Catalog

2 OCAIC 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA JjjJvl_f11vJİVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Ekonomide göreli iyüeşmeye karşın Türkiye, yeni yıla büyüyen bir cari açık ve işsiz nüiusla girdi 2004dahazoriuolacak• IMFyle ilişkilerin kaderi, 2004'te belli olacak. • Cari açık ve büyük borç yükü, 2004'ün en büyük risklerinden... • Gerçekleştirilemeyen özelleştirmeler, 2004 yılmda yapılmaya çalışılacak. • Hazine IMF'ye 5 milyar dolarlık geri ödeme yapacak. \/ 66 katrilyon liralık faiz ödemesi yapılacak. tf Yatınmlarda gerileme, 2004'te de sûrecek. %/ TL'den sıfır atma çalışmalan hızlandınlacak. • Telekom'da yeni dönem başlayacak. • Çalışanın gözü hükümette. HACER BOYACIOGLU ANKARA - Türkiye, 2004 yılına göreli iyiraser ekonomik göstergelere karşm sürekli artan bir işsizlik nüfusu ve cari açık tehdidiyle A giriyor. Ekonomide, 2004 yılı- » nın; 2003'e göre daha zorlu ola- bileceğine dikkat çekilirken ye- rel seçımler öncesinde başlayan popülist uygulamalann artması da risk unsurlan arasında gösteriliyor. Ekonomidekı ana gündem madde- leri ise şu başlıklardan oluşacak: Kamu borçlanna yeni düzen: Eko- nomidekı temel konulardan bin. ka- mu kurum ve kuruluşlan arasındaki borç ve alacaklann tasfiyesine ıliş- kın plan olacak. Ekonomı çevreleri; hazırlıklan süren planm, tahkim ben- zeri bir uygulamaya neden olmama- sı konusunda uyanyor. 5 Nisan 1994 kararlanyla sonuçlanan ekonomik krizın temel nedeninın, o dönemde yapılan kamudaki tahkim uygulama- sı olduğuna da dikkat çekiliyor. IMFyle kader yıh: IMF'yle uygu- lanan ekonomik program 2004 so- nunda bitecek. Hükümet, yeni prog- ram istemediğini açıklarken bürokra- si ve iş dünyası, 2005 yılından itiba- ren IMF'yle bir "yakm izleme anlaşmasının~ yapılmasmı istıyor. Cari açık risk unsuru: Şu anda can açık, ilk 10 ayhk ve- rilere göre 4.1 milyar dolar dü- zeyinde bulunuyor. 2004 yılında ise cari açığın 7.6 milyar dolar olması öngörüldü. Ancak cari açığın öngö- rülenden hızlı artması durumunda. dolar kurlannda hareketlilık oluşaca- ğı ve ekonomik dengelerin olumsuz etkileneceği belirtiliyor. İşsizlik sıkmü kaynağı: 2003 yılın- da ekonomik büyümeye karşın küçül- meyen işsizlik rakamlan; 2004 yılının da en sıkıntıh konusunu oluş- turacak. DÎE"nın son yayım- lanan istatistiklennde, işsiz sayısı 2 milyon 328 bin ola- rak belirlenırken; işsiz sayı- sında 2004 yılında artış ol- ması beklenıyor. EVIF'ye yüklü ödemeler başlıyor: IMF'yle Hazine arasında yapılan ye- niden yapılandırma anlaşmasına gö- re, 2004 yılında ödenmesi gereken 9.7 milyar doların bir kısmının öde- mesi gelecek yıllara kaydınldı. An- cak asgari 5.2 milyar dolarlık ödeme- yi IMF'ye yapması gerekecek. Yüklü borç ana sonm: Hazine" nın kasım ayı venlerine göre, Türkiye 2004 yılına konsolide bütçe kap- samındaki 187.4 milyar dolarhk borç yüküyle giriyor. 2004'te ödenecek faizin tuta- n 66 katrilyon 200 trilyon lıra düzeyinde. SınrsızTL'yegeçiş döne- mi: Sıfırdan anndmlmış para birimine de hazırlık yapılacak. Ekonomide bir olumsuzluğun yaşanmaması duru- 2004 yıhnda ekonomide ulaşılması öngörülen hedeflerin en önemlilerini; yüzde 5'ük büyüme ve yüzde 12'ük enflasyon hedefı oluşturuyor. Yüzde 6.5 faiz dışı fazla, 3 bin 645 dolarhk kişi başına düşen ulusal gelir, 51 milyar dolarlık ihracat, 75 milyar dolarhk ithalat, 9.8 milyar dolarhk turizm geliri de diğer ekonomik hedefler arasında bulunuyor. 