Catalog

SAN2004PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr 11 lürgenstock'taki dörtlü görüşmeler, 10 gün süren sıkı pazarlıklann ardından dün sona erdi Karar Kıbnshlara kaldıış Haberler Senisi - Kıbns'ta bir ay süren ih görüşmelerin ardından Isviçre'deki 4'lü göişmeler de dün sona erdi. Birleşmiş Millet- Ier3enel Sekreteri Kofi Annan 10 gün süren sis pazarlıklar sonunda, kendi adını taşıyan çc jm planırun 4. versiyonuna son şeklini ve- rerk dün Kıbns Türk ve Rum taraflanyla Tür- kiy ve Yunanistan heyetlerine sundu.BM Ge- neSekreteri Kofi Annan, Kıbns görüşmeleri iç] Burgenstock'da bulunan taraflan "Kıb- nsîörüşmeleri Kapanış Töreni" başlığı al- tıra yapılan yazılı açıklamayla TSt 00.30'da- biroplantıya davet etti. Toplanü öncesi Türki- ye e Yunanistan başbakan ve dışişleri bakan- lanlatopluhalde son kezgörüşen Annan, da- ha onra tüm taraflann hazır bulunduğu bir top- lanıyla tsviçre görüşmelerine son verdi. Top- lam canh olarak televizyonlardan izlendi.Top- lanıda konuşan, BM Genel Sekreteri Annan "Bırada görüşmeler bitti şimdi sıra Kıbns hakında" dedi. lofi Annan, sunduğu planını taraflann endi- şeldnı dıkkate alarak hazırladığıru belirterek sonsözü referanduma gidecek olan Türk ve Run kesımınde yaşayanlann söyleyeceğini be- lirtt. Annan, tsviçrede Türkiye, Yunanistan, KKFC ve Kıbns Rum kesimi başbakan ve dı- şişltri bakanlannın katıldığı toplantıda yenı pla- na uşkin açıklamalarda bulundu. Planını öven Anran, 24 Nisan'da referanduma sunulacağını anınsatarak yeni devletın federatif bir yapıda olacağını belirtti. Annan, Türk ve Rum yönetimi olmak üzere iki kesimliliğin korunacağını vurgularken asker sayiîinda büyük ölçüde kısıtlamaya gidileceği- ni sozlerıne ekledi. Planın adaletli bir mülkiyet sıstemi içerdiğını söyleyen Annan, "Kıbnslı Rumlar, Türk tarfindaki evierine dönebikcek. Ancak bu bekknenden az olacak.Çözümün be- detipahalı olabilir, hatta düşünülenden daha da Bürgenstock'taki görüşmeler dün kapanış töreniyle sona erdi Tören öncesi Annan, Türkiye ve Yunanistan başbakan ve dışişleri bakanlanyla son bir görüşme yaptU Fotoğraf: AA) pahah olabilir" dedi. Annan, Kıbns'ın AB üyesi olarak AB ve BM güvencesinde olacağını bildirdi. Planı sundu- ğunu, artık son sözün halklara kaldığını yine- leyen Annan,"Ya çözümsüzlükolacakyada çö- zünı. Eğer onaylanırsa Kıbns yeniden birleş- miş olacak" diye konuştu. Diplomasi trafiği Kapanış töreni öncesi sürdürülen yoğun dip- lomasi trafiği sırasında taraflann BM Genel Sekreterinin planına son halini verdiği saatler- de basına taraflann düşünceleri ve atacağı adım- lar konusunda ip uçlan sızdınldı. Bu ipuçlan arasında, Rum ve Yunan tarafinın planı bu son haliyle kabul etmelerinin imkansız olduğunu be- lirttikleri, Türk tarafinın ise planı kabul ettiği haberleri ön plana çıktı. Güveilir kaynaklardan edinilen bilgiye gö- re, Türk tarafi, BM'ye Annan planını referan- duma götürrülmek üzere