Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
24 ŞUBAT 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYF/
J l i J V U l 11-FİVJJL ekonomi<Scumhuriyet.corn.tr 13
Opel, ikinciliği
sonandakaçırdı
• tZMİR(AA).Opel
Türkıye Genel Müdürü
Peter Fahrni, geçen yıl
başanlı bır sezon
geçirdıklerini ve binek
araçlarda Tofaş'Ia yanşır
hale geldiklerini söyledi.
Fahrni, son 2 yılda
Türkıye pazanndakı talep
daralmasına rağmen
binek araçlarda yüzde
13'Jükpazarpayma
ulaştıklannı kaydederek
"Aralık ayına kadar
Renault'dan sonra ikinci
durumdaydık. Son ayda
çok az bir farlda
ikinciliği kaçırdık" dedi.
Petrof Kanunu
yinegündemde
• ANKARA(AA)-
Seçim sonucu hükümetin
değişmesiyle kadük olan
Petrol Kanunu Tasansı
yeniden ele alındı. Taslak
Enerjı ve Tabii Kaynaklar
Bakanhğı 'nca yeniden
gözden geçirilerek
önümiizdeki günlerde
TBMM'ye sunuJacak.
TUSfDFuan'na
yoğun ilgi
• Ekonomi Servisi -
Istanbul'da 3-7 Aralık
2003 tanhleri arasında
CNR Expo'da
düzenlenecek olan
Uluslararası Otel,
Restaurant Gastronomi
Donanım ve
Teknolojileri Fuan
(TUSÎD 2003)
katılımcılardan büyük
ilgi görüyor. TUSlD ve
CNR Uluslararası
Fuarcılık tarafindan
ortaklaşa organize edilen
fuar, sektördeki üreticiler
ve tüketicileri bir araya
getirirken katıhmcı
firmaJara yenilikJerini
tarurma irnkânım
sağlayacak.
Bütçe bugün
Meclfe'te
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
TBMM bu hafta yoğun
bır gündeme
hazırlanıyor. 2003 yılı
Bütçe Yasa Tasansf nın
bugün TBMM'ye
sunulması, çarşamba
günü de Plan ve Bütçe
Komisyonu'nda
sunuşunun yapılması
beklenıyor. TBMM
Genel Kurulu'nda da
vergi affi yasası,
tüketicinin korunmasuıa
ilişkin yasa tasansı ile
çek yasa tasansı
görüşülecek. Yaklaşık bir
sy sürecek olan 2003 yılı
bütçesinin görüşme
akviminde Bütçe Yasa
fasansı önce Plan ve
îütçe Komisyonu'nda,
ırdından da genel
oırulda ele ahnacak.
tusya'dan
erbestfik atağı
|MOSKOVA(AA)-
usya'nın başını çektiği
eskı Sovyet
ımhuriyeti bir serbest
:aret alaru oluşturmaya
zırlanıyor. Moskova'da
r
araya gelen Rusya,
ızakistan, Ukrayna ve
larus devlet başkanlan
y'imladıklan ortak
diriyle bu yönde
ekete geçmek üzere
•uş bırliğine
dıklannı bildirdiler.
arus Devlet Başkanı
ksandr Lukaşenko,
lan anlaşmayla 4
;nin yıl sonuna kadar
lirleriyle mal
retınin tam bir
estliğe
ışturulmasını
çladıklannı söyledi.
HavadasavaşkorkusuIrak'ta savaş olasılığının yarattığı ekmaliyet ve petrolfiyatlarındaki
yükseliş, sektörde ikinci bir iflas dalgasına neden olabilir. Jeîyakıtı fıyatındaki
birpenilik artış, havacılık sektörüne yılda JSOmilyon dolara mal oluyor.
\ÜSE ZEYBEKOĞULLARI
Durgunlukla boğuşan dünya ekono-
misini büyük ölçüde sarsması bekJenen
olası Irak savaşı. 11 Eylül'ün ardından
bir türlü toparlanamayan havayollan
sektörü için "çöküş* senaryolarını da
beraberinde getirdi.
Irak'ta savaş olasılığııun yarafügı ek
maliyet ve kısıtlamalaria petrol fiyatla-
nndaki yükselişin, sektörde 11 Ey-
lül'ün ardından ikinci bir iflas dalgası-
na neden olabileceği belirtiliyor.
