Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
-17EKİM2003CUMA CUMHURİYET SAYFA
ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Yesfl zeytinde
hatat başladı
•A3ANA (AA) - Adana ve
çevKsınde hasadına
başlıaıan sofralık yeşil
zeytnler, kilo fıyatı 1 -2
mirpn lira arasında
satılyor. Geleneklerine
bağl olarak yeşil zeytini
kendleri salamura yaparak
hazrlayan Adanalılar, bu
yıl fyatlann geçen yıl ıle
aynı düzeyde olmasına
seviıirken üreticiler yeşil
zeytne beklenen ilginin
olmanasından yakınıyor.
Harayollarmda
yeni iflas
• BERLtS(AA)-
Alrrunya'da tanınmış
uçak şirketlennden Aero
Lloyd dün iflas
duyırusunda bulundu ve
seferierini durdurdu.
Aerc Lloyd'un iflas
duyurusunda
bulunduğunu ve
seferierini durdurduğunu
açıklamasından sonra,
Almanya'nın önde gelen
seyahat şirketleri TUI ile
Thomas Cook,
Yunanistan ve Mısır'da
mahsur kalan Alman
turistleri ülkelerine
getirmek amacıyla ek
seferler düzenledi.
ÇİMSA mükemmef
anyor
• tSTANBUL(AA)-
Sabancı Holding'e bağlı
Çimento Sanayii AŞ
(ÇİMSA), iş
mükemmelligi projesi
başlatt». ÇİMSA' nın
iiretım, kalıte, maliyet ve iş
güvenhğinde önemli
gelişmeler elde etmesinin
amaçlandığı proje
kapsamında, ilk yılda 2
milyon dolar ve takip eden
yıllarda 2.6 milyon dolar
maliyet tasarrufu
bekleniyor.
Demrerin eski
şirketi zorda
• ANKARA(ANKA)-
Yahya Murat Demirerin
daha önceden sahibi
olduğu şirketlerden Dempa
Dış Ticaret, doğrudan iflas
ıstemiyle mahkemeye
başvurdu. Istanbul Yedinci
Asliye Ticaret Mahkemesi
başvuru üzerine, itirazda
bulunacaklann iflasla ilgili
duruşmada bızzat ya da
vekilleriyle hazır bulunarak
kanıtlannı da ibraz etmeleri
gerektiğini kaydetri. Dava
21 Ekim'de görülecek.
Koç-Sabancı
Tetekom atağmda
• ANKARA(ANKA)-
Türk Telekom ve Milli
Piyango özelleştırmesinde
birlikte hareket edeceklerini
açıklayan Koç ve Sabancı
ortaklığı, ilk somut adımı
telekomünikasyon
sektöründe attı. îki
holdingin oluşturduğu
ortaklık.
Telekomünikasyon
Kurumu'na başvurarak
uzak mesafe telefon
hizmetleri için deneme
izni istedi.
Turkcen
Totocu oMu
• ANKARA(ANKA)-
Turkcell, iştirakçisi olduğu
Turkcell kanalıyla Spor
Toto'nun baş bayiliğini
aldı. Spor Toto'nun futbola
dayah bahis oyunlannın
cep telefonlan ve
bilgisayarlar üzerinden
oynanmasını sağlayacak
sistemin kurulması,
işletmeciliğinin ve baş
bayiliğinin yapılması için
açtığı ihaleyi, Turkcell'in
iştiraklerinden Turkcell ve
Teknoloji Holding'in,
dünyaca tanınmış Yunanh
bahis oyunlan şirketi
Intralot'la kurduğu İnteltek
Internet Teknoloji Yatınm
ve Danışmanlık AŞ
kazandı.