imzalamaya hazır ol- duğunu bildirdi.Başbakan Recep Tayyip Er- doğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile dün akşam yaptıklan görüşmede Annan planırun son ha- lini imzalamaya hazır olduklannı ilettiler. Rum ve Yunan tarafı ise tüm görüşmeler sü- recinde olduğu gibi dün son ana kadar planın daha incelenmesi ve bu haliyle kabul edilemez olduğunu savundu. Yunanistan ana muhalefetpartisiPASOK'un lideri Yorgo Papandreu'nun, AB Komisyo- nunun Genişlemeden sorumlu üyesi Günter Verheugen, BM Genel Sekreteti'nin Kıbns Özel Temsilcisi Alvaro de Soto ve Kıbns Rum Yö- netimi lideri Tasos Papadopulos ile telefon gö- rüşmesi yaptiğı bildirildi. Papandreu, görüşme- lere ilişkın açıklamasında, "Helenizm ve böl- genin geleceği için büyük önem taşıyan bu konunun gerektiği gibi değerlendirilmesi için zamana ihtiyaç olduğunu, bunu muhatap- lanna aktardığını" bildirdi. Yunan hükümet sözcüsüTeodorosRusopulosise öğle saatlerin- de yaptiğı açıklamada, "müzakerelerde geB- nen noktada. taraflar arasında uzlaşma şansı- nın zayıf göründüğünü" ifade etmışti.Kıbns Rum yönetimi lideri TasosPapadopulos da gö- rüşmelerin tamamlanmasından önce yaptiğı açıklamada baskılara ve şantajlara boyun eğ- meyeceğini bildirdi. Papadopulos, 19. Rum Ye- dek Komandolar Kurultayı'na gönderdiği me- sajda, Kıbns'a döndüğü zaman halka bilgi ve- rerek, kesin tutumunu göstereceğinı belirtti. "Çok kritik saaüerden geçüdiğinr ifade eden Papadopulos, "Kıbns Cumhuriyeti'nin (Rum Kesimi) başkanı ve Kıbns Helenizminin lideri" olarak, güvenliği ve halkın yaşamım sürdürme- sinı sağlamlaştınnayan ve devletin çahşabilir- liğini garanti altına almayan herhangi bir an- laşmayı kabul etmeyeceğini vurguladı. Rum halkının tsviçre'dekı gelişmelerden ve olanlar- dan endişe duyduğunu bildiğini ifade eden Pa- padopulos, baskjlara ve şantajlara boyun eğme- yeceğini, halkın bunu bilmesini istediğini kay- detti. Bu arada, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Bürgenstock'tan ABD Dışişleri Bakanı Colin Poweü"ı arayarak Türk tarafinın beklentileri konusunda destek is- tedi. Gül, Powell'dan Türk tarafinın beklennle- rinin karşılanması konusunda gereken desteği vermesini ve yardımcı olmasını istedi.Gül ay- nca, Yunanistan Dışişleri Bakanı PetrosMohV- yatis ile bir araya geldi. Türk tarafinın sürecin başından beri hassas olduğu hukuki güvence- nin sağlanıp sağlanmadığı konusu ve Annan'ın taraflardan bir imza ısteyip ıstemeyeceği gece geç saatlere kadar netleşmedi. KKTC Başba- kanı MehmetAB Talat gündüz saatlerinde yap- tiğı açıklamada BM'nin plan için değil, planın son şekliyle referanduma sunulacağı konusun- da imza isteyebileceğini söylemişti. INDEPENDENT: AB'NİN EN CARİP ÜLKESİ YARATILIYOR Dış Haberier Servisi - Ingiliz Independent gazetesi, Isviçre'deki müzakerelerle ilgili ilginç bir yorumda bulunarak, Birleşmiş Milletler diplomatlannın, Avrupa Birliği'nin "engarip" ülkesini yaratmak