Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
54YFA CUMHURİYET 4 ŞUBAT 2003 SALI
HABERLER
Faciada 5varsayımBilim çevreleri, Columbia uzay mekiğinin düşüş nedenini araştmyor. Isı artışı,
kontrol kaybty metalyorgunluğu, kısa devre ve göktaşı üzerinde duruluyor
Dış Haberkr Servia - Atmosfere girdikten sonra önce
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile
buğiantısı kopan, ardından da parçalanan Amerikan
uzay mekiği Colunbia'nın inceleme çahşmalan içın 3
ayn soruşturma başlatılırken felakete ilişkin teoriler
de giderek ırtıyor. Mekiğin altında, özel maddeden
yapılan, atmosferegirişinde 1650 dereceye kadar
koruyabılet 24 bir ûnite bulunuyor. NASA'dan önceki
gün yapılan açıklauada, mekığin, atmosfere girdikten
sonra sol te.<erieğiyakınında meydana gelen ısı artışı
nedenıyle düştüğübelirtildi. NASA'nın Uzay Mekiği
Programı Ehrektöri Ron Dittemore. mekiğin
atmosfere girmesiıden sonra, sol iniş takımlan
civannda hararetin artmaya başladığını belirlediklerini
açıkladı. Bu tespiton 6 dakika sonra mekiğin
parçalandığının anaşıldığını bildıren Dittemore, sol
iniş takımından soıra mekik gövdesinin üst orta
bölümlerinin de ısmdığını, bu sırada yakıt tanklan
civannda sıcaklığın ise normal olduğunu kaydetti.
Dittemore, ısı yalıtun ünitelerinden birinin düşmesiyle
böyle bır felaket meydana gelebileceği olasılıklannı
reddetti. Çeşıtli kaynaklara göre kazanın nedenine
ilişkin diğer varsayımlar şöyle:
Kontrol kaybı: Mekikte, kanatta bulunan 11
kanatçıktan birinin kontrolü kaybedilmış olabılir.
Kanatçıklar, mekiğin atmosfere gınşınde, geniş
dönmeler yapmasma ve yavaşlamasına olanak tanıyor.
Mekik, dünyaya 40 derecelik bir açıyla girmelidir.
Daha büyük bir açı, aracın atmosfenn itme kuvvetıne
ters düşer. Açının düşmesiyse, mekiğin atmosfere çok
hızlı girmesine ve ılüminyum korumanın da
erimesine neden olur.
Metal yorgunhığu: Mekiğin yapıldığı alüminyum ve
grafıt üzerine yapıian büyük basınç, kullaıulan en eskı
araç olan Columbianın parçalanmasına neden olmuş
olabilir. Bu türden bır metal yorgunluğu, sivıl
havacılıkta kullamlan eskı uçaklarda görülür. NASA,
motorun yakıt pompalannda mikro çatlaklar
görülmesi üzerine geçen yıl 4 mekiği hizmet dışı
bırakmıştı.
Kısa devre: Yıpranmış bir kabloda meydana gelen
kısa devre, mekikte yangın çıkarmış olabılir.
Göktaşı: Bır göktaşımn çarpması olasılığı da çok
düşük olmasına karşın göz ardı edilmiyor.
çatlak fotoğrafı
tsraiFin Maariv gazetesi, Columbia'nın sol kanadında
iki çatlak gösteren bir fotoğraf yayımladı. Gazete,
fotoğrafın, Israil Başbakanı ArielŞaron'un mekikteki
Israilli astronot Üan Ramon'la söyleşisı sırasında
mekikteki kameranın tespit ettıği görüntülerden elde
edildiğini yazdı.
Uzay metclğlne kenetlenemezdl
Columbia'nın parçalanması dün yüksek tirajlı
Newsweek ve Times dergilerine de kapak konusu
oldu. Time, araştırmalarda 2.5 milyon parçadan
oluşan ve her parçasının yüzde 99.9 dayanırhk oranı
olan mekiğin yolculuğunun son 45 dakikasının en
incelenmeye değer bölümü olduğuna dikkat çekti.
Newsweek'e göre ıse NASA kamera, teleskop veya
casus uydular aracılığıyla mekikte eksik ya da
zedelenmiş biı parça olup olmadığını görüntülemek
için çaba sarf etmedi, ancak görüntülese bile
astronotlar için kurtuluş yolu yokru.