Santrallarda yatınm tutarlan şişirildi, sözleşmeler şirketlerin lehine değiştirildi
Enerjide YİD soygunuEkonomi Servisi - Devlet De-
netleme Kurulu (DDK) tarafın-
dan hazırlanan rapor, enerjide
yap-işlet-devret (YİD), yap-iş-
let (YÎ) ve işletme hakkı devri
(ÎHD) modellerinin soygun ara-
cına dönüştürüldüğünü ortaya
koydu. Buna göre şirketler çok
çeşitli yollarla milyonlarca do-
lar haksız kazanç sağlarken ka-
mu büyük zarara uğrarıldı.
Cumhurbaşkanı Ahmet Nec-
det Sezer'in talimahyla söz ko-
nusu modellerle çalışan santral-
lan inceleyen DDK, araşhrma-
sını sonuçlandırdı. Raporda yer
alan saptamalara göre, YİD
projeleri, yönetmeliğe aykın,
özensiz ve yüzeysel biçimde
hazırlandı. Yatırun tutarlan,
maliyete eklenmemesi gereken
kalemlerle şişirilirken bu tutar-
lara yahnm indirüni ve teşvik-
lerden yararlanması nedeniyle
vergi ödemeyen şirketlerin bile
"ödediği vergüer" eklendi.
Etüt-proje harcamalan, *di-
ğer harcamalar" gibı başlıklar
altına ilgisiz harcamalann ko-
nulduğu, grup şirketlerine ne-
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu'nun raporunda yer alan
saptamalara göre, santrallan işleten şirketler çok çeşitli yollarla haksız kazanç
sağlıyor. Bu yöntemlerden sadece birkaçı:
• Yatınm tutarlan şişirildi, elektrik satış tarifeleri yükseltildi.
%/ Grup şirketlerine nedeni belirlenemeyen büyük tutarda kaynak aktanldı.
^ Sözleşmeler, devletin zaranna, şirketlerin yaranna defalarca değiştirildi.
deni bilinemeyen büyük tutarlı
kaynaklar aktanldığı saptandı.
552 milyon dolar yahnm tutar-
lı bir projede, 160 milyon dolar
etüt-proje harcaması bildirildi.
Proje tutannm yüzde 80'ini "di-
ğer harcamalar" kalemi ıçinde
gösteren örnekler bulundu.
Raporda, projelerin toplam
yatınm rutarlannın Enerjı Ba-
kanlığı tarafindan yeniden he-
saplanmasından Başbakan-
lık'ın ilgililerin sorumluluklan-
ru değeriendirmesine kadar, de-
vam eden projelerin yeniden
değerlendirilmesine kadar bir
dızi öneride bulunuldu.
Kurulun 21 Temmuz 2003 ta-
rihli raporunda yer alan sapta-
malar şöyle:
• Teşvik belgeleri, Hazine
Müsteşarlığı'nca yöntemine
uygun biçimde ve süresi içinde
kapatılmadı. Buna bağlı olarak
yatınm maliyetlerinin gerçek-
liği, bu aşamada da denetlen-
medi.
Öz kaynak 1 yılda döndü
• Uluslararası kabul görmüş
ölçütlere göre 20 yıllık bir söz-
leşmede iç kârlıhğın, öz kaynak
geri dönüşünü 6-7 yıl ıçinde
sağlayacak oranda olması gere-
kirken, incelenen projelerde ya-
tınmcılann daha ışletmenin ilk
yıllannda özkaynağı geri ala-
bildikleri ömeklere rastlandı.
• Sözleşmeler sonradan de-
falarca değişikliklere uğrarıldı.
Doğrudan enerji birim fiyatını
arttıncı etki yapan bu değişik-
liklerle, projelerin toplam yatı-
nm tutarlan arttınldı, elektrik
satış tarifeleri yükseltildi, işlet-
me süreleri uzatıldı; devreye al-
ma sayısında, erken üretim ve
fazla üretim kurallannda, her
zaman idarenin zaranna, şir-
ketlerin yaranna düzenlemeler
gerçekleştirildi. Üretim mali-
yetini azaltıcı etkısi olan dü-
zenlemeler, vergi yükündeki
azalmalar, fıyatlara yansıtılma-
dı.
