Catalog

JİSAN 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Esanegazoz tadistan'da •BURSA(AA)-Erbak- 1 jdağ AŞ, Hindistan'a * arlton"' markasıyla gz»z ihracatına başladı. Hidistan pazanna ilişkin arştırmalannın yaklaşık 2 ıl sürdüğünü ve bu psara uygun ambalaj ve taan geliştirdiklerini bdrten şirketin Yönetim Knılu Başkanı Mehmet Er»ak, ilk etapta 8 bin kci sipariş aldıklannı ve dramının geleceğini kadetti. Sritaşı yeniden KILDER Başkanı • Ekonomi Servisi - KJite Derneği Bşkanlığı'na yeniden Hsan Subaşı seçildi. Yaıılan açıklamada, ge;en dönem Hasan Suoaşı başkanhğında ba,anlı çalışmalara imza atan yönetim kurulu üyelerinin bir kısmmın yeıi dönemde de gö'evlerine devam edeceği bildirildi. TOBB: Ekonomi gindemine dönelim • ANKARA(ANKA)- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, hükümetin seçim sonuçlanyla elde ettiği büyük desteğin yanı sıra ciddi bir sorumluluk altına da girdiğıni belirterek "Bunun için hükümetin rehavete kapılmadan, bir an önce yapısal reformlar için kollan sıvaması lazım. Çünkü ekonominin, seçim tartışmalanyla geçen bir aya bile tahammülü yok" dedi. OPECüretJm kısınüsında kararlı • Ekonomi Servisi - Günlük 1 rrulyon varillik üretim kısıntısını kararlaştırmak üzere dün Viyana'da bir araya gelen Petrol îhraç Eden Ülkeler Teşkilatı(OPEC)petrol bakanlan kısıntıda kararlı oldukJannı belirttiler. OPEC'inen büyük üreticisi Suudi Arabistan, petrol tüketicilerinin son 13 yılın zirvesine yaklaşan fiyatlar karşısındaki kaygılanna aldırmayarak üretim kısıntısına gidilmesini istemişti. Demiryojunda eytemgünü • Ekonomi Servisi - Uluslararası Taşunacılık Çalışanlan Federasyonu (ITF) önderliğinde 55 ülkede gerçekleştirilen "31MartDünya Demiryolu Çalışanlan Eylem Günü" nedeniyle Haydarpaşa Gan'nda etkinlik düzenlendi. Demiryolu çalışanlan, sendikalar ile TCDD yetkililerinin katılımıyla yapılan toplantıya AKP'li milletvekilleri de katıldı. Bütçeden en çok •AiNKARA (AA) - Yılın ilk 2 ayında eğitime 2.2 katrilyon harcanırken savunmaya 806.9 trilyon, kültür ve dine de 265 trilyon lira harcandı. Maliye Bakanlığı verilerine göre, ocak- şubat döneminde bütçeden yapılan 20 katrilyon 574.9 trilyon liralık ödemenin 10 katrilyon 957.6 trilyon lirası genel kamu hizmetlerine gitti. Tüketim arttı, tanm ve inşaat küçüldü, üretim artışı stoklara gitti Büyümedehedefaşıldı• Milli gelirin yüzde 5.9 arttığı 2003'te, kişi başma gelir de 3 bin 383 dolara yükseldi. 2003'te 20 milyar dolan aşan dış ticaret açığı, büyüme oranını 3.2 puan aşağı çekmiş oldu. Ekonomi Servisi - Sanayi üretimindeki artış ve ıç talep- teki canlanmanın etkisiyle 2003 yılında gayri safi millı hasıla (GSMH) yüzde 5.9 ar- tarak hükümetin yüzde 5 lik hedefıni aştı. Devlet tstatistik Enstitüsü' nden (DÎE) yapılan açıklamaya göre, 2003 "te GSMH yüzde 5.9 artarak 356 katrilyon 680 trilyon 888 mil- yar liraya yükseldi. 