Catalog

1 7 ARALIK 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JliJvO-INOJVIJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Gemlik ihalesini kazanan Yılyak Yakıt Pazarlama ve Ticaret AŞ, diğer ihalelere de farklı isimlerle katıldı Hedefgübredeğil,liman Toyota Zirvesi'nde TÜPkiye'ye övgü • İSTANBUL(AA)— Kjtalararası fabhkalan arasında en iyi üretim kalitesine sahip fabrikanın Türkiye'deki olduğunu belirten Toyota Motor Corporation Yönetim Kurulu Üyesi Yoshimi Inaba, Adapazan'ndaki fabrikanın Japonya'daki fabrikalann üretim kalitesiyle eş düzeyde olduğunu, hatta zaman zaman onlan da geçtiğini söyledi. Inaba, Adapazan fabrikasının ileride hem model sayısı, hem de üretim kapasitesini artörarak kıtalararası operasyonlardaki en büyük 6 fabrikadan biri olacağını belirtti. Dünya Bankaa:v YaMaşnn f a kreıf var • ANKARA (AA) - Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Shiego Katsu, Dünya Bankası'nın orta ölçekli işletmelere üretün ve ihracat olanağı için 300 milyon dolarlık kredi sağlayacağını söyledi. Katsu, îstanbul yaklaşunı çerçevesindeki krediden vazgeçildiğine ilişkin haberlerin tamamıyla yanlış anlaşılmadan kaynaklandıgını belirterek vazgeçmenin söz konusu olmadığını belirtti. Microsoft: Bilgi şinket değerini yüksettiyor • İSTANBUL (AA) - Microsoft Türkiye Genel Müdürii Çağlayan Arkan, Türkiye'de bireysel ve şirket anlamında başarı hikâyelerinde ciddi potansiyel bulunduğunu belirterek, "Hedefımiz, bunu toplumsal seferberliğe dönüştürmek olmah" dedi. Microsoft Türkiye'nin düzenlediği "Türkiye'nin Üretim ve Teknoloji Liderleri Zirvesi"nde, 20 yılda bilgi kaldıraçlamayı kullanan şirketlerin, yılhk değerlerini yüzde 100,200 arttırdıklan belirtildi. MNG Kargo'tfon hizmet atağı • BOLU (AA) - MNG Kargo Yurtiçi ve Yurtdışı Taşımacılık Genel Müdürü Aslan Kut, 10 ayda Türkiye genelinde 210 şube açtıklannı söyledi. Şirketin 1800 çahşanı bulunduğunu belirten Kut, kısa bir süre içinde 200 araç daha alarak 600 araca ulaşacaklannı ve böylece aralık sonuna kadar 450 kişiye daha istihdam sağlayacaklannı belirtti. Hükümeüe bürokpasi karşı karşıya • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "Asgari ücret 350 milyon lira olacak" açıklaması, bürokrasi ve Asgari Ücret Komisyonu'nu sıkıntıya soktu. Komisyonun, 2004 yılında uygulanacak asgari ücretle ilgili çalışmalannı sürdürmek için bugün bir kez daha bir araya geleceği toplantının gündeminde, hükümet üyelerinin asgari ücretle ilgili açıklamalannın yer alacağı belirtildi. "I FATMAKOŞAR Türkiye'nin tek amonyak üreticisi ve bu yıl 2 milyon dolarlık ihracat ya- pan Gemlik Gübre fabrikasımn dev- redileceği Yılyak Yakıt Pazarlama ve Ticaret AŞ'nin, farklı isimlerle diğer gübre fabrikalannın ihalelerine gir- mesi dikkat çekiyor. Yılyak Yakıt Pa- zarlama ve Ticaret AŞ, Başbakan Re- cep Tayyip Erdoğan'ın îstanbul Bele- diye Başkanlığı döneminde kurulduk- tan sonra, belediyenin denetim alanı- na giren kömür ithalatı ile