Catalog

22 TEMMUZ 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA J V U J_j \. U JA kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Fidena Kukla ve Figür Tiyatrosu Festivali 'nin konuklanndan biri de Robert Lepage 'dı Ex Machina'ylauzayaEMRE ERDEM Fidena Kukla ve Figür Tiyat- rosu Festivali Almanya'nın Bochum kentınde son iiç sene- den beri sürmekte. Festival uluslararası. ınli ufakh kukla •\e figür tiyatrosu örneklerini bir haftalık yoğun festival prog- ramında ızleyicilerle buluştu- ruyor. Bu yıl Ruhr Trienali bünye- sınde etkinJiklerini sürdürmekte. Fidena'nın sanat yönetmeni Annette Dabs-Bauchs'un bu yılki başansı Kanadah tiyatro adamı, sah- ne büyücüsü Robert Lepage'ı konuk etme- siydi. Dabs-Bauchs: "Lepage'm yapımı bizim festivalimiz için bir model.. Bu oyunu fes- tival programımıza katmak için elimizden geleni yaptık. Ex Machina ile perde diyece- ğiz. Bu turne önemli sponsorlar tarafın- dan desteklendi" diye ekliyor. Robert Lepage'ın sahneyı uzay üssüne dö- nüştürdüğü görkemli bir yapım Ex Machi- na festıvalin yıldızz. Oyun merni, sahne ta- sanmı, oyunculuk, kukla kullanımı ile modern tiyatronun metinli mi, metinsiz mı. yönetmenlı mi, yönetmensiz mi yapılır tartışmalanna tiyatro simyacı- sı Robert Lepage yanıtuıı sahne üze- rinde veriyor. Kanadalı tiyatro adamı, oyun yaza- n, yönetmen, sahne tasarımcısı sıfat- lannı taşıyan Robert Lepage çok yönlü bir sanatçı. Tiyatro dünyasın- da Lepage Robert VVilson'a benze- tiliyor. Tiyatro dergılennde Kana- dalı Wilson diye başlıklarla yer alı- yor Lepage'ın çalışmalan. Puru ve akıcı bir dll Robert Wılson ile kıyasladığımız zaman onlan birbirinden ayıran noktalann başında Lepage'ın baş- tan sona oyun metnine sadık kal- ması geliyor. Oysa Wilson bir yaza- rın eserinden esinleniyor; yeniden okumalarla yepyeni üriinü ortaya çıkanyor. Ama her iki yönetmenin de sahnede kullan- dıkları ışık, dekor, teknik ve ses uygulama- lan birbirinden ilginç. Lepage sinema dünyasını sahneye taşıyor ve bunu teatral bir dille sunuyor. Günümüz tiyatrosunda topluluklar projeksiyon kullan- ma eğiliminde ama projeksiyonda yansıtılan ile oyuncunun oynadığı oyun birbiriyle kont- rast olabilıyor. Dolayısıyla seyirci oyundan çok projeksiyona odaklanıyor. Bu nedenle sağlam bir kurgudan uzak "ben yaptım ol- du" tarzı örnekJerle karşı karşıya kahyoruz. Â^epage sinema dünyasını teatral bir dille sahneye taşıyor. Mini kameralar ve robot ışıklarıyla fark ettirmeden sihirli bir ortam yaratıyor. Lepage bu handikaplardan anndırmış ti- yatrosunu. Mini kameralar, robot ışıklann varlığını bile fark ettirmeden sihirli bir ortam yaratıyor ve bu modern görsel ortamın içine oyuncuyu ve oyunun kur- gusunu '*•??'