Catalog

DŞUBAT2003SAU CUMHURİYET SAYFA dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 Holanda'dan sevkıyat başladı • AMSTERDAM (AA) - ABD, Almamya'da bulunan askeri malzeme ve personelini, Hollanda üzennden Körfez bölge sine taşımaya bişladı. tlk parti askeri malzeme, demiryoluyla Rotterdam Limam'na u-aşırken, önümüzdeki ginlerde trenlerle 25- 26 parti malzemenin daha limana ulaşması beklemiyor. Taşınan askeri malzeme, buradan gemilerle Körfez'e nakledilecek. Askeri malzeme ve personel sevkıyatında, ABD'nin Schiphol ve Eindhoven havaalanlannı da kullanacağı belirtildi. Türkiye IralCa girecek' • DışHaberfcrServisi- Türkıyenın 80 bın kışilik askeri birlığıni, ABD komutası olmaksızın Irak'a sokmak istediği ileri sürüldü. Newsweek dergisine göre, Ankara bu yolla Kuzey'den Irak'a girecek olan ABD kuvvetlerine tzin verme konusundaka pazarlıkta daha yüksek bir karşılık elde etmek istiyor. Haberde şu değerlendirmeler yer aldı "ABDıleılk görüşmelerde Ankara. Irak sınınndan 24 km. içen girerek bir tampon bölge oluşturmak istiyordu. Türk tarafi bu şekilde, mülteci akınım durduracağını savundu. Ancak bugün, Türkiye, 60-80 bin kişilik askeri birliğini sınırdan 225- 273 km. içeriye sokarak burada bir 'stratejik konum' elde etmek istiyor." Haberde Türk kaynaklara dayanılarak Ankara'nın yanlızca ABD ve Türk birlikleri arasında koordinasyon sağlanmasını kabul ettiği iddia ediliyor. Haberde Kürt tehditlerine yer verilerek KDP'nin "Amerikan birlikleri kurtancı olarak gelecek. Türk askeri saldırgan kabul edilecektir" açıklamast da yer ahyor. 'Emekli general yönetecek' • LONDRA(AA)- Ingiliz The Times gazetesi, savaş sonrasında Irak'ı Amerikalı emekli bir generalin yöneteceğini iddıa etti, Gazete, Savunma Bakanı Donald Rumsfeld"in yakın arkadaşı ve Körfez Savaşı sonunda bölgeden kaçmaya çalışan Kürtlere yardım amacıyla yapılan "Huzur Operasyonu"nu yöneten emekli Tuğgeneral Jay Garner'ın bu göreve getirileceğini bildirdi. Haberde, Garner'ın, yakın zamanda Pentagon'daki Savaş Sonrası Planlamalar biriminin başına getirildiği de belirtildi. Rus keşif uçakları Inak'ta • MOSKOVA(AA)- Rusya'nın Irak'a Antonov-30B tipi keşif uçağı göndermek istediği bildirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Andrey Granovski, teknik aynntılan ay sonunda Moskova'da, Birleşmiş Milletler silah denetimi heyeti ile göriişeceklerini belirtti. An-30B uçağının Amerikan U-2 ve Fransız Mirage uçaklan ile birlikte Irak'taki hava keşiflerine katılması bekleniyor. Türkiye, Washington ile ekonomik, askeri ve siyasi konulardaki sorunlann aşılması için yeni önerilerde bulundu ABD ile'ortayol' aranıyorANKARA (CumhuriyetBürosu)- Tür- kiye, ABD ile uzun süredir yürütülen an- cak temel konularda uzlaşma sağlanma- dığı için imzalanma aşamasına gelmeyen Mutabakat Belgesi'nin tamamlanabil- mesi için ABD'ye yeni bir paket sundu. Başbakan Yardımcısı MehmetAli Şahin, "Cevabı