Catalog

10 MART 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Cumhuriyet, ABD ile yapılan 'modernizasyon' anlaşmasının aynntılanna ulaştı Gizlimutabakat• îskenderun Limanı ile Mardin hattında sürmekte olan ABD askeri sevkıyatının 8 Şubat günü Türkiye ile ABD arasmda imzalanan gizli mutabakat zaptına dayandığı ortaya çıktı. Genelkurmay yetkililerinin TBMM Başkanı Annç'a, istediğiniz yöntemle bölgeyi inceleyin çağnsı yaptığı öğrenildi. L MUST4FARALRAY ANKARA - tskenderun Li- manı ile Mardin hathnda 10 gün- dür sürmekte olan Amerikan as- keri araç sevkıyatının, 6 Şubat 2003 günü TBMM'den üs ve li- manlarda modernizasyon için çıkan tezkereye dayah olarak 8 Şubat günü Türkiye ile imzala- nan gizli mutabakat zaptına da- yandığı öğrenildi. Zapta göre Mersin Taşucu • Inciriik, Dryarbakır, Batman üsleri askeri malzemenin taşınması için kullanılacak. îskenderun Oyalı Kızıltepe/ N ü s a y b l n K U Z E Y I R A K ABD gemileri îskenderun, Taşucu, Mersin limanlannı kullanabilecek. Mardin, Kızıttepe, Nusaybin, Oyalı arasında kalan bölge ABD'nin Kuzey Cephesi ana lojistik üssü. Bağdat* ABD'ye Türkiye'deki hazır li- man ve havaalanlannı kullan- ma hakkınm yanı sıra Mardin- Kızıltepe-Nusaybin-Oyalı ara- sındaki bölgede "merkez lojis- tik üs"kurma hakkı verildi. Zapt- ta, asken donanımlann "harbin sonuna kadar" bölgede kalaca- ğı hükmüne yer verildi. ABD'nin, zabıtta yer almayan Stinger fîizesi parçalan gibi mal- zemeleri de sokma girişimi ise Türkiye tarafindan engellendi. Genelkurmay Başkanlığı 'nın, modernizasyon tezkeresı konu- sunda "yetki aşımı olup obnadı- ğnun araşunlması için hüküme- te gensoru verümesini" isteyen TBMM Başkanı BülentAnnç'a da "Her şey zabıtta yazüdığı gi- bi yürüyor, istediğiniz gibi bir eldp kurun inceletin" çağnsı yaptığı öğrenildi. Cumhuriyet'in edındığı bilgj- lere göre, 8 Şubat'ta Büyükelçi Deniz Bölükbaşı ile Italyan asıl- lı ABD'lı Büyükelçi MarisalJ- no arasında Meclis'ten geçen ilk tezkerenin nasıl yaşama ge- çırileceğine ilişkin mutabakat zaprı imzalandı. Cumhuriyet'in ayrıntılanna ulaştığı zaptın ana unsurlan şöyle: ^ Mardin-Kızıltepe-Nusay- bin-Oyalı arasında kalan bölge- de ABD'nin K.Irak harekâtın- DENETİM NASIL YAPILIYOR? Mutabakat zaptmda denetim için şu yöntem benimsendi: • Limana yanaşacak gemilerin içindeki malzemelere iliş- kin liste bir hafta önceden Genelkurmay Başkanlığı Anlaş- malar Dairesi'ne ulaştınlacak. Buradaki incelemeden tüm malzemelerin indirilmesine izin çıkarsa, iznin bir örneği Amerikalılara, bir örneği Îskenderun Deniz Üssü'ne bildi- rilecek. •/ Indirimden sonra ulaşım için sadece demiryolu ve Is- kenderun-Gaziantep-Mardin yolu kullanılacak. Malzeme- lerin ulaştığı yerdekı tugay komutanlığının gözetiminde in- dirme yapılacak. ^ Genelkurmay Başkanlığı bellı aralıklarla bir rümgene- ral başkanlığındakı heyetle bölgeye