Catalog

SAYFA CUMHURİYET 30 MART 2004 SALI YEREL SEÇIM 2004 28 Mart il genel meclisi sonuçlan genel seçimlere uyarlandığrnda MHP ve DYP de barajı aşıyor Sandıktan4partiliMeclisçıktı • 28 Mart seçimleri, genel seçim olsaydı. şu ana kadar açılan sandıklara göre AKP 220-240, CHP 110-120, DYP 85-95, MHP 84-94, bağımsızlar 8-10 milletvekili ile TBMNPde temsil ediliyordu. • TESAV Vakfı Başkanı Erol Tuncer, solun kendisini \enilemesi gerektiğini vurgulayarak "Başanlı sayılabilecek oy oranlan bile, partinın içinde bulunduğu hastalıklan gizlememeli" dedi. EBRU TOKTAR ANKARA-28 Mart yerel seçimlerindeki il genel meclisi sonuçlan. olası bir milletvekili genel seçiminde DYP ve MHP'nin yüzde 10"luk ülke barajını aşarak parlamentoya gıdebıleceğini ortaya koydu. Bu durumda 3 sağ parti ve 1 sol partınin gırdığı TBMM'de; AKP 220-240, CHP 110-120, DYP 85-95, MHP 84-94, bağımsız adaylar da 8-10 milletvekili ile parlamentoda temsil olanağını yakalıyor. Yerel seçımler, birçok büyükşehir ve ilde beledıye başkanlıklan açısından sürpriz sonuçlar ortaya koydu. MHP'nin kalesi olarak bilinen Yozgafta beledıye başkanhğını AKP kazanırken Fazilet Partısf nın damgasını voırduğu Konya AKP'ye geçti. MHP lideri Devlet Bahçeü'run seçim bölgesı ve kalesi olan Osmaruye'de AKP büyük bır zafer kazanırken DenizBaykalın seçim bölgesi Antalya'da CHP beledıye "başkanlığını AKP've kaptırdı. Uzun yıllardır sağ partılerin egemenlığındekı Trabzon"da beledıye başkanhğını CHP'nın kazanması da seçımin dığer sürprizi olarak gösterildi. Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV) Başkam Erol Tuncer. sol partilerde yaşanan kan kaybmı ve nedenlennı değerlendırdı. Tuncer. yüzde 30'Iardan yüzde 20'lere gerileyen sol partilerdeki oy kaybırun düşündürücü olduğunu ifade ettı. Toplumsal eşıtsizlik ve siyasal demokrasinin gerilediği bır dönemde CHP başta olmak üzere sol partilerde sıçrama yaşanmamasının dikkat çekjci olduğunu anlatan Tuncer, bunun nedenlerini şöyle açıkladı: • CHP, seçime gitmeden önce büyük yanlışlar yaptı. CHP'nin en önemlı sorunu, partı içi demokrasinin olmaması. Hıçbır sorun genel merkez düzeyınde bile tartışılmıyor. Partinin ideolojisi. programı tartışılmıyor. Karar alma süreçlerine örgüt katılımı sağlanmıyor Parti iiye kayıt sistemi bile sağlıklı değil. •CHP'de partı ıçi iktidan koruma kaygısı, ülke iktidannı ele geçırmenin önüne geçmiş durumda. Belediye başkanlan belırlenırken örgüte danışmayan CHP yönetımı, ınamlmaz hatalar yaptı. • 1980'li yıllardan itibaren artan göç dalgası ile kentlerin demografik (nüfus yapısı) yapısı değiştı. RP sürecinden itibaren AKP, kentlerin bu yenı nüfusu ve alt kültürü temsil eden kitlelerle yakından ilgılendi. Bu nedenle de kentlerin varoşlannı aldılar. Sol ise rehavet içinde bu kesimlerden uzak durdu. toplumla ilişkiyi kesti. Tuncer, solun ünıversiteler ve sivil toplum örgütlen ile bir araya gelerek kendisini yenilemesi gerektiğini vurgulayarak "Başanlı sayılabilecek oy oranlan bile, partinin içinde bulunduğu hastalıklan gizkmemeü. Kaldı ki CHP'deki sonuçlar ortada" dedı DYP ve MHP'dekı yükselişı değerlendiren Tuncer, bunun hükümetin Kıbns ve AB politikalanna yönelik tepkıden kaynaklandığını anlattı. AKP'nin vükselisi Tuncer, AKP'deki yükselişin sadece iktidar partisi olmasıyla açıklanmaması gerektiğini belirterek "Örneğin ANAP kunılur kunılmaz girdiği 1983 genel seçimlerinde yüzde 45.1 oy aldı. 1984 yerel seçimlerinde oy oranını yûzde 41.5'e düşürdü. 