olumlu olursa biz de adım ata- nz" diyerek, tezkerenin yakında Meclis'e sunulabileceği mesajını verdi. tki ülke ara- sında üzerinde u2İaşma sağlanamayan üç temel konu "ekonomik desteğin mik- tan, Türk askerinin Kuzey Irak'ta inisi- yatif abnası" ve "Irak'ın siyasi bütünlü- ğünün korunması" olarak sıralanıyor. Başbakan Yardımcısı Şahin Türkiye'nin ABD'ye yeni bir paket sunduğunu dün açıkladı. Şahin, gazetecilerin sorulan üzerine, "Birtakım bekJentiferiniK var. Bu- gün (dün) ekonomik, askeri ve siyasi ko- nulan içeren yeni bir paket sunulmuş ol- malı. Onun cevabı olumlu olursa biz de adım atanz" diye konuştu.Yeni paketin, hükümetin Amerikan askerlerini Türk topraklannda konuşlandırma iznini ve- recek tezkerenin TBMM'ye sunulma- ması karannın ahnmasınm hemen ardın- Başbakan Gül: Mutabakat olmadan tezkere zor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Abdullah Gül olası Irak sa- vaşı için ABD ile siyasi, askeri ve eko- nomik işbirliği alanlannı kapsayan mu- tabakat zaptında uzlaşmaya varmadan, Amerikan askerlerinin Türkiye'de konuş- landınlmasına ilişkin tezkerenin hazır- lanmayacağını söyledi. "Mutabakata \armadan.askergöndermevebuhındur- maya ilişkin tezkereler hakkında TBMM'yi ikna etmek zor" diyen Gül, kaygılannın ve önem verdikleri konu- lann ABD'ye aktanlacağını, buna gö- re gereğini yapacaklannı bildirdi. Dışiş- leri Bakanı Yaşar Yakış da ABD'nin acelesi varsa mutabakatlann bir an ön- ce tamamlanması gerektiğini iletti. AB'nin Irak ve Ortadoğu konusun- da yapacağı toplantıya katılmak üze- re AB Dönem Başkanı Kostas Simitis ın davetlisi olarak dün Brüksel'e giden Gül, harekerinden önce Esenboğa Ha- valimanı'nda gazetecilere önemli açık- lamalar yaptı. Gül, ABD ile Irak'a operasyon halın- de askeri, siyasi ve ekonomik işbirliği alanlannı kapsayan mutabakat belge- sindeki uzlaşmazhklara ilişkin soruya "Türkrye'nin önem verdiği baa konu- lar var. Bu konularda baa görüşlerimiz vekaygılanınızvar" yanıtını verdi. Tez- kerelerin askıya alınıp alınmadığı ya da ertelenip ertelenmeyeceği sorusuna kar- şılık, *Bu noktalarda bir mutabakata va- nhnadanTBMlVfvi iknaeüneninzor ob- cağı kanaatindeyiz" diyen Gül, kaygı- lannı ABD'ye yeniden aktaracaklannı açıkladı. Gül, "ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfovitz, tezkerelerin çıkmaması halinde Akdeniz'de bekle- yen gemilerin rotasuu Körfez'e yönlen- direceklerini söyledi. ABD ile ipler kop- ma noktasına mı geldi?" sorusu üzeri- ne de şunlan söyledi: "Zannetmiyo- rum. Bu bir süreç tabii. Ama herhalde demokratik bir ülkede hükümet, TBMM'ye gittiğinde netice almak ister. Netice alması için deşüphesiz ki buna oy verecek milktvekillerinin kaygüannı gi- derecek baa tedbûierin ahnmış oMu- ğunu da görmek ister." AB'nin Türki- ye'nin öncülük ettiği bölgesel banş gi- rişimini destekleyen bir açıklama yap- tığını anımsatan Gül, "AB, Irak sorunu ileflgiligörüşümüze ve faahyetierimize