Catalog

Cumhuriyet k ı ı a p I a r ı TÜRKİYE AVRUPA ÎLÎŞKİLERÎ Erol Manisalı ÇalPazariamaAŞ Türtocagı Cad No 39 41 (343J4) Cagaloğhı-Istanbul Tel (212) 514 01 % Cumhuriyet Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı KUVAYÎ MÎLLÎYE'NÎN KURULUŞU Alev Coşkun ı p'ÇumhuriYgJ Ç^!taıian*A.$TuıiocağıCadŞp39»l '. »^ kitap kulubU (34334 lCağalojlu-tstmbulTet i:i2!51401 <$" 79. YIL SAYI: 28103 / 500.000 TL (KDVıçınde) KURUCUSU. Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 16 EYLÜL 2002 PAZARTES^ \ Tüksek Seçim Kurulu, ülke barajının düşürülmesinin seçim tarihini etkilemeyeceğini bildirdi Baraja yeşil ışıkKüskünlük Yetmez.. 3 Kasım'a doğru yol alan Türkiye'de erken seçimin ne getirip ne göfüreceğine iliş- kin tartışmalar sürüyor. Gereksiz iyimserliğe yer yok! 12 Eyliil rejiminden miras kalan. siyasal partilere ve se- çime ilişkin yasalar. halkla politika, seçmenle politikacı arasındaki bağları biiyiik ölçüde koparmıştır. Milletvekili adaylarını be- lirleyen listeler, sayısı bir elin parmakiarı kadar olan li- derler tarafından saptan- makta, halk, seçim günü bu listeleri sandığa atmakla yü- kümlü tutulmaktadır. Uzun yıllardan beri süre- gelen bu olumsuzluk. parti- leri halktan kopuk siyaset kulüplerine dönüştürmüş- tür. Merkez solda ve merkez sağdaki bölünmeler umut- suzluk vericidir; halkın merkez sağın da sağındaki partiden medet umması ne- densiz değildir. Seçim Yasası'ndaki yüzde 10 barajı da 12 Eylül mira- sıdır: ancak partiler halktan koparak bölündükçe bir başka tehlike daha ortaya çıkmıştır: 3 Kasımda çoğu parti barajın altında kalır- sa, bu kez de sandıktan seç- menin iradesine ters bir so- nuç çıkabilir; meşruiyet tar- tışması gündeme girebilir. Koalisyonun en büyük partisini parçalayarak iilke- yi erken seçime sürükleyen garip senaryonun açıklama- sı yapılamadığından olum- suzluk körüklenmektedir; üstelik bu erken seçim Tiir- kiye bölgede savaşa süriik- lenirken gündeme girmek- tedir. • Ortaya bir de 'Küskünler hareketı" adı verilen akım çıkmıştır. Her seçimden önce buna benzer olaylar yaşanır.Adla- nnı millervekili aday listele- rinde arayıp da bulamayan- ların parti liderlerine kır- gınhkları doğal sayılmalı- dır; ancak parti içi demok- rasi yoksunluğunda bu tep- kiye yalnız Küskünler adını takmak yeterli bir açıklama sayılabilir mi? Üstelik bu kez küskünle- rin eylemleri yalnız bireysel çıkışlarla sınırlı kalmıyor: yüzde 10'luk barajın altında kalmak tehlikesiyle gerilime düşen partilerin de -açık ya da kapalı- destekledikleri bir niteliğe kavuşuyor. 