• Gerçekleşen CPI yerine
yüzde 4.6 ya da yüzde 5 gibi
değerlerin alınmasıyla, şimdi-
ye kadar 3 adet doğalgaz sant-
ralında yaklaşık olarak 60 mil-
yon dolar fazladan ödeme ya-
pıldı. Ödemeler artarak devam
edecek.
• Doğalgaz santrallannda
BOTAŞ'ın zamanında gaz sağ-
lama yükümlülüğünü yerine
getirememesinden dolayı
Elektrik Eneriisi Fonu (EEF)
kaynaklanndan 4 santrala top-
lam 125 milyon 897 bin 420
dolar ödeme yapıldı. Sis ve ile-
tim hatlannın yetersizliği gibi
nedenlerle, ürettikleri elektri-
ğin zamanında teslim alınama-
mış olması nedeniyle aynı sant-
rallara yine EEF kaynaklann-
dan 4 milyon 518 bin 891 do-
lar daha ödendi.
Fazla ödeme yapıldı
• Öngöriilen enerji üretim-
leri gerçekleşmedi, üretim dü-
şüklüğü riskini şirketlerin üst-
lenmediği 7 HES projesinde,
EEF kaynaklanndan (daha
sonra ise Enerji Bakanlığı kay-
naklanndan) 2002 yılı sonuna
kadar 35 milyon 107 bin 370
dolar ödeme yapıldı. Bu öde-
melerin 26 milyon 396 bin 202
dolarlık bölümü aynı HES'e
yapıldı. "Kredi" adı altında ya-
pılan bu ödemeler enerji fiyat-
lanna yansıtıldı.
ARK 2.1 MtLYAR DOLAR
Dış ticaret
açığı ürkütüyor
Ekonomi Servisi - Düşük dolar kurunun
ithalata kazandırdığı ivme, rekor kıran
ihracat verilerine karşın dış ticaret açığını
büyütüyor. Türkiye'nin ıhracatıyla ıthalatı
arasındaki makas ağustos ayında iyice
açılarak 2.1 milyar dolar oldu. Ihracatın
ithalatı karşılama oranı yüzde 63.8'e kadar
geriledi. Daha önceki mali krizlerde
tetikleyici rol oynayan yüksek cari açığın
temel belirleyicilerinden biri olduğu için
dikkatle izlenen dış ticaret açığı, ilk 8 ayda
12.5 milyar dolan geçti. Bunda, dolar
kurunun düşük seyrettiği dönem içinde artan
ithalatın yanı sıra, rekor kıran ihracat
rakamlannda son aylarda giderek azalan bir
artış eğilimi görülmesi de etkili oldu.
Ihracatçılar, önceki açıklamalannda dolar
kurunda bir düzelme yaşanmadığı ya da
girdi maliyetlerinin düşürülmediği
koşullarda, ihracattaki ivmenin biteceği
uyansında bulunmuştu. ANKA'nın Gümrük
Müsteşarlığı'ndan derlediği bilgilere göre,
ihracatın yüzde 23.4. ithalatın yüzde 32.9
arttığı ağustosta dış ticaret açığı geçen yılın
aynı ayına göre yüzde 53.9 yükseldi. Geçen
yıl agustosta yüzde 69 olan ihracatm ithalatı
karşılama oranı da bu yıl yüzde 63.8'e kadar
düştü. Ocak-ağustos iöneminde Türkiye'nin
ihracatı geçen yılın eş dönemine göre yüzde
25.9, ithalatı yüzde 28.6 arttı. Açık, geçen
yılın aynı dönemine göre yüzde 35.3 artış
kaydetti. thracatın yüzde 53'ü AB ülkelerine
yapıldı, ithalatın da yüzde 46'sı bu
ülkelerden gerçekleştirildi. Almanya
ihracatta tek başına yüzde 16.4, ithalatta da
yüzde 13.7 pay aldı.