pazarlama- sında boy göstermeye başladı. Gem- lik ihalesine 'Yılyak' adıyla katılan şirket, tstanbul Gübre Sanayi AŞ'nin (ÎGSAŞ) ihalesine "Yılfet" adıyla, Samsun Gübre'ye de Yıldınm Dış Ti- caret AŞ adıyla talip olmuştu. îhalede, 80.1 milyon dolarla en yüksek teklif Yılyak tarafindan veri- len Gemlik Gübre fabrikasının, • Yılyak Yakıt Pazarlama'ya 80.1 milyon dolara devredilmesi için hazırlığı süren Gemlik Gübre fabrikasının, amonyak üretim tesisinin kuruluş maliyeti 400 milyon dolar. Fabrikanın aynca, 200 bin dolarlık arazisi, en az 50 milyon dolar değer biçilen limanı bulunuyor. amonyak üretim tesisi var ve bu tesi- sin kuruluş maliyeti 400 milyon do- lar olarak hesaplanıyor. 'Teklif ciddiye alınmamah' Fabrikamn, aynca bugünkü değer- lerle metrekaresi 200 dolardan 200 bin dolarlık arazisi, cevher sahalanna çok yakın konumda en az 50 milyon dolar değer biçilen limanı ve depola- nnda 28 milyon dolarlık 137 bin ton gübre stoku bulunuyor. Yıh/ak Yakıt Pazarlama'nın faaliyet gösterdiği alan itibanyla gübre üreti- minden çok limana göz diktiğini be- lirten Petrol-Iş Sendikası, özelleştir- me sürecinde zarar ettiği ileri sürülen fabrikamn işletme zaran olmadığım, en önemli girdi doğalgaz kesintileri nedeniyle üretimin çok kesintiye uğ- radığını dile getirdi. Bu yıl 2 trilyon lira kâr eden fabri- ka için verilen teklifin ciddiye ahnma- ması gerektiğini belirten Petrol-Iş Uz- manı A>fer EğUmez, "DoğaJgaz ke- sintilerinden dolayı otuşan üretim o- kuıüsı zarargibigösterüdL Oysa faaü- yet kân elde eden bir iştetme söz ko- nusu" dedi. Petrol-Iş, daha önce de Başkan Mustafa Oztaşkm'ın ımzasını taşıyan bir açıklamayla TÜGSAŞ'ın özelleş- tirihnesinin, ucuz ve sağlıklı tanm ürünlerinin de sonu olacağı uyansım yaptı. Petrol-Iş, pek çok üründe kamu adına tekel olan gübre üreticisi TÜG- SAŞ'ın fabrikalannın yok pahasına elden çıkanlmak istendiğini, Gem- lik'e teklif verenlerin de niyetinin li- man ve arsalan ele geçirmek olduğu- nu öne sürdü. Sorulara yanıt yok Sicil kayıtlanna göre, yönetim ku- rulu üyeleri Garip Yüdınm, Ali Rıza Yıkünm ve Mehmet Yıldırun'ın ol- duğu Yılyak Yakıt Pazarlama'nın Yö- netim Kurulu Başkanı Niksar Yüdı- nm, ihale ve AKP'ye yakınlıklanyla ilgili sorulanrmza asistam aracılığıy- la yanıt vermeyeceğini bildirdi. Bu arada, iletişim adresi olarak ve- rilen Yılyak Yakıt Pazarlama'nın in- teraet sitesinin "Türkçe" olmaması dikkat çekti. 3 yılda verimlilik yüzde 47 arttı Japonlardan Omo'ya ödül Ekonomi Servisi - Japon Fabrika Bakım Enstitü- sü'nce, her yıl dünyada "Top- lam Üretken Bakım Yöneti- mi" modelini kullanarak üretkenliği, verimliliği ve ça- lışan memnuniyetini en çok artıran fabrikalara verilen ödülü kazanan Lever Elida Gebze Fabrikası, 3 yılda ve- rimliliği yüzde 47 arthrdı. Unilever'in OMO dahil te- mizlik ve kişisel bakım mar- kalannın üretimini gerçek- leştirdiği fabrikada, 3 yıl ön- ce işçisi ve yöneticisiyle *Sı- fir tş Kazası, Smr Hata, Smr Kayip, Smr