Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1.2MART2004CİJMA CUMHURİYET SAYFA
J l i J V U i l U1VJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
•
getirmeye hazırlandığı değişiklikler sosyal güvenlik hizmetlerini daha da çıkmaza sokacak NOT DEF1ERI
Sağlığa reformdarbesi
AKP hukumetırun oncelıklı gun-
dem konulanndan bın olan "Kamu
Vönetimi Temd Kanunu Tasansı"
v e "SağhkRefonn«ı", sosval guven-
lüc ve sağlık alanımdakı sorunlan or-
tadan kaldırmak y«ıenne daha da de-
rinle^tırecek uygv»lamaların havata
geçınlmesıne yol açacak
**\etlaJerin merl-cezden >ereiedev-
r i " ana prensıbı çerçevesınde şekıl-
lenen "Kamu Yönetimi Temd Kanu-
nu TasansT sağlıtc alanındakı mev -
cut tıkanıkJığın aşmlması konusunda
da bır çozum olarak sunuluyor AJI-
cak, bu "küresel reçete"nın peşınden
gıden AKP hukurrmetının hayata ge-
çırmeyı planladığı tasan ve "Sağhk
Reformu", varacacı sonuçlar bakı-
mından "tıkanıkhga yol açan etken-
lerin, 'alternatıfı olmavan çozum
yollanna' dönuştütğiı" bır denklem
yaratacak
Genel çerçevesıyle tepkı toplayan
u
Kamu Yonetimi Temel Kanunu
Tasansrnda. sağlık alanında mer-
kezı ıdareye yetkı, gorev vesorum-
Iuluk tanımı yapılmazken Sağlık
Bakanlığı'nın taşra teşkılahnın go-
rev veyetkılennırL, eğıtım hastane-
len haıiç "tümhastanelerivebirin-
ci basamak sağhk kuruluşlan araç,
gereç. taşınır \e taşınma/ mallan,
alacak \ e borçlan, butçe odenekleri
ve kadrolan ile birftkte" ıl ozel ıda-
relenne v e beledıyelere devn ongo-
ruluyor Kamu sağlık kumluşlan-
nın yerelleştınlmersı anlamına ge-
len uygulamanın yol açacağı sonuç-
lar ıse şoyle sıralanıyor
l$ guvencesi yok:
Tasannın ' b m u hizmetlerinin
menıurlar. tam zamanlı >e kısmı za-
manlı çalışan diger kamu gorevtileri
ve işçiler eliyle yuriitulmesini' ongo-
ren46 maddesı "dtiğerkamugorev-
Iflen ile işçilerden t a m zamanlı veya
losmi zamanh olarak ve kadro şarü-
na bağlı olmaksızın sözteşmdi statu-
de istihdam edüecegT hukmunu de
ıçenyor
• Bovlece sağlılc hızmetlen ala-
tunda da sozleşmelı personel statu-
suyaygınlaştınlacak, sağlık çalışan-
• 'Küresel reçete' olarak gostenlen yerelleştırmenın peşınden gıden AKP hukumetının hayata
geçırmeye hazırlandığı 'Kamu Reformu' yasa tasansı ve 'Sağlık Donuşum Projesı'. sağlık
alanında yaşanan tıkanıklığın artmasma yol açacak Tasarlanan reformlar, varacağı sonuçlar
sosyal guvenlıkte hızmet alımını tehlıkeye sokacak duzenlemeler ıçenyor
lan ış guvencelennı yıtırecek
- "Kısmi zamanh çalışan kamu go-
revtisi" tanımıyla, esnek uretım tar-
zının eksık istihdam boyutundan
kaynaklanan sorunlarla tamşacaklar
Özerkleştirme mi
özelleştirme ml:
• Kanunun yururluğe gırmesıv le
Sağlık Bakanlığı'na bağh dev let has-
tanelen ıl ozel ıdarelenne devredıle-
rek pıyasa koşullannda kâr amaçlı
'ozerk' ışletmelere donuşturulecek
• SSK hastanelen de once Sağlık
Bakanlığı 'na dev redılecek, ardından
de\ let hastanelen gıbı yerelleştınl-