* yerleş- tiri- 1 aman yolculuğunda Yuri Gagarin, II Dünya Savaşı, günümüz, birey, bireyin yalnızlığı, uzay ve insanlı gezegen dünyanın tuhaflıkları yer alıyor. yor. Bir köşede film kareleri, öbür köşede uzun bir tiradı oynayan aktör biçiminde de- ğil, harmoni içinde sekronik bir düzende iş- liyor Lepage'ın sahne trafiği. "Ay'ın Uzak Yüzü ya da Ex Machina "nin yazarı Adam Nashman Oyunda duru ve akıcı bir dille anneleri ölüm döşeğinde ikı erkek kardeşin arasında geçen çelişkiler konu ediliyor. Philippe sosyoloji felse- fesi üzerine doktorasını yapan bir akademisyen, Andre ise doğada bozu- lan dengeyi fark edemeyecek kadar alık bir hava durumu sunucusu. İki kardeşin çelişkileri ve içsel dünyasında Philippe sabırsızlıkla beklediğı Rus astronot Alexie Leonov ile yeni bir kapı aralanı- yor. Phılippe'nin Leonov ile buluşma amacı bilimsel bir çalışma ile ilin- tili değil. O salt uzayda ol- manın, Ay"a ayak basmanın yani dış dünvada ol- Oyunda anneleri ölüm döşeğinde iki erkek kardeşin arasında geçen çelişkiler konu ediliyor. Philippe sosyoloji felsefesi üzerine doktorasını yapan bir akademisyen, Andre'yse doğada bozulan dengeyi fark edemeyecek kadar alık bir hava durumu manın nasıl bir duygu olduğu- nu merak edıyor. Bu iki kardeşin basit hikâye- si ile soğuk savaş döneminde Sovyetler Bırhği ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkiler kıyaslanıyor. Yuriy Gagarin'den, ayda i- ki süper gücün temsilcisi ast- ronotun tokalaşmasıyla başla- yan sözde güçler arası diyalo- ğa değın tarihsel bir süreç içe- risinde iki kardeşin arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ile ikı de\ in arasındakı paralellik- ler kıyaslanıyor. Lepage hem Philippe, hem anne, hem de Ander olarak birbirinden bir sihirbazın doku- nuşu beceresiyle aynlan karakterleri tek ba- şına canlandınyor. Lepage yorumunda dra- matik, epik, grotesk oyunculuk biçimlerini birleştiriyor.. Oyuncu Lepage projektörle yansıtılan ça- maşır makınesınin içine kafasını sokar sok- maz başlayan zaman yolculuğunda Yun Ga- gann, II. Dünya Sa\aşı, günümüz, birey, bi- reyin yalnızlığı. uzay ve insanlı gezegen dün- yanın tuhaflıklan yer alıyor. Tiyatro saf olmayan bir sanat Sahnedeki tüm nesneler çok işlevli, ütü ma- sası motosiklete ya da spor aletine dönüşü- yor ansızın. Devasa dışbükey aynalarla yer- çekimine karşı koyarken; bırdenbire barda buluveriyoruz Phılippe'i. Yaratılan bu uzay atmosferiyle soğuk bir derinlik oluşuyor. Koltuklanmıza kemerle bağlandığımızı his- sediyor. bu ilginç uzay turunda hep birlikte uçuyoruz. Fotoğraflar. arşiv kayıtlan, devlet başkanlarının röportajlan ile tarihsel bir sü- reç içerisinde süzülüp astronot kuklanın eş- liğinde 'ay'a ayak basıyoruz. Çağdaş tiyatro yazan Tankred Dorst 2003 yılı Dünya Tiyatrolar Günü Bildirisi'nde şöy- le sesleniyor: "Tiyatro saf olmayan bir sa- nattır ve onun yaşamsal gücü bunda yatar. Yoluna çıkan her şcyi, töreleri umursama- dan kullanır. Kendi ilkelerine ihanetleri- nin sonu gelmez. Doğal olarak, zamanın modalarına karşı bağışıklıği yoktur; ken- disi dışındaki iletişim alanlarındaki imge- lerden, kimileyin ya\ aş yavaş, kimileyin de hızlı olarak yararlanır. Kekeler ve sonra sessiz kalır. Savurgandır, bayağıdır, baş- tan savar, yeni öyküler yaratırken ne olur- sa olsun, eskileri yıkar". Lepage Dorsfun bıldirisini desteklermiş- cesine günümüz dünyasının tüm iletişim kay- naklarını seferber ederek tıyatrosunu yeni- den var ediyor. Teknolojı. görseilik, sağlam bir oyun metniyle ve tek bir oyuncuyla el ele verilmiş örnek bir çalışma