özdbir önem veriyor. Biz de AB'nin Irak ve Ortadoğu poİitikasına katkıda bu- lunmakta yarar görüyoruz" dedi.Gül, Brüksel'de görüştüğu BM Genel Sek- reteri Kofi Annan' ın gelecek hafta için- de Ankara'ya geleceğine de işaret etti. Dışişleri Bakanı Yakış, ABD ile yü- rütülen müzakerelerin siyasi ayağında karşılıklı göruşlerin birbirine yakın ol- duğunu söyledi. Siyasi, ekonomik ve askeri mutabakat zabıtlannın birbiri- ne bağlı olduğunu vurgulayan Yakış, tezkerelerin ne zaman gönderileceği- ne dair soru üzerine. "Bu konu, ancak müzakerelerden sonra gündeme gelir. Tezkereye temel teşkfl edecek mutaba- kat olmazsa tezkereyi neye dayandıra- raksevkedeceğiz"yanınnı verdi. Ya- kış, müzakereler tamamlanmadan tez- kerelerin TBMM'ye gönderilemeyece- ğinin altmı çizerken, "ABD'nin acek- si varsa bu müzakerelerin bir an önce tamamlanması için ne kadar erken bir zamanda mutabakata vanrsak, takvi- min geri kalan kısmı da o kadar çabuk işler" mesajını verdi. • Amerikan askerlerinin Türk topraklannda konuşlanması tezkeresini TBMM'ye sunmayan Türkiye, ABD'ye yeni bir paket sunarak Mutabakat Belgesi'nde orta yol bulunamayan konular için öneriler getirdı. dan hazırlanıp sunuhnası dıkkat çekti. ABD ile ekonomik, siyasi ve askeri ko- nulardaki Mutabakat Belgesi'nin çar- şambaya kadar tamamlanması durumun- da tezkerenin perşembe günü TBMM'ye sunulması olasılığı bulunuyor. Türki- ye'nin ABD'ye yeni bir paket sunma- sında ABD ile yürütülen görüşmelerin 3 temel noktada tıkanmasının neden oldu- ğu kaydediliyor. Bu noktalar şöyle sıra- lanıyor: Ekonomik: ABD, Türkiye'ye toplam 6 milyar dolarlık bir paket sundu. Pake- tin 3 milyar dolan hibe ve askeri borçla- nn bir kısmının silinmesi, 3 milyar do- lan ise uzun vadeli kredilerden oluşu- yor. Bunun yanı sıra, ABD garantili Ha- zine tahviline de Amerikan yetkililerin sıcak baktığı belirtiliyor. Türkiye ise ABD'den taleplerini 5 yıllık bir süreye yay- dı. tlk yıl için 25 milyar dolarlık destek isteyen Türkiye, buyardımınen az 10 mil- yar dolarının hibe olmasında ısrar ediyor. Genye kalan miktann ise "düşük faizli uzun vadeli kredi, askeri borçlann silin- mesi daha önce tsraiTe verilen ABD Ha- zinesi garantili tahvil ihracuun Türki- ye'yede uygulanmasr yöntemleriyle kar- şüanması isteniyor. Türk tarafi, 4 yıllık süreç içinse, miktan daha düşük ve ge- nel zararlan karşılayacak esnek bir pa- ket talebinde bulunuyor. Askeri: Genelkurmay Karargâhı'nda yürütülen görüşmelerde taraflar arasın- da yaşanan sıkıntılar arasında Türk as- kerinin Kuzey Irak'ta inisiyatif alması ve bırliklerin kimin komutasında olaca- ğı bunuluyor. Türk askerinin Kuzey Irak'taki askeri hareketliliğinin sınırlı ol- masuıı isteyen ABD, özellikle Kürt grup- lannın kaygılannı gidermeye çahşıyor. Türkiye ise bölgede yaşanabilecek is- tenmeyen gelişmelere karşı bağunsız ha- reket etmek istediğini açıkhyor. Edinilen bilgilere göre Genelkurmay Başkanı