Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
! MART2004 RAZARTESİ CUMHURİVET SAYFA
ROPORTAJ
ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK
LJİM TANfeıNiN OtihupE Dıl £
NuZ,
1Ç1M
V l ^ . AltAHlM, iŞı$/
TEfc&VA. <{£<£.
D£.' (u
Mustafa 'nın külliyesindeki medreseyanıp kül oldu; istanbuVda ilk toplu konutyangınzede içinyapıldı
HI. Mustafa'nm 18. yüzyıl ın Odnci yansında yaptırdığı Laleli Camisi'ne 20. vüzyıhn başında yangınzedelerin Tayyare Apartmanlan komşu gelmiştL. (Fotoğraflar SERKAN Y7LDIZ)
LaM'den
L
ale şıınnde Orhon 4nbur-
nu, •'Lalefim/ LaJelide otu-
rarJ Laleli lak fcokar lale-
limdenV Laleliden geçiür/
Latelimden geçilmez!" dı-
yor Beyazıfla Aksara\ arasındakı bu
semte neden "LalelT dendığı ıse pek
bılınmıyor Varsayımlar Sultan III.
Ahmet'ın Lale Devn sırasında bura-
di bır lalezar. yanı lale bahç esı olma-
smda ya da HL Ahmet'ın oğlu III.
Mustafanın saJtanat donenunde lale-
li bır çeşme bulunmasında yoğunla-
ŞWOT Oyle veya böyle III Musta-
fi'nın yaptırdığı ve 1763'tetamamla-
mn "LaleB Camisi'' ıle semtin adı La-
lelı oluyor
Beyazıt'tan Aksaray a doğru ıner-
len hele tam da Laleiı durağına gelın-
c: göz. çevTede bır lale anyor
Ee; mimarcian blr caml
Lale bırüennınaklınageldîğındels-
tnbal un çıçeğı olarak da aıulır
tedense lamsenın ailına Laleh'yı
Ue er e donatmak gelmıyor
LJe nann çıçek Her mevsım aç-
naz. djğrudur Pela. Laleli 'ye yol bo-
\j rengârenk taşlardan lale yontula-
r, f gulen nıye konmaz0
LJelı'de herkesın aklı tıcarette
favjlhra doldurulacak tunst ışı den
gvderde
Sdtm III Mustata, Lalelı'de bır
kılLye yaptırmadan once bolgeyı ıs-
tmLkettırmış - Beş mımann çızdı-
ğ pojeler sonunda bır projede karar
Lhniîş Carrunin mıman olarak Meb-
•etlahir Ağa'nııı aaının geçmesıne
lar-M ınşaatı "Mınurbaşı Hacı Ah-
•et \ja yurutrnuş
lafriratı paraya çevirmek
LJeı Camısı, Aksarav "a ınen cad-
eş u tten bakıyor Camının altı, bır
t2i iudcân
başlaradığmda temel kazısı
çıkan toprakanbalarla Lan-
a bsanına taşınmi) ve burada de-
izıiodurmak ıçın kulanılnnış Kı-
ı i yıratılan auazı de Ermenılerle
udaa satılmı ş
II Mustafa'ruın "ujanıkfikirli'' ol-
ii| bışunasoylenmemış HeleTbr-
gut Özal o de\ ırde yaşasa III Musta-
fa ya mutlaka sadrazam olurdu
1
An-
cak Istanbul ne olurdu orası bılınmez'
Laleli Camısı, barok stılde lale gı-
bı nann yapısına karşın açıldıktan uç
yıl sonra Istanbul'un en buyuk dep-
remlennden bınnı yaşamış Atlatmış
Harlkzedegân Apartmanlan
tlgınçtır, camı tek mınareyle açılmış
Üancı mınare altı yıl sonra yapılmış
1782'dekı buyuk yangını. dukkân-
lan feda ederek atlatmış
Yangın, îstanbul'un eskı kaden
A\e\ ahşaba ışledıkten sonra gen ka-
lan ahşap e\ ler ıçın bırer kı\ılcım ye-
tıyor
1918"de Istanbul en buyuk felaket
olan duşmanın ışgalıru beklerken bek-
lenmedık bır anda bır başka felaket ya-
şıyor, en buyuk yangınlardan bın çı-
kryor Alev ler Cıbalı, Fatıh, Altımer-
mer'ı yutuyor Sokaklar canını kur-
tarmış ama malını mulkunu yıtırmış
"harikzede^den geçılmıyor Hank.
