Catalog

IĞUSTOS 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA hj JvOJN OJVI1 ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 fiMKTden sari yanşma • Ekonomi Servisi - Glcbal MenkU Değerler tarafindan üniversite öğrencileri arasında düzenlenen sanal borsa oyvmu sonuçlandı. "Vanşma sanal. ödül gerçek" slogaaıyla duyurulan Stock 321 yanşmasında Gazi Üniversitesi îktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetiıni öğrencisi Murat Alcşen en yüksek getiriyi sağlayarak 5 bin dolar ödül kazandı. KESK^ÖTV adatetsizfği tterinleştrecek • İSTANBUL(AA)- Kamu Emekçileri Sendikalan Konfederasyonu (KESK) Genel Başkanı Sami Evren, bugün uygulamaya girecek olan özel tüketim vergisinin, vergi dağılımındaki adaletsızliği düşürmek yerine sürdüreceğini savundu. Büyük şirketlerin ödeyeceği kurumlar vergisinin, gelirler içinde yüzde 6.2'yi oluşturduğunu ifade eden Evren, dolaylı vergilerin payırun ise yüzde 67'ye çıknğıru, bunun da gelir dağılımındaki adaletsızliği büyüttügünü belirtti. Arçelik 60 trilyon lina kârda • Ekonomi Servisi - Koç Grubu şirketlerinden Arçelik, yılın ilk altı ayında 60 trilyon liraya yakın kâr etti. Arçelik'ten borsaya gönderilen gelir tablolanna göre, ortaklık ocak-haziran dönemini 59 trilyon 701.7 milyar liralık kârla kapattı. Arçelik, 2001 yılının ilk yansında ise 23 trilyon 82.5 milyar lira zarar etmişti. İş Gayrimenkul Yatınm Ortaklığı'nın kân da yüzde 79.7 artarak 8 trilyon 185.8 milyar liradan 14 trilyon 711.1 milyar liraya çıktı. B niyet mektubu IMF'de • ANKARA (AA) - Uluslararası Para Fonu'nun (1MF) 3. gözden geçirme incelemesinin ardından hazırlanan ek niyet mektubu, fona gönderildi. Mektubun, 8 Ağustos'a kadar IMF Yönetim Kurulu'nda görüşülmesi bekleniyor. Ek niyet mektubunun IMF tarafindan onaylanmasının ardından yaklaşık 1.1 milyar dolarlık kredi diliminin seıbest bırakılması bekleniyor. TŞAftan gjüeryüzlü hizmet • Ekonomi Servisi - kanDul'un Anadolu yakannda elektrik dağıtm hizmetini TED\Ş, abonelerin bütün şıiâyetlerine yanıt verrreye çalışıyor. TED\Ş Anadolu Yakası t$.stnesi Koordinatörü Fira Akbaş, "güler ylzli" hizmet anlayışı ile aiore memnuniyetini Kceikler arasına aiİLkannı belirterek baxxratik işlemlerin kzlatamamlanması için b.yik bir çaba hücmdığını kaydetti. Akbış, înternet üzerinden v. hıfta sonu da hizmet \ailiiğini söyledi. Savaşa karşı QIZ'leri koz olarak Türkiye'ye sunan ABD, tekstilinden ödün vermiyor ABD'den içiboşjestÖZLEM YÜZAK Türkiye'nin Irak operasyonun- da rol üstlenmesini isteyen ABD yönetiminin, Büyükelçi Robert Pearson aracılığı ile nitelikli sa- nayi bölgelerinin kurulmasım sağlayacağını açıklaması sanayi- cileri sevindirmedi. Emek yoğun sektörlerin dahil olmadığı bir nitelikli sanayi böl- gesinin (QIZ) Türkiye'ye herhangi bir ekonomikavantaj sağlamayacağını ile- ri süren sanayiciler, bu konuda Dışiş- leri Bakanlığı'nı pasif kalmakla suçla- dılar. Ancak edinılen bilgiye göre eko- nomisi giderek hassaslaşan ABD'de