Anza" hedefıyle yola çıktıklannı anlatan Uni- lever Türkiye Yönetim Ku- rulu Başkanı tzzet Karaca, bunun sonucunda toz deter- jan üretim maliyetini yüzde 40, anza sayılannı 12 kat azalttıklannı söyledi. Kara- ca, maliyetteki düşüşün sek- törü etkilediğini belirterek "Fiyatlanmızdiğer markaia- nn da kendilerini sorgulama- sına neden oldu. Bunun sonu- cunda somut olarakenflasyo- nun yüzde 1.5-2 oranında düşmesini sağladık" dedi. Karaca, geçen hafta alınan "MükemmeUikÖdührnden sonra Lever Elida Fabrikası içinde bulunduğu Afrika, Or tadoğu grubunda liderlik kol- tuğuna oturduklannı ve bu bölgelerin ar-ge çalışmala- nndan sorumlu olduklannı dile getirdi. , Temiztik ve kişisel bakun ürünkri sektöründe Japon Fabri- ka Bakım Enstitüsü'nce verilen Mükemmellik Ödülü'nü kazanan Lever Elida, 320 çahşamyla toz vetikitdeterjan. saç ve diş bakınmla U- güi toplam 190 çeşit ûrün üretiyor. (Fotoğraflar: OZLEM AS) ABD ilk sıradakî yerini korudu Türkiye 17. dev ekonomi ANKARA (AA) -ABD'nin Mer- kezi Haber Alma Orgütü'nün (CIA) verilerine göre Türkiye, 2002 yılın- da dünyanın 17'üıci büyük ekono- misi oldu. CIA'mn internet sitesin- de yer alan "The World Factbook" çalışmasına göre Türkiye, 2002 ve- rileriyle 468 milyar dolarlık satınal- ma gücü paritesiyle gayri safı yur- tiçi hasılası (S- GSYH) ve 7 bin do- larlık kişi başına milli geliriyle (S- KBMG), dünya sıralamasında 17'nciliğıaldı. ABD, 10.4 trilyon dolarlık S- GSYH ile ilk sıradaki yerini korur- ken, Çin 5.7 trilyon dolarla ikinci ol- du. Son 20-25 yılda olağanüstü bir gelişme gösteren ve 5.7 trilyon do- larlık bir boyuta ulaşan Çin ekono- misi ABD ekonomisinin yüzde 55'ine ulaştı. Uzun yıllar boyunca yaklaşık yüzde 10 büyüyen Çin'in satmalma gücü paritesiyle milli ge- lirde önumüzdeki 15-20 yılda ABD ekonomisini geride bırakması bek- leniyor. Sıralamada Japonya 3.55 trilyon dolarla üçüncü sırada yer alırken Hindistan 2.66 trilyon do- larla dördüncü, Ahnanya 2 trilyon 184 milyar dolarla beşinci oldu. Borçlarını ödemeyenlerin oranı arttı G.Koreliyikredikartı vurdu Ekonomi Servisi- Güney Kore 'de- ki kredi kartı krizı derinleşiyor. Merkez Bankası'nm açddamasma göre ekim aymm sonunda ülkedeki 8 kredi kartı şirketi, "geüşigüzel" borç kullandırmaktan dolayı toplam varlüdannm yüzde 12'sini oluştu- ran 5.8 milyar dolar zarar etti. Güney Kore Merkez Bankası, kredi kartı borcunu ödemeyenlerin oranının toplam yüzde 30'a yaklaş- tığmı açıkladı. Müşterilerinden ala- caklannı tahsil etmekte zorlanan kredi kartı şirketlerine sektör tem- silcileri tarafindan 2003 başından beri 3.2 milyar dolar sermaye akta- nhnasma rağmen Güney Kore Mer- kez Bankası, sektörün toparlanabil- mesi için daha fazla sermaye girişi- ne ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor. 2003 yılının ikinci çeyreğinde kre- di kartı şirketleri tam bir kriz yaşa- sa da Güney Kore'nin bu yıl yüzde 2.9 olan büyüme oranının gelecek yıl yüzde 5.2'ye çıkması bekleni- yor. 