mış, kâr amaçlı ışletmelere donuştu-
rulecek SSKhastanelenndeçalışan-
lar da sozleşmelı duzene geçınlecek
Harcamalar artacak:
• Her bın pıyasa koşullannda kâr
amaçlı ışletmelere donuşen hastane-
ler \e bınncı basamak sağlık kuru-
luşlan çarklannı dondurebılmek ıçın
sunduklan hızmetlen abartarak ve
sosyal guvenlık kurumlannın, resmı
kurumlann \ e yurttaşlann doğrudan
sağlık harcamalannın artmasına ze-
mın hazırlavacaklar
Sağlık metalaşacak:
t/ Lmıversıte hastanelenndekı do-
ner sermaye modelı hızla yaygınlaş-
tınlacak ve tum sağlık kuruluşlan bu
modele gore bıçımlendınlecek
\/ Modelın yaygınlaşmasıyla unı-
versıte hastanelenndekı gıbı tuketı-
len kamusal kaynaklar, ŞereHeştiri-
lerek' kamusal nıtelığını yıtıren sağ-
lık kuruluşlannda da toplumun ço-
ğunluguna kapatılacak Bu kuruluş-
lann hızmetlennden yararlananlar,
koruyucu sağlık hızmetlennden bı-
le satın alım guçlen oranında yarar-
lanabılecelder
• Sağlık hakkı yalmzca bıreyın
satın alma gucu oranında elde ede-
bıleceğı bır metaya donuşecek
Sosyal güvenlik
kurumlannın tasflyesi:
t/ Sağlık kuruluşlan pıvasa ile
eklemlenmemn belırleyıcı onkoşulu
olarak urun çeşıtlılığını v e kalıtesını
arttıracakJar Bu, tıbbı teknolojı ve
ılaç kullanımını arttıracak, hızmetı
pahalılaştıracak
• Bu sureçte, \ar olan sosyal gu-
venlık kuruluşlan ayırdıklan kay-
naklarla bu hızmetlenn bedeluu ode-
yemeyecek hale gelerek karşıladık-
lan hızmetlen sınırlamaya başlaya-
caklar
• Ortaya çıkan fark, once kışısel
harcamalarla karşılanmaya çalışıla-
cak Sonrasında ıse, orta ve ust gelır
gruplan ıçın bıreysel sağlık sıgorta-
cılığı one çıkacak
Yetkililer, uygulamanın yol açacağı olumsuz sonuçlan görmezden geliyor
Kuyruksuz ilacm faturası ağır
I
AKP hukumetı, SSK hastanele-
nndekı ılaç kuyruğu çılesıne son
\ ermek amacıv la, "eczanelerie top-
lusozleşme" uygulamasını da ha-
vata geçırmeyı planlıyor tlaç şır-
ketlen, depocu ve eczanelenn
SSK'ye fıyat ındınmı sağlayacağı
\enı uygulama, 33 mılyon kışılık
bır pazar yaratması bakımından ec-
zacılann v e ılaç şırketlenıun ışta-
hını kabartıyor
.Ancak uygulamayla bırlıkte
SSK'ye yapılacağı belırtılen fıyat
ındınmlen, kurumun mev cut mo-
delde sağladığı "ucuzilaç" avanta-
Iinı ortadan kaldırararak karşılan-
ması neredeyse ımkânsız bır fatu-
ra ortaya çıkanyor
Halen SSK ıhale yoluyla yuzde
80-90" a \ aran fıyat kırmalarİa ılaç
alıyor Bu sıstemı ortadan kaldıra-
caİc yenı proje uyannca, SSK'lıler
ılaçlannı eczanelerden, ıthal ılaçta
• SSK'hlenn ıstediklen eczaneden ılaç almasını
sağlayacak uygulama, ortaya çıkaracağı yuklu fatura
nedenıyle kurumu daha da zora sokacak Uzmanlann
çozum onenlen ıse goz ardı edıhyor
yuzde 10. yerlı ılaçta yuzde 20 ın-
dınmle alacak SSK'nın toplu
alımdan sağladığı fıyat ındınmle-
n yanında, anlamsız kalan bu oran-
lann, kurumun ılaç gıderlennde de
yuzde 100'e varan artışlara yol
açacağı belırtılıyor Nıtekım uygu-