1987 genel seçimlerinde de yüzde 36.9 oranında oy toplayan ANAP, 1989 yerel seçimlerinde kan kaybetmeye devam ederek ancak yüzde 21.8 oy aldı Adalet Partisi 1965 genel seçimlerinde yüzde 52.9 oy ahrken 1968 yerel seçimlerinde bunu yüzde 49.1'e düşürdü" dedi. 1999 Yerel Seçim Sonuçlan / MHP FP ANAP CHP DSP HADEP DYP 2004 Yerel Seçim Sonuçlan Bartın Zongtidak tsianfcj Yalova Kocaelc Sakarçe Bııeok Ouzce Bo*u Balıkestr Marasa Kûtatiye KarabuK AnKara Aydm Oenzf , ispsta Burdur Kon>a Atearay Marcm Adana Karaman Osmar»ye Şartufa Kife ,.****"" . . , ^ « . ^ AKP İCHP DGP MHP DSP DYP SP BAĞIMSIZ Oluşum, DEHAP'ın son seçimlerde tek başına aldığı oy oranına bile ulaşamadı 4 Güçbir]iğP güçsüz kaldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - "Demokratik Güçbirliğr yerel seçim- lerde "güçsüz" kaldı. 6 partinin katıldı- ğı ıttifakın oylan, son genel seçimlerde DEHAP'ın tek başına aldığı yüzde 6 oranına bile ulaşamadı. Ankara'da SHP lideri Murat Karayaiçm'ın "kişiseloyTr çıkanldığında oy oranının çok daha faz- la duşeceğine dikkat çekilırken, SHP "seçimden 3. parti olarak çıkma ve sol- da yeni topaıianma adresi olma" hede- fınin çok uzağında kaldı. SHP, EMEP, SDP, DEHAP, ÖDP, ÖTP seçimlere SHP çatısı altında girdi. 2002 seçimlerine SHP katılamamıştı. Bu se- SHP, Ankara'da çimlerde DEHAP yüzde 6.14 oranında ikinci parti oldu. oy alırken, ÖDP de binde 34'te kalmış- tı. Ittifakın Doğu ve Güneydoğu aday- lan büyük ölçüde DEHAP tarafindan be- lırlenirken; Ankara, Istanbul ve İzmir adaylannı SHP belirledi. Seçimlerde "Demokratik Güçbirliği"nin oy oranı yüzde 5 dolayında kaldı. "Demokratik GüçbirBgi" büyük kentlerden ve ülke- nin Batı sından bekledıği oyu alamadı. DEHAP da Doğu ve Güneydoğu "da es- ki oy oranlannın çok altında kaldı. SHP. başİcentte ikinci parti olarak CHP'nin önüne geçti. Ancak oy oranı beklenen yüzde 30'lar düzeyine ulaşmadı. Güçbirliği. Diyarbakır, Batman. Tun- celi, Şırnak ve Hakkâri'de seçimleri ka- zandı. SHP kulislerinde, seçim sonuç- lanyla ilgıli olarak DEHAP hedef alın- dı. Parti yöneticıleri, "DEHAP, Diyar- bakır-Batman arasına sıkışü. Bölgede de oy kaybetti. Eğer Ankara'da Karayal- çın'ın Idşisel oy lan ile oran yüksetanesey- di DEHAP'ın oy oranı çok daha düşük katacaktT dedıler. Özellikle büyük kent- lerde u DEHAP unsunT nedenıyle seç- menın "güçbirtiğTne sıcak bakmadığı değerlendirmesi de yapıldı. Karayalçın, "gdecek dönem için ye- nibirsiyasettasarunlama" gereğıne dik- kat çekerken tüm sol partilere "her şeyi yeniden değerlendirme" çağnsı yaptı. DEHAP açıklamasında ise seçimlerin eşit koşullarda yapılamadığı savunularak "Güçbüüğini oluşturan