COLOMBIA 16 CÜNLÖK CEZİSİNDE BİRÇOK BİLİMSEL ARAŞTIRMA YAPMIŞTI
COLUMBI A!
Uzay uçaklarmm en yaşlısıydı
Uzay mekiği Columbia (OV-102) NASA'nm uzay
uçaklanfflosununen yaşhsıydı. Yapımına 1975'te
başlandı. 1981 Nisanı'nda ise atmosfere ilişkin
deneme uçuşlan yapan "kardeş uzay gemisi"
Enterprise'ın ardından uzaya gjden ilk mekik oMu.
Tartışılan mekik
Başta Rusya olmak üzere çok sayıda dünya ülkesinin. uzaya
ABD'nin casus uydularını yerleştirdiğini savunarak ulusal güvenlik
kaygılannı dıle getirdikleri NASA'nm açıklamalanna göre,
Columbia mekiğinin 16 günlük yolculuğunda 80'i aşkm
bilimsel araştırma yapıldı. MSNBC'nin internetteki sıtesinde
NASA tarafından yaplan açıkamda mekiğin "resmi misyonu"
şu konu başlıklannı kapsıyor:
• Fizikçiler yerçekimsiz ortamla yanmanın ilişkisini araştırdı.
Bu, otomobil motorlannın yanma sorununa ışık tutabilecek bir
araştırmaydı.
• Astronotlar yine yerçekimsiz ortamda bir gülden ve
Asya'dan toplanan bir pirinç çiçeğinden yerçekimsiz ortamda
koku molekülü aldı. Bu parfüm endüstrisı tarafından finanse
edilen bir araştırmaydı. İ998'de yapılan bir araştırmada gülün
yerçekimsiz ortamda değişik koktuğunu ortaya çıkanlmış ve
sonuçta Shiseido'nun "Zen" adlı yeni parfümü üretilmişti.
Güneş. küresel iklim değişikliğindeki rolüne yeni boyutlar
kazandınlabilmek için uzaydan gözlemlendi.
• Mekikte görevli mürettebat toz ve dumanı da içeren
atmosferdeki bazı tanecikleri ve değişiklikleri inceledi. Bu da
\
iklime yönelik bir incelemeydi.
• Arizona Devlet Üniversitesi, astronotlann idrar
örneklerini ve atık suyunu temiz içme suyu haline
getirmeyi öngören bir proje başlattı. Mekikteki
~~ mürettebat kendi kan, tükürük ve idrar örneklerini
yerçekimsiz ortamda kemik ve kas erimesı, böbrek taşı ve
bağışıklık sisteminin zayıflamasını ortaya çıkarabilmek
için topladı. Kanser hücrelen, balık
embriyolan, sıçan ve örümcekler
de uzayda incelenenler
arasındaydı. AIDS ve Alzheımer
hastahklanna ışık rutacak
araştırmalar için de şişelerce
protein uzaya gönderildi.
Mekik faciasından
sonraki soru, bu
araştırmalann, edinılen
bilgilerin ne kadanrun
kurtulabıleceği.
Yukanda bahsedilen
proteinleri uzay
mekiğine sağlayan
Nebraska Üniversitesi
biyokimyagerlerinden
Hideaki Moriyama bu
araştırmalann hazırlık
safhasının dört yılı aşkın
zaman aldığını
belirterek "Lmanm bir
bölümünü
kurtarabitiıier" dedi.
Columbia'nın 16 günlük
yolculuğu sırasında elde
edilen veriler, ABD'deki
merkezde bılgi bankasına
aktanldı. Ancak,
dünyaya getirilmesi
planlanan, koku, idrar ve
benzeri örnekler sonsuza
dek yok oldu.
1981'den bu yda kadar emektar mekik Columbia
kendisine yüklenen 27 misyonu daha başanyla
tamamladı. 1996 yıtanda Columbia'daki astronotlar
35 gün süreyle uzayda kalarak en uzun mekik
yokuluğunu gerçekkştirdiler.