İhracatta önde gidenler
Sekiz aylık ihracatta en büyük payı örme
giyim eşyası aldı. Bu fasılda ihracat rutan
geçen yıla göre yüzde 28.7 a»ıarak 3.7
milyar dolara ulaştı. Öte yandan, anılan
dönemde ham petrolün de içinde yer aldığı
mineral yakıt ve yağlar grubunda ithalat
rutan yüzde 7.3 artışla 6.8 milyar, nükleer
reaktörler, kazanlar, makineler ithalatı yüzde
28.8 artışla 6.2 milyar dolara ulaştı.
Üretici, ırgat sorunu nedeniyle bu yıl da üçüncü ağa tariada bırakmaya hazırtanryor
28 bin ton pamuk tarlada kaldı
AKINBODUR
tSKENDERUN - Ülkenin önemli pa-
muk ekim alanlanndan birini oluşturan
Amik Ovası'ndaki üreticiler, girdilerin
artması, desteklerin zamanında ödenme-
mesi ve pamuk ithalatının Gümrük Bir-
liği kapsamında serbest bırakılması ne-
deniyle sıkıntı yaşamayı sürdürüyor. ilk
ağzı toplayan, pamuktaki ikinci ağzı top-
lamayı sürdüren üretici, ırgat sorunu ne-
deniyle bu yıl da üçüncü ağzı tarlada bı-
rakmaya hazırlanıyor. Sadece Amik
Ovası'nda tarlada kalan 3. ağız pamuk
miktannın en az 28 bin ton olduğu ve
ekonomik rakamının ise yaklaşık 18 tril-
yon lirayı bulduğu vurgulandı.
Hataylı üreticilerden ArifÇirkin, ikin-
ci ağız pamuk toplamasının 10 gün içe-
risinde biteceğine dikkat çekerek *Pa-
muk ekim alanlannda ilk ağızda, ürii-
nün yüzde 70'i toplanryor. İkinci ağızda
da kalaru. Üçüncü ağız ise.toplanamıyor
ve tariada kauyor. Çünkü işçi yok. Pa-
muklann yüzde 10 ila 20'si tariada kab-
yor. Toplanmayan üretim, tüm mahsu-
Kin yüzde20'smioluşturuyor" dedi. Üre-
ticinin pamuğun kilosunu tüccara geçen
sene 600 bin liraya, bu yıl da 650 bin li-
raya sattığını belirten Arif Çirkin, "Oy-
sa bunun maliyeti 700 bin tiradır" diye
konuştu.
5 yıl güvence
KLM'de
zafer
işçüerin
AMSTERDAM
(AA) - Hollanda Kra-
liyet Havayollan
(KLM), Fransız Ha-
vayollan Air France
ile bırleşmesinden
sonra çalışanlanna en
az 5 yıl iş güvencesi
vermeyi kabul etti.
KLM'de örgütlü
sendikalar, birleşme-
nin ardından şirket
yönetiminin büyük
ölçüde Fransızlara ge-
çeceğini, bu nedenle
bütün çahşanlara en
az beş yıl iş güvence-
si verilmesini, bu ya-
pılmadığı takdirde
Air France ile vanlan
anlaşmayı bloke ede-
bileceklerini bildir-
mişlerdi.
Ancak, yeni iş gü-
vencesi anlaşması sa-
vaş, salgın hastahk ya
da terör saldınlan gi-
bi beklenmedik du-
rumlar karşısında ge-
çerli olmayacak.
"Air France-KLM"
adıyla Avrupa'nm en
büyük, dünyanın
üçüncü büyük hava-
yolu şirketi konumu-
na yükselen yeni hol-
ding yapılanmasında,
KLM'nin yüzde
19 'luk payına karşılık
Air France'ın yüzde
44, Fransa Devle-
ti'nin de yüzde 37'i
hissesi bulunuyor.