3 Kasım'da yapıİacak er- ken seçimin ertelenmesinin daha büyük sakıncalara yol açacağını düşünenler, Küs- künler hareketini kjyasıva eleştiriyorlar; bu yakİaşım- larında haklı sayılabilirler. Ancak olayın bir de öteki yüzü var. • Küskünleriıı başını çekti- ği eylem, yalnız 3 Kasım se- çimlerini makul bir tarihe erteletmek çerçevesinde kal- raaz da. seçim ve siyasal par- tiler yasalarını da değiştir- raek amacını taşıyan bir re- form hareketine dönüşürse ne olacaktır?.. Böyle bir olanak var mı- dır, yok mudur. bilemiyoruz: anıa. çoğu siyasal değişimle- nn koşullann zorlamasıyla gerçekleştiğini biliyoruz. Türkiye gerilimli bir süre- cin dayatmalarıyla hızlı bir dönüşüme doğru yol almak- tıdır; bunun yöntemlerini bugünden kestirmek kolay değil... Cumhuriyet TerCİh ve İttİfak yOİU açilSin Küskün milletvekilleri seçimi erteletme çabalanndan vazgeçiyor. Küskünler, seçim barajı oranının düşürülüp tercih ve ittifaklara olanak sağlayan bir düzenleme ile 3 Kasım seçimlerinin yapılmasını gündeme getirmeye hazırlanıyor. YTP Genel Sekreteri İstemihan Talay, amaçlanmn "seçimi erteletmek değil. barajı düşürmek ve ittifak yolunu açmak" olduğunu ileri sürerek bu değişikliğin, seçim tarihini etkilemeyeceğini savundu. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in uyanlanndan sonra gerile- yen seçimi erteletme cephe- si, "barajı düşürüp, tercih sistemi ve ittifaklara ola- nak saglayıp 3 Kasım'da seçime gidelim" formüiü- nü yaşama geçirmeye çalı- şıyor. YTP Genel Sekreten istemihan Talay. amaçlan- nın "seçimi erteletmek de- ğil, barajı düşürmek ve it- tifak yolunu açmak" oldu- ğunu ileri sürerek bu deği- şikliğin seçim tarihini etki- lemeyeceğini savundu. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanvekılı Ah- met Hamdi Cniü ise ülke barajında yapıİacak deği- şikliğin seçim tarihini değıştirme- yeceğinı söyledı. Seçim erteletme cephesinin 16 Eylül'de TBMM'yi olağanüstü toplantıya çağırma girişimleri so- CHP, insanı hedefalacak • CHP'nin ey- lül ayının son haftasında açık- lamayı planladı- ğı seçim bildir- gesinde "önce insan" vurgusu yapı- İacak. "Devlet insan için vardır" ve "Buyurgan değil, insana hızmet eden devlet" sloganlan üzerinde ça- lışılan bildirgede. "siyasi ahlak"ın önemine dikkat çekilerek "yolsuz- luk üretmeyen bir düzen" sözü veri- lecek. M 5. Sayfada nuçsuz kaldı. Hükümet hakkında- ki gensoru önergesınin görüşülme- si ve yasa değişiklikleri ıçın Mec- lis'i olağanüstü toplantıya çağır- maya çalışan milletvekillen. Cum- Esengün: Anayasaya aykırı SP Genel Başkan Yardımcısı Lütfu Esengün, yüzde 10 barajının anayasaya aykın olduğunu söyledi. Esengün barajın yüzde 5'e düşürülmesini görüşmeye hazır olduklarını vurguladı. DYP Genel Başkanı Tansu Çiller ise seçim barajının indirilmesine karşı olduğunu yinelerken Başbakan Ecevit, Zonguldak'ta gazetecilerin sorulan üzerine öteden beri yüzde 10 barajını çok yüksek bulduğunu belirterek tüm dünyada bunun yüzde 5, hatta daha altında olduğuna dikkat çekti. yüzde 5'e düşürülerek ve tercih sistemi getirilerek" gıdilmesi formülü öne çık- h. YTP Genel Sekreten Ta- lay ise amaçlarının seçim erieletme değil, "İttifak ve barajın düşürülmesine olanak sağlamak" olduğu- nu savundu. Bu amaçlaTB- MM'nin bu hafta