sunuyor. EĞÎRMEN SANATEVÎ'NDE Halk müuğinin yenisesleri yanşıyor Kültür Servisi - Degirmen Sanatevı, Türk halk müziğıne yeni sesler kazandınlması amacıyla 'Halk Müziğinde Yeni Sesler Arayışı' adlı ses yanşması düzenliyor. Arif Sağ, Erdal Erzincan, Seza Kırgız, Tolga Çandar, Zafer Gündoğdu'dan oluşan yanşmanın jürisi yanşmacılan türküyü yöre ve tavır özellikJerinı koruyarak icra etmek, sözlen doğru ve anlaşılır ifade etme, sahne estetıği, ses rengi gibi kriterlere göre değerlendirecek. Yanşmaya katılmak isteyenler nüfüs cüzdanı fotokopısi, 2 tane vesikalık fotoğraf ve form bedeli ____ olan 150 milyon TL ile " Degirmen Sanatevi Boğazkesen Cad., Bostanbaşı Sok. No: 30 Galatasaray' adresine başvurabilir. Ön eleme, bölge finalı ve Türkiye fınah olmak üzere üç aşamalı olan yanşma başvurulannın yapıldığı 6 ılde (İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Samsun, Diyarbakır) başvuru organizasyonunun belirleyeceği yerel jüri tarafından bölge finaline katılacak yanşmacılar belirlenecek. Bölge finalindeyse her bölgeden seçılecek iki finalist Türkiye finaline katılmaya hak kazanacak. 6 bölgeden 12 finalistin yanşacağı Türkiye fınali, ana jüri önünde ve noter huzurunda yapılacak. Türkiye finalini kazanan yanşmacı tüm yapım ve promosyon masraflannın Değirmen Sanatevi tarafından karşılanacağı olan bir albüm sahibi olacak. Yanşmanın fınali 21 Eylül günü yapılacak. 18 yaş altındakı yarışmacılann velileriyle birlikte ve onlann onayını gösteren belgeyle başvurmalan gerekiyor. (0212 245 70 06) • Jurisi Arif Sağ, Erdal Erzincan, Seza Kırgız, Tolga Çandar, Zafer Gündoğdu'dan oluşan 'Halk Müziğinde Yeni Sesler Arayışı' adlı yanşmayı kazanan yanşmacının tüm masraflan Değirmen Sanatevi tarafından karşılanacak. 'Sihirli Ellerin Öyküleri' adlı kitap dizisi Morpa Kültür Yayınlan'ndan çıktı Eğlenceli, ilgi çekici ve öğretici Gülsüm Cengiz'in yazıp hazırladığı dizideki Idtap- lar Saadet Ceylan'ın çizdiği resimlerte süslenmiş. Kültür Servisi - Morpa Kültür Ya- yınlan çıkardığı 'Sihirli Ellerin Öykü- leri' adı altındaki yeni kitap dizisirü kü- çük okuyuculann beğenısine sunuyor. 10 kitaptan oluşan diziyi Gülsüm Cengiz yazıp hazırlamış. Yaklaşık 50 sayfadan oluşan her bir kitap Saadet Ceylan'ın çizdiği renkli resimlerle süs- lenmiş. 'Köprii Olmak İsteyen Çivi', 'Lam- ba Şişesi Nasıl Ampul Oldu\ 'Lastik Tekerlekler', 'Değirmenin Şarkısı', 'tpek Giysi', Çikolatalı Pasta', 'Ayak- kabının Öyküsü', 'Tohumdan Doku- maya', 'Masalcı Uçurtma' ve 'Sihirli Köpükler' başlıklan adı altında topla- nan öyküler hem çocuklann keyiflı va- kit geçirmelerini sağlamayı hem de on- lan egitebılmeyı amaçlamış. Her birinde değişik bir konunun ele ahndığı hikâyelerdeki karakterler de bir- birinden çok farklı ve bağımsızlar. Bir hikâyede 'çocuk' olan ana kahraman dı- ğer bir hikâyede bir 'tohum' ya da bir başkasında 'küçük kız' olabiliyor. Olaylan süriikleyici. eglendirici ve öğretici bir şekilde anlatmayı başarabil- miş olan Cengiz. hıkâyelerin sonuna da 'Sorulan Yanıtlayalım' ve 'Gezi-Göz- lem-İnceleme' gibi ikı bölüm koyarak öğrenilenleri pekiştirmeyi amaçlamış. Değişik dünyalara değişik gözlerle bakabılmeyı sağlayan bu dizide küçük okuyucular hem çok keyıf alacak ve ha- yal dünyalannı genışletecekler, hem de birçok yeni şey öğrenecekler. Enka Kültür ve Sanat 15. yılını farklı etkinliklerle kutluyor Bir konser bir oyunKültür Servisi - Enka Kültür ve Sanat 15. yılını Enka Açıkhava Tiyatrosu'nda fark- lı etkinliklerle kutlamaya devam ediyor. 