Zam çıKmazı
11 Eylül darbesiyle agır bir krize gi-
ren ABD havayollan şırketleri, yaşanan
sert rekabet yüzünden de çözüm üret-
mekte zorlanıyor. Zararlannı yapılacak
zamlarla telafi etme yoluna giden bazı
şirketler, rekabet yüzünden zamlannı
geri çekmek zorunda kalıyorlar. Fiyat
arttırma girişimJerinin yaklaşık iki ay-
dır sonuçsuz kalması, savaş arifesinde
önJem arayışuu arttıran havayollan şir-
ketlerini çıkmaza sürükleyeceği tah-
minJerini destekliyor.
11 Eylül olaylanndan sonra 2002 yı-
lı zaran 9 milyar dolar olarak telafruz
edilen havayollan sektörü, Irak'la ilgi-
li gündemin dışında tutulamıyor.
ABD'nin Irak'a karşı ginşeceği bir sa-
vaş, ABD havayollan sektörü için "kor-
kutuctı bir ihtimai" olarak degerlendi-
riliyor. Sektör temsilcileri, "Savaşın
uzaması birçok sektöre zarar verebilir,
ancak bizde zarann boyutu çöküse ka-
dar gjder" ifadesini kuîlanıyor.
Geçen yıl jet yakıtı fiyatının ikiye
katlandığını hatırlatan Amerikan Petrol
Enstitüsü Başkanı James \fay geçen
hafta yaptığı açıkJamada, "Jetyalaüfi-
yaündakj birpenilik aröş,havacıhk sek-
törüneyıJda 180 milyon dolara mal olu-
yor''demişti.
Havayollan şırketleri bir yandan da
maliyetleri azaltmarun yollannı anyor-
lar. Ocak ayında 9 uçağını piyasadan
çekme karan alan Alman Lufthansa
HavayolJan, bir dizi yeni önlem alma-
ya hazırlanıyor. Lufthansa îletişrm Ko-
ordinatörü TbomasEflerbeck, önümiiz-
deki birkaç hafta içinde toplam 31 uça-
ğın hizmet dışı bırakılacağını ıfade et-
ti. Lufthansa CEO'su Jurgen VVeber,
"Irak'ta bir savaş, yolcu sayımızı ve ge-
tirlerimizi daha da düşürecek. Bu yüz-
den güçiü önlemier alınmalı ve hızla ha-
yata geçirilmeli" dedi.
THY hazır
Tüm olasılıklara göre planlanrun ha-
zır olduğunu belirten Tüirk Havayollan
(THY) ise, petrol fiyatlannın "tahanv
mül edilemeyecek" durumda
olmadığı görüşünü savunuyor. ^_
Fiyatlann şu anki haliyle korkutu-
cu olmadığını belirten kurum yetkilıle-
n, -Olasılıklara göre değiL ekononıik
şartlara göre fiyat belirinoruz. Bu yüz-
den şu an için bir zam da öngörmüyo-
ruz" diyorlar.
11 Eyliil'ün faturası
ABD'nin 6. büyük havayolu şirketi
US Airvvays, 11 Eylül'ün ilk kurbanı
olarak gündeme gelmişti. 2002 Ağus-
tos'unda konkordato istemiyle mahke-
meye başvuran şirket, 2003 itibanyla
iflastan kurtulmayı amaçlıyor.
Dünya havayollan tarihinin en büyük
iflasma imza atan United Airlınes, 11
Eylül yüzünden iflasa sürüklenen bir
dizi ABD havayolu şirkerinin son tem-
silcisi olmuştu.
Tersanelerde üretilen çeşitli büyüklükteki gezi tekneleri yurtdışına ihraç ediliyor
Tuzla'dan okyanusa vira• Avrupa ülkderinin yanı sıra ABD'den de
müşteri buJan Istanbul yapımı tekneler
tasanmda, kaliteli işçilıjkle ve malzemeyle
yurtdışındaki ünlü markalarla yanşıyor.
SERDARESENLİ
Avrupa ülkelerirün yanı sı-
ra ABD'den de müşteri bulan
îstanbul yapımı teknelerin ta-
sanmda, kaliteli işçılikJe ve
malzemeyle yurtdışındaki
ünlü markalarla yanştığı be-
lirtiliyor.