ABD VE DlĞER ÜLKELER
Columbia faciası
uzay programını
aksatmayacak
Dış Haberler Servisi - Altısı ABD'li 7
astronotun ölümüne neden olan
mekik faciası, hem ABD'de hem de
diğer ülkelerdeki uzay programlarmı
aksatmayacak. Beyaz Saray sözcüsü
Ari Fleischer, ABD Başkanı George
W. Bush'un, uzay programlannın
devam etmesınden yana olduğunu
söyledi. Bush'un, Rusya Devlet
Başkanı Vladimir Putin'i arayarak,
Uluslararası Uzay tstasyonu (ISS)
programı çerçevesınde karşıhklı
işbirliğinin önemini vurguladığını
kaydeden Fleischer, "Büimsel
görevier ve uzay keşifleri devam
edecektir" dedi. Bush ve eşi Laura
Bush'un, olayda hayatını kaybeden
astronotlar için bugün Teksas'taki
Johnson Uzay Merkezi'nde
düzenlenecek törene katılması
bekleniyor.
Cin ve Rusya
Çin de, Columbia uzay mekiğinin
düşmesinin "uzayı keşfetme"
hedeflerini değiştirmeyeceğini
bildırdi. Çin Bilimler
Akademisi'nden uzay teknolojisi
uzmanı Tu Sbou, Çin'in bu yıhn
sonlannda uzaya insanlı araç
göndereceğini belirtti. Rusya Uzay
Kurumu Rosavıakosmos da dünya
yörüngesinde ortalama 380-400
kilometre yükseklikteki yörüngesinde
yapımı süren Uluslararası Uzay
tstasyonu'yla (UUÎ) ilgili
çalışmalann aksamayacagını açıkladı.
COLUMBİA'NIN MÜRETTABATI - Columbia uzay mekiğinin parçalanması sonucu ölen yedi
astronot: (soldan sağa) DavidBrovvn 46 yaşında ABD'li, RickHusband 45 yaşında ABD'li, Laurel
Clark 41 yaşında ABD'li, Kalpana Chavla 41 yaşuıda Hint asıllı. Michael Anderson 43 yaşuıda
ABD'li, \ViIham McCool 41 yaşında ABD'li, Ilan Ramon 48 yaşuıda İsrailli. (Fotoğraf: AP)
NASA bütçesini düşüren Bush hedefte
Çeviri Servisi - Facia sonrasında işi zor ve
sorumluluğu büyük olanların başmda ABD
Başkanı George W. Bush ve NASA'nm
başkanı Sean O'Keefe geliyor. O'Keefe, Beyaz
Saray'daki Yönetim ve Bütçe Birimi'nin ikinci
adamıyken Başkan George Bush tarafından
NASA'mn bütçesini aşan fazla harcamalannı
kontrol altma alması için göreve atandı. Bu
maddi kısıtlamalar ise NASA'nm uluslararası
uzay istasyonunun da aralannda bulunduğu
büyük projeleri tehlikeye sokmak olarak
yorumlanıyordu.Kurumun lO'uncu başkanı
olan ve iki yıldır bu görevi yapan 47 yaşındaki
O'Keefe önce mısyonlanru başanyla
tamamlayıp dünyaya dönen mürettebatını
kutlamaya dakikalar kahnışken ailelerine ölüm
haberi vermek zonında kaldı.
Bu zor görev sonrasında ise kazaya ilişkin
soruşturmalarla uğraşacak. Baba Bush
döneminde Donanma'da genel sekreterlik
yapan O'Keefe, kurum içinde saygın bır
kişilik olarak tanınıyor.
1981'DEKİ SALDIRI
îsrailli astronot
Ramon, Irak'ı
bombalamıştı
BEYRUT (AA) - Columbia'nın alev
alarak parçalara aynlmasıyla hayatını
kaybeden Israilli astronot Üan
Ramon un. 1981'deIrak'takiOsirak
nükleer reaktörünü bombalayan tsrail
uçak filosunda yer aldığı doğrulandı.
Ismini açıklamayan Israilli bir yeıkili,
Irak reaktörünü bombalayan 8 uçaktan
birini kullanan Ramon'un, filo
içindeki en genç pilot olduğunu
söyledi. Ramon'un da daha önce
yaphğı bır röportajda, Irak'a
düzenledıkleri hava saldınsının
tehlıkelennı anlattığı kaydedildi.