28 Ağustos'a kadar sürecek olan sanatsal şenlikte bugün 21.15 'te Fuat Saka & Band ve perşembe günü saat 21.15 'te Gönül Ülkü - Ga- zanfer Özcan Tiyatrosu 'Deli' adlı oyunu sah- neleyecek. Fuat Saka & Band, Herbert Koschmieder (nefesli enstrümanlar). Cemal Berber (ke- mençe), Ertan Bülbül (davul) ve Kerenı Ci- velek'ten (bas gitar) oluşuyor. Mtizik ve tiyatro Eserlerinin temelıni, ritmini ve melodisini Anadolu'dan alan sanatçının, Bah'nın armonik müziğiyle buluşan bestelerinde doğaçlamalar ön planda. Folktan caza ulaşan müziğinde, di- ğer kültürlerin ritimlerine ve otantik müzik aletlerine de yer veren Saka şarkılarında sev- da, hasret, gurbet gibi konulan işliyor. Gönül Ülkü- Gazanfer Özcan Tiyatrosu'nun sahnelediği 'Deli' adlı oyunun yazan Refik Erduran. Engin Gürmen'in sahneye koydu- ğu yapıtta Hasret Esra Çizmeci, Bahar Ka- radeniz, Göktay Tosun, Bedia Ener Öztep, Sinan Yüdırım, Mustafa Ersin Özben, Engin Gürmen, Oktay Tosun, Nedim Doğan, Aliye Tölak. Tolga Taşoğ- lu. Gazanfer Özcan, Barış Esen, Gökhan Özdemir, Özer Erdo- ğan rol alıyorlar. Hırslı ve paraya çok düşkün zengin bir kadın olan Saniye Ha- nım. servetine servet katmak ama- cıyla kızını zengin bir adamın sonradan görme oğluyla evlen- dirmek istemektedir. Kızıysa bu evliliğe karşıdır. Evliliğe mâni olsun diye dayısı- nı çağınr. Dayının eve gelmesiy- le olaylar farklı bir boyut kazanır. Yerler numarasız ve koltuk sayısı sı- nırlı olduğundan mutlaka önceden rezervasyon yaptırmak gerekiyor. (0212 276 22 14-15) Avanos'ta seramik sempozyumu • Kültür Servisi - Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü ve Avanos Belediyesi'nin işbirliğiyle düzenlenen 'Uluslararası Uygulamalı Seramik Sempozyumu' 31 Temmuz'a kadar devam edecek. Sempozyum Japonya, Irlanda, Mısır. Macaristan'ın yanı sıra Anadolu'nun çeşitli şehirlennden seramik sanatçılannı bir araya getirecek. Bu yıl dördüncüsü düzenlenen sempozyumda, sanatçılar, yörede çömlekçilik yapan halkla bürünleşip 15 günlük bir atölye gerçekleştirecekler. Sanatçılann yapıtlan Avanos'ta Hacı Nuri Bey Konağı'nda sergilendikten sonra Ankaralı sanatseverlerin de beğenisine sunulacak. Türk kültürü, Smittisonian'da • NEVV YORK (AA) - ABD'deki Smithsonian Müzesi'nde Türkiye'nin de yer alabilmesi için 50 bin dolara ihtiyacı bulunuyor. Etnik gruplara kendi tarih ve kültürlerinı tanıtma imkânı tanıyan Heritage Harbor müzesi, 2004'de New York'un Long Island kesiminde açılacak. Müzede Ermeniler, Almanlar, Ispanyollar. Hintliler, Portekizliler, Italyanlar, Yahudiler, îrlandahlar ve Amerika yerlılerine ait köşeler bulunacağı kaydedildi. Müzede Türkiye'nin de yer alabilmesi için gırişim başlatan Rhode Island Türk-Amerikan Kültür Cemiyeti temsilcisi Şerife Uludokumacı, müzede yer alabilmek için prosedürün