son derece güçlü olan tekstil lobisi, QIZ'lerin kapsarrunın genişletilmesine sıcak bakmıyor. Önce Başbakan Bülent Ecevit'in Washington temaslan sırasında dile getirilen, ardından Türkiye'de gerçek- leştirilen Ekonomık Ortaklık Komis- yonu toplantısında kararlaştınlan QIZ'lerde, çeşitli şartlann sağlanması sonucu üretilecek ürünlerin gümrük- süz ve kotasız ABD'ye ihracatı plan- lanıyor. Güneydoğu'da kurulacak ol- • Tekstil başta olmak üzere emek yoğun sektörlerin nitelikli sanayi bölgeleri kapsamına alınması halinde Türkiye'nin hem ihracatının hem de istihdamının 5-6 kat artacağı belirtiliyor. Bu haliyle yasalaşırsa ihracatın yüzde 60'ı kapsam dışında kalacak. ması açısından da ayn bir önem taşı- yan QIZ'lerin kapsamına emek yoğun sektörlerinde alınması halinde Türki- ye'nin hem ihracatını hem de istihda- mını 5-6 kat artabileceği belirtiliyor. 'Bu haliyle yarar sağiamaz' ABD, QIZ'lerin kapsamını yüksek teknoloji ürünleri ile sınırlamaya çalı- şırken, Türkiye başta tekstil olmak üzere emek yoğun sektörlerin de alın- ması için uğraşıyor. Konu ile ilgili bilgi veren Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Uunıt Oran, ABD Kongresi'ne sunu- lan QIZ'lerin bu haliyle onaylanması durumunda Türkiye'nin ABD'ye ih- racatının yüzde 60'ının kapsam dışı kalacağını ve ülkeye bir yarar sağlama- yacağını söyledi. ABD'nin Türki- ye'den ithalatında yüksek teknoloji ürünlerininin payı yalnızca yüzde 7.7. Üstelik bu ürünlerin gümrük vergıleri yüzde 0 ile yüzde 6.7 arasında son de- rece düşük. Dolayısıyla QIZ'in kurul- ması bir anlam ifade etmiyor. Oysa ABD'nin Türkiye'den ithala- tında başta tekstil ve hazır giyim olmak üzere emek yoğun ürünlerin payı yüz- de 57.7. ABD'ye ödenen gümrük ver- gisi ise kimi ürünlerde yüzde 48'e ka- dar ulaşabiliyor. ABD'mn toplam itha- latı içinde Türkiye'ni payı yüzde 2 gi- bi düşük bir sayı. "Bugüne kadar Türkiye ABD'ye is- tediği her şeyi verdi. Amerikan sanayi ürünleri için hiçbir kısıtlaması oünadı. Üstelik Türkiye Ortadoğu'da da- ima ABD'ninjandarmabğnu üst- lendT diyen Oran, Irak'a olası bir müdahale öncesinde Türkiye'nin ABD'ye karşı çok daha güçlü bir dış ticaret politikası izlemesi ge- rektiğini \r urguladı. 22 Temmuz'da TOBB, TÜSİ- AD ve TÎM ile ABD'de bu konu- da lobi yaptıklannı anımsatan Oran, "ABD Kongre Üyesi Robert Wersler, 450 kişüik kongrede 42 arka- daşı ile resmi bir Türk lobisi ohışturdu. Tekstin'n kapsam dışı bırakümasınuı Türkiye'ye zararlannı anlattığnnızda bunu değiştirmek için çabalayacağuıı söyledi. Ancak en önemtisi Dışişleri Bakanh- ğı'nın emek yoğun sektörlerin de QIZ kapsamına ahnmasını talep eden bir yazryıABD yönetimine göndennesi. Bu konuda Dışişleri pasif kabyor" değer- lendirmesini yaptı. Öte yandan Dışişleri kaynaklanndan aldığımız bilgiye göre ABD Kongre- si'ni bu konuda ikna etmek hayli zor. Zira ABD'deki tekstil lobisi çok güç- lü ve sektörün bir tehditle karşılaşma- sı istenmiyor. eleceğintarım liderleri Şanlıurfa'da. "GAP