1 tCARETFUARl 2 7 EKİM DE
Tayvan 'dan
çağrısı
Ekonomi Servisi - Tayvan ile her yıl biraz
daha gelişen ticari ilişkiler Türkiye'deki iş
dünyası için cazibesini arttınyor. Tayvanlılar
27 Ekim'de tstanbul'da düzenlenecek
Tayvan Ticaret Fuan'na hazırlanırken
Tayvan Ticaret Merkezi Istanbul Ofisi
Müdürü Peter Chan. "Biz de 14-15 yıl önce
Türkije gibiydik. Tekstil ve hazır ghim
ürünleri ihraç ediyorduk. Şimdi bilgi sana>i
ürünleri ve yüksek teknoloji ürünleri
sabyoruz. Diğer ülkelerle rekabetimizi böyle
sağhyoruz. Çünkü arük işgücü maliyetieri
yükseldi" diye konuştu.
Iki ülke arasındaki ihracatın 2002 'den bu
yana yüzde 38 arttığını belirten Chan. bu
fuann Türk işadamlan için kaçınlmaması
gereken bir fırsat olduğunu söyledi.
Tayvanlı önemli ımalatçı ve ticaretle uğraşan
23 firmasının katılacağı füarda, kişisel
sağhk ürünleri. CD-Rom, CD-R, DVD-R.
oto parçalan ve aksesuvarlan, spor
malzemeleri, kamera, PUTVC suni deri, IP
server gibi ürünler sergilenecek.
Üreticilerin iç pazardaki canlanma beklentileri başka bahara kaldı
Oto fiyatlan aıımda artb
Ekonomi Servisi - AKP
hükümetinin yüzde 6.5 fa-
iz dışı fazla hedefini tut-
rurmak için Özel Tükerim
Vergısi (ÖTV) oranlannı
yüzde 3 ile 25 oranında
arttırması otomobil fiyat-
lanna anında yansıdı.
Yaşanan ekonomik
krizler yüzünden yurtiçin-
de umduklannı bulama-
yan ve ihracata yönelen
otomotıv üreticilerinin iç
pazardaki canlanma bek-
lentileri yine başka baha-
ra kaldı. Hükümetin ÖTV*
oranlannda yaptığı deği-
şiklikle otomobıllerin
anahtar teslim fiyatlan bir
gecede firladı. 2004 Mo-
del Renault Clio Symbol
Dynamique 1.6'nın 29
milyar 661 milyon lira
olan fiyatı 30 milyar 364
milyon liraya yükselirken,
Toyota'nın Avensis 2.0
MT modelinin fiyatı 50
milyar 322 milyondan li-
radan, 52 milyar 372 mil-
yon liraya çıktı. ÖTV art-
tınmından sonra Fransız
markası Peugeofnun 307
XR 1.6 modelinin fiyatı
732 milyonluk artışla 32
milyar 147 milyon oldu.
Yeni Fiat Albea 1,6'nın fi-
yatı ise 28 milyar 474 mil-
yondan 29 milyar 138 mil-
yon liraya çıktı. Genelde
En büyük artış
^ lüks otoda
Marka ,
Renautt
Peugeot
Fiat
Toyata
Mercedes
Model
MeganellHB1.4
206 X11.4
Palıo 1.2 Speedgear
1 6 Terra
E270CDI
Eski
29.171.000
24.415.000
26.840.000
28.489.000
72.977 euro
Yeni S
29.861.000
24.982.000
27.465.000
29.153.000
84.948 euro
silindir hacmı 2000
cm3'ün üzerinde araçlar
üreten lüks otomobil mar-
kalan ise ÖTV artışından
daha çok etkilendi. Mer-
cedes, E350L modelini
120 bin 926 Euro'ya sa-
tarken bu aracın yeni
anahtar teslim fiyatı 140
bin 889 Euro'ya çıktı.