2004 yıh kamu yatınmlan açısından ölü bir yıl olacak. Bütçede, yannmlar için ayrılan kaynak bir önceki yüa göre arünlmayarak, 8 katrilyon hrayla sınırlandınldı. Bu kaynağın büyük bir bölümünün de hükümetin dnceliİdi projeleri olan "duble yoflar, hızh tren ve tüp geçkte" aktarüması öngörülüyor. Bu nedenle, j inşaat sektöründeki küçülmesinin 2004 1 yıhnda da sürmesi beklenıyor. munda, 2005 yılına 5 sıfin atılmış Ye- ni TL'yle birlikte geçılecek. Özefleştirmelerde sıkınülı yü: 2003 yılmda öngörülen 4 milyar dolarlık özelleştirme hedefı gerçekleştirileme- di, açıklanan resmi rakamlara göre bu yıl yapılan özelleştırmelennın toplam tutan 893 milyon dolarla sınırlı kaldı. Buna karşın hükümet, 2004 yı- lı için 3 milyar dolarlık bir he- defbelirledi. Yaünmcı Konse>i toplana- cak: Yatınmcı Promosyon Bı- rimi'yle ilgilı yasal düzenle- menin Meclis'ten geçirihnesi ve birkaç kez ertelenen Yatınmcı Da- nışma Konseyi'nin bahar aylannda toplanması öngörülüyor. Çalışanın gözü hükümette: Zo- runlu Tasarruf Hesabfnda nema ödemelenne geçilecek. Buna göre, çalışanlara yönelik nema ödemesi; mart ayı içinde yapılacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğandan zam sö- zü alan SSK ve Bağ-Kur emeklıle- rinin durumu da ocak ayı içinde net- leşecek. Dünya Sosyal Forumu ocakta Ekonomide giindem yoğun • Küreselleşme karşıtı en büyük yıllık toplantı olan Dünya Sosyal Forumu 16-21 Ocak'ta toplanacak. Nisanda Arap dünyasının ilk Formula-1 organizasyonu, yapılacak. NEW YORK (AA) - lantısı düzenlenecek. Bıl- Dünya ekonomısi ve tica- gisayar teknolojisi ve tele- retinde 2004 yılına girilir- komünikasyon CEBIT ken, Ortadoğu bölgesın- Fuan 18-24 Mart'ta Al- deki ülkeler ile Latin manya'nınHannoverken- Amenka, Asya-Pasifik tinde düzenlenecek. Fuara bölgesindeki gelişmeler, 700 bıni aşkın ziyaretçi toplantılar ve zırveler bekleniyor. önemli rol oynayacak. Nisanda Bahreyn'de Arap dünyasının ilk For- CEBIT Hannover'de mula-1 Büyük Ödül Ya- nşması düzenlenırken. Latın ülkeleri 12-13 Bırleşık Arap Emirlıkle- Ocak'ta Meksika'nın ri'nın Duabı kentınde 25- MonterreykentindeAme- 26 Nısan'da Ortadoğu'da rika Ülkeleri Zirvesi'nde Sürdüriilebilır Kalkınma toplanacak. Küreselleşme Konferansı toplanacak. karşıtıen büyük yülık top- Mayıs ayı başında 10 lantı olan Dünya Sosyal yeni ülke A\Tupa Bırlı- Forumu 16-21 Ocak'ta ği'ne kahhrken. Atina'da Hindıstan'ın Bombay 2004 Olimpiyat Oyunlan şehnnde yapılacak top- ağustosta, Asya-Pasifik lantıya 75 bin kadar kişi- Ekonomik Işbirliğı nın katılım bekleniyor. (APEC) Forumu Zirvesi Dünya Ekonomik Foru- de ekim ayı başlannda Şı- mu'nun(WEF)Da\os'ta- li'nin başkenti Santı- ki yıllık geleneksel top- ago'da toplanacak. lantısı21-25Ocaktarihle- ABD'nin kasım ayı ri arasında düzenlenecek. gündemine genel seçim- Bangladeş'in başkenti lerin damgasım vurması Dakka'da 16-19 Şubafta beklenirken. Küba aralık- Asya-Pasifik Mikro Kre- ta 1959 Devrimi'nin 46. di Zirvesi Konseyler Top- yıldönümünü kutlayacak. Dünya Sosyal Forumu, 16-21 Ocak'ta Hindistanın Bombay şehrinde toplanacak. 