2002'de2bin598dolardü- zeyinde olan kişi başına dü- şen milli gelir de yüzde 30 ar- tışla 3 bin 383 dolara çıktı. Ca- Milli gelirde artış sürüyor %5.9 İnşaat kan kaybediyorH Sektörler »^ Büyüme Hızları 2003 Tanm ' \ m Sanayi \Hllb İnşaat ^~*% \ Ticaret J H Ulaş. ve Haber. VMİHMU Mali Kuruluşlar '«^v»*». Serbest Meslek ve Hiz. ^ g p ı Ithalat Vergisi g-, E ğ ^ GSYİH ö « i GSMH ^ j p H | | %-2JS %7.8 %-9.0 %8.1 %8.4 %-6.3 %5J2 %22.6 V* %5A $ %5.9 ri fiyatlarla 2003'te yüzde 5.8 artış gösteren GSYÎH de 239 katrilyon 762 trilyon lira ol- du. Yılın son çeyreğinde GSMH yüzde 7.2 artış göste- rirken GSYÎH yüzde 6.1 yük- seldi. Imalat sanayiindeki büyü- me, yılın dördüncü çeyreğinde yüzde 10'a ulaşırken yılın ge- nelinde sanayi üretimindeki artış yüzde 7.8 olarak gerçek- leşti. Geçen yılın ilk üç çeyre- ğinde yüzde 10'un üzerindeki oranlarda daralan inşaat sek- töründe son çeyrekte yüzde 1.3'lük bir artış kaydedilmesi- ne karşın yılın genelinde yüz- de 9 küçüldü. lnşaattan sonra en fazla daralma yüzde 6.3 ile mali kuruluşlarda ve yüzde 2.5 ile tanmda yaşandı. Ithalat vergisindeki büyüme oranı ise yüzde 22.6'yı buldu. Geçen yıl kamu sektörü ya- tınmlan yüzde 5'lik, özel sek- tör yatınmlan ise yüzde 30'lukgelişmegösterdi. Dev- letin nihai tüketim harcamala- n ise yılın son çeyreğinde yüzde 4.2, yılın tamamında da yüzde 2.4 azaldı. Lokomotiftüketim harcamalan GSYtH'de yaşanan yüzde 5.8'lik büyümeye en büyük katkı iç tüketimdeki canlan- madan gelirken özel nihai tü- ketim harcamalanndaki yüz- de 6.6'lık artış, büyümeye 4.2 puanlık katkı yaptı. 2003 yı- lında GSYtH'dekı yüzde 5.8'lik büyümenin en önemli bölümü olan 3 puanlık kısmı stoklara gitti. Özel sektörün yatınmlann- daki artış da büyümeye pozi- tif etkı yaparken 2003'te 20 milyar dolan aşan dış ticaret açığı ise büyüme oranını 3.2 puan aşağı çekmiş oldu. . DAVAAÇILACAK Imanagement: TÜPRAŞ ihalesinde şeffaflıkşart Ekonomi Servisi - Zorlu Grubu ile bırlikte TÜPRAŞ'ın özelleştirme iha- lesini kazanan Tatneft'in küçük hisse- darlan, şirketlerin "kapah ve şeffaflık- tan uzak" tutumu nedeniyle ABD ve Rusya'dan sonra Almanya"da dava aça- caklannı söyledi. Amaçlannın yatınm- cılannı korumak olduğunu söyleyen ABD'li yatınm firması Imanagement Services Yatınmcı tlişkilennden So- rumlu Direktörü Stephen Lock, "Tat- neft'in böylebiroperasyona nasılgücü- nün yettiğjni anlayamıyoruz" dedi. Lock, îstanbul'da düzenlediği basın toplantısında, şirketin 250 milyon do- larlık portfoyü kontrol eden ABD'li yatınm firması olduğu bilgisini verdi. Kurallara uyulmadı Kendi şirketleri hakkında da şüphe uyandıran Lock, TÜPRAŞ ıhalesi, Tat- neft ve ortağı Efremov Kautschuk (EK) hakkında şu iddialarda bulundu: • Tatneft'in ortağı EK "orta suuf" bir şirket. TÜPRAŞ niçin orta sınıf bir şirkete emanet ediliyor? • Tatneft'in bu ihaleye gırmesi için yönetim kurulu, hatta genel kurul ka- ran alması gerekiyor. Karar ahnmadı, — alındıysabileya- • Tatneft'in yabancı