gidıp durumu rapor ede- cek. Malzemelerin üslerde kalma süreleri konusunda, "hartm sonuna kadar" ıbaresi yer aldı. BÜLENT ARINC'A ÇACRI Genelkurmay Başkanlığı'nın, ABD sevkıyatı konusunda- ki rahatsızhğını. "Scvknat tüylerimi diken diken edrvor. Bi- rinci tezkerede verikn izinler konusunda tereddütlerim var" diye ıfade eden TBMM Başkanı Annç'a da, "inceleme he- yeii oiuştunna" çagnsında bulunduğu öğrenildi. Annç'ın açık- lamalannın ardından harekete geçen Genelkurmay'ın çağ- nsımn içeriği şöyle: • 6 Şubat'ta TBMM'den geçen tezkereye dayah olarak 8 Şubat'ta mutabakat zaptı imzalandı. Orada site preparation (yerinde hazırlık) kapsammda Türkiye'ye nelerin hangi ko- şullarda sokulacağı bir bir yazıldı. • Zaptı incelediğinizde durum görülecektir. • İstediğiniz biçimde bir heyet oluşturup, imzalanan za- bıtla uygulama arasmda farklılık olup olmadığmı incelete- bilirsiniz. •" Hükümet gerekli görürse zaptın gizliliğini kaldırabilir. da açacağı kuzey cephesinin ana lojistik üssü kurulacak. Bu alan- da ABD'ye yöre insanlanyla anlaşmak şartıyla her türlü in- şaat izni verilecek. ı/Bu inşaatlar hangar, depo ve bannma yen ile sınırlı kalacak. Inşaatlann ihalesi ABD'lı uz- manlarca, sadece Türk müteah- hıtlennin katılımıyla yapılacak. (ABD, ihaleleri Milli Savunma Bakanlığı'nın yapmasını öner- di, kabul edilmedi.) •" Mardin bölgesindeki lojis- tik üssün oluşturulmasında 600 teknik, 200 askeri eleman çalı- şacak. ABD'li askerlerin üzer- lerindeki M-16 silahlan için sa- dece 2 şarjör dolusu mermi bu- lundurmalanna izin verilecek. • Mardin üssüne savaş için gerekli 5 temel unsurdan 4'ünün depolanmasma izin verilecek. Bunlar, yiyecek, giyecek, akar- yakıt, arazi araçlan. 5. unsur olan silah ve mühimmat depo- lanmasma ikincı tezkere Mec- lis'ten geçerse izin verilecek. • ABD gemileri Îskenderun, Taşucu ve Mersin limanlannı kullanabilecek. Bu limanlara yanaşacak gemilerdeki malze- meler bir hafta önceden bildiri- lecek. (Daha kısa dilimde bildi- rilirse kabul edilmeyecek. Bu konuda uygulamada anlaşmaz- hklaryaşandı.) i/ Listede olmayan malzeme ındirihnek istenirse kabul edil- meyecek. (Geçen günlerde Ko- sova'da görev yapan askeri araç- lar, üzerindeki Stinger füzesi parçalanyla indirilmek istendi. Kabul edilmedi.) • Incirlik, Diyarbakır, Bat- man hava üsleri askeri malzeme- lerin taşınması için kullanıla- cak. Çorlu, Sabiha Gökçen, Af- yon havaalanlan ise lojistik mal- zemelerin taşınması için kulla- nılacak. ABD askerlerinin önceki gün yarattığı gerginlik tepkiyle karşılandı LskeiKİeıimVla sevkıyat sürüyor AKEVBODUR tSKENDERUN - tskenderun Limanı'nda ABD'li askerlenn izinsiz dışan çıkmalanna ızın ver- meyen Türk askerine silah çek- mesi tepkilere yol açn. Limandan dün sabahın erken saatlerinde çok sayıda askeri araç Mardin'e sevk edijdi. Önceki gece sivil bir otobüsle Deniz Üs Komutanlığı'nı