lama hayata geçerse SSK, şu anda
275 bın lıraya aldığı romatızma ıla-
cını 2 mılyon 175 bın lıraya, 200
bın lıraya aldığı ulser ılacını 3 mıl-
yon 850 bın lırava, 350 bın lıraya
aldığı yuksek tansıyon ılacını 5
mılyon 250 bın lıraya alacak
Yenı uygulamanın soylendığı
gıbı 300 tnlyonluk bır zarar do-
ğurmayacağının ortada olduğunu
ıfade eden Tıp Kurumu Genel
Sekreten Dr AB Rıza Uçer, "Böv
le bir uygulama en fazla üç ay sû-
rer. Katlanan ilaç harcamalan yü-
zûnden SSK işlevini sürdüremez
hale gehr \« batar. SSK'liler ser-
besteczanefh-atlanikilaçalıriar-
sa, 'yenı pazar elde edeceklennı
ve daha fazla gelıre kavuşacakla-
nnı' sanan eczacılanmız \-arsa, bu
propagandaya inanmamabdırlar"
dıye konuştu
7x24 tarzı eczaneler
açılsın'
SSK'nnı mev cut eczacı kadrosu
duşunulduğunde kuyruk çılesının
de normal olduğunu belırten Uçer,
Tıp Kurumu'nun konuyla ılgılı
çozum onenlenm şoyle sıraladı
/ Toplumun yansına hızmet
veren SSK'de fıılen çalışan ecza-
cı sayısı yaklaşık 1000 kışı, ulke-
mızdekı toplam eczane sayısı 23
bm Turkıye'dekı toplam eczacı
sayısının yuzde 4 ile toplumun
yuzde 50'sıne hızmet sunan
SSK'nın, eczacı açığı derhal ka-
patılmalıdır
/ SSK, buyuk şehır merkezle-
nnde 7x24 tarzmda, 24 saat kesın-
tısız hızmet v eren, 20-30 eczacı is-
tihdam eden buyuk eczaneler açar
Buralarda SSK'hlere ucuza aldığı
ılaçlan aracısız olarak dağıtır
/ Isteyen her eczane ile anlaşa-
rak kendı ılaçlannı "zünmetii"
olarak bu eczanelere dağıtır Ucret
almadan bu ılaçlan dağıtan ecza-
cılara, hızmetlennın karşılığı ola-
rak SSK, "maaş arü prim" oder
Sağlık Dönüşüm Projesi
'Güvence
tehlikeye
girecek'Hukumetın, oluşan açıklar v e yuksek
harcamalan yuzunden sıkıntı yaratan
sosyal guvenlık kurumlanna yönelık ha-
yata geçırmeyı planladığı "Sağhk Re-
formu" (Sağlık Donüşüm Projesı) ile,
oncelıkle bu kurumlann bırleştınlmesı
ve "Genel Sağlık SigortasTna geçılme-
sı hedeflemyor
Bu noktada, "SağkkReformu"nun de-
santralızasyon planı ile eşleştınldığını
belırten Tıp Kurumu Genel Sekreten Dr
\K Rıza Uçer'e gore, "Hızmet sunumu
ile finansmanı aynlmahdır duşuncesin-
den yola çıkılan bu reform planı doğrul-
tusunda, 'hem hızmet sunan hem de fı-
nanse eden' SSK.sıstemın çurukelma-
sı' olarak gosterUmeveçalışdryor.''
Venler, son yıllarda sosyal guvenlık
kurumlanmn ılaç v e tıbbı sarf malze-
melen başta olmak uzere, sağhk harca-
malannın hızla arttığını gostenyor 1996
yılında 147 tnlyon lıra (1 8 mılyar do-
lar) olan toplam sağlık harcamasının
2002'de 7 7 katnlyon lıraya (5 1 mılyar
dolar) çıktığı tabloda, kurumlann hızmet
verdığı nufus ile harcamalardakı payla-
nn karşılaştınldığında ortaya çıkan **sa-
jTsalgerçekfik", SSK'nın neden "Sağhk
RefonmTnda ongorulduğu gıbı Emek-
lı Sandığı ve Bağ-Kur modelıne "geçj-
rilmemesi" gerektığını de ozetlıyor
• SSK'nın 2002 yılında sağlık kapsa-
mındakı nufusu 32 3 mıh/on kışı, toplam