Taşıt Araçlan Parça Sa-
nayjcileri Derneği Başka-
m Ömer Ütan Bilgin. oto-
mobilde ÖTV'nin arttınl-
ması gibi kararlarla Türk
otomotiv sanayinin küre-
sel araç üretimlerinin
2005 "den sonraki gelece-
ğinin tehlikeye atılmakta
olduğunu savundu. Hükü-
metin otomobil alımında
ÖTV oranlannı arttırma-
sının otomotiv sanayi açı-
sından şok etkisi yaptığı-
nı dile geriren Bilgin. "Bu
kararla hükümetimizin
sektörümüz için bir vizyo-
nu ohnadığuu acı biçimde
görüyonız" dedi.
NOT DEFTERÎ
ZEKERİYA TEMİZEL
Değirmenin Suyu
Televizyonda izlediğim haberlerden çoğu ben-
de hiçbir \z bırakmaz. Ekrana bakanm ama, baş-
kalannda önemli izler bırakan aynntılan göremem.
Buna karşılık ben de başkalannın görmediği ya
da önemsemediği aynntılara takılınm. özellikle
deonlann duymadıklarını duyanm. Ertesi gün de
arkadaşlanmla o aynntıyı tartışmak isterim, ancak
birçoğunun o aynntıyı gözden kaçırdığını görü-
rüm. Orneğin, Başbakan'ın bir açılışa katıldığını
herkes hatırlar ama, törende yaptığı konuşma sı-
rasında söyledikleri hatırianmaz. Bu gözden ka-
çırma, haberler sırasında bile kanallar arasında
dolaşma olanağı veren uzaktan kumanda aleti-
nin azizliği midir, yoksa o konuya duyulan ilginin
azlığı mıdır, bilinmez.
• • •
Geçen cumartesi günü Başbakan, "merkezi
sistemle" DSİ tesislerini açarken yaptığı konuş-
mada; "Bu ülkede gece kulüplerinde bir gece-
de beş bin dolar, on bin dolar, on beş bin dolar,
yirmi bin dolar harcayanlar var. Bu değirmenin
suyu nereden geliyor demeyenlehe bir yere gi-
dilemez" dedi.
Kulaklanma inanamadım. Söylenenler yerden
göğe kadar doğruydu. Bu değirmenin suyu ne-
reden geliyor diye sormayanlarla bir yere gidile-
mezdi. Onun için de devletin, yurttaşlanna "ne-
reden buldun" diye sorması gerekirdi. Ancak bu-
nu söyleyen "nereden buldun" yasasını kaldıran
hükümetin Başbakanıydı.
Konuşmanın ertesi gün gazetelerde "Nereden
buldun dönüyor" başlıklan ile yer alacağını, bü-
yük birtartışmanın açılacağını düşündüm. Ancak
konuşmanın her nasılsa televizyonda verilen bu
bölümü hiçbir gazetede gereği gibi yer almadı.
Basınımız, hükümet üyelerinin konuşmalannı
işlerine geldiği gibi vermeye devam ediyordu.
Böylece hem hükümete olan desteklerini göste-
riyor hem de istenilmeyen konular gündeme so-
kulmuyordu.
• • •
Toplum değirmenin suyunun nereden geldiği-
nin sorulacağını umarken özel tüketim vergisi
(ÖTV) zamlan geldi. Otomobil alımlannda ödenen
OTV, yüzde 3 ila yüzde 25 oranında arttınlırken al-
kollü içkilerden de asgari vergi alınması kararlaş-
tınldı.
Eylem ile söylem yine farklı oldu. Değirmenin
suyuna bakılacağına, borulardan şehre dağılan ve
su saatlerinden geçen sular kısıldı.
Bazılan bunu doğal karşılarken, akiller(!) de ver-
ginin negatif etkisinden bahsederek hasılatın dü-
şeceğini, kayıt dışının artacağını söylediler.