üzere olduklannı öne sürdü. Independent, Kıbns'ta kurulması öngörülen yeni devletin bazı unsurlanna ilişkin esprili bir yazı yayunladı. "Yeni Kıbns, Üd Lider, Bol Bayramlar" başlıklı yazıda BM diplomatlannın, tsviçre'de "maraton müzakerelerinin sonunda AB'nin en garip ülkesini doğurmak üzere" olduklan belirtildi. Gazete, "Birieşik Kıbns" için önerilen çözümün AB'den çok Bosna'yı çağnştırdığını savunurken "tki rakibi müzakere masasuıa oturtmak için o kadar büyük bir çaba sarf eden AB'nin genişleme sürecinin, birliğin dolaşun ve mülkiyet haklannı ihlal eden bir devlet yaratması ironiktir" diye yazdı. Kıbns'taki 30 yıl süren bir "duü" bölünmenin ardından ortaya çıkabilecek yeni ülkeye ilişkin ilk izlenimlerin en hafif deyimle u garipT ' olduğunu öne süren gazete, diplomatlann Kıbns için önerilen çözümün AB'den çok Bosna'yı çağnştırdığını kabul ettiklerini kaydetti. KKTC lideri, Türk tarafinın lehine olumlu bir hava yaratıldığını söyledi Denktaş'tan basnıa eleştirî Dış Haberier Servisi - KKTC Cumhurbaşkanı Ra- ufDenktaş, "İsviçre'deki ge- nşmelerin basında gerçekkri yansıtmayacak şekildeolum- lu gösterildiğinr belirtti. Denktaş, NTV ve AA'ya verdiği iki ayn demeçte, Bür- genstock'taki görüşmelerde Türk tarafinın lehine olumlu bir hava yaratıldığını, ancak durumun bunu yansıtmadı- ğını söyledi. Planda derogas- yonlar konusunda garanti alı- namadığını ve Türk tarafi için olumsuz bulunan unsurlann değişmediğini anlatan Denk- taş, mevcut haliyle referandu- ma götürühnesi halinde "ha- yn-" kampanyası başlatmak- tan başka seçeneği olmadı- ğuıı söyledi. Rauf Denktaş, derogasyon- lann AB'de "birincil hukuk'' olma- sı dışmdaki hiçbir seçeneğin kabul edilmeyeceğini, bunun kendisinin değil hukukçulann görüşü oldu- ğunu belirtti. Türk tarafını kandırmaya yöne- lik oyunlar oynandığını ve Türk varhğının adadan sökülmek isten- diğini ifade eden KKTC lideri, "Birim için hayati konularda iste- diklerimizi alamazsak ° Bu iş bura- da biter' denmesi gerekir'' dedi. Bürgenstock'ta yapay bir iyimser- Ve lik havasınuı yaratıldığını da kay- deden Denktaş, bu havanın referan- dum için propaganda amacıyla oluşturulduğunu belirtti. 'Nazi subayı Verheugen' KKTC Cumhurbaşkanı, Avru- pa Birliği (AB) Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Gün- ter Verheugen'e de çıkışarak "Hiç- bir yetkisi yokken AB adına İsviç- re'ye gitti ve Runılann lehine Türk tarafi üzerinde akıl almaz baskı ya- pryor. BM yetkilisini de etkilemek için çaba gösteriyor. Bir Nazi suba- yı gibibizim insanlanmıza bağınp çağırarak istediğini eldeetmeye ça- hşryor" dedi. Rumlann, Türkiye AB'ye gir- dikten sonra da Kıbns'ta asker bu- lundurma konusunda geri dönüş yaptığını ifade eden Denktaş, ga- rantiler konusunda Türkiye ile Yu- nanistan arasında henüz bir muta- bakat olmadığını belirtti. Basında bu konuda anlaşma olduğu yönün- de haberier çıktığını hatırlatan Denktaş, bunun doğru olmadığı- erheugen'in