sağlık harcaması 2 47 mılyar dolar (3 73
katnlyon TL) Kışı başına sağhk harca-
ması ıse 76 dolar
• Aynı yıl Emekh Sandığı'ndan sağ-
lık kapsamındakı nufusu 2 41 mıh/on kı-
şı, toplam sağlık harcaması 1 12 mılyar
dolar (1 84 katnlyon TL) Kışı başı sağ-
lık harcaması ıse 467 dolar
• 2002 yılında Bağ-Kur'dan sağlık
karnesı sahıbı bşı sayısı 9 15 mılyon kı-
şı, toplam sağlık harcaması 1 38 mılyar
dolar (2 2 katnlyon TL) Kışı başı sağ-
hk harcaması ıse 150 dolar
Venler, Emeklı Sandığı ve Bağ-
Kur"un 3 katı nufusu kapsamasına rağ-
men SSK'nın, bu *iki kurumun toplam"
sağlık harcamasından daha azını gerçek-
leştırdığını ortaya koyuyor Gerek toplu
alımlarla ıhalelerde sağladığı avantaj,
gerekse bazı ılaçlan kendı fabnkasında
üretmesı nedemyle dığer ıkı kuruma go-
re av antaj sağlayan SSK'nın, bır dığer
onemlı av antajının ıse hızmetı hem sun-
ması hem de fınanse etmesı olduğu be-
hrtılıyor AKP hukumetının Sağlık Re-
formu ile SSK' nın de "sadecehizmetfi-
nanse eden" Emeklı Sandığı ve Bağ-Kur
modelıne geçmesının hedeflendığını dı-
le getıren Alı Rıza Uçer, SSK modelı
parçalandığı takdırde sağlık harcamala-
nnda buyuk bır "patlama" olmasının
"kaçımhnaz" olduğuna dıkkat çekerek
şoyle konuştu "SSK, EmekK Sandığı \e
Bağ-Kur gibi yabuzca hizmet fınanse
eden ve dışandan sann aldığı mal ve hiz-
metkrde ve toplu ilaç ahmlarmda sağla-
dığı a\antajlar gibı toplu ahm gücünü
kullanamavan bir kuruma donuşturul-
düğünde ortava çıkacak zarar. Sağlık
Reformu' denkleminin sonucunu açık
seçikortava koyuyor. Deviet,buyükıin al-
Ondan kalkamayacağından toplumun
büyük bir bolumu zaman içinde sağhk
gövencesini jitirecektir."
}T:RGIDUNYASI/ MUSTAF4 PAMUKOĞLU e-mail: pamukm('i ixir.com
Seçen hafta, 31 03 2004 tanhıne ka-
dîrverılecek gelır vergısı beyanname-
sı e beyan edılecek ve edılmeyecek
ge^e^ açıklamıştık. Bu konuya okuyu-
cuardan gelen ıstek ve sorular nedenty-
leajgun de devam edıyoruz
• Bınncı ışverenden 30 mılyar, ıkıncı
ışerenden 10 mılyar, uçuncu ışveren-
d" 6 mılyar lıra ucret alan bır kışı, ılk ış-
veranden aldığı ucretı beyan etmeye-
cc dığer ucretler toplamı 12 mılyar lı-
ra aştıg ıçın 16 mılyar lıralık ucretını
b».an edecektır
• Bır ışverenden 100 mılyar, ıkıncı ış-
v-^nden 10 mılyar, ışyen brut kıra ge-
lr!2 mılyar olan bır kışı 100 mılyar uc-
rnı beyan etmeyecek, 10 mılyar uc-
rf12 mılyarlırayı aşmadığından beyan
ereyecek, kıra gelınnı 12 mılyar lırayı
anası nedenıyle beyan edecek
• Bır avukatın 10 mılyar avukatlık ka-
zrcı, bır ışverenden 28 mılyar, bır ışve-
ırden 11 mılyar aldığı ucret, 10 mılyar
IIB şyen kıra gelın varsa, bınncı ışveren-
cr aldıg 28 mılyar ucretı beyan etme-
ytek, ık ncı ışverenden aldığı ucretı 12
rr/ar lırayı aşmadığından beyan etme-
y;ek, avukatlık kazancı ile ışyerı brut
\r.gelın toplamı 12 mılyar lırayı aştığın-
er her ıkısını de beyan edecek (Bura-
cdıkkat edılecek husus vergıye tabı