partfler ciddi baskılarla karşı karşıya kaldı" denildı. ANKETLERİYÖNLENDÎRME OLARAK DEĞERLENDlRDt SOL SEÇMEN 'BÖLÜNME' NEDENİYLE SANDIĞA GÎTMEDl Topbaş: İstanbuPda yeni bir dönem başlatacağız Ankara'da 3. kez seçilen Gökçek oylannı arttırdı "*% İstanbul Haber Servisi - Istanbul % Büyükşehir Belediye Başkanı Ka- dir Topbaş, İstanbullularla birlikte yeni bir dönem başlatacaklaruu be- lirterek "Verüen heroyun bendekiyü- künün ve sonımluluğunun farkmda- yım" dedi. Yerel seçim sonuçlan ile ilgili değerlendirme yapan Topbaş, Istan- bul'u layık olduğu gü- t zelliğe lstanbullular ile , birlikte taşıyacaklan- l nı söyledi. Topbaş, "Bu kent, Türld- yenin nrmanmakta I olduğu basamaklar ' için en önemli anah- f taıiardan biıi Biz bu f anahtarla Türkiy^'yi geleceğe taşıyacağıi. ' Kuralh bir şebir oluş- turmak üzere vanz" ' dedi. Sorulan yanıtla- yan Topbaş, "Akhnızda- ki o> yüzdesine ulaşnnız - mı?" sorusu üzenne, "Va- püan birtakun ankctkrvar. Ancak onla- n biraz yönlendirme olarak deferlendi- riyoruz. Siyasette bunu hep yaşadık,gör- dük. Bir tarafa meyieltirmenin manipü- lasyonu olarak değeriendiriyoruz. Ama AKP, Istanbul ve Türkiye'de ciddi bir o> oranına sahip" diye konuştu. Seçmenin iradesini etkilemek doğru değll' Topbaş, "Anketieri siyasi açıdan ahla- kJbuluyormusunuz?" sorusunu ise şöy- le yanıtladı: "Seçmenin iradesini etkile- me çok doğru değiL tnsanlann kararia- nnı bağımsız olarakverebilmeleri lazun." Muhalefet partilennin kazandığı beledi- yelerle aralannda sorun yaşanıp yaşan- mayacağının sorulması üzerine de Top- baş, birlikte çalışacaklannı ifade etti. Topbaş, "belediyede köklü değişiklikler yapq) vapmavacaklarmın" sorulması üze- rine de "Yönetidyseniz,uyumluvedürüst insanlarla yürürsünüz. Onlann siyasigö- riişlerine, inançlanna bakmazsuuz. Bi- zinı hızunızı benimseyen insanlarla tabii ki çalışınz. Ama ayak uyduramayanlar- la çahşma ünkânı ounayabflir" dedi. TUREYKOSE ANKARA-AKP adayı MefiıGdlı- çek, 3. kez anakent belediye başkanı seçüirken, kendisini izleyen SHP ve CHP'nin toplamından 22 puan fazla oyaldı. 1994 seçimlerinde oy- lann yüzde 27'sini alarak seçilen Gökçek, 1999 seçimlerinde yüzde 33' e çıkardığı oylannı önceki günkü seçim- lerde de viizde 55'e yükseltti. Seçimler öncesin- de "solda bölün- roe'ninGökçek'eka- zandıracağı belli ol- masına karşın, farkın çok yüksek olması dikkati çekti. 1994 ve 1999 seçimlerin- de "bölünme" nede- niyle başkent Gök- çek'e "kaptırüdı." Önceki gün yapılan ı ^ seçimlerde SHPGe- nel Başkanı Murat Karayalçm o> r larmyüz- de 20.80'ini ahrken, CHP adayı Yıfanaz Ateş'in oylan yüzde 12.64'te kaldı. DSP de anakentte bir varlık gösteremedi. DSP adayı Tayfiın Içü'nin oy oranı binde 91 'de kaldı. Ortaya çıkantablo. SHP ve CHP'nin seçime birlikte girmesi durumunda da so- nucun değişmeyeceğini ortaya koydu. Gökçek. seçim sonuçlanyla ilgili olarak "Seçimlerden önce CHP'nin 11.4 ve Sa- yin Karayalcuı'ın da yüzde 17.8 civann- daoyalabfleceğmisöyiemiştim'" dedi. CHP, anakente bağh ilçelerinden sadece Çan- kaya'yı kazanırken Yenimahalle Beledi- yesi kaybedildi. MHP'de olan Etimesgut Belediyesi'ni de AKP kazandı. Seçime katılım oranı ûüştü Başkentte seçimlere katılım oranı da düştü. 