içinde olağanüstü toplantıya çağ- nlacağını söyleyen Talay, "Bu bir küskünler hare- keti değildir. Herkes henı sandıkta kendi tercihini yapabilmeli hem de AKP'nin kendisine veril- meyen oylarla daha fazla millervekili çıkarması ön- lenmeli. Herkese görev düşüyor" dedi. Talay, barajın düşürülme- si ve tercih hakkı sağlanmasına ilişkin değişıkliklerin seçim takvi- mini değiştirmeyeceğini savundu. Bülent Ecevit Derviş'e kızgın # "Artık çare tüken- miştir. 3 Kasım'da se- çimler yapılacaktır" diyen Ecevit, Derviş'e yönelik tepkisini de "Amenka'dan değerli bir ıktisatçı zannettiğimiz arkadaşı- mızı getirdik. Ama bu arkadaşımızın ekonomistten çok siyasetçi olduğu anlaşıldı" sözleriyle dile getirdi. Ecevit, Denaş'i önce DSP'yi böl- mekle sonra YTP'yi kurup par- çalamakla suçladı. • 5. Sayfada hurbaşkanı Sezerın uyanlan üze- nne taktık değıştırdı. Gensoruya destek vererek hükümeti düşürme ve seçimi erteletme planlan yeri- ne, 3 Kasım seçimlerine "baraj ArkasıSa. 8,Sü. l'de Eğitime aynlan pay, öğretmen ve derslik sayısı yetersiz, sınıflar kalabalık Zil dertli15 mllyon öğrencl 2002-2003 öğretim yılı bugün başhyor. 15 milyon öğrenci ile 500 bin öğret- men yine sorunlu bir eğitım yılına merhaba diyecek Eğitim yatınm- lanna aynlan pay 650 tnlyon lira. Bütçeden eğitime aynlan payda dünyada 105. sıradayız. BÜtçe yok Eğitim bütçesinden bir okula duşen pay da yılda yalnızca 105 milyon lira. Kişi başına yapı- lan eğitim harcaması ise yılda 70 milyon lira. tkilı öğretim ve kala- balık sınıflar, eğitimı olumsuz et- kiliyor. Orta ve yükseköğretimde okullaşma oranı hâlâ çok düşük. Karnemiz kırık Eğıtım-Senin hazırladığı "Türkiye'nın Sayılarla Eğitim Karnesi" raporuna göre, derslik başına düşen öğrenci sayısı ortalama 56. Bu rakam, Belçika'da 20, Almanya'da 24, ttalya ve Hol- landa'da 22. Okula devam etme- yen çocuk sayısı 600 bin. Kısacası Türkiye'nin eğitim karnesi "kı- nk'larla dolu. FİGEN ATALAY'ın yazısı • 7. Sayfada Verginin süresi uzuyor 2005'e kadar deprem Hükümet, 1999 yılında olan Marmara depremınin yaralannı sarmak için almaya başladığı deprem vergılennın 2005 yılına kadar devam etmesı yönünde ABye söz verdi. • 8. Sayfada Önümüzdeki günlerde opera ve bale ile tanışacak olan Mardin'de sanatçılar da türküler söyleyccek. Mardin sokaklarında notaların dansı DÎYARBAKIR / AN- KARA (Cumhuriyet) - UNESCO'nun dünya kenti lıstesine aldığı Mardin, önıimüzdekı günlerde ope- ra ve baleyle tanışacak. 18- 19 Eylül tarihlennde ope- kaklannda sanatçılarbağla- ma eşliğinde türküler de söyleyecek. Diyarbakır'da- ki Kuğu Bale Okulu'nun bir şubesi önümüzdeki sezon Mardin'de açılacak. Mardin'i opera ve baleye rayla çmlayacak Mardin so- MArkası Sa. 8, Sü. 1 'de Memurun gözü hükümette # Memur zammı ve geçerlilik tarihi bu hafta yapıİacak olan Bakanlar Kurulu'nda ele alınacak. Yapılan görüşmelerde memurlara brüt 100 milyon lira iyileştirme zammı yapılması benimsenmiş, ancak yürürlük tarihi kararlaştınlmamıştı. • 8. Sayfada İstanbıü'da kültür günleri • 'III. UNESCO Kültür Bakanlan Yuvarlak Masa Toplantısf bugün İstanbul'da başhyor. 