Proteksan-Turkuaz fîrma-
sının ortagı ve Dizayn Baş-
mühendisi TanjuKalayaoğlu
rakiplerinin Hollanda ve îtal-
ya'daki fırmalar oldugunu be-
lirterek "Yabancı fırmalar-
dan daha kaliteli tekne üret-
mek için çahşıyoruz. Avru-
pa'da üretilenlerden daha
iyiyfe" dedi.
50 metreden büyük tekne-
lerin fiyatlannın müşteri ta-
leplerine göre 10-15 milyon
dolararasında değiştiğini ifa-
de eden Kalaycıoğlu, yaban-
cı ürericilere göre avantaj sağ-
layan fiyatlannın yüzde
50'ye kadar daha ucuz olma-
sının işçilik maliyetlerinden
kaynaklandığını söyledi. Ka-
laycıoğlu üretimde yüzde 98
ithal malzeme kıdlanıldığın],
katma değerinyüksek olduğu
sektörde üretimin, nitelikJi
yoğun emekle ve büyük bir
hassasiyetle gerçekleştirildı-
ğini vurguladı.
Kalaycıoğlu çelik, alümin-
yum ve kompozit (CTP) göv-
deli büyük yatlar üreten Pro-
teksan-Turkuaz firmasının
2001 'de tamamlanan 50 met-
rehk Mosaique isimlı yatı In-
giltere'ye, 28 metrelik Tivoli
ısimli yatı ise ABD'ye ihraç
ettiği, 53.5 metrelik Petara ya-
tının ise 2002'de Ingiltere'ye
satıldığı belirtti.
Egemar fîrması da 3800
metrekarelık kıralık alanda
110 çalışanıyla tekne üreti-
yor. Firmanın kurucusu Ege
Karman 112 teknenın Hol-
landa'ya, 5'inin Italya'ya,
3'ünün de Isviçre'ye satıldı-
ğıru, Yunanistan, Almanya,
ABD ve Fransa'ya da tekne
ihraç edildiğini, yıllık ihracat
gelirinin yaklaşık 4 milyon
Euro oldugunu belirtti.
Karman, ortalama yüzde 8
kârmarjıylaçalıştıklanru, sa-
vaş ihtimali nedeniyle yurtdı-
şındaki talebin 6 aydır yüzde
50 azaldığuu söyledi.
Fiber ve ahşap gövdelı ıki
rürde ve 12 farkJı model üre-
tilen Egemar'da tekne boyla-
n 7.5-15 metre arasında değı-
şiyor. CE sertifikası olan tek-
nelerden ahşap olanlannın fi-
yatlan 80-450 bin Euro
arasında değişiyor.
Boat Show9
a kriz damgası
LEYLAÇEVtK
Bu yıl 22 'ncisi düzenlenen Lnuslararası İstanbul
Boat Show Fuan'na da olası Irak operasyonu ve
ekonomik kriz damgasını vurdu. Genelı ithalatçı-
lardan oluşan katıhmcılar iç pazardaki durgunluk-
tan şikâyet ederken yerli üreticiler rotalanru yurt-
dışına çevirdiJderinı dile getiriyorlar.
Fuaruı bu yıl durgun geçtiğini kaydeden Deniz
Yatçılık'ın satış sorumlusu Murat Gökçen. az sa-
yıdakı ziyaretçinin de sadece fiyat sorduğunu söy-
ledi. Tuzla tershaneler bölgesinde ürettikJeri tek-
neleri Hollanda, Ispanya ve Yunanistan'a sattıkla-
nnı söyleyen Gökçen, üreticilerin ayakta kalabil-
mek için yeni pazarlara yöneldiklerini belirtti.
Antalya'da üretim ve ithalat yapan Tacar Yatçı-
lık'ın genel direktörii lugrul Tacar ise devletin ve
bankalann denizciliği bir sektör olarak görmeme-
sınden yakındı. "Denize inen her bir teknenin ya-
rarOğıistibdam 5kişidir
r
' diyen Tacar, Türkiye 'nin
üç tarafirun denizle çe\ rilı olmasına rağmen sek-
törün her geçen gün daha kötüye gitriğini vurgula-
dı. Öte yandan fuara katılan fırma sayısında da
görünür bir azalma yaşandı. Stand kiralannın çok
pahalı olduğundan yakınan kahlımcılar, dünyarun
en büyük yatçılık fuan olan Londra Boat Show'da
bile40 dolarolan metrekare fîyatlannın Istanbul 'da
75 dolar olduğuna dikkat çekiyorlar.
DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ /ERGİN YILDIZOĞLlı LONDRA ergin.yi(dizog)u ••; bhjeyonder.co.uk
Irak'la ilgili tartışmalann ana ekseni
çoktan savaş sonrası oluşumlara kaydı.
Çünkü aslında bir savaş olmayacak.
Olaytek yanlı bir saldınyla başlayacak ve
bir katliamla sonuçlanacak! Oyleyse, en
rahat olanı, katliam gibi ağrılı konunun
üzerinden at/ayıp, doğrudan sonrasını
tartışmak. Ne de o/sa "postmodem si-
nizm" günün egemen bilinç biçimi. Ama
"o/ay"ortadan kaybolmayacak, vıcdanı-
mızın içinde "siyah birleke" olarak bize
bakmaya devam edecek. Istesek de is-
temesek de.
Slyah leke
ABD kaynaklannın küstah bir edayla
aktardıklanna göre "savaş", hızlı ve çok
yoğun bir bombardımanın arkasından
Irak'a girecek işgal güçlerinin bir iki gün
içinde Bağdat'a ulaşmasıyla bitecek.
ABD yönetiminin Bağdat'a girmemeyi
düşündüğünü, kentin ulaşım, elektrik ve
su bağlantılannı kesip bu aradapetrol ku-
yulannı ele geçirmeyi de ihmal etmeden,
rejimin düşmesini beklemey? pfanladığına
ilişkin senaryolar da varama bunlarda şu
soruyu ortadan kaldırmıyor: Nasıl oluyor
da, basına sızan bir BM araştırması ve
Oxfam gibi uluslararası yardım kuruluş-
lan, bu kadar hızlı ve kısa sürecek bir "sa-
vaşın" 900 bine yakın sığınmacı üretme-
sini bekliyorfar? 900 bin kişi kimden ka-
çacak? ABD onlan kurtarmaya gelmiyor
mu?
Londra merkezli CASI (Irak'ta Yapönm-
lara Karşı Kampanya) adlı sivil toplum ör-
gütünün WEB sitesinde (www.ca-
si.org.uk/info/ undocs/war021210.html)
yayımlanan, BBC tarafindan da doğrula-
nan Birleşmiş Milletler raporuna göre
hava bombardımanı (rak'ta altyapıyı, ula-
şım, su, sağlık, enerji sistemlerini hemen
çökertecek. Dünya Sağlık Örgütü'nün
hesaplanna dayanarak rapor, "savaşın"
Kaosa
Irak'ta, 100 biniölüya
da ağır yarah en az
400 bin zayiat yarata-
cağını ilerı sürüyor.
Rapora göre yardım kuruluşlan yaklaşık
5.4 milyon insanı beslemek, 2 milyon in-
sanı banndırmak zorunda kalacaklar.
Bağımsız, akademisyen, araştırmacı,
doktor ve çocuk psikologlanndan oluşan
bir uluslararası grubun hazırladığı "Yeni
Savaşın Çocuklar Üzerindeki Etkileri"
(The Impact of a New War on Irak Child-
ren) başlıklı rapor da (AP 28/01) çok ka-
ranlık bir manzara ç/z/yor. Halen 500 bin
çocuk besin yetersizliğinden sıkıntı çeki-
yor. Buna karşılık Irak'ta en fazla biraylık
gıda, merkezi hastanelerde de en fazla
3 aylık ilaç stoku var.
Irak'ta çocuklar çok
büyük bir tehlikeyfe
karşı karşıya. BBC
de, Oxfam, BMGıda
ve Kırsal Orgütlen-
me gibi yardım kuru-
luşlarıyla konuştuktan
sonra hazırladığı araş-
tırmasında, ikinci Irak
"savaştnın" çok büyük
b/r insani felakete yol
açacağını vurguladı.