Rumlar adma Türk tarafıyla pazarlık yaptiğı belirtiliyor. Denktaş da Verheugen'in, "Hiçbir yetkisi yokken AB adına tsviçre'ye gittiğini ve Rumlann lehine Türk tarafi üzennde akıl almaz baskı yaptığını" söyledi. Erdoğan, Verheugen'le önceki akşam bir araya gelmişti. nı, ancak daha fazla aynntı vere- meyeceğini söyledi. "Haklanmın teslim etmeme ko- nusunda karartayım" diyen Denk- taş. "Kıbns'ı AB desteğiyle ahp gitmek istiyorlar, buna izin verme- yeceğiz'' dedi. Halkın gerçekleri bilerek hak- lannı savunacak bir ruh hali için- de obnasını isteyen Cumhurbaşka- nı Denktaş, "hakhdavayısavuıuna kararnbğmı gösterip göriişmelere yardımcı olma zamanı" olduğunu kaydetti. Kıbnslılann diğer AB vatandaşlanna göre çok daha fazla ulusal bayramlannın olacağını, Kıbnslı Türklerin Noel ve Paskalya'yı, Hıristiyan Rumlann ise, Peygamberin doğum gününü kutlayacağına dikkat çekti. Gazete, geçmişin ilk silinecek olan kalıntılanndan birinin iki kesimin bayraklan olacağına işaret etti. Birleşik ülkenin ulusal marşına da değinen gazete, "Atina'da yapılacak Ohmpiyat Oyunlan'nda ulusal marşlannı gunuia söyleyen Kıbnshlar olmayacak çünkü dU konusunda sorun çıkmasını önkmek amacıyla marş için seçikn melodinin sözJeri yoktur" diye yazdı. Independent, planın "iki toplumun birleşme isteği kadar ayn katma" arzusunu da yansıttığını savunurken AB zirvelerinde iki liderin yer alacağına dikkat çekti. TÜRKLERLE PAZARLIKTA Rumlann sözcüsü Günter Verheugen ELÇtN POYRAZLAR BRÜKSEL- ts\içre'nin Bürgenstock kasabasında süren Kıbns görüşmeleri- ne katılan A\Tupa Birliği (AB) Komisyonu'nun ge- nişlemeden sorumlu üye- si Günter Verheugen dört- lü müzakerelerde taraf ol- madığı halde dün Türk ta- rafi ile pazarlığa girişti. AB diplomatik kaynak- lanndan edinilen bilgiye göre Verheugen, Karpat'ta bölgesel yönetimin ve mül- kiyet haklannın Rumlara bırakılmasmm gerektiği- ni, Karpat'ın tarihsel ola- rak Rumlann hakkı oldu- ğunu sa\Tindu. Verheugen ayrıca, Kuzey Kıbns'ta Rumlann 15 yıl içinde mülkiyet edinme hakkına sahip olması şartını da öne sürdü. Annan Planı ise Rumlann Kuzey Kıbns'ta ancak Türk tarafi, Rum ta- rafinın alım gücünün yüz- de 85 'ine ulaştığında mül- kiyet hakkına sahip olma- sını öngörüyor. Verheugen, Türkçenin AB resmi dili olmasının Kıbns'ta van- lacak anlaşmadan ancak 5 yıl sonra olabileceğini de ifade etti. AB kaynaklan- na göre, Rum tarafi buna gerekçe olarak Rumca ve Türkçe konuşan yeterli sa- yıda elemana sahip olma- masrnı gösteriyor. Verheugen, bunun yanı srra birincil hukuk konu- sunda AB'nin hiçbir gü- \ence veremeyeceğini vur- guladı. İsviçre'de görüş- melere katılan AB heyeti, uyum senedinin birincil hukuk çerçevesinde ohna- sı gerektiğini savunan Türk heyetini AB müktesebatı konusunda yeterli bilgiye sahip olmamakla suçladı. ...9000 ö^fA COK CSİ3> Güney Kıbns ^hayır' diyecek Dış Haberier Servisi - Güney Kıbns'ta ya- yın yapan "ANT1" tele\ızyonununE\Tesis Call Center'a yaptırdığı yeni anket, Rum hal- kının dördüncü Annan Planı'na da karşı ol- duğunu ortaya koydu. 