Ama gerçek yine göz ardı edildi. 6. gözden ge-
çirme için Türkiye'de bulunan IMF heyeti, ek ta-
şıt vergisinin iptali ile ortaya çıkan gelir açığını gi-
derecek düzenlemeyi görmeden ikna olmuyordu.
Yüzde altı buçukluk faiz dışı fazla hedefi Demok-
les'in kılıcı gibi hükümetin başında sallanıyordu.
Bu durumda ekonomi ile ilgili söylenenler an-
lamsızlaşıyor, sadece IMF programının yürütül-
mesi temel amaç oluyordu. Nitekim vergi arttıran
kararnamelerin resmi gazetede yayımlanmasın-
dan sonra IMF Türkiye Masası Şefi, Devlet Baka-
nı ile birlikte kameraların karşısına geçti. Böylece
ekonomik düzenlemelerde aracın değil sonucun
önemsendiği bir daha görüldü.
Gerçi kullanılan aracın, yani vergilendirilen he-
def kitie ile vergi konulannın, hükümetin söylem-
leri ile uyumlu olmadığı da söylenemez. Vergisi
agıriaşan çoğunlukla ithal lüks otomobil ile alkol
tüketimi. Bu tür vergilendirmeden her koşulda
yarar sağlandığı düşünülebilir. Verginin negatif et-
ki yaratması, yani verginin tüketimi azaltarak ver-
gi hasılatını düşürmesi halinde, lüks otomobil it-
halatı da azalacağından cari açık olumlu etkile-
necek, alkol tüketimi azalırsa da alkole karşı mü-
cadelede adım atılmış olacak.
Kayıt dışılık ise kimsenin umurunda değil. Stok-
lardaki alkollü içkilerin satışından alınacak vergi-
lerin satıcılara bırakılması zaten peşinen kabul
edilmiş durumda.
Ancak bu bedeli ödeyenlerin hakkaniyet adına
söyleyecekleri sözleri olacak.
temizeKŞ cumhuriyet.com.tr
Yatırıma 7.5 katrilyon lira kaynak
2004 bütçesi
bugün Meclis'te
ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu)
- Hükümet, anayasa
gereği 2004 yılına
ilişkin Bütçe
Yasa Tasansı'nı
bugün akşama kadar
TBMM'ye sunmak
zorunda.
Yüksek Planlama
Kurulu
toplantılannda
belirlenen rakamlara
göre, 2004 yılı
bütçesinin şu
rakamlardan oluşması
öngörülüyor:
• 2004 yıhnda
konsolide bütçenin
büyüklüğü 160.9
katrilyon lira olacak.
Gelirler kaleminin
114.5 katrilyon lira
olması bekleniyor.
Geçen yıl 85
katrilyon lira olan
vergi gelirleri ise, bu
yıl 99 katrilyon liraya
yükseltiliyor.
S Bütçe açığının
geçen yılla aynı
düzeyde kalması
öngörülüyor. 2004 'te
olağanüsrü gelişme
olmazsa, açık rutan
46.3 katrilyon lira
olacak.
• 2004 yıh Bütçe
Yasa Tasansı'na göre,
harcamalann dörtte
biri faize gidecek.
Buna göre. faiz
harcamalanna aynlan
kaynak 66 katrilyon
lira olacak.
Yatınmlara aynlan
kaynak ise, 7
katrilyon 550 trilyon
lirayla sınırh olacak.
• Ihracat gelirlerinin
51 milyar dolar,
ithalat giderlerinin 75
milyar dolar, turizm
gelirlerinin de 9.8
milyar dolar olması
öngörülüyor. Cari
açık ise 7.7 milyar
dolar düzeyine
ulaşacak.
• 2003'tehedefin
tutturulamamasına
karşın hükümet 4.8
katrilyon liralık
özelleştirme gelirinin,
gelecek yıl elde
edileceği
öngörüsünde
bulundu..