Catalog

17EYLUL2004CUMA 4- CUMHURİYET SAYFA rLJVİJjN O J V U ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 DİSK kıdem tazminatı için yırudu • İstanbul Haber Servisi - DÎSK. üyeleri, 12 yıl sonra ilk kez toplanan Çalışma Meclisi'nde, "Kıdem Tazminatı Fonu Yasa Tasansf'nın gündeme getinlmesini îstanbul, Izmir ve Antalya'da yaptıklan yürüyüşlerle protesto etti. Saraçhane'de Genel-Iş Sendikası önünde toplanan DİSK üyesi işçiler, "12 Eylül Zincirini Kıralım. Kıdem Tazminatına Dokunulamaz" pankartıyla Unkapanı'nda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlügü'ne dek yüriidü. İNker, Avpupa'da yılın şekercisi Ekonozni Senisi - Avrupa şekerleme sektörüne hammadde, makine ve tesis veren firmalardan oluşan European Candy Kettle Club örgütü, Ülker'i "Avrupa'da Yılın Şekerleme" şirketi seçti. Konuyla ılgili bugün verilecek tanışma yemeğıne, Clker Grubu üst düzey yönetcileriyle örgüt başkanı ve yöneticilert ve Avnıpa'nın çeşıtlı ülkelerinden gelen 48 üye katılacak. foıalat yiie yüzde 41 arto ANKARA(AA)- Türkiye'nin ithalatı bu yılın 8 ayında. yüzde 41.10 artışla 61 milyar 752 milyon dolar oldu. Gümriik Müsteşarhğı geçici verilerine göre, ocak-ağustos döneminde ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32.26 artışla 38 milyar 795 milyon dolar olarak gerçekleşri. Dış ticaret açığı yüzde 59.05 artışla 22 milyar 957 milyon dolar olurken ihracatın ithalatı karşılama oranı yûzde 62.82'ye geriledi. Commercial Union, Aviva oldu Ekonomi Servisi - Aviva plc.'nin Türkiye'deki şirketleri Commercial Union ve Emeklilik ile Commercial Union Sigorta, isimlerini Aviva olarak değiştirdi. tngiliz şirketleri olan Commercial Union, General Accident ve Nonvıch Union'un birleşmesiyle oluşan Aviva Grubu, global bir marka yaratmak amacıyla tüm ricari isimleri tek bir marka altında toplayacak. Aviva Türkiye Direktörü Albert W. Paterson, düzenlenen toplantıda isim değişikliğinin Türk piyasasına güvenlerinin bir göstergesi olduğunu söyledi. Eğrtjme 18.4 milyon Euro ANKARA(AA)-Devlet Bakam ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, AB Eğitim ve Gençlik Programlan Merkezi'nin (Ulusal Ajans) bu yıl, AB eğitim ve gençlik programlannı gerçekleştirmek için 18.4 milyon Euro kaynak kullanacağını bildirdi. Şener, Ulusal Ajans'ın faaliyetlerinin tamtıldığı toplantıda, programlan genel eğitimi kapsayan Socrates, meslekı eğitimi kapsayan Leonardo Da Vinci ve gençleri kapsayan Gençlik Programı olarak sıraladı. Kıdem tazminatı için fon kurulmasma karşı çıkan sendikalara TİSK de katıldı Işçi de kaı-şı, işveren deTÜrk-İŞ: îşçinin hakkı geriye götürülmek isteniyor Hak-İŞ: Türkiye'de fon uygulamalan başanlı olmuyor TİSK: Bir çalışan için fonda birikecek olan sadece 5 milyar. Ancak işçiye ödenmesi gereken tutar 15 milyar lira. Peki 10 milyan kim ödeyecek? ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)- 12 yıl aradan sonra top- lanan 9. Çalışma Meclısi, kı- dem tazminatı fonu tartışmala- rının gölgesinde çalışmalannı tamamladı. DİSK, Türk-lş, Hak-îş'in ardından kıdem taz- minatı fonu kurulmasma karşı olduğunu açıklayan TtSK Baş- kam Refik Baydur, fonu; "Be- kâra kan boşamak kolay getir" sözleriyleyorumladı. Toplantı- lar sonucunda, kıdem tazmina- tı fonunun taraflarca yeniden değerlendirilmesi ve konuyla ilgili yasa taslağının "rafa kal- dınlnrasT benimsendi. Çalışma Meclisı'nın ilk gü- nünde kıdem tazmınatının gün- deme geririlmesiyle DlSK'in toplantıyı terk etmesinin ardın- dan, dün yapılan toplantılarda da ana gündem "kıdem tazmi- naüfonu" oldu. Türk-lş Başka- nı Salih Kıbç, kıdem tazminatı fonu yasa taslağıyla; bu hakkın geriye götürülmek istendiğini belirtti. Hak-Iş Genel Başkan Yardımcısı Yusnf Engjn de, Türkiye'de fon uygulamalan- nın başanlı olmadığına dikkat çekti. Kıdem tazminatı fonunu genel olarak olumlu karşıladık- lannı belirten Engin, "Ancak taslak hak kazanma koşullannı geriye götürüyor" dedi. Fonu lcat ettller1 TİSK Başkanı Refik Baydur da kıdem tazminatı için fon ku- rulmasının imkânsız olduğunu söyledi. Dünyada kıdem tazmi- natı fonu diye bir şey olmadığı- nı belirten Baydur, "Böyk bir fon icatettfler" dedi. Fondan ya- rarlanmak için 10 yıl prim öde- me koşulu getirileceğine de Hükümete mektup var Memur-Sen üyeteri, dün TBMM'de görüşühneye devam eden TCK Tasansı ve memur maaşlanyla ilgili hükümete ve mecKs üyeierine mektup gönderdL Sirkeci Postanesi önünde toplanan Memur-Sen'Bler açddamadan önce bir mizansen sergfledL De\1eti temsil eden bir kişj kendisinden hakkuu isteyen \atandaş ve memuru tetnsil eden iki kişinin ağzuu, kulaklaruu ve gözlerini bandadL (Fotoğraf: OZLEM GÜVEMLİ) dikkat çeken Baydur, "Anado- lu'da 'Bekâra kan boşamak ko- lay gelir' derler. Akademisyen- lerin eü taşuı alünda değil ki_ Benim etim taşuı altında" dedi. Fon rafa kaldırıldı' Toplantılar sonucunda ya- yımlanan sonuç bildirgesinde ise kıdem tazminatı fonunun bir kez daha sosyal taraflarca de- ğerlendirileceği belirtildi. Bildirgede, "Fonun işçikrin kazamlnuş haklanm ve işletme- lerin rekabetgücünü koruyacak biçimde sürdürülebttir bir den- ge içinde oluşturulması için sos- yal taraflarca kapsamh bir şekfl- de tarüşüıp degerlendirilerek kamuoyunun gündemine geti- ribneanin uygun olacagı görü- şüne vanldT denıldi. Öte yandan, Çalışma ve Sos- yal Güvenlik Bakanlığı da meclise işsizlikle ilgili bir ra- por sundu. Bakanlık raporun- da Türkiye'de işsizliğin geldi- ği noktanın sürdürülemez ol- duğu belirtildi. Migros'a görkemli kutlama Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç, Migros'un Türkiye'de 50 yaşını geçen 93 firmadan biri olduğunu söyledi. Ekonomi Servisi- Mıgros, kuruluşu- nun 50. yılını Rahmı Koç Müzesi'nde verilen davetle kutladı. Koç Holding Şeref Başkanı ve Migros Yönetim Ku- rulu Başkanı Rahmi Koç, davette yap- tığı konuşmada, Türkiye'de 50 yaş ve üzerinde 93 firma bulunduğunu, bun- lardan birinin de Migros olduğunu vur- guladı. Migros'un perakendecilik ala- nında Türkiye'ye birçok yenilikler