağızman ilçesindeki Halime-Aslan Yıldız llköğretim Okulu'nda edebiyat öğretme- ni Ayten Yeşilyurt, Anadolu'da sayıları hiç de az olmayan idealist öğretmenlerden biri. Üste- lik tiyatro sanatının yararına, yaratıcı gücüne inananlardan... öğrencileriyle tiyatro yapmak istiyor, ancak yeterli kaynağa ve oyun metinle- rine ulaşamıyor. Onun çağrısı özellikle bu yol- da. Ayten Yeşilyurt'a ulaşmak için adres: Hali- me-Aslan Yıldız llköğretim Okulu. Kağızman. Kars. E-posta: aytenyeşilyurtlsuperposta. ••• Çok tuhaf bir şey oldu. Şaştım kaldım. Göz- lerime inanamadım! Bir mektup! Kültür Bakanlığı'ndan geliyor. Şu tarihli yazınızı okuduk ve Bakanlığımızca şu açıklamayı yapmak için yazıyoruz diyor... Hani birkaç hafta önce 'Cumhuriyet Döne- mi TürkTiyatro Eleştirisi' kitapları yok, bulun- muyor, millet istiyor ama yok, belki de Bakan- lığın depolarında çürüyor diye bir yazı yazmış- tım. Bu arada benim Leyla Gencer kitabımın lüks forma baskısının depolarda olduğundan, ama bir türlü ulaşamadığımdan yakınmıştım ya... Kültür Bakanlığı Basın ve Halkla llişkiler'den Şule Akhan'dan bir mektup geldi. En anlaşılır, açık seçik, özlü bir dille, söz konusu kitapların geçmişini (şu kadar basıldı, şu kadar satıldı, şu kadar dağıtıldı) ve bugünkü durumunu anlatı- yor; Tiyatro Eleştirisi kitabının yeniden basılma- sı, Leyla Gencer kitabıma ulaşabilmem için yo- lu açıyordu. Ender rastlanan, alışık olmadığımız bu uygar davranış için Şule Akhan'a ve Kültür Bakanlı- ğı'na teşekkür ediyorum. Bu arada, içimden de, belki yukarıdaki çağrıları onlar da okur, bu seslere kulak verirler diye geçirmekten kendi- mi alamıyorum. www.zeyneporal.com faks:0212 257 16 50 BUGÜN • CEMAL SÜREYA KÜLTÜR SANAT DERNEĞ1, 'Dünya Şiir Günü'nü saat 15.00'te Hatay Restoran'da kutlayacak. (0 216 361 33 57) • CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU'nda 19.30'da şef Emin Güven Yaşlıçam yönetimindeki Istanbul Büyükşehir Belediyesi CRR Senfoni Orkestrası'nın solisti İdil Biret. (0 216 454 15 55) • NÂZIM HİKMET KÜLTÜR MERKEZİ'nde 12.00'de 'Caz ve Müzik', 15.00'te 'Aktif Forum: Kuranı ve Umut' paneli, 18.00'de Reis Çelik'in 'Inat Hikâyeleri' filmi gösterilecek. (0 216 414 22 39) • İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ DOLAPDERE KAMPUSU'nda 15.00'te 'Kayıp Aranıyor: Debra Winger', 17.00'de 'Adaptation', 20.30'da 'Beş Engel' filmleri gösterilec^k. (444 0 428) ^ ^