tamamlandığını ve müzede Türklere ait bir köşe oluşrurulması izin ahndığını söyledi. Ancak müzede yer alacak gruplardan istenen 50 bin dolann 31 Temmuz'a kadar ödenmesi gerektiğine dikkat çeken Uludokumacı. başlattıklan kampanya çerçevesınde şimdiye kadar sadece 1800 dolar toplayabildiklerini belirtti. Projeye bağışta bulunacak olan Amerika'da yaşayan Türkler bağışlannı vergiden düşebilecekler. Açıkhava'da yaz başlıyor • Kültür Servisi - Most Production tarafından Harbiye Açıkhava Tiyatrosu'nda bu yıl 14'üncüsü düzenlenecek olan 'Açıkhava Konserleri' bu akşam Candan Erçetin'in konseriyle başlayacak. Sanatçı yann da İstanbullularuı karşısında olacak. Bütün etkinlikler saat 21.00'de yapılacak. 24 Temmuz'da Burhan Öcal & Trakya All Stars featuring Smadj, 25 Temmuz'da Teoman, 26 Temmuz 'da Yavuz Bingöl, 27 Temmuz'da Devlerin Gecesi ve 30 Temmuz'da Vasilis Saleas & Laço Tayfa Istanbullu müzikseverleri coşturacak. 1 Ağustos'ta Bulutsuzluk Özlemi, 2 Ağustos'ta Ahmet Özhan, 3 Ağustos'ta Bülent Ortaçgil, 5 Ağustos'ta Mercan Dede 'fusion project with special guests", 6-7 Ağustos'ta Goran Bregoviç'in gecesiyle Açıkhava konserleri son bulacak. Fransızların gözdesi • Kültür Servisi - Fransızların ünlü müzisyeni Johnny Hallyday'in 35 yıl önce Türkçe söylediği plağm, Fransız müzik koleksiyonculannın gözdesi olduğu bildirildi. Johnny Hollyday. Slyvie Vartan ile birlikte 1966 yılında İstanbul turnesi sırasında, Sezen Cumhur Önal'ın sözlerini Türkçe yazdığı, 'Altın Yüzük" ve 'Yeşil Gözleri İçin' adlı parçalan 35'lik bir plakta seslendirmişti. Philips firması tarafından çıkanlan plagın, Hallyday'in eserlerini koleksiyon yapanlann en fazla aradıklan plaklar arasında yer aldığı öğrenildi. Le Figaro gazetesinin Scope isimli müzik ve kültür ekinde çıkan bir habere göre oldukça zor bulunan bu plağın piyasa değeri 8 ile 10 Euro arasında. Hallyday, geçen ay 60. doğum gününü, Paris'in 'Parc des Princes' stadyumunda 60 bin kişinin katıldığı dev bir konserle kutlamıştı. Hallyday. önümüzdeki iki ay içinde 24 büyük kentte konser verecek. Hefner ve Lee aym çizgi romanda • LOS AıNGELES (AFP) - Çizgi romanlann ustası 'Örümcek Adam'ın yaratıcısı Stan Lee ve Playboy dergisinin kurucusu Hugh Hefher, geçen günlerde yapılan bir açıklamaya göre bir çizgi film serisinde buluşacaklar. Yetişkinler için hazırlanacak olan animasyon serisini Lee'nin üretim şirketi olan "Pow! Eğlence' üretecek. 'Hef "s Superbunnies- Hef in süper kızlan' adını alacak olan çizgi film, Hef'in liderliğini yaptığı üst tabakadan ' olan gönüllü kızlann suçla savaşı üzerine * kurulacak. Bu seri aynı zamanda Hefher'in * yapımcısı olduğu bir çizgi romanda da yayımlanacak. BUGÜN • BEYOĞLU SİNEMASI'nda 'Alim Şerif Onaran' anısına saat 12.15, 14.30, 16.45, 19.00 ve 21.15'te Chicago adlı film gösterimiYÖ 212 251 32 40) • NARDİS JAZZ CLUP'ta saat 21.30-00.30 arası Cihan Terlan Quartet'Jobim Project'dinletisi. (0 212 244 63 27) • GALATASARAY MEYDANI'nda 'Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncdık Sokakta" programı kapsamında saat 12.30- 13.30 arası The Committee Müzisyenleri'nın öğle paydosu konseri.