Tanm Kampu Lider Çiftçi Veriştirme Kamprna kaülan 40 çocuk, nıodcrn tanm teknikkri, bilgjsayar ve internet erişimi gibi konularda uygulamalı eğitim alıyoriar. GAP Bölge Kalkınma tdaresi Bölge Müdür Vekfii Mehmet Yıldınr, kampın açıhşında, Kabnmcı Sulama Yöntemi Geliştirme ve Güçlendirme Derneği .Tanmsal Enerji Mekanizasyon Araştırma Vakfi ve VaKliğûı desteğiyle açüan kampa, Bozova, Ceylanpınar ve Harran Uçelerinden 10- 18 yaş arası 40 çocuğun kaüldığmı söyledi Yıkhnr, 10 öğretmen ve üniversite öğrencisinin burada gönüDü öğretmenlik yapüğını kaydetti. (Fotoğraf: AA) îlk beş ayda ülkeye yapılan dışsatım yüzde 120'lik artışla 550 milyon dolar oldu Ihracata Rusya'ınn desteği artıyor ANKARA (ANKA) - Türkiye'nin, son dönemde ekonomisi büyük ölçüde canlanan Rusya'ya yaptığı ihracat hız- la arnyor. Tekstil ürünleri başta olmak üzere sa- nayi ara malı sattığımız Rusya'ya ger- çekleştirilen ihracat, yüzde 120'lik re- kor artış göstererek 550 milyon dolan geçti. Rusya'nın içinde yer aldığı OECD üyesi olmayan Avrupa ülkele- rine yapılan ihracatta da yüzde 50'ye yakın artış gözlendi. Devlet Istatistik Enstitüsü (DÎE) ve- rilerinden yapılan belirlemeye göre, Türkiye, yılın ilk beş aylık döneminde Rusya'ya 553.4 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. thracatta, geçen yılın ay- m dönemindeki 251.8 milyon dolarlık düzeyine göre yüzde 119.8 oranında hızlı bir artış yaşandı. Sözkonusu artış- ta, Rusya ekonomisinde son dönemde gözlenen toparlanmanın etkili olduğu belirtiliyor. Rusya'nın da içinde yer al- dığı OECD üyesi olmayan Avrupa ül- kelerine yapılan ihracatta da hızlı bir büyüme gözlendi. Bu ülkelere ilk beş ay itibanyla gerçekleştirilen ihracat yüzde 46.4 artarak geçen yılki 933.9 milyon dolarlık düzeyinden bu yıl 1 milyar 367.2 milyon dolara kadar yük- seldi. Bu ülkelerin toplam ihracattaki payı yüzde 7.3'ten yüzde 10.3'e çıktı. Romanya'ya yapılan ihracat yüzde 10.1 artarak 210.1 milyon dolara, Bul- garistan'a yapılan ihracat yüzde 14.5 artarak 125.2 milyon dolara, Ukray- na'ya yapılan ihracat yüzde 34 artarak 103.4 milyon dolara, Yugoslavya'ya yapılan ihracat da yüzde 107.5 artarak 45 milyon dolara yükseldi. BDT ülke- leri bazında yapılan sınıflamaya göre ise bu ülkelere yapılan ihracat yüzde 51 artarak 962.5 milyon dolara ulaştı. Türkiye'nin ilk beş ayda Avrupa Bir- liği ülkelerine yaptığı ihracat, yalnızca yüzde 0.2 oranında artarak 6 milyar 703.6 milyon dolar oldu. EFTA ül- kelerine yapılan ihracat yüzde 14.4 ar- tarak 149.6 milyon dolara yükselirken, diğer OECD ülkelerine gerçekleştirilen ihracat yüzde 7.1 azalarak 1 milyar 716.9 milyon dolara indi. Üretiminin yüzde 80 'ini ihraç eden şirketpek çok ülkede ofis açtı Yünsa dünya markası olmayolunda Ekonomi Servisi-Dünyada büyüme kararı alan Yünsa, Italya, Ingiltere, Almanya'dan sonra ABD'de de ofis açmaya hazırlanıyor. Üretimlerinin yüzde 80'ini ihraç ettiklerini an- latan Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret AŞ Pazar- lama Müdürü Abdurrahman Karatay, Yünsa'nın dünyadaki sayılı entegre te- sislerden olduğunu söyledi. "Dünyada arük frvaüa re- kabet etmenin sonu yok" di- yen Karatay, Yünsa'nın 3 yıl önce üst düzey müşteriye hi- tap etme karan aldığını ve bu çerçevede 5 milyon dolarlık yatınm yaptıklannı anlattı. Türk ve ttalyan tasanmcı- lann ortak ürünü olan kolek- siyonlannı dış pazarlardaki yaygın satış kanallan aracılı- ğıyla müşterilerine ulaştır- "dıklânîir kaydeden Karatay, "KaliteM ürün, hızh servis, doğru fiyat pofitikala- miadışriazariardakiatağnmzısUrdürroeviamaç- hyoruz. Yünsa olarak son 2 senedir faalfyet gös- terdiğimiz pazarlarda üst düze> müşterilere ulaş- ma politikarruzı başam la sürdürnıekteyiz" diye konuştu. • Hugo Boss, Giorgio Armani, Max Mara, Burberry's ve Marzotto gibi dünya markalanna kumaş satan Yünsa; ttalya, tngiltere, Almanya'dan sonra ABD'de de ofis açmaya hazırlanıyor. Üretiminin yüzde 2O'sini Uzakdoğu ülkelerine ihraç ettiklerini kaydeden Karatay, bu pazarlarda daha da büyümeyi amaçladıklannı bildirdi. Hu- go Boss, Giorgio Armani, Max Mara, Burberry's ve Marzotto gibi dünya markalanna kumaş sat- tıklannı söyleyen Karatay, çeşitli ülkelerde satış ve tasanm ofisleri ile müşte- riye hizmet verdiklerinin al- tım çizdi. Karatay, geçen yıl 40 milyon dolarlık ciro ya- pan şirketin, bu yıl ilk altı ay- da 27 milyon dolarlık ciro yaptığını belirtti. Erkek ve bayan olmak üze- re iki ana grupta üretılen ku- maşlann büyük bölümünün yüzde 100 yünlü kumaşlar- dan oluştugunu belirten îh- racat Şatış Müdür Yardımcı- sı GaUp Eminoğhı ise bunun yam sıra yün ile lycra. kaş^ mir, moher, viskon ve ipek kanşımı gibi fantezi kumaşlar da ürettiklerini belirtti. Eminoğlu, kaliteli üretim için makinelerim her 5 yılda bir yenilediklerini ve üretimin tama- mını Avustralya kaynaklı yünlerle yaptıklannı ifade etti. REKABET GÜCÜNÜ ARTTIRACAK Çin 'denyeniprojeler PEKtV (AA) - Çin Halk Cumhuriyeti'nde üç-beş yıl içinde, birçok bilimsel ve teknolojik araştırmaya aynlacak yeni kaynakla rekabet gücü yüksek projeler geliştirilecek. Kaynak aynlmasıyla birlikte elektrikli araçlar, entegre devreler, bitkisel ilaç modernizasyonu, süt ürünleri geliştirme ve su tasarruf ettirici tanma yoğunlaşılacak. Çin Komünist Partisi'nin yayın organı olan Hallan Günlüğü gazetesinin haberine göre, bu projelerle 21. yüzyılda rekabet gücü yüksek teknolojilerin çoğuna hızla hâkim olunup, önemli teknolojik aşamalar kaydedilip, bunlar üç beş yılda sınai üretime aktanlacak. Çin'in geçen yıl Dünya Ticaret Örgütü'ne girmesinden sonra başlatılan ve ülkeye yatınm, beceri, yetenek ve teknoloji akışı sağlayacak projeler toplam 22 eyalet ve yerel yönetim biriminde yürütülecek. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Ağzı Olan Konuşuyor Seçim sathı mailine (havasına) girildi ya, "Ağzı olan konuşuyor". Nasılsa bu karmaşada, kimin ne yaptığı anlaşılmayacak, doğrularla yanlışlar birbirine kanşa- cak. Her şey seçmenin karşısına çıkıldığında, söyle- yecek sözünün olması hesabı üzenne... Sadece seçim ve AB uyum yasalan gibi bir sıkışık- lık içinde toplanmış Meclis'te, Paşabahçe işçilen ile da- yanışma niteliğinde bir önerge veriliyor, bütün partiler- den destek geliyor. Milletvekillerimizin, siyasi partile- rimizin kafalanna saksı düşmüş olmalı. Olsun seçim yüzünden bile alınsa, ışçıden yana duruma el konul- masını isteyen karar kardır. lyi güzel de hani ya yaptınmı? Konuşmakla iş bitmi- yor. Paşabahçe işçisi açısından çözüm üretecek nite- likte atılmış en küçük bir adım bile ortalıkta gözükmü- yor. Siyasetin. Paşabahçe ışverenıne "Sen ne yapıyor- sun, boğaza nazırarsalan değerlendirmek uğruna, 800 işçiyi işinden edemezsin" demesi, çözüm üretmesi gerek. Paşabahçe direnişinde işçileri işsizlik, açlıktan kur- taracak çözüm üretmek hak götüre, işverenden yana, işçilenn sesının duyulmasını engel oluşturmak üzere basına uygulanan yasadışı sansüre dur diyen yok. Pa- şabahçe'de gazetecılere yasa, hukuk dışı uygulanan polis engellemesı, sansür, gazetecilerin park alanında işçilerden uzakta abluka altında tutulmalan uygula- ması sürüyor. Polis hangı hakla, işveren lehine, işçiler- le görüşülmesini, görüntü ahnmasını engelleyen böy- lesi bir medya sansürünü uygulayabiliyor. Kimlerin ta- limatı ve güçlen ile? TGS olarak bu hukuk dışı uygu- lamayı protesto etmemızin yanıtını alamadık. Bu yasa, hukuk dışı uygulamanın gücü nereden ge- liyor? Valılik, emniyet müdürlüğü hangı hakla, gerek- çelerle basına sansür uygulamasını sürdürüyorlar. Da- ha ayıplı bir durum, en küçük bir konuda edepsizle- nen büyük medya, bu uygulamaya neden onay verir- cesine ses çıkarmıyor? Yoksa, sermaye ortaklıklan iliş- kilerinden, sansür büyük medyanın istediği bir durum mu? Bu arada bana ve bu konuda yazı yazmış herkese Paşabahçe ışverenliği adına gelmiş açıklamadan söz etmek gerek. Tahmın ettiğimiz gibi mantıklı, ekonomik gerekçelerden söz edıliyor. Sümerbank üretiminin Tür- kiye'nin birçok yerine kaydınldığı, Paşabahçe arsası- nın alternatıf alanlarda kullanılacağı ve ışçılere yine iş olanağı açılacağı soylenıyor. Biz ne demıştik ki? Kıy- metli arsalar yüzünden işçiler sokağa atılıyor. Yalan mı? Cumhunyet'ten yadigâr Paşabahçe fabrikasının ar- sası üzerinde, en iyimseri ile lüks villalaryapılmayıp açı- lacak turizm tesislennde işçi çahştırılabilir. Tabii üç ku- şak cam işçisi Paşabahçe ışçılen aileleri ile açlığa mah- kûm edıldikten sonra belki başkalan. Yıllann çalışma- sı karşılığı sendikalı ve 500 milyon ortalamalı ücrete ula- şabilmiş ışçı yerine asgarı ücretlisı. Büyük olasılıkla da işinı kaybedenlerden çok daha az sayılaria ve yıllar sonrasında... Almancam olmadığı için şimdi kentin adını anımsa- yamıyorum. Ama Kuzey Batı eyaletınde, büyük bir oto- mobil fabnkasının kapanmasının gündemde olduğu bir Belediye'nin merkez sağ partiden başkanından aynn- tılı dinlemiştim. Fabrikanın kapatılması, işçilerin çıka- nlması zorunluluk olduğunda, aynı işverenden o bele- diye sınırlan içinde yeni iş kapasıtesi yaratan ve o iş- çilerin sokağa atılmayacağı ış alanı açması istenmiş- ti. Gelıştirilen projelerle önce işten atılacak sayıda ış- çiden çok daha fazla sayıda işçi için yeni iş alanı ya- ratılmıştı.