2004'ün ilk yansında tüketici gelirlerinde önemli artış beklenme- diğinden, uzmanlar sektörde bir iyi- leşmenin yaşanması için henüz za- manm erken olacağmı söylüyorlar. IB'NÎN ÎTtRAZI YERÎNDE BULUNDU Tekel'de 'alkollü içkiler' ihalesine devam ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Bölge Idare Mahkemesi, Tekel' in Alkollü içkiler Işleöne- si'nin özelleştirilmesiyle ilgili olarak Ankara 8. tdare Mahke- mesi'nin yürütmeyi durdurma karanna itiraz eden Özelleştir- me Idaresi Başkanlığı'm (ÖtB) haklı buldu. Kararla birlikte iş- letmenin, ihaleyi kazanan Nu- rol-Limak-Özaltın-Tütsab Ortak Girişim Grubu'na verilmesinin yolu açıldı. Alınan bilgiye göre, idare mahkemesinin kasım ayı sonun- da, yürütmeyi durdurma karan- nın gerekçesinin yeterli olmadı- ğı gerekçesiyle bölge idare mah- kemesine yaptığı itiraz uygun görüldü. Rekabet Kurulu'nun Tekel'in alkollü içkiler işletme- sinin sahşına ilişkin görüşünün de olumlu olduğu \e idare mah- kemesine ulaştığı öğrenıldi. 292 milyon dolar önerilmişti Alkollü içkiler îşletmesi'nin ihale sonucunun önumüzdeki günlerde Özelleştirme Yüksek ^Kurulu'na sunuunası bekleniyor. Tekel'in alkollü içkiler bölümü- nün yüzde 100 orannıdaki kamu hisselerinin özelleştirihnesi ama- cıyla açılan ihalede en yüksek teklifı, 292 milyon dolar bedelle Nurol-Limak-Ozalnn-Tütsab Ortak Girişim Grubu vermişti. 'Anayasaya aykın' ihale Komisyonu ise gerekli değerlendirmeyi yaparak en yüksek teklifi veren grubun, "kazanan finna" olarak Özel- leştirme Yüksek Kurulu'na bil- dirilmesini kararlaştırmıştı. An- cak 8. îdare Mahkemesi, ihale- de yürürlüğün durdunıhnasına karan abnıştı. Tek Gıda Iş Sen- dikası ' mn, ihaleye çıkma işlemi- ne karşı açtığı davada, mahke- me, Tekel' in özelleştirilmesinin, piyasalarm denetimi ve dış tica- retinin düzenlemesine ilişkin olarak anayasanın 167. madde- sine aylon olduğuna hükmet- mişti. ÖtB ise yürütmeyi durdur- ma karannm gerekçesinin yeter- li olmadığı gerekçesiyle bölge idare mahkemesine başvuruda bulunrnuştu. G-8 ülkelerinin çahşma bakanlan vapısal reformlara devam edilmeü mesajı verdi. (AP) 'Küresel iyileşme sürecek' G-8 iükeleıi mııııt dağıth Ekonomi Servisi - Sanayileşmiş 8 ülkenin çahşma bakanlannın katılımıyla Almanya'nın Stuttgart şehrinde gerçekleştirilen G-8 Ülkeleri Çahşma Ba- kanlan Konferansı'nda küresel ekonominin iyileş- me yolunda olduğu belirtildi. ABD, Ingiltere, Ka- nada, Fransa, Ahnanya, Italya, Japonya ve Rus- ya'dan oluşan G-8 ülkelerinin bakanlan, konferan- sın son gününde yaphklan ortak açıklamada, eko- nomik büyümenin sürekliliği işgücü piyasalannın dinamik ve esnek olması için yapısal reformlar sü- recinin hızlandınlması gereği üzerinde duruldu. G-8 ülkelennin küresel ekonominin iyileşme sin- yalleri verdığini belirtmelerine rağmen, ekonomik büyümede görülen gerilemeler dünya ekonomisi- nin geleceği konusunda karamsarlığa neden oluyor. Euro tekrar değer kazanmaya başladı Avrupa ile ABD arasındaki