Şimdi iki katliam
olasılığı var karşımızda. Biri "savaş" sı-
rasında yaşanacak hızlı bir katliam, diğe-
ri de, bunu izleyecek yavaş bir katliam. Üç
gösterge trajedinin öngörülen boyutlan
çok aşabileceğinı düşündürüyor. Birincı-
si, Afganistan deneyimi. Bu hafta Paul
Krugman'ın Nevv York Ttrnes'ta hatırlat-
tığı gibi, Bush yönetimi Afganistan'ı ye-
niden inşa edeceğine söz vermişti. Ama
2004 bütçesine, buna yönelik bir kalem
koymayı unutmuş. Sonra telaşla 300 bin
do/ar gibi komık bir fon eklemiş (21/02).
Savaştan önce verilen sözler savaştan
sonra unutuluyori Ikincisi, ABD Irak'ta
_ w sivil bir yönetim oluştur-
D O Û P U
ma
P
ro
J
es
'
nden vaz
~
• * * * 5 I ' ** gecti, askeri bir yönetim
kurmayı planlıyor.
Üçüncüsü, ABD yönetimi sözcüsü An"
Reischer Irak'ın yeniden inşasının Irak
petrollerıyle finanse edileceğinı söylüyor.
Afganistan başka bır yazının konusu.
Irak'/n inşas/nın Irak petrolteriyle finanse
edilmesinin nasıl maddi temelden yok-
sun bir iddia oldugunu daha önce tartış-
mıştım. Burada Irak'ta kurulacak rejim
üzerinde durmak istiyorum.
Sömürge ve valfsf
Cuma günü VVashington Post'un
aktardığına göre ABD yönetimi,
\f Irak'ta GeneralTommy Frankyöne-
timinde askeri bir yönetim oluştur-
maya karar vermiş. Bu yönetim,
Saddam'ı devırecek ama Baas
Partısi bürokrasisini koruyacak.
Böylece de The Guardian'ın deyi-
miyle bir "kafa nakli"(rejim değişik-
7 üg' ysnne) yaparak yönetecek. Da-
• ha sonra da Tomy Frank görevibir
"sivile", emekli General J.M. Gar-
0
ner'e devredecek. Bu II. Dünya Sa-
vaşı'ndan sonra, Japonya'da kuru-
lan McArthuryönetimini örnek alan
bir proje. Ancak, 26 Amerikalı ve Japon
tarihçinın yayımladık/arı ortak bildiride
vurgulandığı gibi, Irak'la Japonya arasın-
da en ufak bir benzerfik yok (Le Monde
21/02). Üstelik, bu model Şii çoğunluğu
yine Sünni azınlığa yönettirmeyi amaçlı-
yor. Irak muhalefetinin liderleriyle konuşan
The Guardian, bu proje yüzünden
ABD'yle Irak Ulusal Kongresi'nin arası-
nın açıld/ğını, hatta Şıi asılı Ahmet Çala-
bi'nin aybaşında yapılan Ankara topantı-
sında, bu koşullarda işgalcı ABD güçleri-
ne karşı bir ayaklanma olasılığından söz
ettiğini aktardı(21/02). Foreign Policy in
Focus adlı stratejik araştırma kuruluşu-
nun 18 Şubat tarihlı bılgi notu da Barza-
ni ve Talabani klanlannın Kerkük'ün ken-
dilerine verileceğinden emin olduğuna ve
bu beklentinın yaratacağı devasa sorun-
lara değiniyordu.
Pepe Escobar'ın, Asia Times'taki,
Saddam rejımınin yapısını inceleyen ya-
zısının (21/02) aynntılı biçimde sergiledi-
ği gibi, Irak'ın karmaşık aşiret yapısıyla
devlet arasında çok girift ilişkıler var.
Irak'ta gelirlerinin büyük bir kısmını dev-
lete borçlu olan orta sınıf e/iti debu klan
ilişkjleri ağ/nın parçası. Londra Üniver-
sitesi'nden Prof. Falih Caber, 1990'lar-
da aşiret devlet ilişkilerinin, aşiretlen par-
ti yerel örgütlerinin yerine ıkame edecek
bir biçimde yeniden düzenlediğıni ve re-
jime daha sıkı entegre edildiklerini söy-
lüyor.
Toparlarsak, ABD sömürge valisı, Sün-
nı Baas bürokrasisi aracılığıyla, ekonomik
toplumsal attyapısı büyük çapta tahrıp
olmuş birtoplumu yönetmeye çalışacak.