lıma- na bağlayan kapıdan çıkmak ıs- teyen ABD askerlerine ızın ver- meyen Türk askerine silah çekil- mesi sert tepkiyle karşılandı. IP Îskenderun Ilçe Teşkilatı Örgüt- lenme Sorumlusu Emilhan Güç- lü, ABD askerlerini yere yatıra- rak dışan çıkmalannı engelleyen Türk askerlerini kutladıklannı belirterek "Bu davranışın mille- timizde uyandırdığı heyecan,Ata- türk'ün Bursa Nutku'nda mifle- teverdiğigörevi hanrlarn. Bundan sonra milletimiz Bursa Nut- ku'ndan güç alacak, oradaki gö- revieri esas aİacaknr" dedi. Ame- rikan askerinın keyfı davranışını engelleyen Türk subayının gö- revden alınmasını da "zaaf" ola- rak nıteleyen Güçlü, "Bu zaaf te- lafı edilmefldir" dedı. Önceki günkü gerginlik nede- nıyle rötarlı olarak limana yana- şan 32 bin 924 grostonluk *Ro- kıadelmas" adlı Ro-Ro gemisi de dün Belçika'dan aldığı yükü- nüboşaltmayabaşladı. Gemiden Hummer cip ve sağlık araçlannın da bulunduğu askeri araçlar ile konteynerler indinldi. Saat 05.30 sıralannda da Hum- mer cıp, konteyner, sağlık araç- lskenderun'a büıden fazla araç ve malzeme getiren Amerika, karayohıyla 7 kez yapüğı sevlayatta 100'e vakın TTR'la malzemelerini Mardin, Kızıltepe, Batman, İncirük ve Silopi'ye taşıdL lan ile iş makınelennin bulun- duğu 18 araçlık TIR konvoyu, Mardin'e doğru yola çıktı. Saat 06.00'da ise 7 araçlık bir konvoy daha hareket etti.Liman sahasın- daki 40 dolayındaki TIR'a yük- leme devam ederken yaklaşık 50 TIR da sevkıyata hazır beklıyor. tskenderun'a 5 gemi ile büıden fazla araç ve malzeme getiren Amenka, karayoluyla 7 kez yap- tığı sevkıyatta 100'e yakın TIR'la malzemelerini Mardin, Kızıltepe, Batman, Incirlik ve Silopi'ye ta- şıdı.Lojıstık destek ve depo ala- nı olarak kullanılması planlanan ve yapımı süren Gazıantep ha- vaalanının inşaat alanına NATO askerlen yerleşti. Havaalanına si- vil araç ve insan girişi ikinci bir emre kadar yasaklandı. AKP lideri, ABD Büyükelçisi Pearson ve Bakanlar ile 3.5 saat süren bir görüşme yaptı Erdoğan pazarlığa el koyduBÜLENT SARIOĞLU AYHANŞİMŞEK ANKARA- AKP Genel Baş- kanı Recep Tayyç Erdoğan, baş- bakanlığı devralmadan, ABD ile savaş pazarhğımn iplenni elıne aldı. Yaklaşık 3.5 saat süren top- lantıda Robert Pearson, tezke- renin 17 Mart'a kadar Meclis'ten geçirilmesi istemini Erdoğan"a iletti. Erdoğan, dün ABD'nin An- kara Büyükelçisi Pearson'ı AKP Genel Merkezi'ne davet ederek yaklaşık 3.5 saat görüştü. Dışiş- leri Bakanı Yaşar Yakış, ekono- miden sorumlu Devlet Bakanı AMBabacan ve AKP'nin Dış fliş- kilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli'nın de katıldığı toplantıda Erdoğan, ABD'den ikinci tezkere için ta- leplerini iletti. Görüşmede Pear- son'ın tezkerenin 17 Mart'a ka- dar TBMM'den geçınlmesini ıs- tedığı öğrenildi. Erdoğan'ın ise mevcut hükümetteki bazı bakan- lann tereddütlenne dikkat çeke- rek yeni tezkerenin yeni hüküme- te