1994 seçimlerinde katılım oranı yüzde91.29iken, 1999'da yüzde 87.86 ol- muştu. Önceki günkü seçimlerde ise ka- tılım oranı viizde 75'e düştü. 600 bine yakın seçmen sandığa gitmedi. Özellik- le sol seçmenin "Bölünme oldu, nasusa Gökçek kazanacak" düşüncesiyle sandı- ğa gitmediği vurgulandı. SALI ORHAN BURSALI Neler Oldu Neler! Her şeyi ayan beyan anlatan seçim sonuçlan üze- rine, yine de bazı saptamalar yapıp eğlenmekte ya- rar var: • Anket şirketleri CHP'den de başansız. Merak ettiğim, ükemizın "en büyük bilicisi" olarak tanrtılan Tarhan Erdem ve şirketinin, anketi sipariş eden NTV'ye parayı iade edip etmeyeceği! • Verso çuvaJladı. "Kesinlik/eri"r\in hemen hiçbi- ri tutmadı. Bu kadar palavrayı, nasıl bir araya getir- diler anlamak mümkün değil! (Topbaş %60, SHP 3. parti, İzmir'de CHP- AKP başa baş...falan..) • AKP'nin yükseleceğini biimek için bu şirketlere ihtiyaç mı vardı? Sokakla ilişkili herkes bunun far- kındaydı. • Anketçiler, genel eğilimin dışında, kolay fark e- dilemeyecek gelişmeleri bulup çıkartabilmeliydi.. Meselâ Genç Partinin erimesiyle DYP ve MHP'nin topaıianışı arasındaki ilişki gibi... • Bu ticari anketlerin "akademik" eksikliği, onla- n spor toto tahminleri yapan şirketler derekesine düşürüyor. Böylece bazen tutturup bazen tuttura- mıyorlar! Bu özellikleri, temel siyasi ve sosyolojik sonuçlar çıkartılmasını zaten mümkün kılmıyor. • • • • Erbakan'ın partisi SP'nin çekirdek oylanna ye- niden kavuşma eğilimine girmesi, seçimin en ilginç sonuçlanndan biri... • SP'deki bu gelişmeye rağmen AKP'nin oylan- nı arttırması da, altının çızilmesi gereken bir başka durum. • Seçmen, AKP'yi SP ve Milli Görüş zincirinden kurtanp daha ANAP'a yakın bir parti konumuna itetedi. ANAP'ın kaybolması ile AKP'nin yükselişi- ni, birbiriyle örtüşen gelişme olarak görmek gerek. Seçimin perde gerisindeki esas dinamizmi, bence bu durum... • Seçmenin ANAP yerine AKP'yi geçirmesi, AKP'yi rahatlatabilir. Erdoğan'ın seçimler belli olduktan sonra yaptığı konuşma bunun ışareti gibi. Bu durum, kökenlerine karşı borçtan kurtulmalanna yardımcı olabilir ve partinin ufkunu genişletebilir. • AKP şimdi başka bir yerde. Bunu fark edecek- ler mi? Fark etmeleri, varoşlara ekonomik ihanetle- rini gerektırmiyor! • AKP'nin arkasında, ANAP ve Özal'ın hatalarla dolu berbat örnekleri duruyor. Oraya bakarlarsa çok şey bulabilirier. Sonuçta ne Erdoğan özal, ne de AKP ANAP... • • • • Gecenin en eğlendirici demecini bence Oğuz Oyan verdi. Seçmenin tercihini, yeterince "bilgilen- dirilmemiş" olarak niteledi ve yanlış yere yönlendi- ğini söyledi. lyi araştırmacılığın, iyi siyasetçilik de- mek olmadığının örneğini gördük. • CHP inandıncı olamamış. Beni de inandırama- mışt, ama oyumu yine de onlara verdim (ilk kez). Ço- cuklanma ve tanıdıklanma da tavsiye ettim. Akıntı- ya karşı durmak için! Seçmen ile bambaşka bir di- yalog kurması gerekir CHP'nin. • Artık