(Yeni iş gereksinımi olan gençler gözetilerek) Ondan sonra fabrikanın kapatılması karan uygulatıl- mıştı. Yani Paşabahçe örneğinde olduğu üzere bir yöre- nin üç büyük fabrikasının toplam binlerce işçisini bir- den sokağa atmak yok. Serbest piyasa ekonomisi, kaprtalızm bile buna izin vermiyor. Bu ancak Türkiye gibi ülkelerde olabiliyor. Bizim siyasilerin, hele de ser- mayenin AB kriterlerini istedikleri kuyruklu yalan. Işle- rine gelen kriterleri seçip işlerine gelmeyenlerde yan çiziyorlar. Öyle olmasa şu giderayak Meclis'te görü- şülmeye çalışılan çorbaya dönmüş metin, onun üze- rinde bile her partinın, işveren sozcüsünün işine ge)- diğine göre tavır koyması olabilir mı? AB'ye verılen niyet mektubunda ış güvencesi de dahıl birçok anlamlı sosyal kritere ilişkin düzenleme de vardı. Kuşa dönmüş bir iş güvencesinın giderayak ge- çirilmeye çalışılmasına işveren örgütlerimizın göster- dikleri tepkiye bir bakar mısınız? Utanmadan bir yan- dan AB kriterleri diye sakız ettikleri söytemlerini yine- liyoriar, "Olmadan, seçime gidilemez, Türkiye AB tre- nini kaçınr" diye ter ter tepiniyorlar, diğer yandan iş gü- vencesi için en ağırtehditieri savurmaktan çekınmiyor- lar. Dünkü seçim ve AB oylamalan için "tarihi gün" vur- gulamalan falan var ya, hepsi palavra. Ağzı olan konuşuyor.. soner@cumhuriyetcom.tr ihracatçı ve üretici tepkili înciri duyarsızlık çürütüyor İZMİR(Cumhuriyet Ege Bürosu) - Avrupa Birligi (AB) ülkelerine ihraç edilen ve aflatok- sin ümitini aştığı gerek- çesiyle geri gönderilen incirlerhâlâ gümrükler- de bekliyor. AB'nin Is- panya, Itah/a gibi kendi üretici ülkelerine sahip çıkmak için ithal ürün- lerdeki aflatoksin limit- lerini aşağıya çekmesi- nin ardından geri gön- derilen ürünlerin ithal muamelesi görmesi ih- racatçı ve üreticinin tep- kisini çekiyor. Ege Kuru Meyve İh- racatçı Birligi ile Tariş încir Birligi yöneticile- ri, sıkmhnın yeni ürün sezonu başlamadan gi- derihnesini istediler. Türkiye'nin, kuru incir ve kuru üzüm üretimi- nin yüzde 90'ını ihraç ettiğini ve ülkeye yılhk 200 milyon dolar döviz girdisi sağlandığını kaydeden Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Üıracatçı Birligi Başka- m Erdmç Kapkaç, AB'nin Ispanya, Italya gibi kendi üretici ülke- lerine sahip çıkmak için ithal ürünlerdeki afla- toksin ümitlerini aşağı- ya çekmesinin büyük sorun oluşturduğunu söyledi. Tariş Genel Müdürü Ayhan Özer, Tanm Bakanlığı'nm olaym önemini kavra- yamadığuu söyledi. Paris'teki arkadaşım 500 euro yollayacak, euro hesabım yok ve bankalar çoktan kapandı. Teletel'den, 365 gün, 24 saat, dilediğiniz Yapı Kredi şubesinde vadeli, vadesiz TlVdöviz hesabı açtırabilirsiniz. teletel:. 2 : 444 o 444 YAPI^KREDi