ge- tirdiğini, müşterisinin bütün ihtiyaçla- ruıı doğru tespit ettiğini ve zamanında beğenisine sunduğunu belirten Koç, "Migros'a nke 50 seneter" dedi. Migros'un tarihini anlatan Koç, 1954 yılında 20 satış arabasından bu- gün 490 mağazaya ulaşan şirketin, Türkiye'ninenbüyükperakende şirke- ti unvanını aldığını söyledi. Rahmi Koç, Migros'un Koç Toplu- luğu'na geçtikten sonraki 30 senede her yıl daha da büyüyerek, kâr ederek, yurtdışına yatınm yaparak ve vergi ödeyerek bugünlere geldiğini dile ge- tirdi. Koç, halkm güvenini kazanan Migros'un aynı zamanda üreticilerle de uyumlu çahştığım vurguladı. Yolumuz uzun Koç, Migros Türk'ün Wall-Mart gi- bi dünya çapmdaki kuruluşlara kıyas- la önünde daha çok uzun yol bulundu- ğunu, ancak her türlü rekabete göğüs gerecek gücü olduğunu kaydederek, yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da dinamik büyümesini sürdüreceğini be- lirtti. Migros Genel Müdürü Ömer Bozer ise Migros'un bütün gücünü müşterileri, tedarikçileri, çahşanlan ve yatınmcılanndan oluşan paydaşlann- dan aldığım, önlerindeki yolun zor bir yol olduğunu, ancak 50 yıllık deneyi- Rahmi Koç, 1954 vüında 20 saoş arabasından bugün 490 mağazaya ulaşan Mi- gros'un, Türkiye"nin en büyük perakende şirketi unvanını aldığuu söyledL min, paydaşlanyla her türlü zorluğu geçebileceklerini gösterdiğini söyledi. Haval flşek gösterlsi Davette, Migros satış araçlannın ilk çıktığı yer olan eski Galata Köprü- sü'nde perakende meşalesi yakıldı ve Haliç'ten üzerinde alevlerle "Migros 50. YıP yazıh bir tekne geçişi yapıldı. Havai fışek gösterisinin de yapıldı- ğı kutlamaya, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkam Mustafa Koç, Koç Holding CEO'su Büfend Özaydınh ile Koç şirketleri yöneticileri ve Migros yöneticilerinin yam sıra iş dünyasından çok sayıda kişi katıldı. 50. yıl anısına eski yöneticilere plaket sunuldu. 2 YILDA 130 MİLYON DOLAR Anadolu Camyatınm atağında İSTANBUL (AA) - Anadolu Cam'ın, 2 yıl içinde Türkiye ve Rusya Federasyonu'ndagerçekleştirilecek 130 milyon dolar yatınmla toplam cam ambalaj üretım ve satışırun yüzde 50 artarak 1.5 milyon tona ulaşacağı bildirildi. Anadolu Cam, Türkiye ve Başkurtistan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Ufa'da yeni fabrikalar kurarken, Rusya Federasyonu'ndaki Pokrovsky fabrikasını da büyütecek. Şişecam'dan yapılan açıklamada, Anadolu Cam'ın son yıllarda gelişen Türkiye cam ambalaj pazannın yanı sıra yurtdışı faaliyetleriyle de hızlı büyüme ve yüksek performans süreci içinde bulunduğu kaydedildi. Türkiye ambalaj pazannın taleplerini karşüayabilmek üzere, kuruluş yeri daha sonra açıklanacak olan yeni bir yatınm yapma karan alımrken, bunun, Anadolu Cam'ın Türkiye'deki 4. fabrikası olacağı bildirildi. 