eleştirerek yükselme dönemi kapandı gi- bi. Proje üreterek ve bunlan gerçekleştirerek yük- selme dönemindeyiz. • CHP merkez olarak bugüne kadar belediyele- riyle pek ilgilenmedi gibi. Halbuki muhalefetteki bir partinin gelecek seçimler için esas vitrinleri, hizmet yerleri ve propagandalandır belediyeler, yerel iktidar- lar. Seçmenle kucak kucağa yaşanan yerler. CHP'nin ne yapmak ıstediğini bıraz orada görecek seçmen. Kişisel büyük başanlar, Sangül ve Piriştina gibi, CHP'ye rağmen gerçekleşmiş gibi. Seçmen "iki eli kanda bile olsa!" onlan bağnna bastı.. • • • • Türkiye'nin dış sorunlannı nasıl çözeceğini, çöz- mek isteyip istemediğini bile seçmen bilmiyor. San- ki problemlerden kaçıyor CHP. • Demokrasi. kişi ve insan hak ve özgürlükleri bay- rağı neden en yüksek olarak CHP'nin gönderinde değil? Devletın tutucu, engelleyici, kısmen çürümüş yapısını, görüşünü, politikalannı yeniden tanımlaya- rak modern bir devlet ve yönetim biçimi ortaya çı- karmak, ülke yönetimini yenilemek, kimin işi? AKP'nin mi? • Solculuğun yenileştirici - geliştirici özelliği. ye- rini tutucu ve muhafazakârlığa mı bıraktı? Seçmen, kesinlikle bu partiden daha ileride! • Mustafa Kemal en büyük yenilikçi insandı. Bü- tün yaptıklannın özünde devrimci bir öz vardı. Ama takipçisi olduğunu söyleyen siyasal kurumlarda Mustafa Kemal'in özü hep eksik! Şekilcilik dört na- la koşuyor. • CHP, Meclis'te savaşı önleyerek en büyük yar- dımı yaptı ülkeye (AKP'ye de!). AKP'nin yasadışılık- lannı iptal ettiriyor. Teşekkür ederiz. Ama demek ki bu yetmiyor. Biraz daha "alçaktan politikalar" gere- kiyor • • • özetle sonuçlar seçmenin AKP'ye kredisini arttı- rarak sürdürdüğünü gosterdi. Şimdilik doğal olan buy- du. Sonuçlar hem AKP hem CHP için büyük dersler- le dolu. Bakalım, önümüzdeki süreçte ve seçimlere kadar en iyi dersleri kim çıkartacak, göreceğiz... obursali@cumhuriyet.com.tr. Haziran ayında kurultay var DSP yeni boşkanını seçmeyeha&rlanıyor ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu)-DSP. ye- rel seçimlerde 1 büyük- şehir. 2 il merkezi, 5 il- çe ve 22 beldede bele- diye başkanhğını kazan- dı. 3 Kasım'da aldığı oy- lan arttıran DSP, haziran ayında yapılması bekle- nen kurultayda Bülent Ecevit sonrası yeni ge- nel başkanını seçmeye hazırlanıyor. 3 Kasım seçimlerine oylan yüzde 1.22'lere kadar gerilen DSP, yerel seçimlerde oylannı yüz- de 2 l'e yükseltti. DSP'- nin Eskişehir Büyükşe- hir Belediye Başkanı YıimazBüyiikerşen, res- mi olmayan sonuçlara göre yeniden belediye başkanı seçildi. ikinci sırada yer alan AKP ise seçim sonuçlanna itiraz etmeye hazırlanıyor. Or- du ve Bartm'da da bele- diye başkanlıklarmı ka- zanan DSP, 5 ilçe ve 22 beldede daha belediye başkanlıklannı aldı. Ecevit, yerel seçimle- nn ardından genel baş- kanlığı bırakacağını açıklamıştı. Partinin ha- ziran ayında kongreyi toplaması bekleniyor. Yerel seçimlerde ts- mafl Cem'in genel baş- kanlığındaki YTP ise daha da endi. YTP'nin, 3Kasım'daki 1.15'hkoy oranı 0.2'ye geriledi. İP de yerel seçimlerde \ar- lık gösteremedi.