ABD'nin bu sıyasi bombanın fünyesini
çıkarmak için ne gerekli mali kaynaklara
da planlara da sahıp olduğu şüpheli. Bu
konuya bakacak büro daha geçen ay ku-
rulmuş (The Nation). Irak petrollerine ge-
lince, ABD'nin saygın Petrol analisti Hen-
ry Groppe ve Goldman Sachs'tan Ste-
ve Strongin'in dikkati çektiği gibi en er-
ken savaştan 6-9 ay sonra başlayacak 6
aylık yoğun bir yatırım programından
sonra, belki günlük 700 bin varıl ek ka-
pasrte yaratmak mümkün (Pruderrtbe-
ar 5/11/02). Wall Street Journal'da ka-
pasitenın 1990 düzeyinin iki katma ulaş-
ması için 40 milyar dolar ek yatırım ge-
rektiğini söylüyor(30/01/03). Budenklem
kolay kolay çözülmez!
Bana, Irak'ta "olay" hızlı bir katliamla
başlayacak, yavaş bir katliamla devam
edecek ve giderek bir kaosa dönüşecek
gıbigeliyor...
I
ANKARA PAZARI
YAKUP KEPENEK
Tapih Yazmak...'
Partisinin Meclis grubunda 18 Şubat günü yap-
tığı konuşmada AKP Genel Başkanı milletvekilleri-
ne "önümüzdeki günlerde ya sürecin dışında ka-
lacaksınız ya da tarihin yeniden yazılmasında aktif
rol oynayacaksınız" demiş. AKP Genel Başkanı,
Türk/ye'nin Irak Savaşı'nda ABD'nin yanında yer al-
masını tarih yazma olarak niteliyor; katılmayı olum-
lu ve değerli bulduğunu vurguluyor. Ancak hükü-
met, savaş karşıtıymış görüntüsü veriyor.
• • •
Hükümetin Irak Savaşı konusundaki durumu,
Meclis'in üs ve tesisleri ABD'ye açtığı günlerde,
Başbakan'ın rüyası ile açıklık kazandı. Gazeteci
Can Oündar'a yaptığı açıklamada Başbakan, "Rû-
yamda bombalanan çocukian gördüm, o günden
beri gözüme uyku girmiyor" diyor (Milliyet, 8 Şu-
bat). Başbakan'ın eşi bu uykusuzluk söylemine ka-
tılarak, "Eşimin gözünü uyku tutmuyor" diyor ve
sözlerini "Allah bizi imtihan ediyor" diye bitiriyor
(Milliyet, 9 Şubat).
• • •
Rüya tabirlerine dayalı bu duygusallıklar, Cum-
huriyet öncesi tarihimizde sıkça görülüyor. örneğin,
Osmanlı Padişahı III. Mustafa (padişahlık yıllan:
1557-1574), o zamanlar ilm-i nücum denilen, yıl-
dızlardan esinlenme (astroloji) konusuna meraklıy-
mış. Padişah, o yıllarda yıldızı parlayan Prusya'nın
Kralı (I. Frederik'e gönderdiğı elçi aracılığıyla kral-
dan üç müneccim (yıldız falcısı) ister. Bu isteğe,
Kral Frederik, şu karşılığı verir: "LGeçmişin dene-
yimlerinden ders alınması; 2. Asketienn her an sa-
vaşa hazır bulundurulması; 3. Hazinenin dolu ol-
ması". Kralın önerdiği üç müneccim(!) bunlardır.
Padişahımız bu kuraJlara uymaz; Rusya'ya savaş
açar; başta Kınm olmak üzere ülkeye büyük kayıp-
lar verdirir. III. Mustafa. ilginçtir, Cihangir takma
adıyla şiir yazar. Yazdığı dörtlüklerden tanhe geçen
biri şöyle:
Yıkılupturbu cihan sanma ki bizde düzele
Devleti, çaıfı-ı deni verdi kamu mübtezele
Şimdi erbab-ı saadette gezen hep hazele
Işimiz kaldı heman merhamet-i lemyezele
(Çarh-ı deni: alçak, kötü talih; mübtezel: çok,
ucuz, değersiz; erbab-ı saadet: mırrJu olanlar,
hazele: yüzsüzler, alçaklar; heman: şimdi; lem-
yezel: kalıcı olan-genellikleTanrı için kullanılır.) Bu
dörtlüğü yorumlamak size kalıyor.