kalma zorunluluğunu anlattı- gı ve "Yasal prosedür tamam- landığuıda gereğini yapacağız, endişeniz olmasın. Âncak yeni Türkmenlerin asli unsurolması. Türkiye'ye yardımın Kongre ko- şuluna bağlanmaması ve IMF ile flişkflendirflrnernesi,gekcekasker sayısı konusunda 62 bin rakanu- nın üstünde bir ısrarda bulumu- maması'' koşullannı vurguladı. ABD'li bir kaynak, Cumhuri- yet'in sorulannı yanıtlarken bu- çerçevesinde bulunuyor. ABD yönetiminin Türk tarafinın iste- diği "köprii krediye'' sıcak yak- laşmadığı, önerdiği ekonomik desteğın ne kadannın hibe, ne kadannın kredı olacağı konu- sunda hükümetten yanıt bekle- diği öğrenildi. ABD ile sonuçlandınlamayan • Erdoğan, başbakanlığını beklemeden ABD ile müzakerelerde ipleri eline aldı. AKP lideri, ABD ile görüşmelerde sonuçlandınlamayan üç konuda aynntılı bilgi alarak ikinci tezkere öncesinde taleplerini iletti. Pearson görüşmenin ardından Erdoğan'ın 2. tezkere için taleplerini Washington'a iletti. bir tarih vererek zaten kuılgan olan pi>'asalardayeni bir beklen- ti ohıştunnayahm. Zaman konu- sunda bizebaskı yapmaym, ama merakeaneyin,gerekeııivapaca- ğız" dediği öğrenildi. Erdoğan, ABD ile yürütülen pazarlıkta "Irak'uı geleceğinde güne kadar yapılan görüşmeler- de mutabakatlann yüzde 95 'inin tamamlandığını, ancak sonuç- landınlması için siyasi karar ge- rektiren bölümler bulunduğunu kaydetti. Sonuçlandınlamayan önemh bir konu, ekonomik mutabakat birbaşka nokta da "Kuzey Irakta nasıl bir işbiruği yapılacağı'' ko- nusu oldu. Burada Kürt grupla- nn silahlandınlması başta olmak üzere nihai anlaşma gerektiren ancak taraflann uzlaşma sağla- yamadığı bölümler bulunuyor. Bu çerçevede bu hafta başında ABD Dışışlen Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkilinin Anka- ra'ya gelmesı bekleniyor. ABD yönetiminin "Irak'ın ge- leceğinde Türkmenlerin statü- sü" konusunda Türkıye'nın bek- lentilerini karşılamaktan hâlâ uzak olması da üçüncü sıkıntılı konuyu oluşturuyor. Türkiye, Türkmenlerin Irak'ın geleceğin- de Kürtler ve Araplar ile birlik- te asli unsurlardan biri ohnasın- da ısrar ederken ABD yönetimi- nin bu konuda güvence vermek- te isteksiz davrandığı belirtili- yor. Büyükelçi Pearson, görüşme- nin ardından yaptığı kısa açıkla- mada, toplantının askeri, ekono- mik ve siyasi mutabakat konu- lannda "vanhş aniamalan gider- mek" ve Erdoğan'ın açıklama istediği konular hakkında ülke- sinin görüşünü iletmek amacıy- la gerçekleşririldiğini söyledi. AKP'li vekillerin 'Mercedes' dönüşü AKP Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya ile 42 arkadaşı "trafik kazalanna kanşan belli bir marka yolcu otobüslerinin, teknik kusurian olduğu ve fırmanın mahkeme kararianna müdahale ettiği" savlannın araştınlması için önerge vermişti. Yaklaşık 10 gün sonra da, bu kez CHP'Iİ Atilla Kart ve 57 arkadaşı "5e/// marka yolcu otobüslerinin teknik kusurian olduğu ve Konya Karapınar'daki kaza sonrası süreçteki nûfuz suiistimali iddialannın araştınlması" için araştırma komisyonu kurulmasını istedi. önergeler üzerinde görüşmeler 18 Şubat 2003 günü başladı. AKP adına kürsüye çıkan Musa Uzunkaya, araştrma komisyonu kurulmasını istedi, ancak o gün görüşmeler tamamlanamadığı için oylama yapılamadı. 