17 Eylül'de sona erecek olan toplantıya 105 ülke katılacak. Toplantının açılışına Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de katılacak. H 8. Sayfada Nanni Moretti karizmasıyia sokağı harekete geçirdi. Moretti: Solun yeni lideriİSyam dile getirdi ttalyan solunun popüler yönetmeni Nanni Moretti "imkânsız olanı" yaptı. Berlusconi medyasıyla yıllardır uyutulan meydanlan ve sokağı harekete geçirdi. Siyasi parti ve sendikal hareketlenn aracılığına baş- \nrmadan. Siyasi liderlen yanına almadan. Bu- nu karizmasıyia başardı. Sokağa kulak verdi yalnız. Sokaktaki adamın derdi ve isyanını dile getirdi. Başkent Roma'nın "en büyük mey- danı" San Giovanni'ye bu yüzden 500 bin gös- terici aktı NİLGÜN CERIL\HOĞLL"nun \T. Sayfadavazısı SADDAM SONRASI NE OLACAK? Bağdatiçin kaos kaygısı# BM, Irak liden Saddam Hüseyin'ın AED'nin askeri müdahalesiyle devrilmesmin ardından bu ülkede ortaya çıkabilecek yönetim boşluğu ile ilgili olarak kaygı duyuyor. The Observer gaze- tesi, BM'nin Irak'ta Saddam sonrası kaosa tes- lim olmasmdan korkrugunu belirtti ve Afganis- tan'ı, ABD'nin istemediği yönetimi devirdikten sonra ülkenin durumuyla pek ilgilenmediğinin iyi bir örneği olarak değerlendirdi. # Irak'ın iç çatışmalarla yıkılabileceğini. bunun da Ortadogu bölgesini riske sürükleyeceğinı be- lirten BM yetkilileri, "ABD. Afganıstan'da ye- terli çaba göstermedi ve eğer bu Irak'ta neler yapacaklan için bir model oluşturuyorsa o za- man kaygı duyulacak çok şey var demektir" yo- rumunu yapıyorlar. • 11. Sayfada UZUN SÜREDÎRTEDAVİGÖRÜYORDU Şükran Güngör yaşamını yitirdi 1 Türk tiyatrosuna yarım asnn üzerinde hizmet veren sanatçı Şükran Güngör yaşamını yitir- di. Uzun süredir pankreas kan- seri nedeniyle tedavi gören Güngör, dün akşam saatlerin- de yaşama veda etti. 1 Güngör için yann saat 10.30'da Kenter Tiyatrosu'nda bir tören düzenlenecek. Gün- gör'ün naaşı, toprağa verilmek üzere Bodrum Turgutreis'e gönderilecek. • 75. Sayfada AB desteği için Türk filnıi # Ingiltere Dışişleri Bakanlığı, İngiliz halkınm AB'nin genişlemeye yönelik desteğini arttırmak amacıyla perşembe günü Londra'da başlayacak bir film festivalini finanse ediyor. Festival sırasında Türkiye dahil, 13 aday ülkeden film gösterilecek. • 8. Sayfada GUNDEM MUSTAFA BALBAY Kadına Siya-set! 11 Eylül liste depreminin ardından, seçimin tari- hınden barajına kadar her şeyin tartışmalı olduğu bir haftaya girdik. Partilerin çoğunun durumu şu: Seçimin 3 Kasım'da yapılmasını istediklerini açık- lıyorlar, seçimin ertelenmesine yol açacak düzenle- meleri destekleyeceklerini söyluyorlar! Bu haftanın ana gündemini oluşturacağı anlaşılan baraj konusu da bunun bir parçası. Seçim barajı MArkasıSa.8,Sü.8'de