300 kişiyle telefonla yapılan ankete katı- lanlann yüzde 74'ü, yeniplana "Hayır'', yüz- de 4'ü "Evet", yüzde 22si ise "Bilmiyorunı'' yanıtını \erdi. Ankete katılankadınlann yüz- de 70'ı "Hayn-", yüzde 3'ü "Evet", yüzde 27'si "Bihnivorum,yanıtyok", erkeklerin ise yüz- de 77'si plana olumsuz, yüzde 6'sı olumlu ya- nıt \erdi. Erkeklerin yüzde 17'si ise "Bilmi- yorum, yanrt yok" dedi. JYlBRIS'TA 1 MAYISSONRASI Ada, 14yıl sonra 'Rumlarageçecek' • Annan Planı'nın 20 Nisan'da yapılacak referandumda onaylanması halinde, 1 Mayıs'tan itibaren Türk askeri kademeli olarak çekilmeye başlayacak ve kontrol BM askerlerine geçecek. Aynca Türk devletinde ikamet edecek her 100 kişiden 33'ü Rum olacak... REŞATAKAR LEFKOŞA - Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafindan ha- zırlanan ve 20 Nisan'da re- feranduma sunulması bek- lenen çözüm planının son şekli en fazla 14 yıl sonra adanın büyüktasmınınRum kontrolü ve egemenliği al- tmda ohnasım öngörüyor. Takvime göre Türk aske- rinın geri çekibne işlemi ilk 104 gün içerisinde başla- yacak. Buna göre Erenköy, Süleymaniye, Şirinköy, Ma- denliköy, Pile ve Kapalı Ma- raş bölgelerinden başlaya- cak ve BM Banş Gücü as- kerlerine devredilecek böl- gelerdekı Türk askerleri adadan aynlıncaya kadar silahlanyla birlikte en az bin metre geri çekilecek. Banş Gücü'nün denetımi- ne girecek bölgelerde. BM yetkılilerinin yerel yöne- timlere ve polise emir ver- menin yanı sıra Kıbnslı Türklerin bu gölgelere gi- rişini yasaklama yetkisi olacak. Annan'ın son planında toprakla ılgılı düzenleme- lerin tamamen Rum istek- lerine dayalı olduğu ve Türk toprağını büyük ölçü- de azalttığı dikkat çekiyor. Çözümden sonraki ilk 104 gün içinde 6, ilk 6 ayda 2, ilk bir yılda 4, ilk 2 yılda 10, ilk 2.5 yılda 12 ve 3 yılda 30 köy ya da bölge ol- mak üzere toplam 64 yer- leşım birimi Rumlara dev- redılmiş olacak. Rum göçmenler tatmin edilecek Önce BM, daha sonra Rum devletinin kontrolü- ne geçecek bu bölgelere 80 bini aşkın Rum göçme- ni yerleştirilecek. Aynca "ikamet ettiğiyer- de oy hakkı bulunmayan vatandaş" sistemıyle Rum halkma, Türk devletinde kalacak mülklerinin yüz- de 33'ünü kişisel olarak kullanabılme hakkı sağla- nıyor. Böylelikle daha ön- ceki planda öngörülen yüz- de 10'luk tavan sınır ge- çerliliğim yitirmiş oluyor. Bu sistem içinde her göç- men, en azından bir ev ve evi yanındaki bir dönüm arazinin kendisine iade edılmesinı isteyebilecek. Türk kontrolündeki mül- künün yüzde 33'ünü elde etme hakkı kazanan Rum- lara, yüzde 33' ü faiz temi- natlı bono olmak üzere top- lam yüzde 66Tık paraya çevrilebilir \eya Rum tara- fında Kıbns Türk malı al- malanna yarayacak senet ^^ erilecek. Bövlelikle tüm Rum göçmenleri tamamen tazmin edilmiş olacak. Eski planda, Türk kont- rolünde kalan toplam bir milyon 50 bin dönümlük