yatınmcılan, ihalenin Batı ölçülerindeki gibi şeffafyapılmadığı gerekçesiyle konsorsiyumdaki şirketler ve işlemlerle ilgili, ABDve Rusya'dan sonra Almanya'da da dava açmaya hazırlanıyor. tınmcılar bilmi- yor. • EK'nin uluslararası kre- di kunıluşlann- dan alabileceği en yüksek limit 250 bin Euro. TÜPRAŞ'ın ödemesi nasıl yapüacak? • îhalede ödeme planı ile ilgili neden bir koşul yok? • Efremov, 2 yılda 1 milyar dolarlık petrolü TÜPRAŞ'asat- tığını açıkladı. Bu bilgiler hissedar- lara ulaşhrılmadı. • Hissedarlar içinbüyük bir risk var. • Efremov'un yüzde 5 l'ı Tatneft'e, yüzde 49'u Renix adlı btr şirkete ait. Renix kim? Hiçbir bilgiraiz yok. Re- nix'te söz sahibi olan 20'li yaşlardaki Natalya Korulina kim? Kuni temsil ediyor? Kendileri de şüpheü TÜPRAŞ ihalesini "enteresan" gör- düklerini ifade eden Lock, kendi şirket- leri hakkındaki sorulan da geçiştirmek- le yetindi. Imanagement'in 2000'den itibaren Tatneft'le ilgilendiğini söyle- yen Lock, petrol, doğalgaz ve enerji alanında yatınm yapnklaruu, Tatneft'in New York Borsası'nda işlem görme- siyle hisse almaya başladıklannı anlat- tı. Lock, riskli gördügü TÜPRAŞ iha- lesinin hemen öncesinde Tatneft hisse- si aldıklannı da kabul etti. Lock, yüzde 50-50 bazda oluşturu- lacağı açıklanan konsorsiyumun Türk ortağı olan Zorlu Grubu hakkında da "Hiçbir endişemiz yok" dedikten son- ra, Zorlu Grubu'nu da TÜPRAŞ'ta or- tağı olacağı şirketleri "iyice incekme- ye" davet etti. ^ Işçilerden özelleştirme protestosu Samsun Gübre SanayiFnin özelleştirilme karannı protesto eden fabrika çahşanlan, iş güvencelerinin sağlanmasmı istediler. Tekkeköy ilçesinde kurulu ve yaklaşık 450 çahşanı buhınan Gübre Sanavü'nin üretim bolümünde toplanan 25fl'ye yakın işçu daha sonra özeüeştirme ve hükümet aleyhinde slogan atarak fabrika içindeki Atatürk Anıt önüne geldi. Burada saygı duruşunda buhınan \e Istiklal Marşı okuyan işcüer, ardından fabrika girişinde toplandı. Petrol-tş, Samsun Şube Başkanı Necdet Kan, içinde 5 fabrikanın olduğu tesisin, 54 mihon 150 bin dolara ihale edildiğini belirterekasıl değerinin bunun çok üstünde olduğunu söyledi (AA) Abarbh iyîmserlîk TESEV'in araştırmasına göre halk, hükümet yönetiminden ekonomik beklentilere kadar birçok alanda yüksek iyimserlik içinde Ekonomi Servisi - Türkiye Ekono- mik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TE- SEV) tarafindan gerçekleştirilen "Türkiye'de Yerel ve Merkezi Yöne- timlmte Hizmetlerden Tatmin, Pat- ronaj tbşkileri veReform Araşürma- sa"nın sonuçlanna göre, Türkiye'nin çözülmesi gereken en önemli soru- nu yüzde 37 ile işsizlik oldu. Saha çalışması 17 Şubat-3 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırma, vatandaşlar arasında, hü- kümetten memnuniyetten ekonomik beklentilere kadar birçok alanda yüksek düzeyde bir iyimserlik ya- şandığıru ortaya koydu. Silahlı Kuv- vetler hem en güven duyulan hem de en memnun olunan kurum olarak ilk sırayı aldı. Siyasi partiler ve po- litikacılar ise son sıraya yerleştiler. Ankete katılanlann yüzde 40'ını ilkokul mezunlan oluşturuyor. 