* • *
Hükümet, başından beri Irak konusunda, ikircik-
li, tutarsız, bulanık ve giderek çelişikdavrandı. Doğ-
ru haberieri, kamuoyu, dış kaynaklardan aldı. Çe-
lişkıye bakın, bir tarafta hükümet her olanağı kulla-
narak savaşa karşı olduğu izlenimini vermeye ça-
lışıyor, dığer tarafta AKP Genel Başkanı. savaşa
yeşil ışık yakacak bir Meclis'in tarih yazacağı-
nı öne sürebiliyor. Oysa, olumlu anlamda, tarih,
halkla birlikte yazıl/yor; Meclis'te kapalı oturum
yaparak ve gerçekleri halktan saklayarak değil.
Buna karşın çok büyük çoğunluğuyla, köşe ya-
zarları ve TV yorumcuları, hükümetin savaşı önle-
mek için yapılabilecek her şeyi yapbğını, Türki-
ye'nin savaşa katılmak zorunda oldugunu, pa-
zaritğın sıkı yapıldığını... ülke haJkının beynine ka-
zımayı, bir görev sayıyor; kendine iş ediniyor.
AKP'yi, sürekli olarak koruyan, kollayan ve okşa-
yan kimi medya mensuplan, Irak savaşı konusun-
daki büyüktutarsızlık ve yaipaiamalarkarşısında bi-
le bu tutumlannı savaş çığırtkanlığına varan çok
aşırı noktalara çıkanyor. Yetersiz, çapsız ve dolar
pazariığına dayalı ilkel tüccar anlayışlı küçük
numaralar, basın-yayın organlanndan büyük alkış
alıyor.
Ve asıl, uzun dönemli etkileri nedeniyle, sonuç-
lan belki savaştan da kötü olabilecek bır toplum-
sal yıkımın ya da ahlaki çöküntünün gösterge-
si olan medyanın bu tutumunun tarihinin düşül-
mesi gerekiyor.
yakup@metu.edu.tr
Muayene istasyonları
• AİVKARA (.4A) - Karayollan Genel Müdürlüğü
tarafindan hizmet veren Türkiye genelindeki tüm
muayene istasyonlannın aşamalı olarak
özelleştiribnesine yönelik çalışmalar yeniden
gündeme getirildi. Karayollan Genel
Müdürlüğü'nün geçen günlerde ihalesini yaparak
firma seçimi aşamasına getirdiği, ancak ıptal
edilen karayolu muayene istasyonlannın
özelleştirilmesine yönelik çeşitli formüller
üzerinde çalışmalar başlatıldı.
Real'den taksitli
alışveriş kampanyası
Ekonomi Senisi -
Real Hipermarketler
Zinciri, 21-27 Şubat ta-
rihleri arasında müşte-
rilerine "Anadolu Ce-
telem Kola> Kredi" ile
uygun taksitlerle öde-
me imkânı sunuyor.
Kampanya boyunca
gıda, deterjan ve koz-
metik grubu dışındaki
ürün gruplannda bir
defada yapılacak 100
milyon ve üzeri alışve-
rişlerde, 1^4taksitşek-
linde yapılacak öde-
meler için aylık faiz
oranı yüzde 1.9 olacak.
BICDNOMİ /
1941: ulkenin iaşe (yedirip, içirme, besleme) işleri-
ni düzenlemek, yönetmek ve kontrol amac/yfa,
Ticaret Bakanlığı'na bağlı olarak çalışacak 'İaşe
Müsteşarlığı' kuruldu.
1964: Koç Holding'in ilk genel kurul toplantısı
Istanbul'da yapıldı.
1966: Türk Pirelli Lastik Fabrikası'nda 46 gündür
devameden grev, taraflann anlaşmaya varmasıyla
sonaerdi.
^973: Piyasada ampul krizi başgösterdi.
2001: Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, emek-
li olmak üzere izne aynldı.
2001: Bankacılarla DevletBakanıönal arasında
yapılan zirvede, dolann hafta baş/nda800-850
bin lira bandına oturtulması karariaştintdı.
~ml