Arap dünvasının tepkisl
Öte yandan, Lübnan'daki Hizbullah
lideri Şeyh Hasan NasraDah,
Columbia'nın atmosfere girmesinin
ardından alev alarak parçalara
aynlmasmın, Irak'a yönelik askeri
harekât öncesinde Araplara ümit
verdiğini söyledi. "Olanlar, insanhğa,
özeDikle, geçmiş yıDarda ABD'nin
yenibnez bir Tann olduğunu düşünen
Arap, Müslüman ve üçüncü dünya
insanlan için bir mesajdır" diyen
Nasrallah, ABD'nin, uzay mekiğinin
düşmesıni eli kolu bağlı seyrettiğiru
belirtti. Lübnan'daki Dürzilerin lideri
Yebd Canbolat da, Israılli astronotun
ölümüne sevindiğini açıkladı.
Canbolat, "Astronotlann ölümüne
üzüldüğümü söylemek isterdim, ama
çok mutluyum, zira aralannda Irak ve
Lübnanı bombalayan tsrailli bir albay
vardı" dıye konuştu.
SALI
ORHAN BURSALI
Kutuplaşma
Ülkemizin, güncel veya yıllardır sürüncemede
kalmış sorunlan üzerinde başlayan tartışmalar-
da, taraflar ve görüşler hızla kutuplaşıyor...
Derhal artı - eksi kutuplara doğru bir akış başlı-
yor.
Ortalık o kadar geriliyor ki, ülkeniz veya kendi
adınıza bir düşünce geliştirme ve tartışma he-
yecanınız kayboluyor. Böyle durumlarda önemli
olan düşünce, anlama -kavrama- akıl yürütme
vb değil... "tavır almak" oluyor. Taraflar kızgın,
ktmi burnundan soluyor, gözleri çakmak çak-
mak, kalemi ve bakışıyla çevresine ateş püskü-
rüyor.
Ip geriliyor.
"Aktif" taraftardan alkış sesleri.
örneğin, "Kıbns meselesi eğer böyle hiç çö-
zülmeden giderse, beş yıl sonrasında Tûrki-
ye'nin uluslararası arenada durumu ne olur" di-
ye mi sordunuz... Her şeyin aleyhimize gelişme
olasılıklannın "çok yüksek" olduğunu mu gör-
dünüz ve "acaba yanlış mı düşünüyorum, beş
yıl sonraya kadar ne olacak biri açıklasın" mı
dediniz...
"Akılcı" değil de "tavırcı" okurun en aktivistle-
ri hemen sorar: "Kimden yanasın açıkla!" Imza-
sız, veya sahte isimlı e-posta gönderir. Kim ol-
duğunu arar bulamazsınız.
Bu tip tavırdan yana olmadığınızı bile açıkla-
yamazsınız.. Çünkü, sizi duymaz, ona ulaşabile-
ceğiniz akıl ve düşünce yollannda büyük engel-
ler vardır.
Onun sizden tek istediği, kendi tavrını ve ka-
lıplannı daha da güçlendirecek, betonlaştıracak
güçlü ve büyük sözler Işitmektir...
• • •
llhan Selçuk'un ve Gündüz Aktan'ın da ge-
çenlerde yazılarında endişe ile dile getirdikleri
bu gerilmeden kaybeden ülkemiz oluyor.
Kimsenın şüphesi mi var?
Kutuplaşma; süreçleri, olaylann akışını ve va-
racağı noktalan görmemizi ve anlamamızı ola-
naksızlaştınyor...
Bu kutuplaşma, gazete sayfalannda kalmıyor
tabii; siyasi düzeye hatta ülkenin en temel ku-
rumlan düzeyine yükseliyor.
Hadi bakalım çıkın işin içinden.. ne fikir üreti-
minden bahsedebilirsiniz.. ne muhtemel çö-
zümleri tartışabilirsiniz... Bir korku ortalıkta kol
gezmektedir.
Akıl boşalmış, yerini tavırcılığa bırakmıştır.
Sorunlannı özgürce tartışamayan ülke, o so-
runlann cenderesinde boğulmaya mahkûm mu-
dur, değil mıdir?