ertoplamının 12 mılyar lırayı aşıp aş-
Gelirin Toplanması ve Beyanı
madığıdır Tek tek değıl)
• Bır ışverenden 30 mılyar, ıkıncı ış-
verenden 9 mılyar, uçuncu ışverenden
4 mılyar ucret alan ve 5 mılyar konut kı-
ra gelın olan bır kışı, konut kıra gelınnı
beyan edecek (5 mılyardani 5 mılyar lı-
ra ıstısnayı duşerek), ılk ışverenden al-
dığı ucretı beyan etmeyecek, ıkıcı ve
uçuncu ışverenden aldığı ucret
toplamı 12 mılyar lırayı aştığın-
dan bu ucretlerı beyan ede-
cek
• Bır ışverenden 40 mılyar,
ıkıncı ışverenden 7 mıtyar uc-
ret, 7 mılyar konut kıra gelırı, 8
mılyar brut ışyen kıra gelın olan
bır kışı, ılk 40 mılyar ucretını
beyan etmeyecek (bır ışveren-
den alınan ucret tutarı ne olur-
sa olsun stopaj yolu ile vergı-
lenmışse beyan edılmedığını
hatırlayalım), ıkıncı ışverenden
aldığı ucret 12 mılyar lırayı aş-
madığından beyan etmeyecek, konut
kıra gelınnı ıstısnayı duşerek her halu-
kârda beyan edecek, ışyerı kıra gelırı
vergıye tabı gelır toplamı (konut kıra ge-
lın artı ışyen kıra gelıri) 12 mılyar lırayı aş-
tığından beyan edecek
• Bır ışverenden 40 mılyar, ıkıncı ış-
verenden 5 mılyar, uçuncu ışverenden
6 mılyar ucret gelın, 8 mılyar ışyen kıra
gelın, 9 mılyar lıra Hazıne bonosu gelın
(ıstısna ve ındınm uygulandıktan sonra
kalan kısım) eide eden kışı, ılk ışveren-
den aldığı ucretı beyan etmeyecek, ıkın-
cı ve uçuncu ışverenden elde ettığı uc-
retler toplamı 12 mılyar lırayı aşmadığın-
dan beyan etmeyecek, ışyerı kıra gelın
ile Hazıne bonosu gelırı toplamı 12 mıl-
yar lırayı aştığından her ıkısını de beyan
edecek
• Işyerı kıra gelırı 8 mılyar, konut kı-
ra gelırı 2 mılyar mevduat faızı 10 mıl-
yar olan bır kışı, mevduat faızının tu-
tarı ne olursa olsun beyan etmeye-
cek, konut kıra bedelını beyan ede-
cek ışyerı kıra gelın ile beyan edıle-
cek konut kıra gelırı toplamı (8 mılyar
artı 500 mılyon) 12 mılyar lırayı aşma-
dığından beyan edılmeyecek (Bura-
da dıkkat edılmesı gereken nokta, ko-
nut kıra gelırı ile ışyerı brut kıra topla-
mı alınırken ve 12 mılyar ile
mukayeseyapılırken konut kı-
ra gelırınden 1 5 mılyar ıstıs-
nayı duşmek gereğıdır Yanı
8+2=10 mılyar değıl)
• Bır kışı, 1010 2002 tanhın-
de ıktısap ettığı Hazıne bonola-
rından 700 mılyar lıralık kısmını,
20 02 2003 tanhınde 800 mıl-
yar lıraya elden çıkarmıştır Ge-
rıye kalan Hazıne bonolarından
350 mılyar faız gelırı elde etmış-
*ır
Hazıne bonolannın ıhraç ta-
nhı 25 07 2002'dır
Bu kışı, once Hazıne bono-
su malryetını endeksleyerek arttıracak-
tır Hazıne bonosunu aldığı aydan on-
cekı ay (Eylul 2002'den çıkardığı ay-
dan oncekı ay (Ocak 2003) TEFE oran-
lann bulacak Eylul TEFE oranını ocak
TEFE oranına bolecek yanı artış kat-
sayısını bulacak, buldugu bu rakamı
700 mılyar ile çarpacak Bu rakam
794 5 mılyar lıradır Bu durumda elden
çıkarma kazancı 5 5 mılyar olacaktır
Daha sonra faız gelırıne yuzde 57 5
oranında ındınm uygulayacak Bu ra-