Orgeneral HihniÖzkökve kuv- vet komutanlan, Amerikan askerlerinin Türk topraklannda konuşlanmalarına olanak verecek tezkerenin bugün TBMM'ye sevk edilmemesi üzerine ya- nn başlatmayı düşündükleri Güneydoğu gezisini de ertelediler. ABD ile Türkiye arasındaki komuta sorunun ise "eşko- mutanhk" sıstemiyle çözümlenme aşa- masuıda olduğu belirtiliyor. Buna göre, anlaşmanın şu zeminde bulunabileceği öngörülüyor: • Türkiye topraklannda komutanlık hiçbir şekilde paylaşılmayacak. Türk or- dusunun emir-kcmuta zincirine zarar ve- recek bu tür istemler kabul edilmeyecek. Bu kapsamda, Türk üs ve askeri olanak- lanndan Amerikalı askerler yararlansa bi- le bunlarm komutasında bir paylaşim söz konusu olmayacak. Ancak bu üslerde Türk ve Amerikalı askeri yetkililer bir- likte çalışıp, yakın işbirliği kuracaklar. •Kuzey Irak'a geçecek Türk birlikle- rinin komutası da Türk komutanda ola- cak. Ancak bu birliklerin komutası ABD ile birlikte gerçekleştirilecek. Eşkomu- tanlık formülüne göre her iki komutan bir- likte çalışacaklar ve attıklan her adım- dan birbirlerini haberdar edecekler. • ABD ve Türk birlikleri Kuzey Irak'ta- ki hareketlerini birbirlerine sürekli ra- por edecekler. Bu kapsamda bölgedeki Kürt gruplanyla da işbirliği yapılacak. t/ Türkiye, Kuzey Irak'ta kendi gü- venliğine ilişkin gelişmeler karşısında bağunsız hareket edebilecek. Özellikle kanşıklıktan yararlanmak isteyen PKK unsurlarma karşı askeri önlemlere baş- vurabilecek. Bunun yanı sıra Türk bir- likleri, olası bir göçü durdurmak için de K. Irak topraklan içinde gerekli önlem- leri alabilecek. Siyasi: Mutabakat Belgesi'nin siyasi içerikli bölümüne ilişkin sorun ise ope- rasyon sonrasına ilişkin unsurlan kapsı- yor. Türkiye, Irak'ın siyasi bütünlüğünün zarar görmemesi için gerekli önlemlerin alınması, bu kapsamda "etnik xe coğra- fikbir federasyon" seçeneğinin gözardı edilmesini istiyor. ABD ise federal bir çö- zümün güvencesini veriyor. GüVün üüyoğun günü Başbakan Abdullah Gül, BrükseTdeki temaslan sırasında BM Genel Sekreteri Kofi Annan, AB OrtakDışPotttikave Güvçnhk Yüksek Temsikisi Javier Solana. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt , \ unanistan Başbakanı Kostas Simitis \% Fransa Cumhurbaşkanj Jacques Chirac ik ayn ayn ikfli «örüşmefcrde bulundu. Görüşmelerde agjrtıkh olarak Irak konusunun gündeme geldiği beürtildL (Fotoğraflar: AA) Başbakan Abdullah Gül AB'den soruna ortak olmasmı istedi: Göç maliyetini paylaşalım BRÜKSEL (AA) - Başbakan Ab- dullah Gül, Irak krizinin, Türkiye'nin dünya çapındaki önemini gözler önü- ne serdiğıni belirterek, savaş durumun- da Türkîye'nin büyük göçle karşılaş- mak istemediğini kaydetti. Gül, Avnı- pa Birliği'nden ve uluslararası kuruluş- lardan mülteci sorununa ortak olmala- nnı istedi. Başbakan Gül, Brüksel temaslaruun ardından düzenlediği basın toplantı- sında, "Irak krizi Türkiye'nin konu- munda değjşikük\apO mı?" sorusunu şöyle