ekonomik ve siyasi re- kaberin bir yansıması olan Euro Dolar paritesi de küresel ekonominin seyrinin belirsizligıni ortaya koyuyor. Saddam Hüseyin'in yakalanmasımn ar- dından kısa süre gerileyen Euro, Irak'taki direnişin süreceğinin anlaşıhnası üzerine tekrar değer kazan- maya başladı. Euro, dün 1.2355 dolan aştı. Kurullardan MF'ye 'denetim dersi' Teftiş yoksa kayıt dışı olur HACER BOYAaOĞLU ANKARA - Maliye Teftiş Kurulu, kayıt dışı eko- nomiyle mücadele için destek isteyen IMF'ye, "Denetim yok editirken. kayıt dışıyla mücadeie edü- mez. Kapatacağuuz kuruDann desteğini istemeniz çeüşld değil mi?" yanıtını verdi. Türkiye'de temas- larda bulunan IMF heyeti geçen hafta, Maliye Tef- tiş Kurulu üyeleriyle görüştü. Heyet, kayıt dışı ekonomi oranlannı düşürmek için tüm kurum ve kuruluşlann desteğinin gerekli olduğunu belirte- rek; Maliye Teftiş Kurulu'nun saptamalannı sordu. Teftiş Kurulu yetkilileri ise, şu bilgileri verdi: ^ Kayıt dışı ekonomi için, ciddi bir denetim gere- kiyor. Ancak Türkiye'de sizin de desteğinizle mev- cut teftiş kurullan dahi kapatıhnak isteniyor. • Daha önce, IMF'ye gönderilen çeşitli niyet mektuplannda; Maliye Teftiş Kurulu'nun yetkileri tırpanlanmak istenmişti. IMF'nin gözden geçirme çalışmalan sırasında da, Maliye Teftiş Kurulu'nun kapatıhnası gündeme getirilmişti. • Ancak tüm bu öneri ve tartışmalarda doğru yol bulundu ve Maliye Teftiş Kurulu'nun mevcut yet- kilerini sürdürmesi benimsendi. • Bugün yapıhnaya çalışılan da, birkaç yıldu- ni- yet mektuplan veya görüşmeler sırasında günde- me getirilen istemlerin devamı mteliğindedır. •Görüşmede, kayıt dışıyla ilgili IMF heyetine, Pe- ter Dean tarafindan hazırlanan bir rapor da sunul- du. Raporda, Maliye Teftiş Kurulu'nun Türk eko- nomik yaşamındaki önemine dikkat çekiliyor. •Tepkiler üzerine IMF heyetinın, "Yapılan çahş- malar konusunda IMF'nin herhangi bir sorumlu- hığu yok. Teftiş kuruDanna ilişkin projelere, IMF öncüİük etmedi" görüşünü ilettiği öğrenildi. Gİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozienv\ıcak(flcumhuriyetconUr Bütün tehlike çanları peş peşe çalmaya başla- dı. iktidann şakşakçılığını yapan medya bu konuda üç maymunu oynamayı sürdürse de iş- şizlik sorununun boyutlan sanılanın çok çok ötesinde. Işin bir ilginç yönü de bu- güne kadar sendika temsilcileri ya da mu- halefet tarafindan dile getirilen işşizlik so- rununun artık Türkiye dışındaki çevreler tarafindan da telaffuz ediliyor olması. Avrupa Komisyonu, yaklaşık 1 ay önce açıkladığı llerieme Raporu'nun ekonomik ileriemeleri içeren bölümünde aslan payı işsiztik sorununa ay- nlmıştı. Komisyonun, 6. llerie- me Raporu'na göre 'işşizlik da- ha da artacak'. Gençler arasın- da işşizlik oranının yüzde 20'yi aştığının vurgulandığı raporda gerçek işsizliğin resmi rakam- larla ifade edilenden çok daha yüksek olduğu da belirtiliyordu. Yine yakın zamanda Avrupa Birliği (AB) Türkiye Temsilcisi Büyükelçi Hans Jörg Kretschmer de Türkiye'nin