40 milyon dolar harcama ile gerçekleştirilecek fabrikanın yılda 120 bin ton cam ambalaj üreteceği ve 2005 yılı ortalannda işletmeye alınacağı, böylece Türkiye'deki üretim kapasitesinin yüzde 22 oranında artacağı kaydedildi. Rusya Federasyonu'nda satın aldığı Petersburg yakınlanndaki Pokrovsky fabrikasının 30 milyon dolar yatınmla yılhk 120 bin ton kapasiteli ikinci bir fınnla büyütüleceği belirtilen açıklamada, fabrika üretiminin yüzde 150 artarak, yıllık 200 bin ton düzeyine ulaşacağı bildirildi. Açıklamada aynca, Başkurtistan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Ufa'nın. Ruscam'ın yeni büyüme merkezi olarak belirlendiği vurgulandı. YeniPeugeot407'kr kmıtıhh Peugeot'nun bugün Türkiye pazanna sunacağı yeni modeh* 407'nin tanmmı nedeniyle düzenlenen toplanüda konuşan Peugeot Uluslararası Operasyonlar Müdürü Christian Delous, PSA Grubu'nun Avrupa'nın 2., dünyanuı 6. otomobü üreticisi olduğunu benrterek kendüerini büyüme, \erimülik ve yenilik çerçevesinde konumlandırdıklannı söyledL Delous, Peugeot markasının orta vadedeki geüşiminde Türkhe'nin kendüeri için kilit ülketerden biri olduğunu betirttL Ük alü ayda geçen yılın aynı dönemine göre 100 bin adet ek araç satnİdaruu söykyen Delous, "Türkiye, bu ek saöşlann yüzde 17-18'ini oluşturuyor" dedL Delous şöyle konuştu: "türkiye'den ciddi gehşmeler bektiyonız. 49 bin 500 araçhk satış hedefı koyduk Eminim4d yıl sonunda bu rakam 50 bini geçecek." — NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Kim Büyüyor? Tatil dönüşünde masamda biriken gazeteleri ka- rıştırıyorum. Hepsinde çarpıcı ortak ekonomik ha- ber, yılın ikinci çeyreğindeki büyüme hızının yüzde 14.4 olarak gerçekleşmiş olması. Inanılırgibi değil. Ülkemiz yılın ikinci üç ayında yüzde 14.4 oranın- da büyümüş. Birinci üç ayda ise yüzde 12.4 ora- nında büyümüştü. Böylece yılın ilk yarısındaki or- talama büyüme yüzde 13.5 olarak gerçekleşmiş oluyor. Bu oran, son 14 yılın büyüme rekoru. Büyüme, yılın ikinci yansında da aynı şekilde sü- rerse bu da galiba bir dünya rekoru olacak. Dünyada bu düzeyde büyümüş başka bir ülke, bildiğim kadanyla yok. Dünya rekoru kırarak büyüdüğümüze göre bu- nun yansımalarını görüyor olmamız gerekir. Bu bü- yümeden toplumun tüm kesimlerinin yararianma- sı, işsizliğin azalması, toplumsal refah düzeyinin artması gerekiyor. Sanki Türkiye'den iki haftalığına değil de yıllar- ca önce ayrılmışım, döndüğümde çok farklı bir ül- ke bulmuşum sanıyorum. • • • Böyle bir büyümenin ekonomiye etkileri çok önemli olacaktır diye düşünüyorum. Bir defa bu büyüme enflasyondaki düşüşle bir- likte gerçekleşiyor. Enflasyon yüzde 8'ler düzeyin- de gerçekleşirken büyüme de yüzde 14 olursa, yüzde 22'lik faiz oranının altında gerçekleşecek her borçlanma kamu borç stokunun azalmasına neden olacak. Bu, yıllardan beri ülkemizin kırmaya çalıştığı kı- sırdöngü. Bu büyüme ile birlikte halkın refah düzeyinde de önemli bir artış olacak. Halkın enflasyon nedeniy- le reel satınalmagücünün korunması, büyüme ora- nında gelirlerinin de artması halinde, gelirlerinin de en az yüzde 22 oranında artması gerekiyor. Bu orandaki bir büyümenin yaratacağı en büyük beklenti ise sağlayacağı istihdam. Böyle bir büyü- meden sonra binlerce istihdam