yanıtladı: "Irak kriziTürkiye''nin Avrupa'da öneminin bü>1ik olduğunu bir kere daha ortaya çıkârmışnr. Avru- pa stratejik alandâ, küresel alanda ger- çektensözsahibiolacaksa,Türkiye'nin önemi ortaya çıkmışür. Türkiye'nin AB'yev»ebfleceğı,AB'ttindeTurîdye'>« Cül Ankara'da başka Brüksel'de başka konuşuyor Tezkere taıihini Atina açıkladı BRÜKSEL (AA) -Başbakan Abdullah Gül'ün, Irak'a yönelik askeri harekât için "mutabakat zapönda anlaşmaya varmadan, Amerikan askerlerinin Türkiye'de konuşlandınlmasına ihşkin tezkerenin hazuianmayacağmı" açıklamasma karşın Yunanistan Hükümet Sözcüsü Hristos Protopapas, Ankara'nın Amerikan askerlerinin Türkiye'de konuşlanmasıyla ilgili tezkereyi birkaç güû içinde Meclis'e getireceğini iddia etti. l Protopapas, gazetecilere yaptığı ,açıklamada, dün Brüksel'de Başbakan Gül'ün, AB Dönem Başkanı Yunanistan'ın Başbakanı Kostas Simitis ile görüşmesi sırasında, Amerikan askerleriyle ilgili tezkerinin birkaç gün içinde Meclis'e getirileceğini söylediğini belirtti. Protopapas, Gül'ün 30 dakikalık görüşme sırasında Türkiye'nin 1991 yılındaki Körfez Savaşı'ndan sonra gördüğü zararlan gerekçe göstererek Irak konusunda Ankara'nın banşçı çözümü istediğini söylediğini belirtti. Yunan sözcü, Gül'ün aynca, olası savaş durumunda Türkiye suıırlannı geçerek mülteci durumuna düşebilecek yüz binlerce insanın sorunlanyla baş etmek için AB'den mali destek istemeyi planladığını ifade ettığmı de kaydetti. vıerebüeceği çok şe> vardır. Ortaya ç> kan kriz de göstermektedir ki Türki- ye'nin önemi azalmamakta. aksine gi- derekartmaktadır.Sonkrizdebunugöv termiştir. Türkhe'nin faahytieri AB ülketeri taranndan da büyük bir takdirle izlen- miştir. Bugünkü görüşmelerde herkes bunu belirtti." Gül, bir soru üzerine, savaş durumunda Türkiye'ye doğru büyük göç hareketi ya- şanmaması gerektiğini, bu konuda deneyimler olduğunu kaydederek "Kendimizi en kötü se- nanolar için hazırladık. Büyükgöçle karşuaşmak istemiyoruz. Bu olursa, uluslararası kunıhışlann maliyeti dikkate atanası- nıistiyoruz"dedi. Başbakan Gül, basın toplantısında, Kıbns gö- rüşmelerinde 28 Şubat'a kadar anlaşmaya vanl- ması için iyi "birolasüık butunduğunu" ifade et- ti. Brüksel'de görüştüğu BM Genel Sekreteri Ko- fi .Annan"a. Türkiye'nin Kıbns görüşmelerinde sonuca vanlabilmesı için yardım edeceğıne söz verdiğinı belirtti. AKP'DE TEZKERE SIKJNTISI Milletvekilleri bayramdan 'hayır'la döndü ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Irak konu- sunda ABD'nin ısran kar- şısında köşeye sıkışan AKP hükümeti, parti için- de de "tezkere" sıkıntısı yaşıyor. AKP seçmeninin faks ve mesaj yağmuru- na tuttuğu milletvekille- ri, ikinci tezkereye sıcak yaklaşmıyor. Istanbul Milletvekili Emin Şirin, hükümetin tezkerede zorlanacağını belirterek ekonomik pa- ket kabul edümediği sü- rece tezkereye "evef de- meyeceğini söyledi. Yabancı askerlerin Tür- kiye'de bulunması ve transit