yangın Yangınzede
tstanbul halkının bağışlanyla yan-
gınzedelerin yanı "harik7edegân"ın hıç
olmazsa bır kısmına başlannı sokacak
bırer e\ yapılması planlanıyor
Laleli kullıyesının parçalanndan
Koska Medresesı, 1894 depremınde
harap, 1911 yangınında kul olmuş,
Laleli Camısf nın tam karşısındakı ar-
sa boş duruyor Evkaf Nezaretı arsa-
>T v enyor, Manizade Hacı Hüseyin
Efendı'nın başkanlığında bır kurul
bağışlan topluyor ve burava "Harik-
zedegân Apartmanlan" yapılıyor
Donemın en unlu mımarlanndan
Kemalettin Bey'ın altışar katlı dort
blok halınde v e toplam 124 daıre ola-
rak tasarladığı apartmanlann ınşaatı
1922 'de bıttığı zaman Osmanlı da bıt-
mış oluyor v e Turkıye Cumhun^etı ıle
bırkkte bu apartmanlar Turk Hava
Kurumu'na devTedılıp kıraya venlıyor
Apartman deyıp geçmeyın
Turk Hava Kurumu'ndan Tayya-
re" adını alan bu apartmanlar. Istan-
bul'un betonarme ıskelet sıstemıyle ın-
şa edılen ılk bınalan Aym zamanda
tanhı yanmada, vanı sur ıçınde yapı-
lan ılk apartmanlar Avrupa'dakı gıbı
banyoda musluğu çevınnce suyu akan,
odada duğmevı çevınnce elektnğı > a-
nan, hatta ve hatta mutfakta kovayı
çev ınnce çoplen ozel bolume dokü-
len en modern apartmanlar
İstanbulda Ilk toplu konut
Herkesın gozu bu apartmanlarda
Her daırenın ayn komurluğu. her-
kesın ortak çamaşırlığı varmış
Teraslann ustu kapalıymış
Bazı daıreler uç, bazı daıreler beş
odalıymış
Ust katlara av ludakı merdıv enle çı-
kılıvormuş, herkes bırbınne selam ve-
nyormuş
tç av luda kat kat balkon varmış.
sohbet edılıyormuş
Altta da dukkânlar \ armış bakka-
h manavı evın altındavTtıış
Tayyare Apartmanlan. tstanburda
aılelenn kalabalık >a da değıl ama
m. Mustafa
Laleli Camısı'mn
temel kazısından
çıkan toprağı
denızi doldurmakta
kullanmış ve
Yenikapı'da azanılan
arsayı Ermenılerle
Rumlara satmıştı.
butçesıne gore herkesın ahşap ya da
kâgır bağunsız ev lerde, koşklerde ya
da konaklarda y aşadığı sırada ılk top-
lu konut orneğı oluvor
îyı mı oluyor, kotu mu
0
Iyı oluyor, modern yaşama geçışı
sağlıyor Kotu oluyor, kullanım öm-
runu tamamlayan eskı bınalann >en-
nı hızla kuçuk apartmanlar ahyor ve
daha sonra tstanburda yapılaşma çar-
pıldıkça çarpılıyor, tanhı evler ınsaf-
sızcayok edılıvor'
Kadenn cılvesı Tayyare Apart-
manlan da kullanım omrunu tamam-
ladığında değışen yaşam koşullanna
gore elden geçınlebılecekken 1980'h
yıllarda elden çıkartılıyor ve otel ya-
pılıyor
Laleli "den "Tayyare'' gelıp geçmış
oluyor
II. Mustafa görmesln!
III Mustafa'nın "Tayyare''den ha-
ben yok, Laleli Camısı 'ndeh türbe-
sınde oğlu Sultan III Selım'le bırlık-
te yatıyor Turbe, cadde uzennde Tur-
benın onu otobus durağı Turbenın
pencerelen tahtayla kapatılmış Tur-
benın yanında sebıl Sebıl, kıraya ve-
nlmış, bır havayolu şırketı bılet satış
burosu y apmış Turbenın pencerele-
nnın kınk dokuk tahtalarla kapatıldı-
ğı ıyı olmuş. III Mustafa sebılın bu
halını gormuyor Sultanların turbesı-
nın arkasına "haseki suttaniar" ıçın baş-
ka bır turbe yapılmış, bu kuçuk tur-
benın tepesındekı âleme bın bır anten
takmış, televızyonu ıyı gosteny or ol-
malı
Tarih ml dovlz ml?