20 il merkezinde, 18 yaş ve üzeri 1220 ki- şinin katılımıyla yapılan anketi de- ğerlendiren TESEV Başkanı Can Paker. "Ben iyimserliğin bu kadar \Tiksek olacağını beklemrvordum" derken Prof. Burhan Şenatalar da görüşlerini "Bu, Türidye-nin siyasi yaşamında ilk kez görülüyor. Çok kuvvetü bir iyimserlik söz konusu. Ö>İ€kJtrafıkkazalan azaldı mıdhe soracak oLsanız bile evet >anıtı ak- caksmız. 2002 krizi ile Türİdye'de ye- ni bir dönenıin başladığuu düşünü- yor halk" şeklinde açıkladı. TESEV'in 2000 yıhnda başlattığı yolsuzluklan araştırma dizisinin 3. ayağını oluşturan bu anket, Boğazi- çi Üniversitesi'nden FlkretAdaman, Sabancı Üniversitesi'nden AM Çar- koğlu ve Bilgi Üniversitesi'nden Burhan Şenatalar tarafindan hazır- landı. Kurumlara Duyulan Güven SiMiıKımtter llttkü Öjrttım Kur, Ünıvenitelet Vılıltr 2M0 Iş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince tüketicileri uyardı: 'Ayağımzı yorganınıza göre uzatın' Ekonomi Servisi - Banka- cılık sektörünün 2003'te kredi hacminin yüzde 37 artarak 66 katnlyon liraya çıktığını belirten Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince, aynı dö- nemde tüketici kredilerinin yüzde 197 artışla 8.6 katril- yon liraya ulaştığına dikkat çekti. Türkiye tş Bankası'nın 2003 yılı faaliyetlerine ilişkin düzenlenen basın toplantı- smda konuşan Özince, kredi kartlan konu- sunda yeniden bir çıkmazagirildiği- ne ilişkin yorum- lar hakkında, "Herkes ayağını yorgamna göre uzatsın ve geli- rivle oranbh olarakparasuııkullansnı*' dıye ko- nuştu. Kredi kartlanna uygulanan faiz- den şikâyet etmenin gereği olma- dığını sa\oınan Özince, "Ucuz ola- na yöneldikçe faizler düşer" dedi. Tüketici kredüeri ve kredi kartla- nnda ulaşılan boyutun henüz endi- şe verici olmadığını belirten Ersin Özince, geçmişte yaşanan sorunla- nn tüketicinin kendi sorumluluğu- na sahip çıkmamasından kaynak- landığuıı savundu. 'iş-TlM'dezararyok' Öte yandan İş Bankası'nın aktif büyüklüğünün 2003'te yüzde 31 oranında artarak 31 katrilyon 63 trilyon liraya çıktığını belirteren Özince, "Bilançomuzu 3 yuTık bir sürecte dolar bazında iki katına çı- karma\ı hedeflemektejiz" dedi. Iş Bankası'nın iştiraklerinden biri olan Îş-TIM Telekomünikasyon Hizmetleri AŞ ile Aycell'in TT&TIM îletişim Hizmetleri AŞ unvanı altında birleştiğini haurla- tan Özince, Iş Bankası'nın bugüne kadar bu şirkete koyduğu sermaye payının 700 trilyon liranın üzerin- de olduğunu söyledi. Birleşme sonrası aktif toplarmnı 8.1 katril- yon lira olduğunu söyleyen Özin- ce net borç toplamınında yaklaşık 1 milyar dolar civannda olduğunu belirtti. Iş Bankası grubunun bu birleşmeden zararlı çıktığına dair eleştirilere de cevap \eren Özince, "Şirket sermayesiyle tş Bankası'nın birleşmeden sonraki yüzde 20'Bk payı dabi