geçişi ile Türk as- kerinin gönderilmesine ilişkin tezkere konusun- da AKP içindeki sıkıntı giderek artıyor. Başba- kan Abdullah Gül'ün tüm ikna çabalanna karşın üs ve limanlann moderni- zasyonuna ilişkin tezke- renin oylamasında 50 do- layında fire veren AKP'nin, ikinci tezke- redeki fıresinin daha da artması bekleniyor. AKP tstanbul Milletvekili Şi- rin, BM karan olmadan Meclis'e gönderilecek tezkereye "ret" oyunun artacağmı söyledi. "Hü- kümet bu konuda zorla- nır" diyen Şirin, ABD'nin Türkiye'ye kar- şı "müttefik" gibi davran- madığını vurguladı. Şirin, "Eğer ABD, Türldye'nin m üttefıki ise' Zararlannı karşüıyorum' demesige- rekir.'' diye konuştu. Uluslararası yasalhk ko- şulunun sağlanmasının bi- le tezkereye kabul oyu ve- rebihnesı için yeterli ol- madığını anlatan Şirin, ekonoâmik paketin de ka- bul edilmesinin kendisi açısından zorunluluk ol- duğunu söyledi. Bazı AKP'li milletve- kıllen de seçmenden *sa- vaşa hayır" denmesi ko- nusunda yoğun faks ve mesaj yağmuruna turul- duklannı belirttiler. Bir milletvekili, "Arkadaş- lanmız bayram tatili bo- yunca seçmenlerinin ara- sındaydL Bütün millerve- kiDeri tatfflden hayır'la dönüyor. Tezkere geürse büyük çoğunluk ret oyu kuİlanacaktir. Kabul oyu kullananlar da kerhen destek verirler" diye ko- nuştular. TRAFİK YOGUNLAŞTI Incirlik merkez üs olabilir SAVAŞ KÜRKLÜ ADANA-ABD'nin, ço- ğu Güney ve Güneydo- ğu'daki 9 üs ile 3 liman ve bunlan birbirine bağla- yan demiryollannda in- şaat izni ahnasuun ardın- dan başlattığı "onanmve yenfleme" çahşmalan sü- rüyor. Olası Irak sa\-aşuı- da merkez üs olarak kul- lanılacağı görüşü ağu-lık kazanan Incirük'te de pist genişletme ve yenileme çahşmalan hızlandı. Bugünlerde çok yoğun bir hava ve yer traf iğine sahne olan Incirlik'te ala- na iniş kalkış yapan de- ğişik tonajdaki uçak sa- yısında da artış olduğu gözleniyor. Geçen haf- tadan itibaren Galaxi ti- pi C-5 kargo uçaklany- la tank ve füzelerin üsse indirilmesinin ardından savaşın yakın olduğu gö- rüşleri ağıriık kazandı. incirlikCssü'nü çevTe- Icyen tel örgülerin iç ta- rafında açılan çukurlara Patnot ve diğer füze ram- palannnı, pist çevresine uçaksavar benzeri silah- lann yerleştirileceği kay- dediliyor. Yine geçen günlerde alana inen C- 5 'lerden indirilen büyük parçalann, "Daha uzun menzUB füzeler de mi üs- sey«rleştiriiyor" sorusu- nun soruhnasma neden olduğu belirtiliyor. Üs, liman ve demiryol- lannda inceleme yapan ABD heyetinin, 2. kez geldiği Taşucu'ndaki NA- TO Limanı'nda dün he- yecanlı saatler yaşandı. Limana yanaşmak iste- yen bir ABD askeri gemi- si, bir süre sonra yeniden denize açıldı. Iskende- run Limanı ise savaşın bir başka cephesini oluşru- racak gibi görünüyor. Da- ha önce Türkiye liman- lanna gelmek için yola çıkan 20 ABD gemisin- den birkaçının Domuz- burnu açıklannda bekle- diği, Iskenderun Lima- nı' nın da sıcak savaşın başlamasıyla birlikte hareketleneceği söy- leniyor.