ta- rihinde hiç görülmemiş şekilde ciddi bir iş- şizlik krizi yaşadığını söyleyerek, orta va- dede başka istihdam sıkıntılannın da ya- şanabileceğini belirtmişti. Gelin başlamış- ken diğer uyanlan da bu yazının içine ala- lım. Bunlardan biri, kısa adı TİSK olan Tür- kiye Işveren Sendikalan Konfederasyonu. TlSK'in araştırmasında Türkiye'nin eko- nomik rekabet gücündeki zayıflama ile bir- likte işsizliğin hızla yayıldığı, halen yüzde 16 düzeyinde bulunan işşizlik oranının, mevcut istihdam yapısının iyileştirilmeme- si halinde 2010 yılında ikiye katlanabilece- ği vurgulanıyor. Işsizlerle düzgün işi olma- İşşizlik Kâbus Gibi Çöktü Üstümüze... yan ücretlilerin sayısının 9 milyona ulaştı- ğı bildirilen araştırmada, 2002 yılında bir işçiye düzgün iş yaratmanın ortalama ya- tınm maliyetinin 99 milyar lira olduğu kay- dediliyor. • • • Bir diğer uyarı da Dünya Banka- sı'ndan... Türkiye'de yoksulluk üzerine yaptırdığı çalışmanın bir parçası olarak, işşizlik ve istihdam üzerine bir proje hazır- latan, Dünya Bankası hazırtadığı ön rapor- da özellikle, iş bulamayan eğitimli genç nüfusun hızla arttığına ve bunun 'çok teh- likeli' olduğuna dikkat çekiyor. Rapora gö- re, 20-24 yaş arasındaki gençlerden lise mezunlannın yüzde 45'i, üniversite me- zunlannın da yüzde 31 'i iş bulamıyor. Eğitimli gençlere yeni iş olanaklannın açılamaması tüm dünyada 'en tehlikeli iş- şizlik' olarak tanımlanıyor. • • • Peki, makro göstergeler ekonominin büyüdügünü söylerken, istihdamın artma- ması, üstelik işsiz sayısının her geçen gün çoğalması, insanla- nn geleceğe umut- la bakmalannı zor- laştırmıyor mu? Sokağa adım atıp, insanlann içine kanş- tığınızda, gerçekle de yüzleşmiş oluyorsu- nuz. Sabahtan akşama kadar elleri cep- lerinde caddelerde volta atan gençlerin yüzlerinde okunan artık 'umutsuzluk' bile değil, 'vurdumduymazlık, boşvermişlik' ifadesi... İş bulamama gerçeği artık öyle- sine yerleşik hale gelmiş ki, gençler de, onlann aileleri de kabullenmiş. Umut arttk yalnız şans oyunlarında, umut yalnız 'Türkiye'nin Popstan', 'Biz evleniyoruz' gibi televizyon prog- ramlannda, yalnız 300-500 mil- yon kazanmak için hiçbir bilgi sa- hibi olmadan katılınan yarışma programlannda... Bu kabullenme hali, bu sessiz bekleyişin sürmesi hükümetin de işine geliyor. 'Büyüyen ekonomi, daralan is- tihdam' paradoksu, asla ciddi ve acil bir gündem maddesi haline gelemiyor. Büyümenin sürdürü- lebilir hale gelmesi için somut projeler ya- şama geçirilmiyor. OECD ülkeleri arasında işsizliğin en yo- ğun yaşandığı dördüncü ülke konumun- da olan Türkiye yalnızca bekliyor. Oysa iş- sizlikle topyekûn mücadele bir an önce başlamalı. Bugün geldiğimiz noktada, yıl değil, ay değil, kaybedilen her gün işsizli- ğin tetikleyeceği toplumsal sorunlan da- ha da ağıriaştıracak... İş yalnız bu kadar- la da kalmayacak, işşizlik konusunda cid- di uyanların yapılmaya başlandığı Avrupa Birliği perspektifinden Türkiye'yi giderek uzaklaştıracak...