karşılaştmldığında değü zarar yaznıak, bu ortaya çıkan şir- ketteki değerpayının artiyöndege- liştiği düşünülebiMr" diye konuştu. Özince, 79 olan iştirak sayısınm 2OO3'te 58'e gerilediğini kaydetti. İŞÇENİNEVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER CHP'de Yol Ayrımı CHP'de lideriik kadnosunun aday belirlemede par- ti organlannı, örgütlerini adeta yok sayması, seçim kampanyasında milletvekillerinin, örgütlerin ağırlıkla- rının duyulmaması, sürpriz bir başan olmazsa CHP'de kaçınılmaz bir hesaplaşmanın gündeme ge- leceğinin göstergesiydi. Baykal'ın liderliğinin tartışı- lacağını sokaktaki vatandaş bile biliyordu. Demokrasi geleneğinden söz edebileceksek, li- derlerin aslında öyte olmasa bile başansızlığın sorum- luluğunu üzerlenne alarak partilerini en az zararla kur- tarmalan gerek. Bizde bunu bir kez Baykal yaptı. Bel- ki kamuoyunda puan kazandı, ama diğer partilerde tersi olunca, oy kaybedilen dönemin liderleri koltuğa daha sıkı bağlanınca, geri döndü ve son seçimden sonraki açıklamalanna bakıhrsa da bir daha bu de- mokratik geleneği kendi iradesi ile işletme eğilimin- de değil. Partinin içinde, dışında "Baykal gitsin" üzerinden yapılan tartışmalar, buzdağının görünen yüzü. Aynı simgesel sloganla CHP iki zıt yola çekiştirilmeye ça- lışılıyor. CHP yol aynmında, CHP'nin nasıl bir kimlik- le, nereye oturtulmak istendiğiyle ilgili çatışmada, as- lında Baykal'ın gidip gitmeyecegınden çok, seçim başansızlığının özeleştirisi yapılırken partinin gele- cek kimliğine ilişkin vanlacak sonuçlar, oluşturula- cak yönetim kimliği önem ve anlam taşıyor. Medya yıldızlanmız seçim gecesi fetvalan ile baş- layarak Baykal üzerinden tartışmayı açtılar. CHP ör- gütü, CHP seçmeni üzerinde sartlırefleksleyönlen- dirme yapmaya çalışıyor... Geçmiş koalisyon ıktida- nnı erken seçime zorlayan Derviş operasyonunun yönlendiricileri, kamuoyu oluşturucuları, medya yıl- dızlanmız haklı demokrasi geleneğinden, "Baykal git- sin " sloganından yola çıkarak satır aralannda gerçek niyetterini ortaya koyuyorlar. CHP'nin degişiminden, çağa uyum sağlamasından, geleneksel devlet parti- si kimliğinden uzaklaşıp AKP paralelinde ekonomik politikalar, dış politika izlemesi gereğine ilişkin telkin- lerde bulunuyorlar. Sözcükler iyi kullanıldığında, kavramlar altüst edil- diğinde, yeni dünya sömürü düzenı, küresel ıdeolo- jinin çok geçerii, şablon sloganlan, değişim rüzgâr- lan bütününde bilinçaltına kazınmak istenen, CHP'nin altı okundan vazgeçmesi, sosyal demokrat kımliğini unutması, günümüzde çok moda olan soladı ile mer- kez sağ ideolojinin kucağına oturması. Şu trajikomiktabloya bakın kı başta CHP, solda yer alan tüm partilerin 1980'ier sonrası, yeni sol rüzgâr- lan adı altında, sol kimliklerini unutmalan, sol değer- leri ağızlanna almamalannın kaçınılmaz sonucu halk kitleleri ile kopan ilişkilerin sorgulanmasında soldan sapma sorumsuzluğu yerine türban tartışılmaya