yaratılacak, işsiz- lik azalacak. • • • Sevincimi pekiştirmek için Devlet Istatistik Ens- titüsü'nün (DİE) büyüme ile ilgili rakamlannın aynn- tısına giriyorum, ancak sevincim kursağımda kalı- yor. Tanm büyümemiş. İkinci çeyrekte tarımda yüz- de 3.4 büyüme olmasına karşın ilk çeyrekteki ge- rileme nedeni ile ilk altı ayda tanmdaki küçülme yüzde 0.4 olmuş. Yani ülkemızdeki rekor büyüme- den köylü pay almamış. Hatta daha da yoksullaş- mış. Inşaattaki büyüme ise yüzde 0.2. Yani inşaat sektöründeki büyüme neredeyse sıfır. Konut sahipliğindeki büyüme yüzde 1.2, devlet hizmetlerindeki büyüme ise yüzde 1. Devletin ya- tınm harcamalan da yüzde 9.6 azalmış. Rekor düzeyde büyüyen ne? Ithalat ve ithalat vergileri. Sanayideki büyüme elbette sevindirici. Ancak bunun istihdama etkisi sıfır. Sanayimiz büyümüş, ama çalışanların sayısı azalmış. Büyüme ile halkın refah düzeyinde bir değişiklik olmuş mu? Işte bu da olmamış. Dün Cumhuriyet gazetesi bu durumu "Zenginlik karın doyurmadı" başlığı ile verdi. İlk altı aydaki gelirin harcama tablosunun gös- terdiğine göre, devletin maaş ve ücret harcamala- n sadece yüzde 1.2, gıda harcamalan da yüzde 0.6 artmış. Gıda harcamalarının yüzde 40'ını yapan, nüfusun en vartıklı yüzde yüzde 20'lik diliminin har- camalan artarken gıda harcamalarının ancak yüz- de 9'unu yapan en yoksul yüzde 20'lik kesiminin harcamalan ise düşmüş. Gerçekler Türkiye gerçekleri. Değişen bir şey yok. Büyüme ile övünenler bile yılın ikinci yansında büyümenin azalacağını söyleyerek ekonominin ısınmasından doğan tedirginliği gidermeye çalışı- yorlar. Bu, büyümenin sürdürülebilir olmadığının itirafı. Halk da bunu görmüş olmalı ki yıllık gereksinim- lerini kredili olarak stoklamak için büyük mağaza- larda kuyrukJar oluşturuyor. Büyümenin doğrudan yansıdığı alan ise bakan çocuklannın "sünnet tahtlannın" önüne konulan hediye(!) sandıklannın boyutlan. temizel(a cumhuriyet.com.tr MALİYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU pamukm J superonline.com 1.1.2005 tarihinden itibaren uygu- lamaya girecek Yeni Türk Lirası ile il- gili işletmeleri etkileyecek hususlann ne olacağını iki hafta boyunca irde- lemeye çalışacağız. Türk mali mevzuattaki uygula- malarda herhangi bir değişiklik olmayacaktr. • Kanunlarda, hukuki işlem doğu- ran tüm belgelerde, mevzuatta, ka- rarlarda 1 Milyon TL=1 YTLdeğişim oranı uygulanacak, sadece parasal tutarlar değişecektir. • Bilindiği gibi birçok kanunda pa- rasal hadleri belirlemede Bakanlar Kurulu yetkilidir. BKK 2005 yılı tari- felerini YTL olarak belirleyerek bu değişimi bir anlamda sağlamış ola- caktır.. Türk Lirası Üzerinden Yapılan HerTürlU Hukuki Muamele Doğu- ran Belgelerin Değiştirilmesi: • Bu belgeler 31.12.2005 tarihine kadar içerdiği parasal tutarla YTL'ye çevrilebilecek. • Bu takdirde anılan değişiklik için vergi, resim, harç uygulanmaya- cak.(Yani bir külfet doğurmayacak.) • Bu belgelerde esasa ilişkin de- ğişiklikler de yapılırsa vergi, resim, harç istisnası uygulanmayacak. 