kam 201 mılyar 250 mılyon lıradır Bu
rakamı 350 mılyar faız gelırınden duşe-
cek ve 148 mılyar 750 mılyar lırayı bu-
lacak Bu rakam ile değer artış kazan-
cı olan 5 5 mılyar lırayı toplayacak ve
154 mılyar 250 mılyar lırayı bulacak
Bu rakamdan bır de 121 mılyar 794
mılyon lıra ıstısnayı duşecek ve 32 mıl-
yar 456 mılyon lıra olarak hesaplaya-
cağı rakamı beyan edecek
• Bır yabancı şırketın Turkıye'dekı şu-
besı 100 mılyar ucret elde etmış ve bu
ucretlerden stopaj yapılmışsa bu ucret-
ler beyan edılmeyecek
• Bır yabancı şırketın Turkıye'dekı şu-
besı 100 mılyar lıra ışyerı kıra gelın elde
etmışse 12 mılyarı aşıp aşmadığına ba-
kılmaksızın beyan edılmeyecek
• Bır muteahhıdın tıcarı kazancı ya-
nında deftenne kayıtlı Hazıne bonosu
faız gelın varsa bu faız gelınnden yuka-
rıda belırtıldığı gıbı ındınm uygulanma-
yacak
• Geçmış yıllarda konut kıra gelınnı
beyan etmeyıp bılahare pışmanlıkla be-
yanname verılmesı halınde 1 5 mılyar
lıralık ıstısnadan yarartanılmaz
ZEKERİYA TEMİZEL
Başbakanın Devletle
İlişkisi
Başbakan, tıcan faalıyetlennı surdurme kararlılığı-
nı vurgularken bayılığını yaptıkları UlkerGıdaAŞıçın,
"Vergı konusunda en hassas kurumlardan bınnın
dıstnbütoruyuz Ulker vergısını kuruşu kuruşuna ve-
ren, çok tıtız bır kurum" demış
Belkı oyledır
Ancak boyle ıddıalı bırcumleyı, ya Ulker şırketının
hesaplarını ınceleyen bır denetım elemanı ya da Ul-
ker'ın tum sorurnluluğunu ustlenmış sahıplen soy-
leyebılır
Başbakanın bunu bılmesı olanaklı mı''
Başbakan Ulker Gıda AŞ'nın sahıbı değıl Hâkım
ortaklanndan bınsı de değıl Hesaplannı da ıncele-
mışolamaz Ancak devletın bılgı bırıkımınedayana-
rak boyle bır soz soyleyebılır Devletın vergı denetım
elemanları Ulker Gıda AŞ'nın butun hesaplannı ın-
celemış, Başbakan da bu bılgılere dayanarak "Ul-
ker vergısını kuruşu kuruşuna veren, çok tıtız bır ku-
rum" demıştır
Eğer durum bu ıse kurulan cumle eksıktır "Hesap
uzmanlannın raporlanna gore Ulker vergısını kuru-
şu kuruşuna veren çok tıtız bır kurumdur" denılme-
lıydı
Çunku ulkelenn Başbakanlan dayanaksız konuşa-
mazlar
Kendı şırketlerının bıle kayrtlanna guvenemeyıp af
yasasından yararianarak matrah arttınmında bulu-
nan ve vergı mcelemesınden kurtulan Başbakanın
Ulker şırketı ıçın soyledığı bu sozler, onemlı sonuç-
lar doğurur
Boyle bır cumleyı Başbakana soyletmek ıçın dı-
ğer şırketler neler vermezler
•••
Ulkenın Başbakanı boyle bır konuşmayapınca ne
olur^
Ne olacak, bu tıcarı kurum, yuz mılyariarca lıraya
yaptıramayacağı bır tanıtım olanağı sağladığı gıbı
çok onemlı bır bağışıklığa da kavuşur
Bu bağışıklık, o şırketın vergı denetım elemanla-
rınca ıncelenememe bağışıklığıdır Başbakanın bır
şırketın vergı kaçırmadığını soylemesı, "vergı dene-
tım elemanlan sakın bu şırkete dokunmasın", anla-
mına alınır
Başbakanın vergısını kuruşu kuruşuna oduyorde-
dığı bır şırket, denetım elemanlarının denetım prog-
ramına gırebılır mı'?