4 Mart günü yapılan oylamada AKP'liler araştırma komisyonu kurulmasına "Hayır" dediler. AKP sıralanndan sadece Afyon Milletvekili Reyhan Balandı, komisyon kurulması yönünde oy kuilandı. önergenin attında imzası bulunan milletvekilleri bile oylamaya katılıp önergelerine sahip çıkmadı. AKP'lilerin bu görüş değişikliğinin arkasında AKP lideri Tayyip Erdoğan'ın MKYK toplantısında "Ben belediye başkanıyken bu firmadan 100 tane otobüs aldım, Melih Gökçek de aldı. Hiçbir şikâyetimiz olmadı" benzeri açıklamalannın etkisi olsa gerek. Sanayi ve Tıcaret Bakanı Ali Coşkun'un milletvekillerine uyanlannı da göz ardı etmemek gerek. CHP Konya Milletvekili Atilla Kart, oylamadan sonra AKP milletvekillerine "hemangi bir telkinde bulunulup bulunulmadığını" sorarken şu noktalann altını çiziyordu: "Günûmüzde artık ideolojik sebeplerte yabancı yatınmcıya karşı çıkmanın hiçbir anlamı ve gerekçesi olamaz. Ancak tartışmasız olan bir diğer husus; yabancı yatınmcı, kendi ülkesinde yolcu güvenliğine ilişkin olarak aldağı tedbiheri, ülkemiz insanlan için de almalıdır. Ülkelere göre farklı imalat yapmamalıdır. Üretici firmalann yatınmlannı başka ülkelere kaydıracağı yolundaki söylemler mi bu yoldaki kararda etkili olmuştur?" 'İçkim yok, kumanm yok ama...' TBMM Başkanı Bülent Annç, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda TBMM bütçesi görüşmelerine bizzat katıldı. Milletvekillerinin isteklerini ve eleştirilerini dinledi. Annç, CHP'li Ali Topuz'un "Meclis'te norm kadro uygulamasına geçilecek mi?" sorusunu yanıtlarken, "Herkes Meclis'e gelmek istiyor, hiç kimse de gitmek istemiyor" dedi. AKP'li Musa Uzunkaya, "Vekiller de dahil" diye ekledi. Annç, bu konudaki sıkıntısını daha iyi anlatabilmek için bir anısını anlattı: "Çok yaşlı bir milletvekili ağabeyimiz bu dönem seçilemedi. Meclis Başkanı seçildikten sonra, acaba beni niye tebrik etmedi diye aklımdan geçiyordu. Bir gün, o yaşlı ağabeyimizin ziyaretime geleceğini söylediler, çok mutlu oldum, Koltuk değneğine dayalı dayah geldi, ama bir baktım elinden tuttuğu bir bayan var, yanında getihyor. Beni tebrik etmesini bekliyorum. Ama tebrik etmedi, 'bu elinden tuttuğum benim sekreterimdir, ne olur Meclis'te kalsın' dedi. Meclis'te sekreterierimiz kendilerini milletvekillerine o kadar sevdiriyoriar ki, 75 yaşın üzerindeki ağabeyimiz bile tebriki unutup kızı gibi sevdiği sekreterinin Meclis'te kalmasını isteyebiliyor." Annç, daha sonra maaşlannın azlığından da yakındı: "Dışanda 'bu adamlar heybeyle para alıyorlar' diyoriar. Ancak üç ayın sonunu bulamıyoruz, şahsen ben bulamıyorum. Anadolu'da damadını övmekiçin 'içkisi, şusu busu yok' derier. Ben onlardan birisiyim, ama 3 aylık maaş yetmiyor, çocuğun okul taksidi, seçmenler, gelen ve giden var." Meclis'te savaş fıkraları... Kültür Bakanı Hüseyin Çetik, tezkereye "ret" oyu verip bunu gizlemeyen bakanlar arasında yer aldı. Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök'ün açıklamalannın ardından "Oyunuzun rengi değişebiHr mi?" diye sorulunca yorum yapmadı, bir fıkra anlatmakla yetindi: Iki eski dost, sık sık biraraya gelirier ancak hiç konuşmazlar. Birisi derinden bir 'yaaa' der, ardından da diğeri 'yaaa' dryerek karstlık verir. Bu "yaaa' sözcüğünde o güne kadar yaşanan her şey vardır. Bir gün aralanna çok yakın bir arkadaşlan daha katılır. Karşıiıklı otururiar, ama yine hiç konuşmazlar. Yine aynı sahne yaşanır, birisi 'yaaa' der, diğeri 'yaaa' diyerek yanıt verir. Sonradan gelenden 'yaaa yaaa' sesi gelir. Bunun ûzerine ilk 'yaaa' diyen diğerine döner ve 'Bu çok konuşuyor, bunu bir daha aramıza almayahm' der." Kuliste gazetectlerin sıkıştırdığı bir başka bakan da, sorulan bir fıkrayla geçiştirmeye çalıştı: Tilki ormanda yürürken bir taşjn yanında bir "but" görür. Ağzmm suyu akarak buta doğru koşturur, tam ısıracakken arkadaki bombayi fark eder. Bunun üzerine taşın baştnda beklemeye baştar. Bir söre sonra kurt ortaya çıkar. Kurt, bir buta bir de tilkiye bakar. Tilkiye "Niye bu butu yemiyorsun" diye sorar. Tilki, umursamaz bir biçimde "Ben orucum" yanıtını verir. Kurt, ortada kuşkulu bir şey görmeyip buta doğru ilerter. Butu ısırdığı anda bomba patlar ve kurt baygın bir biçimde yere serilir. Bir süre sonra kendisine geiir, bir bakar ki tilki butu yiyor. Şaşkın şaşkın "Hani sen oruçtun" der. Tilkiden kumazca bir yanıt gelir "Evet oruçtum, ama top patladı orucumu açıyorum." İlk şikâyet bakandan AKP'nin 24 saat halkın şikâyet ve istemlerini dinlemek üzere kurduğu iletişim merkezinin (AKİM) açılışını yapan Genel Başkan Recep Tayyip Erdoğan'a onlarca bakan ve milletvekili de eşlik etti. Merkezin ilk şikâyetçisi de yurttaş değil, bakan oldu. Erdoğan'ın kurdeleyi kesmesinin ardından başvuru masasına giden Başbakan Yardımcısı Mehmet AliŞahin, "Şikâyetçiyim" dedi, "Fenerbahçe taraftanyım ve hafta sonu yapılacak Galatasaray- Fenerbahçe maçına gırmek istiyorum." Şaşıran görevli, "Ben kimlik bilgilerinizi alıp kayıtyapayım efendim" diye durumu geçiştirmeye çalıştı. Bunun üzerine Şahin, kendisi gibi Fenerbahçe taraftan olan Erdoğan'lyakaladı. Şikâyeti dınleyen Erdoğan ise Şahin'e istediği güvenceyi verdi: "Biliyorsun orada olağanüstü bir durum var, olağanüstü durumda olağanüstü tedbir aldılar. Ama bence senin maça girme ihtimalin yüzde 99.99" Türey Köse, Emine Kaplan, Bülent Sanoğlu, Sertaç Eş tbmmcumfattnetnettr