2004 Yılında Düzenlenen ve Va- desi 2005 Yılı Olan Çekler ve Se- netlerin Durumu: • Bu çeklerin keşide eden tarafın- YTLnin Vergi ve Muhasebe Işlemlerine Etkisi (1) dan alınmasına gerek yoktur. Banka- ya ibrazında banka YTL olarak öde- me yapacak. • 2005 tarihinden itibaren YTL'ye göre dizayn edilen çekler kullanıla- cak. • Eski çekler muhtemelen banka- larca geri alınacak. • Çeklerin karşılıksız çıkması du- rumunda TCMB bildirimleri orijinal haliyle (TL olarak) yapılacak • Teminata ve tahsile verilen se- netlerin ödenmesi de YTL olarak ya- pılacaktır. Mal ve Hizmet Tarffe ve Etiket- lerinin Düzenlenmesi: • Tüm etiketler ve tarifeler hem TL hem de YTL yan yana olmak üzere düzenlenecektir. • Burada amaç, tüketicinin deği- şimi yaparken yanılgıya düşmesini önlemek, satıcılann fiyatlannı bu ve- sileyle arttırmalarının önüne geç- mektir. • Buna uymayanlar için ceza uy- gulanacaktır. Hisse Senetlerinin Itibari Değe- ri Bir Yeni Kuruş Olacaktır. • Türk Ticaret Kanunu'nun 399. maddesi değiştirilerek hisse senet- lerinin nominal (itibari) değeri en az 1 yeni kuruş olacaktır. Bu kıymeti an- cak birer yeni kuruş olarak arttırmak mümkündür. Bakanlar Kurulu bu tu- tan yüz katına kadar arttırabilecek- tir. • Paylann devir için bölünmesini düzenleyen madde olan 524. mad- de de değiştirilerek eski had olan 500 lira yerine 25 YTL olacaktır. • Bu değişiklikler için şirketlere 31.12.2009 tarihine kadar intibak sü- resi verilmektedir. Kuruş Dönemine Geçilecek ve Bu Nedenle Kuruşlandırma Iş- lemleri Çok Önemli Olacaktır. • 1 YTL=100 Yeni Kuruş (YKr) ola- caktır. ömek: Bugün 10 milyon TL'lik bir sözleşmenin damga vergisi (bin- de 7.5) 75.000,-TL dir. 2005 yılında 7.5 kuruş olacaktır. • YTL cinsinden yapılacak işlem- lerin sonuçlannda ve ödeme aşama- lannda Yanm Yeni Kuruş ve üzerin- deki değerler bir Yeni Kuruşa ta- mamlanacak. ömek: 121 TLolan bir malın 2005 yılında birimfiyatı121 TL=0.000121 YTL olacağı için 1 ku- ruşa tamamlanacak, birim fiyat 1 YKr olacaktır. • Yanm Yeni Kuruş'un altındaki değerler atılacaktır. Muhasebe Kayıtları ve Vergi Beyannamelerinin Düzenlenme- si: • 31.12.2004 tarihli bilançoTL ola- rak kapatılacak. • 1.01.2005 tarihinde açılış bilan- çosu YTL olarak düzenlenecek. İki bilanço arasındaki kuruş farkları(yu- varlamalar) olağandışı gelir veya gi- der olarak muhasebeleştirilecek. • 2005 yılında verilecek vergi be- yannamelerine eklenecek tüm mali tablolar TL olarak düzenlenmiş şek- liyle verilecek. • Vergi beyannameleri YTL olarak düzenlenecek veya TL düzenlenip toplam YTL olarak alınacak. • Şirketlerin kasalannda bir sürse TL de bulunacağı için kasa hesabı TL ve YTL olarak açılacak. TL mev- cudu YTL olarak kayıtlara alına- cak. Yani bir nevi döviz gibi işlem gö- recek. • Vergi beyannamelerinin YTL'ye göre yeniden dizayn edilmesi bek- lenmektedir. • Muhasebe programlan YTL'ye göre revize edilecek Gelecek hafta bu bölüme devam edeceğiz ve olumlu ve olumsuz et- kenleri sıralayacağız.