Denetım elemanlarının Başbakanla ınatlaşırgıbı o
şırketı ıncelemeye alması duşunulebılır mı''
Bu, devletın kunjmlarının açıkça Başbakana ınan-
maması anlamına gelmez mı
7
Ya her şeye karşın o şırket ıncelemeye alınır ya da
Başbakanın konuşmasından once başlatılmış bır ın-
celeme sonuçlandınlır da o şırketın vergısını kuruşu
kuruşuna odemedığı ortaya çıkarsa ne olur''
Turkıye Cumhurıyetı hukumetının ıtıbarı dıbe vu-
rur Başbakan ıstedığı kadar "Devletle tek ılışkım
kazancımın vergısını vermek" desın, Başbakan "hu-
kumetın genel sıyasetını yurutenlenn başıdır ve yü-
oıtmeyı temsıl eder"
Temsıl edılenın ıtıbarının duzeyını ıse temsıl ede-
nın davranışları belırler
• • •
Etık kurallargokten duşmuyor, yaşanan deneyım-
ler ve uzun çabalardan sonra oluşuyor "Sıyasetın
tıcaretle bağdaşmaması ve bırlıkteyurutulmemesı"
de çağdaş demokrası ile gelışen bır etık kural "Ka-
muya hızmet etmeye soyunmuşsan kendin ıçin
çalışmayı, kendıne çıkar sağlamayı bırakacak-
sın, sıyaset yaptığın surece kendını sadece ka-
mu hızmetlenne adayacaksın" anlamına geliyor
Bu kuralın bır yasaya dayanması da gerekmıyor
Zaten çağdaş toplumlarda etık kurallann çoğu da ya-
zılı değıl Sıyasetçının sağladığı gucun, yaptığı ışler-
de yaratacağı haksız rekabetı onleme kaygısı bu ku-
ral ı yaratıyor
Namusuyla çalışıp helal para kazananlara ıse kım-
se bır şey demıyor Çunku helal para kazananları, ış-
lerını bırakıp da kamuya hızmet etmeye kımse zor-
lamıyor
Çağdaş demokrasılerde Başbakanın kazancını
Başbakanlık maaşı, ışlennı de devletın ışlerı oluştu-
ruyor Başbakanın kamu hızmetı yanında yapacağı
ek ışlerı olamıyor
Geleneklen yozlaştırmak da geleneklerı yerleştır-
mek gıbı bır sureç gerektınyor Bu surecın de mut-
laka bır başlangıcı oluyor Keşke bu kuralı zoriayan
Turkıye Cumhunyetı Devletı'nın Başbakanı olma-
saydı
temizel
r
cumhuriyet.com.tr
Apçdik buzdolabt Avrupa yolcusu
• ESKİŞEHİR(AA) - \vrupa Bırlığı
Komısyonu'nun geçen ay duzenledığı European
Energ>' Yanşması'nda, "Avrupa'nın En Az Enenı
Tuketen Buzdolabı" odulunu alan Arçelık, talep
uzenne yenı urununu 15 Mart'ta Almanya'da,
mayısta da Avusturya'da satışa sunacak \rçelık'ın
Eskışehır tesıslennde Turk muhendısler taranndan
tasarlaıup uretılen buzdolabı, 21 Avrupalı uretıcı
şırket ve 900 farldı modelın katıldığı yanşmada,
AvTupa'mn şu ana kadar ulaşılan en duşuk Enerjı
Venmlılık Endeksı'ne sahıp olmuştu
Otomotive akademik altyapı
• AKSAR4Y (A.\) - Turkıye de ılk kez
Aksaray'da kurulması planlanan Otomotıv
Muhendıslığı Fakultesı ıçın Mercedes Benz Turk
ile Esslmgen ve Hacettepe umversıtelen ortak
çalışma yapacak Eğıtım suresı 4 yıl olacak
fakultede her ıkı unıversıteden oğretım uyelennın
ders vermesı planlanıyor îlk etapta 50 oğrencının
alınacağı okulda 2 5 yıl teon 1 5 yıl pratık eğıtım
venlmesı duşunuluyor
Reel kesimde iyimserlik azabyor
• ANKARA (Cumhuriyet Biırosu)- Merkez
Bankası'nın ozel unalat sanayıı ışyerlen
arasında yaptığı ıktısadı yonelım anketmm
sonuçlanna gore, reel kesımın genel gıdışata
ılışkın ıyımserlığı şubatta da zayıflamaya devam
ettı 460 fırma yonetıcısının yanıtladığı anketın
sonuçlanna gore. bır ay oncesıne kıyasla "daha
ıyımser' olanlann ocakta yuzde 33 7 olan oranı
şubatta yuzde 27 2'ye ınerken "daha korumser"
olanlann oranı ıse yuzde 7 1 'den 10 5'e çıktı
DÜZELTME: Ekonomi Servisi - 11 Mart 2003
tanhlı sayımızın 13 sayfasındakı "Projelermılyar
dolarlan buluyor" başlıklı haberde, Tekfen Inşa-
at'ın ustlendığı proje tutan 800 mılyon dolar
olacaktır Duzeltır, ozur dılenz