75 bin Idşmin kaühmının beklendiği toplannlann. Cancun'dakine benzer küreselleşme karşıtı gosterikre sahne olacagı düşünülüyor. MuhalefetBombay'dan seslenecek Ekonomi Senisi- Dünya Ticaret OrgühVnün uluslararası ticaretin serbestleştirihnesi göriişmelerinin 2003'te Brezilya'nın Cancun kentinde tıkanmasının ardından dünya çapında en geniş çaplı küreselleşme karşıtı muhalefet 2004 yılında Hindistan'ın Bombay kentınde bir araya gelecek. Emperyalızm ve neo- globahzme meydan okuyan en büyük yıllık toplantı olan Dünya Sosyal Forumu, 16-21 Ocak'ta Hindistan'ın Bombay şehrinde 75 bin kadar kişinin katıhmıyla gerçekleştirilecek. 2004'teki en muhalif toplantılardan biri olması düşünülen Dünya Sosyal Forumu'nda, Bombay Direnişi- 2004 adı altında özelleştirme pohtikalanna karşı çıkılırken yabancı borçlann da tek taraflı tasfıyesı talep edılecek. Forumda en çok tartışılacak konular olarak, tanmın liberazasyonu ve kamu yatınmınm kesümesi, girdi fıyatlanndaki artış, Çok Uluslu Şirket (ÇUŞ) girdilerine bağımlılık, toprağın yoğunlaşması, boş tanm arazilerinin ÇUŞ'lere devredilmesinin öne çıkması bekleniyor. Gelecek 3 yıl Büyüme işsizliğe çare olamıyor ANKARA (ANKA) - Türki- ye ekonomisinde 2002 yılında başlayan ve 2003 yılında da de- vam eden büyüme. işsizlik so- rununu çözmediği gibi, gele- cek üç yıllık dönemde öngörü- len ekonomik büyümenin de sorunu hafifletmeye yetmeye- ceği behrlendi. Gelecek üç yıl- da Türkiye'deki çalışma çağın- daki nüfiıs yılda ortalama 900 bin kişi artacak. Buna karşılık Türkiye ekonomisi en fazla yıl- da ortalama 650 bin yeni istih- dam yaratacak. Hükümetin Avrupa Birli- ği'ne sunduğu Ön Ulusal Kal- kınma Programının aynnhlan açıklandı. 2004-2006 yıllannı kapsayan üç yıllık döneme iliş- kin makro ekonomik hedeflere yer verilen programda, işsizlik ve büyümeyle ilgili olarak da çarpıcı öngörülerde bulunuldu. Türkiye'nin bu yıl yüzde 5.3 olduğu tahmin edılen gayri sa- fı yurtiçi hasıla (GSYÎH) büyü- me hızı. 2004, 2005 ve 2006 yıllannda yüzde 5.1 olarak ger- çekleşecek. DPT tarafindan hazırlanan programda yer verilen tahmin- lere göre. 2003 yılında ortala- ma yüzde 11.4 olan işsizlik ora- nı. 2004 yıhnda yüzde 10.4, 2005 yılında yüzde 10 ve 2006 yılında ise yüzde 9.6 ile yüksek seviyesini koruyacak. NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL •IMF Yanlış Yolda'ymış Zorba ağanın hayatta en değer verdiği varlığı atıymış. Her gün atıyla dolaşır, onunla konuşur, sonra da seyislere teslim edermiş. Her seferinde de; - Atımla iigili kötü haber getirenin kafasını ko- parırım, demeyi de ihmal etmezmiş. Gel zaman, git zaman at ölmüş. Kimse cesaret edip de ağaya söyleyemiyor. Sonunda kocamış bilge seyis; - Ben söylerim, diyerek huzura çıkmış ve; - Ağam kır at yattı kalkmıyor, gözlerini de yum- du açmıyor, demiş. Ağa hiddetle; - Şuna öldü desene be adam, diye kükreyince de; - Vallaha ben diyemem, sen deyiver ağam de- miş. • • • "IMF yanlış yolda ". Kim söylüyor? IMF dayatmalarını kıyısından köşesinden dü- zeltmeye kalkışan bakanların kellelerını alanlar. Peki daha önce kimse IMF yanlış yolda deme- dimi? Doğrusu bu söz önceden çok söylendi, ama söyleyenler ağır bedeller ödedi. IMF ve Dünya Bankası görevlilerinden bu sözü söyleyenler işlerinden oldular. Bu programların dayatıldığı ülkelerde bu sözü söyleyenler yönetimlerden dışlandı. IMF istikrar programı adı altında ülkelerin biri- kimlerini transfer ettiriyor, bu borç ödettirme prog- ramları ile ekonomiler çökertiliyor diyenler, liberal ekonomik düzen karşıtı ilan edildi. IMF