• • •
Şüphesiz, bir tartışma açıldığında, temel so-
runlanmıza ilişkin uç noktalarda görüşler de ileri
sürülür. Bu, tartışmanın doğal seyrinin gereğidir.
Uç noktada duran görüşlere de gereksinimi
var düşünce hayatının. O bakış veya düşünce,
genelin daha iyı görünmesine yarayabilir. Bunu,
dile getirilmediği sürece bilemezsiniz.
Ama neden çok çok azınlık, bazen sadece ki-
şiye özgü bir görüş ortaya atıldığında, derhal
cepheleşmeye gidiyoruz?
Kendi adıma bunun bazı nedenleri üzerinde
duracağım.
• • •
Birincisi, özgür tartışma ortamı, farklı düşün-
celer ileri sürülmesi, bizim ülke ve devlet yapı-
mıza uygun değil. Zaten yasalarla onyıllarca sı-
nırlar, kısıtlamalar, yasaklar getirmişiz düşünce-
lere. Çocukken böyle büyütüldük, eğitim siste-
minde böyle yetiştirildik. Devlete egemen olan
siyasal görüş de bunu hep böyle dayattı.
Türkiye'de ne bireyler özgür olabilmiş ne de
toplum...
Doğal olarak, böyle bir ülkenin insanlan ola-
rak, uygun düşünce ve ruh haline sahibiz.
Ikincisi, bazı siyasi taraflar, kendi tutum ve
düşüncelerini kabul ettirmek içın, Türkiye'nin bu
özgürlükten yoksun büyümüş - gelişmiş ortamı-
nı bilinçli olarak siyasi anlamda kullanmayı ter-
cih ediyor.
Taraftar -üye- sayısını arttırmanın çok bilinen
ve uygulanan bir yolu, tavır keskinleştirmek ve
ortamı mümkün olduğunca farklı kutuplara çek-
mek ve germektir.
Bir üçüncü, ama hepsinden önemli bir ne-
den daha var bu "toplumsal refleksimiz"in...
O, bir başka yazıya kalsın..
Bu köşenin tutumu için söyleyeyim:
öncelik, tavırlardan daha çok, mümkün oldu-
ğunca ve akıl elverdiğınce, süreçleri, kavramlan
anlamaya çalışmanın ve irdelemenin olacak...
obursali@cumhuriyet.com.tr.
E-Bay internet sitesi
Sanal âlemde parça
satışı engellendi
NEWYORK(AA)-
Dönüş yolculuğu sıra-
sında, 1 Şubat Cumar-
tesi günü dünyaya dü-
şen Columbia uzay me-
kiğinin parçalannın e-
Bay adlı internet sitesi
aracılığıyla satılması
engellendi.
E-Bay sözcüsü Ke-
vinPursglove, satış tem-
silcilerinin, Teksas ve
çevresinde Columbia
mekiğine ait parçalar
bulduklannı öne süren
kişilerden başvuru al-
dıklannı ve söz konu-
su kişilerin, bulduklan
parçalan e- Bay aracı-
lığıyla satmak istedik-
lerini söyledi.
Açık arttırma sitesi
aracılığıyla satışa ko-
nulan bu parçalar e-Bay
yöneticileri tarafından
derhal listelerden çıka-
nldı ve satıcı oldukla-
nnı belirten kişılere, sa-
tışta ısrar ettikleri tak-
dirde adlannın federal
makamlara bildirilece-
ği uyansı yapıldı.
Texas Savcıhğı da ka-
zaya uğrayan bir uçağın
parçalanm ahnanm fe-
deral suç oluşturduğu-
nu açıkladı. Bu suçu iş-
leyenler 10 yıla kadar
hapis ve 250 bin dolar
para cezasma çarptın-
lıyor. Columbia uzay
mekiğinin parçalannm
Teksas'tan Louisi-
ana'ya kadar uzanan
geniş bir alana dağıldı-
ğı ve bazı kişilerin bun-
lan bulmuş olabilecek-
leri belirtiliyor.
Öte yandan, e-Bay'da
Columbia mekiğine ait
madalyon, kolatakılan
bezden işaretler ve ön-
ceki uçuşlarda kullam-
lan denge aygıtı gibi
mallann satışmda artış
gözlendi.