toprağın en fazla 200 bin dönümünün Rumlara iade- si öngörülürken geliştirilen yeni sistem sayesinde bu miktar 330 bin dönüme yük- seltilmiş oluyor. Rumlann, kuzeydeki mülkiyet oram arttınhrken, eski plan çer- çevesinde Kıbnslı Türkle- re iade edilmesi öngörülen Güney'deki 490 bin dönüm- lük toprak da 160 bin dönü- me düşürülüyor. Başkanlık Konseyi'nde değişiklikler de Rum tara- finın istediği gibi oldu. Baş- kanlık Konseyi çerçevesin- de bir başkan ve bir başkan yardımcısı olacak, Rum baş- kan 20+20 olmak üzere top- lam 40 ay, Türk başkan ise 20 ay görev yapacak. Geçer- li para binmi halen Rum yö- netimi tarafindan kullanı- lan Kıbns Lirası olacak. DEVREDİLECEK TÜRK KÖYLERİ Toprak değişimi takvimi: • İLK 104 GÜN Erenköy, Süleymaniye, Şirinköy, Madenliköy, Pile, Kapalı Maraş. • 6 AYDA VERİLECEK Taşköy, Düzce. • 1 YILDA VERİLECEK Bademliköy, Ömerli, Ga- ziler, Kırklar. • 2 YILDA VERİLECEK Günebakan, Yukan Ye- şihrmak, Yeşilumak, Gay- retköy, Akdoğan, Türkmen- köy, tncirli, Çayönü, Gü- vercinlik, Yukan Derinya. • 2.5 YILDA VERİLECEK Aşağı Bostancı, Yukan Bostancı, Alayköy, Haspolat, Aşağı Maraş, Yukan Derin- ya, Kapalı Maraş, Canpılat Mahallesi, Vyseller Mahal- lesi, Zafer Mahallesi, lala Mustafa Paşa Mahallesi, Anadolu Mahallesi. • 3 YILDA VERİLECEK Yedidalga, Gemikonağı, Yeşilyurt, Aydınköy, Gü- neşköy, Güzelyurt, Konı- çam, Akçay, Yuvacık, Kal- kanlı, Zümrütköy, Mevlevi, Karpaşa, Şahinler, Çamlı- bel, Serhatköy, Özhan, Gür- pınar, Kılıçaslan, Kozan, Alemdağ, Yıhnazköy, Şiri- nevler, Akçiçek, Türkeli, paşaköy, Vadili, Pirhan, Dörtyol, Korkuteli. B DENKALICIDEROGASYONLARA HAYIR Derogasyonlar milli gelire endekslendi AYHAN ŞtMŞEK ANKARA - BM Genel Sekreteri Kofi Annan"ın 4. Kıbns planı taslağında, AB'nin vanlacak çözümü "UjTim Senedi" ile benim- semesi öngörülüyor. AB Uyum Senedi'nde, Türk ta- rafinın "mülkiyet ve yerie- şinı özgüriiUderine kabcı is- tisnalar(derogasyon) getiril- mesi" önerisi benimsen- mezken mülkiyet alımına getirilecek sınırlamalann süresi "Kıbns Türk tarafin- da kişi başına düşen miDi getirinin,Rum tarafinın yüz- de 85'ine ulaşmasma" en- dekslendi. AB Komisyo- nu, her 5 senede bir Kıbns Türk tarafinın ulaştığı ge- lir seviyesini inceleyecek. 4. Annan Planf nın 185- 188. sayfalannda yer alan Uyum Senedi'nin "snuriı derogas>Dnlar" öngören bö- lümü şöyle: • Mülkiyet özgürlüğü: Rumlann Kıbns Türk Dev- leti'nde taşınmaz mülkiyet almalan sırurlandınlabile- cek. Bu konuda ölçüt, Kıb- ns Türk tarafinda kişi ba- şma düşen milli gelirinin, Rum tarafinın yüzde 85' ine ulaşması olacak. Sınırla- malar Türk tarafinın bu ge- lir seviyesine ulaşmasına kadar sürebilecek. AB Komisyonu, her 5 se- nede bir, Avrupa Parlamen- tosu ve AB Konseyi'ne, Kıb- ns Türktarafinın ulaştığı ge- lir seviyesine ilişkin rapor sunacak. Komisyon bu su^- da KıbnsTürkDevleti'ne, sı- nırlamalannı tümüyle ya da kısmen kalduması için "tav- sryede" bulunabılecek.