programlarının insan unsurunu yok saydı- ğı, büyümeyi göz ardı ettiği dolayısıyla büyük sos- yal sorunlara yol açacağını belirtenler, ekonomi- den anlamamakla suçlandı. Ulusal kaynakları harekete geçirecek kamusal yatınmlardan vazgeçilmemesini ileri sürenler, köh- nemiş devletçi zihniyete sahip çağdışı insan sa- yıldı. On milyon işsizi olan, her yıl işgücüne bir mil- yon genç insan daha eklenen bir ülkede sürekli fa- iz dışı fazla yaratarak krizden çıkılamayacağı, ba- zı yatınmların mutlaka sürdürülmesi gerektiği, yok- sa sorunların her geçen gün daha da ağırlaşaca- ğını söyleyenler, gizli solculukla suçlandı. Bu kadar büyük borç yükü ile karşı karşıya bu- lunan ülkelerin büyümeden bu sorunlarını çöze- meyecekleri, faiz ve ranta dayalı büyümenin kü- çük bir grubun çıkarına olacağı, büyük kitlelerde yoksulluğun daha da artacağını söyleyenler ser- maye düşmanı olmakla suçlandı. Spekülatif kısa vadeli sermaye hareketlerinin, yani sıcak paranın ülkeye büyük zarar verdiği, üre- tıme istihdama hiçbir katkısının olmadığı dolayı- sıyla sınırlandırılması gereğini söyleyenler ise kü- reselleşme karşıtı ilan edildi. * • • Ancak kır at yattı kalkmıyor, gözlerini de yumdu açmıyor. Ne denilecek? "IMF yanlış yolda. Devlet yatınm yapmalı, yok- sa bu işsizlik sorunu çözülmeyecek. Uluslarara- sı kuruluşlarla görüşmelerde yatırımın gereğini vurgulamak gerek" denilecek. IMF programlarını tartışmaya bile açtırmayan, virgülüne bile dokun- durtmadan uygulamakla görevlendirilenler bu noktaya nasıl geldi? Bu gereksinim daha önce neden vurgulanma- dı? Vurgulansa bile IMF standart reçetelerinin dışın- da bir çözüme yanaşmıyordu. Ancak şimdi IMF bazı yatınmların faiz dışı fazlanın hesabında dışa- rıda tutulmasını kabul etmeye, sermaye hareket- lerinin denetiminden bahsetmeye başladı. Yani söz şimdi söylenebilir hale geldi. "Yanan binaya oda eklenmez" gibi basit man- tık oyunlarına hiç gerek yok. Kaldı ki bir program uygulamaya konulurken tüm unsurlan ile ortaya konulur, hangi aşamada hangi uygulamanın yü- rürlüğe gireceği bilinir. Merdiven çıkarken sakız çiğnenemeyeceğini sa- nanlar, toplumun feryatlarına kulaklarını tıkayarak sakızlarını çiğnediler, şimdi de merdivenleri çıkma- yı öneriyorlar. temizel a cumhuriyet.com.tr KOBl'ler teknoparklarda alınan kira bedelinin fazlalığmdan şikâyetçiler Teknopark sayısı 13'e çıkacak BAŞAK SEZEN Teknoparklarda faalıyet gösteren şirketlerden metre- karesi 10-15 dolar arasında değişen oranlarda alınan ki- ra bedelinin Küçük ve Orta Ölçekli Işletmeler (KOBİ) için fazla olduğunu belirten KOSGEB Boğaziçi Üniver- sitesı Merkez Müdürü Ömer Pak. "Örneğin 100 metreka- relik bir alan için bu, ayda yaklaşık 1500 dolar yapıyor. Küçük işletmelerin bunu ver- mesiçokzor" diye konuştu. KOBlTerin sorunlarını di- le getiren Pak, KOBl'lerin tnerkezlere kabulünde zor- luklar yaşandığını belirterek "'Seçici kurul bazen isteme- diği kuruluşlan kabul etme- yebiliyor. Kurulun daha farklı yaklaşması ve KO- Bİ'lerin teşvik edilmesi ge- rekli" 5 dedi. Teknoparkların denetimi- nın yapılması gerektiğine de dikkat çeken Pak, her tekno- parkın belirli uzmanlık alan- larına yoğunlaşması ve bir- birini tamamlayan sektörle- rin bir arada bulunması ge- rektiğini söyledi. Boğaziçi üniversitesi Kilyos'ta açacak Şu anda Sanayi Bakanlığı ar-ge bölümüne bağlı olarak 12 