kal- kışılıyor. CHP üst yönetimine tüccar-çıkar ilişkilerin- de çöreklenmiş kadrolann hesaplaşmadan sıynlma çabaları ile Derviş cephesinin tabandan gelen tepki- yi kendine yontma hiesaplan birleştiğinde, CHP'nin seçimi kaybetme nedenlerini sorgulamasına, sade- ce CHP kimliği için değil demokrasimizin geleceği için de çok tehlikeli kavramlar giriyor. Orta sınıfın eridiği, yoksullaşma ve yoksunlaşma- nın kitleleri sardığı ortamda, solda bir parti, varoşla- ra girememe nedenlerini sorgularken ideolojik sap- ma, kimlik erozyonunu görmezlikten gelecek, insan haklanna, eşitliğe ilişkin ideolojik değerlerini unuta- cak. Yoksullaşan kitleleri afyonlama araçlarına, AKP'nin varoşlara girme yöntemlerine, ırk ve inanç sömürüsüne kapı aralayacak. CHP'nin merkezlerde oy almasını sağlayan yok edilememiş tek özelliği, gerçek insan hakları ölçüle- rine otumnuş, geçmışine, Cumhuriyet, laiklik, rejim için olsun güvence sayılan kimliği de yıkılmak isteni- yor. Soldan ne kadar sapmış olursa olsun, kritik nok- talarda, sol gelenekten gelen örgüt kadrolannın ağır- lığında, örneğin Meclis'te bir iş yasası, kamu yöneti- mı, kamu kaynaklannın yağmalanmasına, özelleştir- me vurgunlanna, soygun düzeni suçlarının aflanna... karşı duruşlannın engeltenmesi hesaplanıyor. Belki de en önemlisı, Türkiye'yi Irak bataklığı, ABD'nin emper- yal işgalinde suç ortaklığı yapmaktan kurtaran karşı çıkışının cezalandınlması amaçlanıyor. Oyun büyük, tuzakJarçok. Ama partili olmasam da 38 yıllık gazetecilik yaşamımda CHP'li tabanla sayı- sız toplantı, söyleşi, örgüt etkinliğinde iç içe olmuş bir kişi olarak, CHP tabanının, kadrolannın CHP'yi de- ğiştirme projelerinin bu oynanmak istenen oyunun tam tersi yönde, CHP'yi kendi kimliği, değerleri ile sol- da olması gereken yere oturtmak üzere olduğunu bi- liyorum. CHP örgütüne, CHP'yi gerçek bir sosyal demok- rat parti yapma savaşımlannda başanlar diliyorum... soner©cumhuriyetcom.tr Acıbadem 'den memura sağlıksigortası Ekonomi Servisi - Acıbadem Sağlık ve Hayat Sigorta AŞ, dev- let memuru ve Emekli Sandığı mensubu ile onlann bakmakla yü- kümlü olduğu aile bi- reylerine yönelik olarak "AobademDestekSağ- hk Sigortası"nı uygula- maya koydu. Buna göre Acıbadem Destek Sağlık Sigortası yaptıranlar için şirket, özel hastanelerin talep ettiği hizmet bedeliyle devletin karşıladığı ru- tar arasında oluşan fıyat farkjnı ödeyecek. 2003 yılı itibanyla devlet memurlan ve Emekli Sandığı men- suplanna özel hastane kapılannın açıldığmı hatırlatan Acıbadem Sağlık ve Hayat Sigor- ta Genel Müdürü Ah- met Naim Oktay, ta- mamlayıcı sağlık sigor- tası olan bu uygulama- da, oluşacak fıyat far- kını karşılayacaklannı söyledi. Oktay, "Yata- rak ve ayakta tedaviler, sadeceyatarak tedaviler ve sadece ayakta tedavi- ler olarak3 paket hazır- ladık. 6 Ha/iran'a ka- dar bunlann fıyatlan 200-830 milyon lira ara- sında olacak. 10 eşittak- sitle ödenebiür" dedi.