Laleli
Bılmem yazmalı mı, tanhe not duş-
melı mı
9
Laleli, kadın başına Rusya'dan ba-
VTII doldurmaya gelıp seks tıcaretıne
soyunanlann da mekânı oluvermışn bır
ara Polıs peşlenne duşmuştu de bı-
raz olsun durulmuştu ortalık
Laleli
\ arsa yoksa tıcaret Tunstler bavul-
lannı doldursun yeter
Memlekete "tarih" değıl dovız lazım
bırader1
KENTİ ANLATACAK MÜZE
2010YILINDA TAMAMLANACAK
w
'Istanbul
9
ügün
sayıyor
• "Istanbul Muzesı" projesıyle Roma
ve Kudus ıle bırlıkte Uluslararası Dan
Davıd Odulu'ne layık görulen Tanh
Vakfı. 17 bın 500 metrekareye yayılacak
Istanbul Muzesı'nı 2010 yılında
tamamlamayı hedeflıyor
tPEKYXZD\Nİ
"İstanbul Muzea" projesıy le Roma v e Kudus ıle
bırlıkte Uluslararası Dan David Odülü'ne layık
gorulen Tanh Vakfı. 17 bın 500 metrekareye
yayılacak ve uç ımparatorluk ıle cumhunyet
tanhı boyunca Istanburu anlatacak muzeyı 2010
yılında tamamlamayı hedeflıyor Tanh Vakfı
Yonetım Kurulu Başkanı Orhan Silier, "Bizim
kafamızdaki İstanbul Müzesi, gezilip çüalacak bir
tnuze değil. Kentte oturan yıırttaşlann \e sKil
toplum örgüderinin kende ilgili karar verme
sdreçlerinde etkili olmalannı saglayacak bir
muze" dedı Sılıer Lluslararası Dan Davıd
Odulu'nun kentlere ve kentler ıçın çalışma yapan
projeler çerçevesınde yaratıcı, adalet ve
demokrası gıbı evTensel değerlere bağlı ve
ınsanlann banş ıçınde yaşamasına katkı v encı
çalışmalara venldığını soyledı Bu yıl 23 kentın
katıldığı yanşmada. Istanbul'un Kudus ve
Roma'yla bırhkte odule layık gorulduğunu ıfade
eden Sılıer, "Halkı geçmişi konusunda
büinçlendirme \e gelişkin bir tanh duyarülığı için
katkılanndan dolayi Istanbul Muzesi projesini
destekiemek uzere
\akfimıza 300 bin
dolarhk ödul verilecek,
ancak proje için 40
milyon dolarhk bir
kaynak gerekiyor,
bunun için de
UNESCO,A>Tiıpa
Birliği. \\nipa Konseyi,
\\Tupa'daki Turk
işadamlan ve İstanbuKu
seven herkesten destek
isteyeceğjz" dıye
konuştu Turkıye'dekı
muzelenn çok onemlı
koleksıyonlan
banndırdığını. ancak
toplumla ılışkılennın
çok kopuk olduğunu
belırten Sılıer,
"Müzecilik yeni bir
anlayışla ele alınıp
sadece yabancı
turisderin gezdiği yerler
otanaktan çıkanlmalı"
dıye konuştu Tanh
Vakn'nınbuyenı
muzecılık anlayışını one
çıkarmak ıçın yıllar
once yenı bır muze kurmaya karar verdığını ıfade
eden Sılıer, "tstanbul'la ilgili çok fazla çalışma
yapüğınuz için bu düşunce bizi bir kent muzesi
kurnıa anlayışuıagoturdu"" dedı Sılıer, muzenın
Tanh Vakfı tarafından 49 yıllığına kıralanan
"Darphane-i Amire" bınaîannda kurulacağını
soyledı Kultur ve Tunzm Bakanlığrnın Topkapı
Sarayı ve çevTesınde oluşturmayı planladığı
"Müzeler MahaDesi"nın en olgun projesının
Istanbul Muzesi olduğunu vurgulayan Sılıer,
projenın, Rockefeller Vakfı tarafından da
desteklendığını behrttı Sılıer, muzenın ıçenğını
şoyle anlattı "Müze, beş bolümden oluşacak.
Birinci bolümde. Darphane-i Amire'nin tarihL
ikinci bölümde, İstanbul'un fiziki gdişmesi,
uçiıncü bolumde Roma. Bizans, Osmanb ve
Cumhunyet dönemlerinde İstanbul'da ozel yaşam
anlaülacak Dorduncü bolumde kamusal yaşam,
tkaret, egitim. poiitika ve din hayaünda
İstanbul'da vaşamın nasıl geliştigi gösterilecek.
Beşinci bolum ise Çocuklann Istanbulu olarak"
Sılıer, muzede bır kutuphane ve arşıv olacağını,
aynca tıyat"o, sınema, atolye çalışmalan ve
konserlenn duzenleneceğını behrttı
AD4YL4R
SORGUL4NACAK
Orhan Sılıer, yeret
seçımlerden once
partılenn tstanbul
buvukşehır beledtye
başkan adaylanyla
goruşeceklenm ve
buadavlam kentte
tanhsel nuntsın
korunması ıle dgılı
duşunce ve
pmjelennı
soracakkuinı
so\ledı
Deniz Som
Râıesusia Herefcyfa?
Anadolu'da Rönesans
ve reform hareketlerı
ancak 20 yüzyılın
başmda Kemal Atatürk'ün
önderlığınde Turkıye
Curflhunyetrnın kuruluşu
ıle başlamıştır Fakat,
Ataturk sonrasında
Turkı>e'\ı ortaçağ
karanlığına doğru
sürükleme çabaları, dını
sı>asete alet edenlerın
temel polıtıkasını
oluşturmuştur ve bu
polıtıka gunumuzde de
geçerlıdır
GÜNİZİ YAYINCILIK
Tel: (0212) 512 42 19
Fax: (0212) 51211 72