teknopark var, ancak sa- dece TÜBİTAK-MAM (Gebze). ODTÜ ve Ciber- city (Bilkent) aktif durum- da. Y'akında faaliyete geçe- • Şirketlerden metrekaresi 10-15 dolar arasında değişen oranlarda alınan kira bedeli şikâyetlere neden oluyor. cek olan Gebze Organize Sa- nayı Teknoparkı'nın (GOSB Teknoparkı) İsrail işbirliği ile yapıldığını söyleyen Pak, bunun üniversite kampusu dışında kurulan tek tekno- park olduğunu belirtti. Boğaziçi Üniversitesi'nin de teknopark kurmak amacıy- la başvuru yapmak üzere ol- duğunu belirten Pak, kabul edilip yasalaşması halinde ye- ni teknoparkm Boğaziçi Üni- versitesi'nin Kilyos kampu- sunda kurulacağmı ve sağlık. ICT teknolojisi gibi konular- da yoğunlaşılmasuıın öngö- rüldüğünü ifade etti. , kalileH buğdaym merkezi' ŞAMJURFA (AA) - Şanhurfa Tanm Ü Müdürü Mehmet Ataın, dünyanın en kaliteli makarnalık buğdayının GAP bölgesinde yetiştiğini söyledi. Altun, yıllık 18 milyon ton makarnalık buğday üretimi gerçekleştiren Türkiye'nin, dünyada Italya'dan sonra ikinci sırada yer aldığını kaydetti. Türkiye'nin makarnalık buğday kuşağının GAP bölgesinde yer aldığını anlatan Altun, Harran ve Yukan Fırat Ha\ r zası'nda buğdayın gen kaynağının merkezi olduğunu bildirdi. Bölgenin ekolojik özellikleri nedeniyle kaliteli buğdaym yetiştiğini anlatan Altun, şöyle konuştu: "Ancak, tanma dayah sanayi geüşmediği için ihracat yeterü düzeyde gerçekteşmiyor. Makarna üretimi sadece iç piyasa talebini karşüıyor. Buğdaym kaütesi göz önünde bulundurularak bölgede makarna ve bulgur fabrikalan kurulmahdjr." Organik ürünler, 4 kat daha yüksek fiyata satılıyor Çiftçiiçinyeni seçenek: OrganiktanmANKARA (AA) - Düşük girdi kullanımı nedeniyle topraklan henüz az kirlenen Türkiye, yıllık ticaret hacmi 20 milyar dolara ulaşan orgamk tanm ürünleri piyasasuıa hazırlarnyor. Tanm ve Köyişleri Bakanlığı, gelişmiş ülkelerin giderek ilgisinin arttığı organik tanm ürünlerinde planlı ve sağlıklı bü" gelişmeyi sağlamak üzere, AB mevzuatına uygun olarak hazırladığı organik tanm yasa tasansını ilgili kesimlerin görüşüne açtı. Tasan ile halen yönetmelikle düzenlenen organik tanm faaliyetlerinin yasal çerçevesinin belirlenmesi öngörülüyor. Yoğun kimyasal ve sentetik girdilerin kullanıldığı tanm şeklinin altenıatifi olarak, Türkiye topraklannın az kirlenmişliğinin ve iklim çeşitliliğinin, organik tanm için büyük avantaj oluşturduğu belirtiliyor. Organik ürün üretun modelinde, ürünlerin, bakanlık veya kontrol ve-veya sertifikasyon ,, kuruluşu kontrolünde, sentetik kimyasal girdi ve ilaç kullanmadan, mevzuatla izin verilen girdilerin kullanmıı ile üretimi öngörülüyor. Aynı şartlarda. doğadan toplanmış, avlanmış ürünler de organik sayılıyor. 4 kat daha pahalı Çoğunlukla kuru meyveler olmak üzere 8 çeşit ile başlayan organik tanm üretiminde çeşit, 100'ü işlenmiş ürün olmak üzere 300'e ulaştı. Kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir. fmdık, nohut, kuru erik, kuru elma, zeytinyağı, mercimeL reçel, konserveler, meyve sulan, baharatlar, bal ihraç ürünleri arasına girdi. Organik tanm ürünleri, diğer konvansiyonel tanm ürünlerine göre, ortalama 4 katı fiyatla satılıyor. Bakanlık verilerine göre, nonnal şartlarda üretikniş kuru fasulyenin yanm kilosu 850 bin liraya satılırken, organik olarak üretihniş kuru fasulyenin fiyatı 3.3 milyon - 3.5 milyon liraya çıkabiliyor.